Morgunblaðið - 18.01.1953, Síða 7

Sunnudagur 18. jan. 1953
r M ORGVTiBLAÐlB

læfc! fcun 1 s fcui itu É 11
FRUMVARP þeirra Jóhanns
Hafstein og Magnúsar Jóns-
sonar um lækltun skatta á f jöl-
skylduíólki, skattfrelsi á lág- fuiitrúa Sjálfstæðisflokksins í
tekjum, skattfríðindi o. fl. var skattamálanefndinni, Sigurbjörn
til 1. umræðu á Alþingi s.l. jjorbjörnsson. — Er hann mjög
föstudag og verður her á eftir kunnugur hinni teknisku hlið
drepið á helztu atriðin ur þessara mala, þar sem hann fram
á s.l. ár var starfsmaður skatt-
stofunnar; og fylgir frv. ítarleg
greinargerð, sem hann hefur lát-
ið flutningsmönnum í té. Af at-
hugun hans kemur fram, að mið-
að við óbreytta tekjuskattslög-
... . . gjöf og svipaðar aðstæður í þjóð-
tillogu þeiiri, sem hann og Jonas félaginvi þykir sennilegt, að skatt-
Rafnar fluttu á siðasta Alþingi ar þeir> sem frv tekur til og
um heildarendurskoðun skatta- áætlaðir eru j fjarlögUm 54 millj.
loggjafarinnar, og samþykkt var kr > muni - framkvæmdinni
á því þingi. .... I verða um 68 millj. kr. Samkvæmt
Samkvæmt þeirri þingsálykt- þvi var þér um að ræða 14 miilj.
unartillögu hefur milliþinga-1 kr mimbil> sem lækka irætti
nefnd starfað að endurskoðun þessa skatta um> án þess að
skattalöggjafarinnar, en hafði tekjuáætiun fjárlaganna væ
hins vegar ekki lokið störfum,
um
filsi 6 iágtekjum,
IJr framsöguræðu Jéhanns Hafsfeiii!
framsöguræðu Jóhanns Haf-
stei'n fyrir málinu.
ÁLYKTUN SÍÐASTA ÞINGS
UM ENDURSKOÐUN
í upphafi máls síns vék fram-
sögumaður að þingsályktunar-
þegar þing kom saman.
raskað.
Sýndi ræðumaður fram á, til
þá 25,86% 1942, af grunniaunun-
um, en 12,17% 1952. Persónufrá-
dráttur hjóna er hins vegar
51,72% af laununum 1942
24,35% 1952. Þetta er m. a. ein
um þetta atriði aðeins taka fram,
til áréttingar því, sem segir i
greinargerðinni, að skattstiginn
' er fyrst og fremst miðaður við
lækkun skatta á fjölskyldufólkí.
| Það er að vísu einnig gert ráð
en’ fyrir lækkun skatta á tekjum yf-
ir kr. 68.600.00, en það er sú
arsök þess, hversu sigið hefur á tekjuupphæð, sem nú nýtur fulls
ógæíuhliðina fyrir launafólkið í umreiknings við skattaalagningu.
skattamálunum og fjölskyldu- ^essi lækkun á hærii tekjum er
fólki sérstaklega. Ef persónufrá- frá okkar sjónarmiði meira foims-
drátturinn væri nú sambærilegur atriði> Þar sem jafnframt er í frv.v
<■ i___ ’ fellt niður ur skattstisra sem svar-
við arið 1942, ætti hann að vera
fyrir einhleyping kr. 8.530.38 og ar rúmlega % hluta nugildand*
fyrir hjón kr. 17.060.76, en er, striðsgróðaskattstiga, en sá hlut*
fyrir einhleyping kr. 4.150.00 og skattsms rennur nú til bæjar- og
fyrir hjón kr. 8.250.00, m. ö. Q., sveitarfélaga. Numdar eru úr
Jóhann ilafstein.
Sagði ræðumaður, að eftir að stugnings þessu, að á undanförn-
sýnt þótti, að ríkisstjórnin mundi, um árum hefðu tekjur ríkissjóðs geysilegu dýrtíðaraukningar, scm
ekki flytja neinar tillögur í skatta L,firleitt farig mjög fram úr á- orðið hefur í þjóðfélaginu.
málunum á yfirstandandi Þmgi,|ætlun af þeim skottum, sem frv. I
tekur til, og tilgreindi eftirfar-. SÉRSKÖTTUN IIJÓNA
andi um áætlun skattanna á fjár
hefði flutningsmönnum frum-
varpsins þótt ásfceða til að beita
sér fyrir því, að lagt yrði fyrir
yfirstandandi þing frumvarp um
þá þætti skattamálanna, sem lík-
legast þætti, að ná mætti sam-
komulagi um og krefðust bráðr-
ar úrlausnar. Og hefðu flutnings-
menn talið, að í þeim efnum
bæri brýnasta nauðsyn til þess
að lækka skattana á fjölskyldu-
fólki og veita viss skattfríðindi í
sérstæðum tilfellum.
BRÁÐABIRGÐAÚRLAUSN
Ræðumaður gerði grein fyrir
því að skoða mætti frumvarpið
sem bráðabirgðaúrlausn meðan
heildarendurskoðun væri ekki
lokið, og samkv. 1. gr. frv. taekju
frv. áðeins til einstaklinga, en
ekki félaga og stofnana. Þó að
vissulega værí brýn þörf á því
að endurskoða skattalöggjöfina
varðandi atvinnureksturinn, væri
Þessu næst vék ræðumaður að
mgum.
í 12. gr. frv. er
Ár Fjárlög Ríkisr. Umfr. Hækkun
Millj. kr. Millj. kr. Millj. kr. %
1942 3.2 20.5 17.3 549.87
1943 23.0 34.8 11.8 51.30
1944 32.0 29.0 3.0 -=- 9.34
1945 33.0 39.1 6.1 18.57
1946 32.0 . 40.8 8 8 27.45
1947 38.0 49.8 11.8 30.98
1948 43.0 62.3 19.3 44.82
1949 43.0 51.9 8.9 20.79
1950 42.0 46.3 4.3 10.32
1951 36.2 49.7 13.5 37.13
hann hefur rýrnað um meira en
helming.
Þess vegna leggjum við til
í 3. gr. frv., að persónufrá-
drátturinn sé hækkaður til
samræmis við það, sem hann
var 1942, en aðeins breytt með
liliðsjón af reglunni um sér-
sköttun hjóna.
SKATTFRELSI
AF LÁGTEKJUM
f 4. gr. frv. höftim við sett
það mark, að skattnr hjóna
með 2 börn á framfæri, og
með skattskyldar tekjur kr.
30 þús., eða lægri, skuli falla
niður, og sama gildir um
skatta annarra gjaldenda, sem
gildi takmarkanir á álagningu út-
svara á hátekjum.
í stað þess að skattgreið-
endur á hátekjum hafa greitk-
stríðsgróðaskatt, sem ríkið f
greiðir síðan til bæjar- og'-i
sveitarfélaga að hálfu, er með>
breytingartillögum okkar skap*
aður nýr möguleiki til út-
svarsálagningar fyrir bæjar-
og sveitarfélögin á hátekjurn-
ar, og mun ekki af veita fyrir
þá aðila.
SAMRÆMI |!
VIÐ VERÐBREYTINGAR
f 10. gr. frv. er það nýmæli,
að upphæð persónufrádráttar,
upphæð skattfrjálsra tekna,
greiða ættuTafnháa7kattk"eða tekjubil og skattupphæðir skuli
lægri. Með þessari reglu verð- breytast fra an til ars, til hækk
ur mikill fjöldi af skattþegn- UItar. eða lækkunar, í samræmi
unum skattfrjáls, og eru þá Vlð arlegar breytingar a meðal-
afnumdir lágir skattar, sem kaupgjaldsvisitolu. Með þessu er
ríkissjóð munar lítið um, en verlð að ftemma stigu við, að
hafði mikla fyrirhöfn og erf- Vaxaniil fyrtlð le‘ðÍ sta5fkrafa fiI
skattahækkunar.
I
iði við að leggja á og inn-
heimta, en vinnan við það
borgaði sig ekki einu sinni.
DÝRTÍÐIN HEFUR
GEGNT HLUTVERKI
VAXANDI SKATTPÍNINGAR
Um þetta atriði sagði ræðu-
maður: Það, sem menn hafa ekki
gert sér nægjanlega grein fyrir
þess að gæta, að á því ’ sviði á undanförnum árum er það, að
hefðu deilurnar risið hæst um | enda Þ°tf ^lnglhafl, ekkl með
„ , , . ISKATTFRÍBINDI
fyrir nyrri grundvallarreglu i j SÉRSTÆÐUM TILFELLUM
löggjöfinni, þar sem sagt er,
að skattskyldum tekjum hjóna
skuli skipt til helminga og
þessi mál á undanförnum árum, | nýrrt skattalöggjöf lagt nýja
skattur reiknaður af hvorum
helming fyrir sig.
Þetta mál hefur verið nokkr.ð
a döfinní hér á þingi og utan
SANNGJÖRN LEIÐRÉTTING,
SEM HEFÐI AFSTÝRT
VANDRÆÐUM
í lok ræðu sinnar ko^st Jn-
hann Hafstein þannig að orði:
Það er skoðun okkar flutnings-
manna þessa frv., að öll þau at-
riði, sem frv. tekur til, séu sann-1
girnismál og væri betur, að þa»
að líta á hjónin svipað eins og iietðu ver'ð t.y11' tekin fyrir, og
.UE,tt_ með þvi leiðrettar margar mis-
I 5. gr. frv. er kveðið á um
skattfriðindi í tvennum tiífell-
um.
í fyrsta lagi, ef kona vinnur
utan heimilis. Þá teljum við rétt,
og með því að taka þau út úr í
bili, hefðu flutningsmenn talið,
að meiri líkur væru til sam-
komulags um þær breytingar á
skattalöggj öf inni, sem þeir
leggðu til, að gerðar væru.
skatta á einstaklingana, þá hef-
ur skattþunginn samt sem áður
stöðugt verið að hækka stórkost-
lega vegna þess, að hin sívax-
a uui-iiuii nei a pmgi oe uian tvo einstaklinga, og veita skatt- ú u - 11,16
þings a undanfornum arum og fríðindi j sambandi við útreikn-1fellur a,skatta,oggJoflnnl' Það e
staðið um það nokkrar deilur. ” “ --- - -
Upphaflega held ég, að deilurnar
hafi helzt risið vegna þess mis
ræmis, sem skapast í skattamál
ing á persónufrádrættinum þann- I Persóuuleg skoðun mín, að við
ig, að hjónin fái þá aukinn per-| hefðum með Þv! getað styrt írom
sónufrádrátt, sem hækkar upp í
h • •. ^ eamo ncf nnrenmifrciflráHnv
hjá mörgum erfiðleikum, sem við
höfum átt við að stríða í okkar
MEGINEFNI
FRUMVARPSINS
Jóhann Hafstein gerði grem ,, , . . _ , .
fyrir meginefni frv. m. a. með dyrt^uraukmnganimar meö hm-
ulegi
þungi hefur vaxið sjálfkrafa, eft-
ir því sem dýrtíðin hefur aukizt.
Að vísu hefur verið tekið tillit til
þesspm orðum: I
Með frv. þessu er að því
stefnt, að á tekjuskattslöggjöf-
inni verði nú gerðar þær
breytingar, sem aðeins snerta
einstaklinga, ekki félög og
stofnanir, og miði að því, :ið
létta skatta á hjónum og barna
fjölskyldum, afnema skatta á
lágtekjum, veita viss skaU-
fríðindi, í sérstöknm tilfell-
um, heimilisaðstoðarfrádrátt-
ur, og frádráttur við stofnun
heimilis, og að gera skatta-
löggjöfina einfaldari og sann-
um svokallaða umreikningi
tekna, en aðeins á tekjur að vissu
marki.
Máli sínu til söhnunar sýndi
ræðumaður fram á, hvað nú væru
sambærilegar tekjur 1952, miðað
við árið 1942:
1942 1952
30 000.00 svara til 37.687,11
35.000.00 — — 85.968.00
40.000.00 — — 98.250.00
, hækki þá um 50%. Þetta er mið-
reglur, þegar svo stendur a. | „ð yið> að hjóain þuríj þá að
Á það hefur verið réttilega I kaupa sérstaka heimilisaðstoð
bent, að í sjálfu sér væri vinna \ eða tilkostnaður þeirra við heim-
konunnar utan heimilisins sízt i ilið hækki.
merkilegri en vinna konunnar j í öðru lagi eru veitt sérstök
á hcimilinu, og með því að skattfríðindi fyrir einstæðar
setja um það sérreglur gæti mæður og feður, sem liafa börn
einnig skapazt nýtt misræmi.! innan 16 ára aldurs á framfæri.
Með því að taka skrefið til Er það einnig miðað við, að lífs-
fulls og skipta tekjum hjóna' framfæri þeirra sé yfirleitt erf-
stöðugt í tvennt, hvort sem | iðara, og settar reglur um, að
konan vinnur utan eða innan það skuli bætt með auknum per-
heimiiis, er siglt fram hjá öll- sónufrádrætti.
Af 30 þús. kr. skattskyldum
tekjum 1942 átti einhleypur mað-
gjarnari, þ. e. umreikningnr á ; ^*?í! ru;0° 1.^ ! °S Því eðlilegt að líta á báða að
ilana sem sjá'fslæða skattgreið-
um ágreiningi, sem af þessu
kynni að Ieiða.
Það verður einnig að fallast
á, að sú grúndvallárhugsun sé
rétt, að bæði konan og maður-
inn afli teknanna til heimilisins,
tekjum falli niður, samfara Sambærilegum tekium 1952 kr-
nýjum skattstiga.
AIIRTF FRV.
Á TEKJUR RÍKISSJÓÐS
i0.999.00. - Hann greiddi þá í end“r yiðJ flutningsmenn frv.
skatta af tekjum smum 1942
erum einnig þcirrar skoðunar, að
það muni aðeins hafa góð áhrif
á skattaframtölin, að þáttur kon
9.36%, en 1952 14,9%, sem þýðir
hækkun um 59,5%. Af 35 þús.
Um þetta atriði komst ræðu-'kr' tekíum gl eld<tl sami unnar verði þax xíkari en verið
maður svo að orði: I maður kr' f f0'00' en af sam* hefur.
Þegar um það er að ræða að bæ!'!l°gUm ' L’1.
kr. Hann greiddi þa 1942 10,80% aeTKINN
sinum 1 skatta’ on PERSÓNUFRÁDRÁTTUR
r ot ’, h>:ðlrthækkl,n 1 Ræðumaður svndi fram „
um 74.9%. Af 40 þus. kr. teki- hversu gífurlega persómífrádrátt
um greiddi sami maður arið 1942 - --- - - - - - —
kr. 4.800.00, en af sambæri’epum
tekjum 1952 kr. 21.733.00. Það
þýðír 12% skattar af tekjúm 1942,
flytia tillögur til breytinga á
skattalöggjöfinni, sem m. a. eiga
að stefna að því að létta skatt-
þúneann af einhverjum aðilum,
verður að siáifsögðu að gera sér
grein fyrír áhrifum slíkra breyt-
inga á tekjuöflun ríkissjóðs. í
fjárlagafrumvarpi því, sem nú
FRUMBÝLINGSFRÁÐRÁTTUR
í 6. gr. frv. leggjum við til,
að tekið sé sérstakt tillit til
þess, þegar hjón stofna heim-
ili. Fyrst og fremst vakir fvrir
okkur með þessu, að gera
ungu fólki auðveldara en ver-
ið hefur, að stofna til hjúskap-
ar.
Eins öllum er ljóst, verður
fyrsta hjúskaparárið oft og ein-
att erfitt fjárhags’ega vegna þess
að það þarf að kaupa margt til
búsins. Við leggjum til, áð skatt-
íi íðindi séu veitt með því að
hækka persónufrádrótt þannig,
að hjónunum sé reiknaðuf tvö-
faldur persónufrádráttur, miðað
við persónufrádrátt tveggja ein-
hlevpinga, á því skattári, sem
urinn hefði lækkað á uhdánföm
um áratug, miðað við aðrar verð
breytingar í þjóðfélaginu. Ef tek- stofnað er til hjúskapar.
ið er kaup Dagsbrúnarverka-
liggur fyrir þinginu, er gert ráð «kattai af tekjunum manns og athugað, hvað persónu-
1952, þanmg að hækkumn “*•
fyrir, að tekiur rikissjóðs af
tekjuskatti og eignaskattí, stríðs-
gróðaskatti og tekjuskattsvið-
84,33%.
1 frádráttur hans var og er mikiil
■ hluti af grunnlaununum, kemur
NYR SKATTSTIGI
í 7. gr. frv. er gerð grein fyrir
þeim skattstiga, sem við leggj-
Af þessum dæmum sjá menn, í ljós, að við skattlagningu 1942 (um til, að skattarnir séu reikn-
auka, nemi 54 millj. kr. Við, hversu gífurleg skattahækkunin var persónuliádrátturinn fyrir. aðir eftir, miðað við þær grund-
flutningsmenn þessa máls, höf- I hefur orðið, að óbreyttum skatta- , einhleyping 25,86%, en fyrir hjón vallarbreytingar, sem við höfum
um haft náið samstarf við aníian'lögum, en aðeins vegna hinnar. 51,72%. Persónufrádrátturinn er! lagt til, að gerðar væru. Ég vil
•* ií.;jíd l,: *........,
þá risu upp.
BíEIMWSLA
Kenni erlend tungumál á-
samt öðrum skólagreinum.
Sérstök áherzla lögð á góð-
an undirbúning undir lands-
próf.
Jón Friðriksson
Sími 80871 frá 10—12 dagl.
TIL LEIGlt
2 stofur og stórt eldhús í
nýju húsi. Sá, sem getur út-
vegað 2 herbergi eða her-
bergi og geymslupláss í
gamla Miðbænum, gengur
fyrir. Tilboð sendist afgr.
Mbl. merkt: „Lciga — 707“.
Lán óskasf
10—15 þús. kr. lán óskast
tií 10 mán. Háir vextir. ör-
ugg trygging. Þeir, sem
vildu sinna þessu, gjöri svo
vel og leggi inn tilboð á
afgr. blaðsins merkt; „Gagn
kvæmt — 767“.