Morgunblaðið - 24.01.1953, Qupperneq 6

6
MORGVNBLA&ltf
Laugardagur 24. jan. 1953
Crtg.: H.f. Árvakur, Reykjavflt
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgUarm.)
Lesbók: Árni Óla, sími 304i,
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsaon.
Ritstjórn, auglýsingar og aígreiðsla:
Austurs*ræti 8. — Sími 1600.
Askriftargjald kl. 20.00 6 mánuði, irnanianda,
í lausasölu 1 krónu eintakiA
Árni 6. Eyiands:
Arnasafn er iEla geymt
Skella skuldinni á Gyðino;a
HINAR stórkostlegu „hreinsanir"
og Gyðingaofsóknir, sem nú |
standa yfir innan leppríkja
kommúnista og i sjálfum Sovét-
ríkjunum vekja stöðugt þá spurn-
ingu meðal fjölda fólks um víða
veröld, hverjar séu hinar raun-
verulegu orsakir þeirra. Algeng-
asta svarið við þessari spurningu
og jafnframt hið líklegasta, er
það, að valdhafarnir séu að leita
uppi fórnardýr til þess að skella
á skuldinni, fyrir það ófremdar-
ástand, sem ríkir í löndum
þeirra.
Það er t.d. vitað að afleið-
in? matvælaskorts og fram-
leiðslurýrnunar hefur iðulega
leitt til þess, að yfirmenn þess
ara atvinnugreina hafa verið
hnepptir í fangelsi, sakaðir
um skemmdarverk „auðvalds-
hyggju" og njósnir í þágu
Bandaríkjanna og annarra
vestrænna lýðræðisríkja.
Mörg fieiri dæmi mætti nefna
þessu til sönnunar.
Það er einnig alkunna að þýzku
nazistarnir kenndu Gyðingum
um bókstaflega allt sem aflaga,
fór i Þýzkalandi. Þessar ásakan-
ir notuðu þeir síðan, sem átyllu
tii þess að hefja víðtækar ofsókn-
ir gegn þeim og pynta og drepa
milljónir manna af Gyðingaætt-
um.
Kcmmúnistar hafa nú tekið
upp sömu aðferð. í þeim löndum,
sem þeir hafa ruðst til valda í, í
skjóli rússneskra herja, hefur allt
féngið á tréfótunum. Öllum
fregnum sém á annað borð er
hægt að smygla út úr „þræla-
kistum“ beirra ber saman um það,
að lífskjör almennings séu nú
þrengri 'í þessum löndum en í
löndum Vestur-Evrópu. Fram-
leiðslan hefur dregizt saman og
öngþveiti og ringulreið ríkir á
fjöimörgum sviðum. f
Hinir kommúnisku leiðtogar
vita þetta. Þeir vita líka að þjóð-
irnar siá það sjálfar, hvílík
vandræði valdarán kommúnista
hefur leitt yfir þær. En þessir j
herrar vilja ekki gefast upp bar-
áttuiaust, frekar en aðrir valda-
ræningjar fvrr og síðar. Þess
vegna ákveða þeir að skella
skuldinni á óförum sínum og
gjaidþroti hins kommúniska
skipulags á einhverja samstarfs- :
menn sína, eða aðra menn sem
þeir velja til þess að taka út þá
refsingu, sem valdhafarnir sjálf-
ir hafa bakað sér.
Allt bendir til þess að þetta
sé megin ástæða þeirrar her-
ferðar, scœ kommúnistar hafa
nú hafið gegn Gyðingum, og
einstökum leiðtogum síns eig-
in flokks. Með þeim er verið
að breiða yfir víxlspor og upp-
gjöf þess skipulags, sem
þröngvað hcfur verið upp á
þjóðirnar.
Þetta skilur megin hluti al-
mennings í hinum frjálsa heimi.
Hver ný „hreinsun" leiðir fólkið
nær sannleikanum um það
ófremdarástand, sem kommún-
isminn heíur leitt yfir þjóðirnar
eustan járntjaldsins En komm-'
únistar ailra landa halda áfram
að loka augunum fyrir staðreynd
urn. Þeir halda áfram að prédika
íim ,,sæluna“ í leppríkjunum og
sjáífum Sovétríkjunum. Hver ný
hepging er þeim aðeins sönnun
þejs, hversu fullkomið það
„r^jtaröryggi" sé, sem Sovét-
skipúiagið skapar borgurum sín-
um. Eiturbyrlanir, launmorð og
hvers konar ógnir eru í þeirra
augum aðeins sönnun þess að í
þessum ríkjum setji friður og
öryggi fyrst og fremst svip sinn
á líf fólksins!!
Blað íslenzkra kommúnista er
að vísu dáiítið feimið við að ræða
þessi mál. Það veit að Islending-
ar hafa viðbjóð á þvi stjórnar-
fari, sem leiðir til slíkra við-
burða. En þá sjaldan sem „Þjóð-
viljinn" minnist á „hreinsanirn-
ar“, tekur hann ævinlega upp
hanzkann fyrir þá valdhafa og
flokksbræður sína, sem þessum
aðferðum beita.
Þetta sætir heldur engri
furffu. Kommúnistaflokkur Is-
lands, er aðeins deild úr hin-
um alþjóðlega kommúnista-
flokki. Honum ber aff hlýða
skipunum Kominform og vald
hafanna í Moskvu í algerri
blindni. Öll gagnrýni á hana
af þeirra hálfu er svik viff
hina einu réttu „línu“. Á þeirri
„línu“ verffa kommúnistar
allra landa að dansa. Ef þeim
skrikar fótur á henni vofir
refsingin yfir höfði þeirra.
Óhætt er aff fullyrffa aff Gyff
ingaofsóknir kommúnista þafi
opnað augu ýmsra, sem ekki
þekktu áður hið raunverulega
eðli kommúnista. Sú fullyrff-
ing, aff kommúnistar séu and-
vigir kynþáttaofsóknum er nú
hrunin til grunna. Einnig á
því sviffi hafa þeir nú tekiff
upp merki nazismanns.
Kosningar í verka-
lýðsfélegisnuni.
ALLMÖRG undanfarin ár hefur
verið náin samvinna milli lýð-
ræðisflokkanna við kosningar inn
an verkalýðsfélaganna. Afleiðing
þeirrar samvinnu hefir orðið
þverrandi áhrif kommúnista. —
Þeir hafa tapað stjórn hvers
verkalýðsfélagsins á fætur öðru.
Yfirleitt hafa lýðræðissinnaðir
verkamenn talið þessa samvinnu
sjálfsagða og eðlilega. Þeim hef-
ur einnig verið Ijóst. að án henn-
ar heíði t. d. ekki reynzt mögu-
legt að hnekkja yfirráðum komm
únista í Alþýðusambandi íslands.
En nú gerast þau undur, að
svokallaðir vinstri kratar undir
forystu hins nýkjörna formanns
Alþýðuflokksins, Hannibals Valdi
marssonar, ákveða að láta komm
únista hafa sig að ginningarfífli
við kosningu í fyrstá verkalýðs-|
félaginu, sem gengur til stjórnar-
kosninga á þessu ári hér í Reykja
vík. En það er vörubifreiða- j
stjórafélagið Þróttur. í þessu fél- '
agi hafa lýðræðissinnar áður
gengið sameinaðir til kosninga. |
Þessi þjónkun vinstri krata
við kommúnista gengur gjör-
samlega í berhögg viff baráttu
og starfsaðferðir jafnaðar- j
mannaflokka í öllum nálæg-
um löndum. Engum getur dul-1
izt að hun stefnir rakleiffis að ;
auknum áhrifum kommún-
istaflokksins innan verkalýðs-
félaganna. Þetta gerist á sama
tíma, sem að stjórn Alþýðu-
sambands íslands er skipuð
mönnum úr öllum lýðræðis-
flokkunum.
Vitað er aff fjöldi Alþýðu-
flokksmanna lítur á þessa
framkomu vinstri krata sem
hreint glapræði, 1
DANIR hafa nú efnt til sýnipg-
ar á handritum úr Árnasafni.
Leggja sumir prófessorar Hafn-
arháskóla mikla stund á að fræða
þjóð sína, einkum Hafnarbúa,
um hvílíkir dýrgripir séu i Árna-
safni, og hve ómissandi þeir séu
dönsku þjóðinni. Jafna þeir svo
langt til að Thorvaldsenssafnið
sé Dönum litilsvirði á við hand-
ritin.
Ekki skal úr því dregið hð
handritin í Árnasafni eru dý-r-
gripir í augum hvers sem kann
þá að metá. En glámskyggnir eru
þeir prófessorar, sem ekki sjá og
skilja hversu miklu lífrænni og
I verðmeiri þessir dýrgripir eru
oss fslendingum — hverjum ein-
asta manni á landi hér — heldur
en Dönum yfirleitt, sem fátt eitt
vita um handritin og hirða illa
um þau á allan hátt. En á því
síðara á Hafnarháskóla einn sök-
ina.
Þetta sýningarbrölt, sem pró-
fessorarnir grípa nú til og sam-
anburðurinn við Thoivaldsens-
^safnið gefur tilefni til að minna
á tvennt ekki ómerkiiegt i þessu
samþandi.
Dar.skir „fræðimenn“ hafa
lagt sig í framkróka og skrif&ð
Dómur í máli járn-
iðnaðarmanna
þvkkar bækur til þess að „sanna“
að Eertel Thorvaldsen hafi verið
hórgetinn. Þetta hafa þeir gert
án þess vitað sé að nokkur ástæða
eða grundvöllur sé að „kenning-
unni'“, nema sá einn, að reyna að
þvo af Thorvaldsen þann blett,
að föðurætt hans var alíslenzk.
Um aðbúðina að Árnasafni er
það að segja, svo sem kunnugt er,
en sem þó hefir verið allt of
hljótt um, að hún er „elendug",
svo við sé haft meira en hálf-
danskt orð.
| Safnið er geymt í afþiljuðum
ranghala í Háskólabókasafninu,
í hyllum upp við útvegg, þó að
aðrar bækur Háskólabókasafrs-
ins séu mestmegnis í frítt stæð-
um hyllum svo sem títt er í bóka-
safnsbyggingum. Húsakvnni
safns eru engin nema þetta eina
langa og mjóa herbergi. Ekkert
vinnuherbergi fyrir prófessorinn,
sem safnsins gætir hvað þá fvrir
aðra fræðimenn er í safnið vilja
leita sér tið afnota og fróðleiks.
En þetta er ekki hið versta.
Bókhlaffa háskólans og afkrón-
ingurinn, sem Árnasafn er þar
geymt í, er algerlega óeldtrvgg
geymsla.
Þetta finnst mér, að prófessor-
p.rnir, sem standa nú að svningu
i dýrgripanna úr Árnasafni ættu
lað skýra vel fyrir dönsku þjóð-
’ Eg heíi bent á hina óhæfilegu
geymslu Árnasafns og lélega að-
búð þess, fyrir nokkuð löngu síð-
an í útvarpserindi. Mér finnst
eðlilegt og gefið tilefni að minna
á þetta á ný.
Við þetta má bæta að bækur
Árna Magnússonar, er fvlgdu
með í „gjöf“ hans til Kaupmanna
hafnar háskóla, eru á dreifingu
í háskólabókasafninu eftir efni.
Hærra er þeim ekki gert undir
höfði.
I Sést á þessu öllu hvert far
n-ófessorarnir hafa til þessa gert
sér um að halda hátt arfinum,
sem Árni Magnússon lét eftir sig.
Sem betur fer mun völ á ein-
hverju húsi við svo að seg.ia
jhverja einuctu götu hér í Reykja
vík, sem Árnasafn gæti verið
betur geymt í heldur en þar, sem
þáð er í Kaupmannahöfn, þótt
fáeinir danskir prófessorar látí
nú hátt um hver ómissandi helgi-
dómur þeim sé safnið.
| Sem betur fer eru þessir pró-
fer.sorar ekki nema örlítið og að
því er virðist fremur ómerkilcgt
brot dönsku þjóðarinnar. Snm
betur fer eru þúsundir minna
„lærðra“ manna í Danmörku,
sem vita og skilja, að Árnasafn
er Dönum, sem þjóff, harla lítils
virði, en það er helgasta lífslind
íslenzku þjóðarinnar.
22. janúar 1953
segn
ifélsm. Héðinn
í GÆRKVÖLDI var i Félagsdónn
kveðinn upp dómur í máli er
tveir járniðnaðarmenn höfðuðu
gegn Vélsmiðjunni Héðr.i. Mönn-
um þessum var sagt upp starfi
hjá Héðni.
Dómsniðurstaðan varð sú að
meirihluti dómenda, þrír af fimm
skiluðu samhljóða atkvæði, en
tveir gerðu ágreining.
Hér verður málið ekki rakið,
aðeins gerð grein fyrir niður-
stöðum dómsins, en hann taldi
uppsögn mannanna brjóta í bága
við 4. gr. laga nr. 80 frá 1938.
Vegna uppsagnanna var vélsmiðj
an dæmd í 1200 kr. sekt til ríkis-
sjóðs. Hún var og dæmd til'að
greiða þessum mönnum tveirr.
6000 kr. í skaðabætur hvorum.
Ekki þótti sannað að vélsmiðj-
an hefði brotið forgangsréttar-
ákvæði í þágildandi kjarasamn-
ingi Fél. járniðnaðarmanna og
meistara í járniðnaði. — Hafnað
var þeirri kröfu járniðnaðarmann
anna tveggja um að vélsmiðjan
tæki þá á ný í sína þjónústu.
Einn dómendanna, Einar B.
Guðmundsson hrl. skilaði sérat-
kvæði, taldi að sýkna bæri Vél-
smiðjuna Héðinn í máli þessu. Þá
gerði Helgi Hannesson, forseti
Alþýðusambandsins ágreining út
af afstöðu meirihluta dómsins til
forgangsréttarákvæðisins og þá
fjárhæð skaðabótanna.
Að áliti meirihluta dómenda
standa þeir Hákon Guðmundsson
hæstaréttarritari, forseti Félags-
dóms, ísleifur Árnason fulltrúi og
Gunnlaugur Briem, skrifstofu-
stjóri.
Menn þeir er mál þetta höfðuðu
eru Snorri Jónsson og Kristinn
Ágúst Einarsson.
Velvakandi skrifar:
ÚH DAGLEGA LIFINU
Gamla kirkjan
á Gimnsteinsstöffum
VELHALDANDI" skrifar mér
á þessa leið:
„Velvakandi góður!
Það var gleðilegt að heyra um
baðstofuna á Reynistað í Skaga-
firði, í Daglega lífinu 17. þ. m„
og hvílík ræktarsemi við gamla
hluti er þar. En því miður er
gamla timanum ekki alls staðar
gert eins hátt undir höfði. T. d.
var á Gunnsteinsstöðum í Langa-
dal í Húnavatnssýslu, kirkja
nokkur eða bænhús, allfornt, þar
til fyrir nokkrum árum. Höfðu
verið færðar sönnur á, að kirkjan
hefði verið reist í kaþólskum sið,
það er að segja fyrir 1550, og því
elzta hús landsins.
Þjófabjöllur hringja.
LUNDÚNUM — Sjálfvirkar
bjöllur í Albert safninu í Lund-
únum, sem gefa eiga merki þeg-
ar einhverju er stolið, tóku að
hringja á dögunum. Lögreglu-
þjónar þustu að og allur viðbún-
aður var við hafður til að hand-
sama þjófinn. En bjöllurnar
höfðu hringt vegna bilunnar á
sjálfvirka kerfinu.

Þessi kirkja var fremur lítil og
óásjáleg og stóð úti í túnfæti. Að
vísu höfðu innviðir og allt skraut
fyrir löngu verið tekið úr henni,
og hún svipt sínum upphaflega
tilgangi, en notuð sem geymsla á
síðari tímum. Stoðir og máttar-
viðir allir voru sem nýir og hús-
ið stæðilegt vel. En gamla kirkj-
an, elzta hús á okkar kæra landi,
var rifin, og stoðirnar notaðar í
fjárhús. Þessi varð endir gömlu
kirkjunnar á Gunnsteinsstöðum.
Heilög skylda okkar
KLAUSTURSRÚSTIN á Helga-
felli á Þórsnesi er nú orðin
forarþró. Illu spáir þetta um
verr.dun fornminja okkar.
Við íslendingar erum fá-
tækir gamalla muna og megum
því ekki við að missa það fáa,
sem til er. Það er annað með aðr-
ar þjóðir, sem eiga hallir og jafn-
vel heilar borgir frá fornöldum,
en við ekkert, sem minnir á hið
forna, nema ef ske kynnu að
vera handritin, og þeim höfum
við verið rændir.
Þess vegna er heilög skylda
okkar Islendinga að halda fast
í það fáa, sem við eigum og minn-
ir á líf liðinna kynslóða, forfeðra
okkar.
(Viltu gjöra svo vel og birta
þetta, ef ske kynni að það vrði
einum hjalli eða hlóða-eldhúsi
til lífs. Því fyrr — því betra, en
betra er seint en aldrei). — Vel-
haldandi)“.
Eindæma hugsMnarleysf
ÞESSI saga um gömlu kirk.iuna
á Gunnsteinsstöðum, sem ég
held að sé sönn, lýsir alveg ein-
dæma hugsunarleysi. Það er engu
líkara en að það fólk, sem slika
hluti framkvæmir sé gjorsnevtt
öllum hæfileikum til þess að
meta gildi þjóðlegra minja.
En við höfum ekki efni á slíku
hugsunarleysi, sem sannarlega er
vægasta orðið, sem hæ?t er að
r.ota um þetta atferli. Við erum
flestum þióðum fátækari að
minjum frá fortíð okkar, þegar
frá er skilinn sá bókmenntaarf-
ur, sem bréfritarinn minnist á.
Okkur ber þess vegna að halda
til hags því litla, sem til er al
hinni mestu kostgæfni.
Einhver ruglingur.
AS.L. HAUSTI var leikritið
Gullna hliðið eftir Davið
Stefánsson sýnt í Björgvin. í leik
skránni voru eins og að likum
lætur upplýsingar um skáldið.
En þar segir, að Davíð Stefáns-
son hafi lesið lögfræði í Kaup-
mannahöfn og sé bóndi í Eyja-
firði og alþinpismaður!!
En það geta fleiri ruglazt í rím-
inu en þeir, sem skrifa um fræga
rithöfunda og skáld í leikskrár.
I fregn, sem Ríkisútvarpið birti
skömmu fyrir jólin var sagt, að
eftir áramótin yrði bvrjað að æfa
hið nýja leikrit Davíðs Setfáns-
sonar um danska prestinn Hans
Egede!
í stuttu máli sagt:
MER finnst skcmmdarfýsn ís-
lenzkra unglinga vera dap-
itrlégur vottur um mishennnað
unpeldi og vanþroska noklmrs
hluta æskunnar á hinni miklu
skólaöld.