Morgunblaðið - 21.06.1953, Blaðsíða 8

8
MQKOUNBLaÐIÐ
Sunnudagur 21. júní 1953
Útg.i H.f. Árvakur, Reykjavík. jjf
Framkv.stj.: Sígfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Uk DÁGLEGA
ÞAÐ hefir verið lyftingur í
Hannibal Valdimarssyni, for-
manni Alþýðuflokksins að und-
anförnu í einkamálgagni hans,
Skutli á ísafirði. Fyrir nokkrum
dögum birtust hér í blaðinu sýn-
ishorn úr grein, þar sem hrósað
var happi yfir því, að nú myndi
að líkindum takast að mynda
„stjórn hinna vinnandi stétta“
vegna framboðs Lýðveldismanna
í Reykjavík. En í síðustu blöðum
af Skutli hefir lyftingur þessi
mjög aukizt.
Þann 5. júní birtist í Skutli
grein undir nafni Hannibals sjálfs
og var fyrirsögn hans „Hækju-
kerfi íhaldsins brotið niður“.
Þar er feitletruð frásögnin um
stofnun hins „nýja íhaldsfiokks",
sem muni Iama Sjálfstæðisflokk-
inn svo, að brautin sé þar með
rudd fyrir myndun „vinstri“
stjórnar!
í Skutli 2. júní er talað af
miklum fjálgleik um „neðan-
jarðarhreyfingu“ þeirra Lýð-
veldismanna og gumað af því
mikla fylgi, sem hún hafi.
En rúsínan í pylsuendanum
kemur í Skutli þ. 12. júní, þar
sem ísfirðingar eru varaðir við
því að kjósa Kjartan lækni, því
að „neðanjarðarhreyfingin“ múni
valda því, að Sjálfstæðisflokkur-
inn muni ekki verða í stjórn á
næsta kjörtímabili. þannig, að
Kjartan muni þá ekki hafa að-
stöðu til að koma nokkrum mál-
um fram fyrir kjördæmið!
í greininni, sem Hannibal birt-
ir undir nafni, talar hann með
miklum drýgindum um ’söguöld'
Alþýðuflokksins, sem nú sé að
hefjast.
Alis staðar skín í gegn sjáifs-
ánægjan yfir því, að hafa fundið
upp á því snjallræði að gera
Helga Sæmundsson að ritstjóra
Varðbergs og Ragnar Ingólfsson
að framkvæmdastjóra Lýðveldis-
flokksins og fengið Óskar Norð-
mann og Gunnar í ísafold til
þess að „speða“ í fyrirtækið.
Það er nú einhver munur eða
þegar Stefán Jóhann var íormað-
ur, ekki duttu honum slík úr-
ræði í hug!
En hvað segir nú fólkið, sem
lofað er endurreisn stefnu Jóns
Þorlákssonar, afnámi hafta og
lækkun skatta, ef það kjósi Lýð-
veldisflokkinn, um þetta?
Hannibal ratar þar satt á munn,
þegar hann segir, að verði fylgi
Lýðveldisflokksins meira en
menn almennt gera ráð fyrir, þá
mun það þýða „ný andlit“ í ráð-
herrastólana.
En þau nýju andlit verða ekki
Óskars Norðmanns, Jónasar pýra-
mídaspámanns og Arthúrs Alex-
anders. Nei, ætli Hannibal hafi
ekki einmitt rétt fyrir sér, þegar
hann heldur því fram, að það
verði „vinstri“ stjórn, sem tek-
ur við og nýju ráðherrarnir þá
sennilega hann sjálfur, Gylfi,
Rannveig o. s. frv.
Ætli þeir vakni þá ekki við
vondan draum, sem lagt hafa
eyrun við áróðri Helga Sæmunds
sonar í Varðbergi (því haft er
fyrir satt, að hann skrifi í það
afram, sem ekkert hafi ískorizt,
þótt ekki sé lengur undir nafní)
um það, að taka þurfi upp skel-
,éggarí stefnu gegn höftum, skatta
'álögum o. s. frv., en Sjáífstæðis-
flokkurínn hafi hingað til rekið?
En það vantar ennþá eitt lítil-
ræði á það, að tímabært sé að
fagna hinni nýju „söguöld Al-
þýðuflokksins". Það er nefnilega
eftir að kjósa, og telja atkvæðin.
Og það er ekki víst, að það verði
svo margir Sjálfstæðiskjósend-
ur, sem Hannibal ætlar, sem láta
glepjast af hinu „sniðuga" her-
bragði hans.
Nafni hans, hinn púnverski
hershöfðingi, lék eitt sinn það
bragð, að lauma heilli herdeild
inn fyrir víglínu Rómverja, til
þess að skapa þar öngþveiti. Þetta
herbragð mistókst. Var púnverski
Hannibal þó nafna sínum að því
leyti klókari, að hann básúnaði
ekki fyrirtæki sitt út á torgum
og gatnamótum áður en til bar-
dagans kom. En ánægja Hanni-
bals hins íslenzka yfir snjallræði
sínu og vonum þeim, er hann
tengir við árangur þess, er of
mikil til þess að hann geti þagað
yfir því fram yfir kosningar, auk
þess sem hann samkvæmt til-
vitnun í Skutul hér að framan,
hefur séð sér hér leik á borði
til þess að fæla ísfirðinga frá
því að kjósa Kjartan lækni. ,
Það er víst búið að gefa ýms-
um broddum krata og Framsókn-
ar vilyrði um vellaunaðar for-
stjórastöður og nefndastörf, þeg-
ar nýja vinstri-stjórnin sé kom-
in á laggirnar. Og þeim fésýslu-
mönnum, sem lagt hafa fé í Varð-
berg mun hafa verið gefið í skyn,
að þeir yrðu ekki settir hjá um
leyfaveitingar, er búið væri að
taka upp alger innflutningshöft
að nýju.
En það hefur stundum gefist
illa að selja haminn af fálkanum,
áður en búið var að skjóta hann.
Það er því aliur varinn bezt-
ur fyrir þá, sem lofað hefur
verið frama og fríðindum í
skjóli hinnar væntanlegu
vinstri stjórnar, að gera ráð
fyrir einhverjum vonbrigðum
þangað til búið er að telja at-
kvæðin.
Samúð Sigurðar
EITT athyglisverðasta samtalið
sem Mbl. hefur lengi birt á síð-
um sínum er að finna í blaðinu í
dag. Þar játar Sigurður Guðna-
son, leiðtogi stærsta verklýðsfé-
lags landsins og kunnur kommún
isti, að innræti, að vel geti hafa
verið rétt af rússneskum vélaher-
sveitum að ráðast að vopnlausum
þýzkum verkalýð í kröfugöngu
og murka hann niður! Og sem
eftirþanka bætir Sigurður síðan
við, að ekki hafi hann nokkra
samúð með hinum kúgaða þýzka
verkalýð, til þess viti hann allt of
lítið um málið!
Og þegar blaðamaðurinn spyr
hann enn um, hvort það sé til-
gangur sósíalismans að valdhaf-
arnir ákveði launakjörinn, þvert
ofan í vilja verkamanna svo sem
í Austur-Þýzkalandi, þá svarar
Sigurður enn: Það veit ég ekkert
um. Kringumstæðurnar eru hér
allt aðrar.
Þegar verkalýðsleiðtoginn horf
ir fram á stefnu sína leiða til ó-
lýsanlegra hörmunga, kúgunar
og blóðsúthellinga með nálægri
grannþjóð, svarar hann því einu
til að hann sé bara íslenzkur sósí
alisti og hafi ekkert vit á því sem
gerist úti í heimi.
Það er stundum þægilegt að
vera einfaldur og af hjarta fáfróð
ur, Sigurður!
HAFIÐ þið gert ykkur í
hugarlund að íslending
ar borða 156.135 kg. af tómöt-
um á ári. Á jafnlöngum tíma
háma þeir í sig 112 þúsund
agúrkur. Þeir borða 181,733 kg
af hvítkáli, 49,924 blómkáls-
hausa, 159,466 kg af gulrótum
hverfa ofan í þá, þeir smjatta
á 7,191 kg af rauðkáli, gleypa
96,200 stykki af salati og
18,976 búnt af steinseljum,
þeir bryðja 12,598 búnt af
hreðkum og smjatta á 1,307 kg
af vínberjum — allt á einu ári.
Og þegar þessu áti er lokið
hafa íslendingar etið upp árs-
framleiðslu grænmetisfram-
leiðenda á íslandi.
156 tovrn tómatar i
ÞEGAR við lítum í skyndi yfir
þróunarsögu fjölmargra at-
vinnuvega okkar þarf ekki langt
að líta til þess að sjá upphafið.
Svo furðustutt er síðan fram-
takssamir landar okkar lögðu inn
á þá óþekktar brautir, ruddu
veginn til bættra lífsskilyrða
fyrir alþjóð. Ein þessara ungu
atvinnugreina hér á landi er græn
metisræktun í gróðurhúsum. —
Það var ekki fyrr en árið 1924
að fyrsta gróðurhúsið var reist að
Reykjum í Mosfellssveit. Það var
VJud andi áhrijar:
Hversvegna sungum við
ekki þjóðsönginn?
|JÓÐLEGUR“ hefir skrifað
mér bréfið, sem hér fer á
1 eftir:
„Kæri Velvakandi!
Fannst þér ekki, eins og mér
einkennilegt, að þjóðsöngurinn
okkar, „Ó, guð vors lands“ skyldi
ekki sunginn í eitt einasta skipti
á öllum hátíðahöldunum hér í
höfuðborginni hinn 17. júní? Og
hann heyrðist leikinn aðeins einu
sinni — að guðsþjónustunni í
Dómkirkjunni lokinni, er forset-
inn lagði blómsveig á fótstallinn
á styttu Jóns Sigurðssonar. Þeir
sem ekki, af einhverjum ástæð-
um, heyrðu hann þá — þeir
heyrðu hann aldrei allan þjóð-
hátíðardaginn. Mér finnst, að
beint hefði legið við að þjóð-
kórinn á Arnarhóli um kvöldið
lyki söng sínum með því að
syngja þjóðsönginn — því að
hvenær á hann við, ef ekki á
sjálfan þjóðhátíðardaginn? —
I Aldrei hefir betur verið msett í
1 þjóðkórnum en í þetta skiptið. —
Mig minnir, að söngstjórinn okk-
ar góði, hann dr. Páll, segði að
við værum víst Um 38 þús. og
i fimm hundruð samankomin
þarna í hjarta höfuðborgarinnar
og hann virtist í ánægðara lagi
með undirtektirnar, svo að mér
hefði ekki fundizt það nema
sjálfsögð bjartsýni að leggja út
í þjóðsönginn að lokum.
Sama viðkvæðið —
of erfiður.
EN það er alltaf sama viðkvæð-
ið: — þjóðsöngurinn okkar
er of erfiður til að venjulegt fólk
geti sungið hann án þess að mis-
þyrma honum svo ömurlega, að
ver sé af stað farið en heima set-
ið. Það er nokkuð til 1 þessu, því
miður, en ég er samt sannfærður
um, að hér er eins mikið um að
saka hreina og beina leti í fólk-
inu, það er eins og það sé búið
að telja sér trú um, bíta sig í,
að „eilífðar smáblómið" sé langt
umfram þeirra söngkraft, það
hljóti að springa á því — og auð-
vitað springur það!
Hefði mátt ieika hann
Hafi ég hér á röngu að standa,
hef ég ekki öðru til að svara en
því, að ég tel það illa farið, að
við skulum eiga fagran þjóðsöng
— sannkallaðan hátíðasöng, sem
er of erfiður til að þjóðin geti
sungið hann á þjóðhátíðardegi
sínum. En hvað sem því líður —
hefði ekki, úr því að við höfðum
ekki kraft til að syngja hann,
mátt leika hann á lúðra í lok
hátíðarinnar? — Með þökk fyrir
birtinguna. — „Þjóðlegur“.“
Ég er hinum þjóðlega bréfrit-
ara mínum sammála í öllum meg-
inatriðum. Ég saknáði þess eins
og hann að fá ekki að syngja
þjóðsönginn hinn 17. júní með
öllum mannfjöldanum, sem ég
var örlítið brot af — eða að
minnsta kosti heyra hann leik-
inn.
Hvað á að gera við
tómu flöskurnar?
HÚSMÓÐIR í Austurbænum
skrifar:
„Hvað í ósköpunum eigum við
að gera við öll tómu glösin og
flöskurnar, sem til falla við hús-
haldið og hvergi er hægt að losa
sig við? Tómar sojuflöskur,
tómatflöskur, saladsósuglös,
mustarðsglös — og svona mætti
lengi telja — hrúgast upp í tuga-
tali, fylla skápa og hyllur og eru
til þrengsla og óhægðar. Sama
máli gegnir um ýmiskonar blikk-
dósir — undan tei, kakaói o. s.
frv.
„Fleygðu þessu í ruslatunnuna,
kona — það er ekkert annað hægt
við þetta að gera“ — var sagt við
mig á dögunum — og þetta er
satt, því miður. Ég hefi hringt í
aliar áttir og spurt hvort ekki sé
hægt að selja þessi tómu ílát ein-
hvers staðar eða losna við þau
á einhvern annan hátt heldur en
þann að fela þau umsjá rusla-
tunnunnar. En ég hef alls staðar
fengið afsvar.
Sóun á verðmætum.
ÞAÐ liggur í augum uppi að
hér er um að ræða stórfellda
sóun verðmæta, sem alls ekki
ætti, og sem alls ekki má eiga
sér stað.
Ef íslenzkur iðnaður hefir eng-
in tök á að hagnýta þessi ílát til
eins eða neins, væri þá ekki hægt
að komast að samningum við hin
erlendu fyrirtæki, sem viðkom-
andi vara er frá, að krukkunum
eða glösunum sé blátt áfram skil-
að aftur, þótt um langan veg sé?
Eða hvaða leið aðra er hægt að
fara í þessu efni.
Við höfum ekki efni á, hvorki
í f járhagslegu eða menningarlegu
tilliti að halda áfram slíku hátta-
lagi í meðferð verðmæta. — Hús-
móðir í Austurbænum".
Sá, sem eltir
tvo héra í senn
nær hvorug-
um. —
150 fermetrar að stærð. Tuttugu
og sjö árum síðar, eða árið 1951,
eru gróðurhús á íslandi samtals
72.850 fermetrar að stærð. Svo
gífurlega hratt hefur þessi at-
vinnugrein þróast.
SÖLUVERÐMÆTI grænmetis-
framl. íslendinga er 5-6 millj.
ónir árlega. Sölufélag Garðyrkju
manna, sem starfað hefur síðan
1940 sér svo um að alls staðar á
landinu er grænmeti á boðstólum.
Flugvélarnar sem við sjáum dag-
lega hefja sig til flugs frá Rvík
og stefna til ýmissa staða á land-
inu eru meðal annars með nýtt
grænmeti innanborðs. Islending-
ar eru smám saman að læra að
meta grænmeti, gæði þess og holl
ustu. —
OG á tímum hins háa vöruverðs
er það athyglisvert að græn-
fetisframleiðendur eru líklega
eina stétt manna, sem státað get
ur af verðlækkun síðan 1948. Frá
1948—1952 hafa egg hækkað í
verði um 55,6%, þorskur um
76.2%, kaup Dagsbrúnarmanna
um 73.9%, en tómatar hafa á
sama tíma lækkað í verði um
12%. Verð þeirra er hagstæðara
hér en t. d. í Danmörku.
OG þá vaknar spurningin
um útflutning, og vissu-
lega er sá möguleiki fyrir
hendi. Ef við getum haft tó-
mata á boðstólum fyrr, þ. e. a.
s. í marz, aþríl eða maímánuði
væri hægt að selja til Norður-
landa miklu meira magn en
við nokkru sinni gætum fram
leitt. Og til þess að geta haft
tómata á boðstólum svo
snemma árs, þarf að leysa úr
tæknilegu vandamáli. I gróð-
urhúsunum höfum við hitann
og rafmagnið. Til þess að tó-
matarnir geti þroskast þurfa
þeir einnig birtu og tilraunir
eru nú gerðar með ýmsa
lampa. Verði þær tilraunir já-
kvæðar munum við í framtíð
inni sjá tilsýndar í vetrar-
myrkrinu uppljómuð gróður-
hús. Og þó vetrarbyljir og
myrkur umlyki gróðurhúsin,
er inni fyrir ylur og birta og
tómatar, sem dafna vel,
A. St.
Tópaz ve! lekið á
Akureyri
AKUREYRI, 18. júní: — Leik-
flokkur Þjóðleikhússins hafði
fyrstu sýningu sína á hinum marg
umtalaða og vinsæla franska gam
anleik Tópaz hér á Akureyri,
þriðjudag 16. þ. m.
Flokkurinn hafði áður haft 3
sýningar á Sauðárkróki við hinar
beztu undirtektir, en gert hafði
verið ráð fyrir að þaðan færi
leikflokkurinn til Siglufjarðar og
sýndi leikinn þar. Sú fyrirhugaða
áætlun fórst fyrir vegna þess, að
Siglufjarðarskarð var ófært bif-
reiðum. í þess stað hafði leik-
flokkurinn eina sýningu á Dalvík
við ágæta aðsókn.
Á frumsýningunni var hvert
sæti skipað í leikhúsinu og fögn-
uðu áhorfendur hinum góðu gest-
um frá Þjóðleikhúsinu með ein-
lægu lófataki, hvað eftir annað
á meðan á sýningunni stóð. í
leikslok voru leikendur ákaft
hylltir og bárust sumum þeirra
blóm.
í gærkvöldi var önnur sýning
á Tópaz, Þrátt fyrir allumfangs-
mikil 17. júníhátíðahöld hér á
staðnum, var aðsókn að leiknum
mjög sæmilég.
. —H.Vald.