Morgunblaðið - 11.07.1953, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 11. iúlí 1953
uttM&frife
Útg.: H.í. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgSarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
\ ÚR DAGLEGA LÍFINU f
\f\mi syndahafri slátrað
LAVENTII Beria, hinn alvaldi
öryggismálaráðherra Kreml-
stjórnarinnar og stjórnandi rúss-
nesku leynilögreglunnar í um
það bil 14 ár, er nú fallinn í ó-
náð. Aðalmálgögn kommúnista-
flokks Sovétríkjanna lýsa hon-
um sem ,glæpamanni“ og „fjand
manni rússnesku þjóðarinnar“.
Kveða þau hann hafa unnið
markvíst að því, að eyðileggja
hið kommúníska skipulag og
koma á séreignaskipulagi í Rúss-
landi.
Af öllu þessu leiðir að Bería
hefur nú verið rekinn úr hinum
valdamiklu embættum sínum,
tekinn höndum og stefnt fyrir
„rétt“. Um örlög hans þarf eng-
inn að efast. Mann, sem framið
hefur slíka glæpi, sem Bería eru
nú gefnir að sök, lætur Sovét-
stjórnin ekki vera bráðlifandi á
glámbekk! Dauðinn, í snörunni
eða fyrir byssukúlum Malenkovs
verður hlutskipti hans.
Þannig er stjórnarfarið aust
ur þar undir „alþýðulýðræði"
kommúnista. Laventtii Bería
er a. m. k. þriðji öryggismála-
ráðherrann og yfirmaður rúss
nesku leynilögreglunnar, sem
rekinn er frá völdum sem
glæpamaður og síðan drep-
inn. Svo hláleg eru örlögin,
að þessir valdamiklu menn,
sem 200 milljónir Rússa hafa
skolfið af ótta við, og sem
sent hafa þúsundir manna út
í dauðann og milljónir manna
í þrælabúðir, hafa að lokum
fallið sjálfir í ónáð þeirrar
stjórnar, sem þeir hafa verið
varðhundar um.
í ríki kommúnismans er ekk-
ert öryggi til. Sá sem í gær réði
örlögum milljóna og hafði völd
og áhrif, er í dag glæpamaður,
svívirtur og niðurlægður, sakað-
ur um að hafa haft í hyggju
eyðileggingu sovétskipulagsins.
Þannig er hið rótfúna einræðis-
skipulag kommúnismans orðið
að einni maðkaveitu.
En þótt margt sé ennþá hulið
í sambandi við syndafall Bería
getur þó engum blandast hugur
um, að undanfari þess er stór-
felld valdatogstreita meðal æðstu
ráðamanna Sovétríkjanna. Bería
var við lát Stalins talinn einn
áhrifamesti leiðtogi rússneska
kommúnistaflokksins. En milli
hans og Malenkovs ríkti veru-
legur ágreiningur og togstreyta
um hin æðstu völd. Malenkov
! vann í fyrstu umferð og settist í
sæti forsætisráðherra. En Bería
varð þó varaforsætisráðherra, ör-
yggismálaráðherra og yfirmaður
leynilögreglunnar.
Fyrsta tákn þess að heldur
hallaði undan fæti hjá Bería var
kollsteypan í læknamálinu, er
allmargir gyðingalæknar voru
sýknaðir af þeirri hroðalegu
ákæru að hafa myrt ýmsa leið-
toga kommúnistaflokksins og
hafa ætlað sér að kála fleirum,
jafnvel sjálfum Stalin. Sem yfir-
maður leynilögreglunnar bar
Bería vissa ábyrgð á ofsókninni
gegn læknunum. Sýkna þeirra og
viðurkenning þess, að pynting-
araðferðum hefði verið beitt til
þess að knýja fram játningar
þeirra, var því mikið áfall fyrir
hann.
Síðan hefur verið uppi þrá-
látur orðrómur um áframhald-
andi valdastreytu innan sovét-
stjórnarinnar. Úrslit hennar hafa
í bili orðið þau, að Bería er
varpað út í yztu myrkur. Hann
er nú sá syndahafur, sem Sovét
stjórnin telur sig þurfa að slátra
til þess að friðþægja fyrir af-
glöp sín.
Það er athyglisvert, að öll-
um þeim kommúnistaleiðtog-
um, sem undanfarið hefur
verið sparkað úr trúnaðar-
stöðum er gefið það að sök,
að hafa torveldað framleiðslu
landbúnaðarafurða.
Hvernig stendur á þessu?
Allt bendir til þess að ástæð
an sé beinlínis matvælaskort-
ur og hungur í þeim löndum,
sem kommúnistar ráða. Þess-
vegna verða þeir að hafa ein-
hvern til þess að hengja fyrir
matvælaskortinn!!
Vel má vera að fall Bería,
sem sýnir stórkostleg átök
innan kommúnistaflokks Rúss
lands, sé aðeins upphaf að
hreinni byltingu í landinu.
Einnig er hugsanlegt að með
því hafi Malenkov tryggt sig
svo í sessi, að hann hafi náð
sömu járntökum á rússnesku
þjóðinni og Stalin hafði.
Allt á þetta eftir að skýrast
betur, enda þótt erfitt sé að fá
fréttir af því sem gerist í hinni
kommúnísku þrælakistu í Rúss-
iandi.
Slæmur pappír!
VIÐ alþingiskosningarnar í sum-
ar eins og við undanfarnar kosn-
ingar, hefur útbúningi utankjör-
staða kjörgagna verið þannig
hagað, að ríkissprentsmiðjan
Gutenberg hefur annast hann í
samráði við starfsmenn dóms-
málaráðuneytisins. Er þetta stað-
fest í bréfi, sem forstjóri prent-
smiðjunnar birtir í Alþýðublað-
inu í gær. En í því segir hann
að „frá því að kosningalög þau
voru sett, er nú gilda, hef ég
ráðið langmestu, eða jafnvel öllu,
um frágang kjörseðla, einnig ut-
ankjörstaðaseðlanna. Hafi mis-
tök átt sér stað, er því mig ein-
an um að saka“.
Þetta segir Steingrímur Guð-
mundsson, sem allir vita að er
heiðarlegur og grandvar maður,
af því tilefni að Alþýðublaðið
hóf 10 dögum eftir kosningar hat
rammar árásir ' á dómsmálaráð-
herra fyrir að slæmur pappír
hafi . verið í utankjörstaðaat-
kvæðaseðlum. Að sjálfsögðu er
það miður farið ef svo hefur
verið. En það er eindæma
heimskulegt af ritstjóra Alþýðu-
biaðsins, Hannibal Valdimars-
syni, að hefja árásir á dómsmála-
ráðherra fyrir þetta. Undirbún-
ingi þessara kjörgagna hefur í
þetta skiptið verið hagað eins og
jafnan áður. Ríkisprentsmiðjan
og starfsmenn dómsmálaráðu-
neytisins hafa annast hann og
áreiðanlega unnið það verk eftir
beztu samvizku. En hvernig
stendur á því, að Hannibal ber
kvörtun sína um þetta atriði
fram fyrst nú, löngu eftir að
kosningum er lokið? Hversvegna
gerðí hann það ekki þegar utan-
kjörstaðaatkvæðagreiðslan hófst,
mánuði fyrir kjördag? Ef papp-
írinn í seðlunum var of þunnur,
sem vel má vera að hann hafi
verið, hversvegna benti Alþýðu-
blaðið þá ekki á það þá þegar?
Getur verið að ritstjóri Al-
þýðublaðsins, formaður Al-
þýðuflokksins, sé að kenna
slæmum pappír hið hrapalega
fall sitt á ísafirði? Árinni
kennir illur ræðari, segir
gamalt íslefizkt máltæki, sem
mikið er notað á Vestfjörð-
um!!
OKKAR góða og gamla heims-
kringla kvað vaxa drjúgum.
Dag hvern sáldrast yfir hana
smágert dust utan úr himinhvolf-
inu. Safnast þegar saman kemur
stendur þar, og vísustu menn
hafa reiknað, að dagskammtur-
inn vegi um 6 þúsundir smá-
lesta eða 2 milljónir smál. á ári.
En heimskringlan er stór svo að
ekki koma nema um 4 kg á hvern
ferkíiómetra á sama tíma.
I fyrra lét vísindamaður vestur
í Bandaríkjunum safna þessu
dusti, svo að efni þess yrðu rann-
^örhín, ótœbhar.
\
sökuð. Komust menn að raun
um, að samsetning þess er allt
önnur er gerist yfirleitt hér á
jörð. Það er sett saman úr ör-
smáum, sjálfstæðum ögnum,
1/10—1/100 úr mm í þvermál.
Flestar eru þær segulmagnaðar,
í þeim er járn, silikater eða sýra.
I útliti eru þær eins og smádrop-
ar af bræddum málmi. Við getum
þannig gert ráð fyrir, að jörðin
VeU andi ihrilar:
M
Útlendir ferðamenn
á íslandi.
IKIÐ hefir borið á útiendum
ferðamönnum í Reykjavík
undanfarna daga. — Norrænn
blaðamannahópur hefir dvalið
hér um það bil vikutíma og í
fyrradag úði allt og grúði af
amerískum ’ ferðamönnum af
skemmtiferðaskipinu Caronia,
sem stóð hér við í einn dag.
Ferðaskrifstofa ríkisins hafði
i undirbúið móttökur þessa fjöl-
menna ferðamannahóps og gerði
I ýmislegt til að gera útlendingun-
j um þennan eina dag á íslandi
| sem ánægjulegastan. Þegar ég
kom niður á Austurvöll, um
fimm leytið um daginn var þar
íslenzkur glímuflokkur að leik.
Bændaglíman er gömul og þjóð-
leg íslenzk íþrótt og fór vel á að
gefa hinum útlendu ferðamönn-
um kost á að sjá og kynnast,
hvernig hún er þreytt. — Þeir
fylgdust líka margir hverjir með
henni af miklum áhuga og
hnipptu öðru hvoru kankvísir
hver í annan, þegar þeim fannst
glímumönnunum takast upp.
Engar hugmyndir
um ísland.
VIÐ hliðina á mér stóð ung
New-York stúlka, sem ég
heyrði, að var spurð að því
hvaða hugmyndir hún hefði haft
um ísland, áður en hún kom
hingað. „Eiginlega alls engar“ —
var svarið — „ég vissi svo sem
ekkert um ísland áður — því
miður“. Við íslendingar kippum
okkur ekki upp við slík svör út-
lendinga — við erum þeim of
vanir til þess.
Þessi unga ameríska stúlka
virtist annars mjög ánægð yfir
komunni hingað. Að minnsta
kosti hafði hún ekki orðið fyrir
neinum slíkum vonbrigðum, sem
afi hennar gamli forðum, sem
hún sagði, að hefði farið til Græn
lands og engan ísbjörnin séð!
Komust ekki fyrir
á póstkortinu.
ISAMBANDI við útlendu ferða-
mennina detur mér í hug smá
atvik, sem ég varð sjónarvottur
að fyrir nokkrum dögum. Eg var
staddur inni í minjagripaverzlun
Ferðaskrifstofunnar um leið og
nokkrir Norðurlandabúar, sem
voru í óða önn að velja sér ýmsa
smágripi til minningar um komu
sína hingað. Einn hafði keypt sér
hvítt gæruskinn til að færa kon-
unni sinni og armband handa
dóttur sinni og var hinn ánægð-
I asti yfir kaupunum. Svo voru
það póstkortin. Hann keypti ein
j tvö og ætlaði að skrifa á þau í
skyndi og setja í flugpóst. Það
kostaði 1,40 kr. undir kortið og
afgreiðslustúlkan kom með fjög-
ur frímerki, eitt 90 aura, tvö 20
aura og eitt 10 aura — að þvi er
mig minnir. Manntetrinu óaði
! augsýnilega við að þekja kortið í
j frímerkjum — það var sem sagt
harla lítið rúm eftir til að skrifa
j á, þegar frímerkin fjögur voru
komin á. „Ég fer þá heldur á
j Pósthúsið“ — sagði hann og þar
við sat.
j Ef til vill hefir staðið eitthvað
| sérstaklega illa á með frímerkja-
byrgðir Ferðaskrifstofunnar þeg-
ar þetta var — en mér fannst
hálf leiðinlegt, er ég stóð þarna
inni, að horfa upp á slíkan
vandræðaskap.
Hvar eru „hvítu
kollarnir“?
EX-STÚDENT skrifar:
„Hvernig skyldi því víkja
við, að allir nýstúdentarnir frá
því í vor virðast hafa horfið nið-
ur í jörðina — maður sér ekki
eina einustu stúdentshúfu á
kreiki. Mér hefir verið sagt, að
ungu stúdentarnir veigri sér við
að ganga með hvítu húfurnar
vegna þess, að fólk leggi það út,
sem mont og oflátungshátt. Hví-
lík reginvitleysa! Og hví skyldu
stúdentarnir vera að leggja stór-
fé út fyrir húfuna til þess að
nota hana svo ekki nema rétt
dagana í kringum stúdentspróf-
ið? Stúdentshúfan er í senn
klæðilegt, hentugt og yfirlætis-
laust höfuðfat og ættu stúdentar
að sýna henni þann sjálfsagða
sóma, að ganga með hana, frekar
en eitthvert erlent hattskrípi,
sem þar að auki klæðir þá ekki
nærri því eins vel — beini ég
þeim orðum mínum aðallega til
ykkar, ungu stúdínur!
Öðruvísi á hinum
Norðurlöndunum.
4HINUM Norðurlöndunum er
þetta öðruvísi. Þar ganga
nýju stúdentarnir með „hvíta
kollinn“ sinn allt sumarið eftir
stúdentsprófið, já — og meira en
það — þeir setja hana upp á
hverju vori þegar góða veðrið
kemur, jafnvel öll árin meðan
þeir eru í háskóla — og engum
dettur í hug að leggja það út sem
rembingshátt af þeirra hálfu. —
Þetta hik íslenzkra nýstúdenta,
að ganga með stúdentshúfuna er
líka ný tilkomið, virðist mér og
veit ég ekki hverju það ætti að
kenna. En ég sakna þess að sjá
ekki hvítu kollana og ég veit, að
svo er um fleiri. — Ex-stúdent“.
Sá, sem vill
læra, finnur
alls staðar
skóla.
hafi smáþyngzt þær 2000 til 3000
milljónir ára, sem hún hefir geng
ið kringum sólu.
t-L skamms tíma héldu menn,
ið geimurinn milli stjgirna
væri tómur með öllu,. en nú er
víst, að svo er ekki. Loftsteinar
eru ein sönnun þess, að gegnum
rúmið sveima smáhnettir, sumir
á stærð við títuprjónahaus, aðrir
vega nokkrar smálestir. Á hverj-
um degi lenda milljónir slíkra
hnatta inn í gufuhvolf jarðar-
innar. Núningsmótstaða lofsins
verður þá svo mikil, að þeir
verða rauðglóandi, og oftast nær
sundrast þeir áður en þeir ná
j’firborði jarðar.
TJARNFRÆÐINGUM HEFIR
lengi verið kunnugt um
dimma bletti milli lýsandi
stjarna úti í geimnum. Nú vita
þeir, að þessir dimmu blettir eru
þokur lofttegunda og efnissalla,
sem enn hefir ekki þjappazt sam
an í lýsandi stjörnur. Þessar þok-
ur skyggja á birtu þeirra stjarna,
sem handan þeirra eru.
Þetta hefir alið af sér nýja
kenningu um, hvernig jörðin og
aðrar reikistjörnur hafi orðið til.
Fyrrum héldu menn, að sólin
hefði orðið til á undan reiki-
stjörnunum, og þær væru ekki
annað en brot, sem klofnað
hefðu frá henni, er önnur stór
stjarna hefði sveimað hjá.
NÚ eru margir stjarnfræðingar
sannfærðir um, að sól og
reikistjörnur séu orðnar til um
sama leyti og á svipaðan hátt,
þannig að dimmar þokur lofts og
smáagna hafi þjappazt saman.
Þesar agnir eru svo örsmáar, að
upphaflega flytja ljósgeislar þær
um geiminn milli stjarna.
Ljósgeislarnir orka þannig á
agnirnar og reka þær saman í
hvirfingu. Aðdráttarafl þeirra
innstu dregur og að sér smærri
agnir. Þannig vaxa þokukjarn-
arnir eins og snjókúlur og verða
þokurnar með tímanum óhemju-
víðáttumiklar og því stærri, sem
kjarnar þeirra eru, með þeim
mun meiri krafti draga þær að
sér agnir í útjörðum hennar og
utan úr geimnum í kring. Loks
slengjast þær með þvílíku afli
inn að miðkjarna, að núningur-
inn veldur hita eða þeirri birtu,
sem streymir frá stjörnum.
EFTIR þessari kenningu varð
sólin til úr stórri þoku, en
reikistjörnur úr öðrum minni. —
Þessi sköpun verður síður en svo
á augabragði, heldur er hún ævar
andi, og því stækkar til að mynda
jörðin smám saman með þvi að
hún dregur að sér geimdust, sem
þeir í Bandaríkjunum hafa nú
mælt og vegið.
! Sú eðlilega ályktun verður
dregin af þessari kenningu, að
til hljóti að vera ótal sólkerfi,
eins og við vitum að er. Ef sól
og reikistjörnur hennar verða
þannig til, hlýtur og sama að
gilda um aragrúa annarra sól-
kerfa. í Vetrarbaruitnni einni
eru taldar um 40 þús. milljónir
stjarna, og ef kenningin er rétt,
ættu að finnast milljónir millj.
af reikistjörnum, sem svipað eru
á sig komnar og jörðin.
NEISTAR
— Hver var þessi Gerður, sem
þú talaðir um upp úr svefni í
nótt?
— Gerður? —- Já, það var vél-
bátur, sem ég fékk léðan í gær-
kvöldi.
— Já, einmitt. Þá hefir þessi
vélbátur hringt í morgun og
spurt eftir þér.
— Þykir þér rétt, að elskendur
sitji lengi í festum?
— Sannarlega. Þeim mun
skemur stendur hjúskapurinn.