Morgunblaðið - 22.10.1953, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 22. okt. 1953
MORGTJTSBLAÐJÐ
7
Árni Friðriksson ráinn fram-
kvæmdastjóri Aíþjóðahafrann-
sóknaráðsins til þriggja ára
Tekur við starfinu um næslu mánaðamóf
!ÁRNI FRIÐRIKSSON, fiskifræð
Sngur, hefur nýlega verið út-
Befndur aðalritari eða fram-
kvæmdastjóri Alþjóðahafrann-
sóknarráðsins. Að þessum al-
þjóðarannsóknum standa 13
þjóðir alls, þ. e. a. s. allar Evrópu
þjóðir er lönd eiga að Atlants-
hafi, frá Noregi til Spánar. —
JJtnefning Arna Friðrikssonar í
Stöðu þessa ber þess ljósan vot-t
hve mikils álits hann nýtur með-
al starfsbræðra sinna meðal þess
arra þjóða. Aðalritarinn er ráð-
jnn til óákveðins tíma, en í þetta
Skipti er miðað við þrjú ár. —
STekur Árni við starfinu um
hæstu áramót. Þar eð hann starf-
ar í þjónustu hinnar íslenzku
ríkisstjórnar, varð hann að sjálf-
sögðu að fá sérstakt leyfi hennar
til þess að taka að sér þessa for-
Stöðu á næstu árum. En ríkis-
stjórnin íslenzka hefur tekið það
loforð af honum, að hann á þessu
árabili haldi lífrænu sambandi
yið íslenzkar fiskirannsóknir.
i
50 ÁRA GÖMUL SAMVINNA
Þessi samtök Evrópuþjóða eru
rúmlega 50 ára gömul. Þau eru
elztu alþjóðlegu samtök um haf-
rannsóknir. Forgöngumenn þess-
arra samtaka voru fremstu vís-
indamenn á sviði hafrannsókna
á Norðuriöndum, m.a. hinn víð-
kunni norski fiskifræðingur Jo-
han Hjort og sænski haffræðing-
urinn prófessor Petterson, er á-
vann sér m.a. frægðar fyrir eftir-
tektarverðar rannsóknir á Golf-
straumnum.
Það var mikið happ fyrir vis-
indamenn þá er stofnuðu til þess
arra samtaka, hve þjóðhöfðingjar
Norðurlanda frá upphafi voru
þeim hlynntir enda var um að
ræða samhjálp milli þjóðanna á
hinu hagnýta sviði hafrannsókn-
anna, því hér skyldu framkvæmd
ar rannsóknir er voru ofviða
hverri þjóð fyrir sig.
FUNDIR OG VERKASKIPTING
Aiþjóðahafrannsóknarráðið
hefur haldið árlega fundi allt frá
því er það var stofnað, þegar
hægt hefur verið að koma þeim
við, en hinir árlegu fundir lágu
xiiðri á styrjaldarárunum fyrri
og eins í síðari heimsstyrjöld-
inni. Svo ársfundurinn síðasti er
41. almenni ársfundurinn er
haldinn hefur verið.
Aðalstörf þessa rannsóknar-
ráðs gerast í nefndum sem kunn-
ugt er. Eru nefndirnar tvenns
konar, fyrst og fremst nefndir er
hafa á hendi rannsóknir innan
ákveðinna svæða, og fjalla þær
þá um ailskonar rannsóknir, er
fara fram á tilteknu svæði hverr
ar nefndar. Auk þess eru sér-
fræðingapefndir er hafa með
höndum ákveðna tegund rann-
sóknarefni. Svæðanefndirnar eru
sjö. Ein þeirra fjaliar um rann-
sóknir er eiga sér stað út frá
Ströndum Noregs. Önnur svæða-
nefndin fjallar um málefni er
koma við norðvestur Atlantshafi
frá Skotlandi til Græniands og
tekur sú nefnd yfir fiskimiðin
við Island. Þriðja svæðanefndin
fjallar ,um rannsóknir í Norður-
sjónum. En fjórða og fimmta
nefndin hafa verksvið sunnar í
Atlantshafinu; þær fjalla um
rannsóknir allt frá Bretlandseyj-
um og suður að Miðjarðarlínu.
Auk þess eru svo tvær nefndih
er hafa minni svæði. Önhur
þeirra fjallá'r um fannsóknir
Eystfásálts og hiri‘:iurh SVöeðið
mrlli þesá og' Nófðúrsjáváf'.''1 “1 n 1
AÐSETUR RAÐSINS I
j CHARLOTTENLUND-
HÖLLINNI
| Yfirstjórn alþjóðahafrannsókn
; arráðsins er skipuð fimm mönn-
j um. I yfirstjórninni eru nú sem
áður sinn maðurinn frá hverri
þjóð, sem stendur þessara fimm:
j Dana, Norðmanna, Englendinga,
Frakka og Hollendinga. — Hefur
þessi fimm manna aðalstjórn
j fast aðsetur fyrir fundi sína í
Kaupmannahöfn, og húsnæði í
j Charlottenborgarhöll í úthverfi
Hafnar, Chariottenlund. Hefur
rannsóknarráð þetta u-m það bil
helming þessarrar hallar til um-
ráða. Eru þar skrifstofur aðal-
ritara, en hann er framkvæmda-
stjóri róðsins. En undir þessari
sömu yfirstjórn starfar enn frem
ur þrjár stofnanri, er alltaf hafa
aðsetur sitt í höliinni. Verkefni
þessarra stofnana eru í aðalatrið
j um þessi: Sjórannsóknir, svifrann
sóknir og söfnun fiskiskýrsla.
Að sjálfsögðu hefur alþjóðahaf
rannsóknarráðið allmikla bóka-
útgáfu með höndum og fer hún
öll í gegn um hendur yfirstjórn-
arinnar. Ráðið gefur út ýmis
tímarit, m.a. rit er birtir alþjóð-
i legar aflaskýrslur.
I Aðaistjórn ráðsins, er eins vel
ímætti kalla miðstjórn, ræður rit-
ara eða framkvæmdastjóra. —
Áður en sú ráðning fer fram hef-
ur miðstjórnin samband við full-.
trúa allra þátttökuríkjanna og
leitar samþykkis þeirra um ráðn
inguna, enda hefur svo verið gert
nú.
í sjálfu hafrannsóknarráðinu
eiga nú sæti 26 menn, tveir full-
trúar frá hverju landi. Árni Frið-
riksson hefur verið annar full-
trúi íslands síðan það gekk í ráð-
ið fyrir 16 árum, en á síðari árum
hefur Davið Ólafsson, fiskimála-
stjóri, verið hinn.
Árni Friðriksson hefur nú starf
að við íslenzkar fiskirannsóknir
um 23 ára skeið. Þau ár, sem
hann starfar sem framkvæmda-
stjóri alþjóðahafrannsóknarráðs-
ins fær hann mánaðar sumarfrí
frá þeim störfum og mun að
minnsta kosti á sumri komanda
nota það frí til að koma hingað
heim, og kynna sér þá af eigin
raun hvernig fiskirannsóknum
okkar miðar áfram. •
Árni býst við að hverfa til
Kaupmannahafnar laust fyrir
næstu áramót og munu vinir
hans og samstarfsmenn hér
heima óska honum fararheilla og
mikils frama í sambandi við þetta
tilvonandi starf hans á næstu ár-
Þýzkir Jafnaðarmenn sakaðir issn'
roi á hlulleysi verkalýHssamfeamls
Þýzka verkalýðssambandið
DGB (Deutsehe Gewerks-
ehaftsbund) er mjög öflugt,
enda hafa verkalýðsfélög
Þýzkalands nú að styrjöldinni
lokinni verið skipulögð svo, að
þau eru fá, en miðstjórn þeirra
sterk.
Það hefur og síyrkt verka-
Iýðssambandið og aukið al-
menna virðingu fyrir því, að
það hefur haldið sér utan við
pólitískar deilur. í stofnskrá
þess, er svo ákveðið að það
skuli vera hlutlaust í deilum
stjórnmálaflokkanna.
MEIRIHLUTAVALD
KRATANNA
Þótt hlutleysi sé áskilið, hafa
Jafnaðarmenn verði í meirihluta
í sambandinu, en þeir hafa efnt
hlu'tleysisloforðið, þar til nú fyr-
Hætla á ú sasnban
í pólitískar fylkingar
Fjórvelda-
ráðstefna
í nóvember
• LUNDÚNUM, 17. okt. —
Hinir „þrír stóru“, utanríkis- j
ráðherrar Vesturveldanna,
sendu í dag sendiherrum
landa sinna í Moskvu tiímæli
um að bjóða rússnesku stjórn-
inni til ráðstefnu, sem haldin
verður í Lugano í Sviss í
næsta mánuði.
• f tilkynningu þeirri ‘er,
sendihérrar Vcsturveldar. na :
muau afhenda rússnesku
Rtjórninnij segjrv að á Lugano-1
ráðstéfnunni muni verða rætt
' um ýmis rl atriði varðandi
Þýzkalandsmálin meoal ann-1
' arra máta. — Reuter.“ '!.:•(
ir síðustu þingkosningar, að þeir
gengust fyrir útgáfu kosningayf-
irlýsingar, sem Kristilegi flokkur
Adenauers telur freklegt brot á
hlutleysisákvæðinu.
ÁÐUR VORU ÞRJÚ
PÓLITÍSK SAMBÖND
Fyrir valdatíma Hitlers störf-
uðu í Þýzkalandi þrjú mismun-
andi verkalýðssambönd. Voru
þau öll rammpólitísk, eitt þeirra
á vegum Jafnaðarmanna, annað
kristilegt og það þriðja á vegum
Frjálslynda flokksins. Öll voru
félög þessi bönnuð af Hitler, en
að lokinni heimsstyrjöld komu
ýmsir gamlir verkalýðsleiðtogar
saman til að ræða framtíðarmál
þýzkrar verkalýðshreyfingar.
SAMEINING EFTIR STRIÐ
OG HLUTLEYSI
Þeir urðu sarnmála um að það
væri mjög æskilegt að sameina
verkalýðsfélögin. Þeir minntust
hinnar pólitísku baráttu verka-
lýðsfélaganna sin á milli, hvernig
samkeppni og afbrýðisemi milli
þeirra veikti stöðu þeirra, bæði
ef kom til verkfalls og varð
einnig almennt til að rýra álit
félaganna. Þeir viðurkenndu það
að það væri óheilbrigt að verka-
lýðssamband landsins gerðist
virkur áróðursaðili í stjórnmálum
landsins. Stórir hópar verka-
mahna vildu ekki skipta sér af
hinni almennu dægurmálabar-
áttu, en ættu heimtingu á að
verkalýðsfélög gættu hagsmuna
þeirra án tillits til stjórnmála-
skoðana. u:
í samræmi við þetta náðist
samkomulag um sameiningu
verkalýðsfélaganna, að sjálfsögðu
bundið því skilyrði að þau yrðu
hlutlaus í flokkabaráttunni.
KJÓSIÐ BETRA ÞING!
Skömmi^ fyrir kospingarnar
6. sef.teir.ber, gaf stjórn verka-
Iýðss:i.mbanclsins út. yfirlýs-
ingu t.il félagsnianna. Hún bar
yí'irskriítina „Kjósið betra
þing“. Yíirlýsíngin fól í sér
harða gagnrýni á stefnu síð-
ustu stjórnar Adenauers.
Adenauer tók þetta mjög
óstinnt upp. Hann minntist á
það í ræðum sínum, að þann-
ig hefðu Jafnaðarmenn í verka
lýðssambandinu svikið loforð
sín um hlutleysi. Þetta væri
alvarlegt brot og bæri að taka
það föstum tökum Þegar kosn
ingaúrslitin sýndu mikinn sig-
ur Kristilega flokksins, var
það enn talin sönnun þess, að
Jafnaðarmennirnir heíðu ekk-
ert umbcð haft frá félagsmönn
um til að gefa út umrædda yf-
irlýsingu. Kosningaúrslitin
sýndu einmitt eindregið fylgi
verkalýsins við stjérnarstefnu
Kristilega flokksins, og þing-
meirihluta stjórnarinnar.
RIFJUÐ UPP VALBBEITING
JAFNAÐARMANNA
Svo virðist sem Adenauer
sjálfur og ýmsir forustumenn
flokksins, þeirra á meðal Frings
kardínáli hafi að þessu reyndu
tafarlaust viljað að fylgjendur
kristilega flokksins segðu sig úr
lögum við Jafnaðarmennina. —
Þessir andstæðingar frekari sam-
vinnu við Jafnaðarmenn tóku nú
að minna á það, að Jafnaðar-
manna-meirihlutinn í verkalýðs-
hreyfingunni hefði þrátt fyrir
hlutleysisyfirlýsingu haldið uppi
sama áróðri sem fyrr fyriratétta-
baráttu, þeir hefðu enn sem fyrr
reynt að fleyta sér áfram á hatr-
inu, sem væri grundvallaruppi-
staðan í öllu atkvæðabraski Jafn
aðarmanna og Marxista. Jafnað-
armenn notuðu hið „hlutlausa"
verkalýðssamband á margan hátt
sem áróðurstæki sitt leynt og
ins. Þetta voru tillögur í mörg-
um liðum ætlaðar til þess að
tryggja hlutleysi sambandsins og
vernda ópólitíska og pólitíska
minnihluta í verkalýðshreyfing-
Walter Freitag.
ljóst. Tímaritið sem sambandið
gæfi út væri allt skrifað í anda
marxismans o. s. frv.
EKKI KLOFNING —
HELDUR ÖRYGGI
Aðrir menn innan Kristilega
flokksins og þar fremstir í
flokki þeir Jakob Kaiser sam-
einingarmálaráðherra og Karl
Arnold forsætisráðhcrra í Rín-
arhéraðinu vildu aftur á mófi
að hægar væri farið í sakirnar.
Þeir álitu ekki heppilegt að
kljúfa verkalýðssambandið, cn
hinsvegar að það yrði tryggt
í framtíðinni að Jafnaðar-
manna-meirihlutinn í sam-
bandinu gæti ekki beitt minni
hlutann slíku ofbeldi. Það yrði
að setja sterkari tryggingu
fyrir hlutleysi sambandsins.
Þeir Kaiser og Arnold ásamt;
fleiri gömlum leiðtogum kristi-1;
legu verkalýðsfélaganna korriu
svo. saman í Dússeldorf í síðari
hliita september og sömdu' tillög-
ur, sem síðar voru aíhentár sem
úrslitakostir Kristilega flokks-1
ÚRSLITAKOSTIR
KRISTILEGA FLOKKSINS
í þeim fólst m.a. að bætt yrði
þremur fulltrúum í miðstjóm
sambandsins og fylgismentt
kristilega flokksins fengju sæti I
öllum stjórnum verkalýðsfélaga^
að þeir fengju og sæti í rit-
stjórnum verkalýðsblaða, að-
stofnaður yrði sérstakur dómstóll
innan verkalýðshreyfingarinnar,
sem gerði út um meint brot 4
hlutleysi verkalýðssambandsins.
í þessum dómi skyldu eiga sæti.
jafn margir Jafaaðarmenn Ogr
Kristilegir flokksmenn.
HARÐORT SVAR
JAFNAÐARMANNA
Viku síðar héldu Jafnaðar-
mennirnir fund til að ræða bessa
úrslitakosti Kristilega fiokksin*.
Er það skemmst frá að segja, að
þeir gáfu út yfirlýsingu þar sem
þeir höfnuðu algerlega að fara
að tillögum Kristilega flokksins,
í fyrsta lagi sögðu þeir, að hlut-
leysi sambandsins hefði ekki ver-
ið brotið með kosningayfirlýsing-i
unni. Þar hefðu kjósendur aðeins
verið hvattir til þess með almenh-r
um orðum að kjósa betra þingY
en ekki hefði verið veitzt pólit-
ískt gegn neinum stjórnmála-
flokki.
Þá kváðust Jafnaðarmenn vera-
stórlega móðgaðir vfir tillöguitt
Kristilega flokksins, sem virtust
gera tilraun til að hefja rikisaf-'
skipti af verkalýðshreyfingunni,
hefta frelsi hennar og skipa full-
trúa í stjórn hennar án venju-1
legra kosninga. Aldrei væri hægt’
að ganga að slikum tillögum. 'n'
*J f I.
ijI
ENN ER VON UM SÆTTIR ' fo
Samþykkt Jafnaðarmanna var,
þannig harðorð og stælt i mót-
spyrnu gegn Kristilega flokkn-
um. Hinum síðarnefnda virðist
hún því enn frekari sönnun þesst,
að verkalýðshreyfingin er n ýtt
af Jafnaðarmönnum til áróðurs,
og valdastyrks. Virtist þar af leið-
andi sem ekki yrði annað fvrií
hendi en klofning verkalýðssam-ri;
bandsins. Hið eina sem getur
komið í veg fyrir það, er að for-
maður verkalýðssambandsins.,
Walther Freitag, sem er hægfara,
Jafnaðarmaður hefur boðizt til
að ræða bessi vandamál nánar við^
verkalýðsleiðtoga Kristilega
flokksins. Virðist hann vera innl
ó þeirri skoðun, að eins og mál-
um er háttað, þá geti verið sann-
gjarnt að sýna Kristilega flokkn-
um nokkurt öryggi þess að verka
lýðshreyfingin verði hlutlaus í,
flokkastjórnmálunum. Þessvegna
er mikið undir s amningalipurff
hans komið hvort það tekst að
halda verkalýðssambandinu
þýzka hlutlausu og sameinuðu,
eða hvort það sundrast enn á
ný í pólitisk brot.
Þ. Th.
Víkkisn markaiar
ÓSLÓ, 2tL.okt. — Norðmenn eru
nú farnii' að selja saltfisk til nýk
ýiðskiptavinar. Er það Puertð'
Rico og selja þeir þangað 75 tonri
af saltfis'ki í þess,um inánuði.
—Reutér-NTB.