Morgunblaðið - 22.10.1953, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 22. okt. 1953
MORGVNBLAÐJÐ
9
inntökueinkunii i menntaskólana er of lág
iVIÐ setningu Menntaskólans i
Reykjavík 1. okt. hélt Pálmi
Hannesson mjög athyglisverða
ræðu, þar sem hann vék að nokkr
Um atriðum í skólamálum. —
Morgunblaðið hefur fengið góð-
fúslegt leyfi rektors tií þess að'
birta eftirfarandi frásögn af ræð-
Unni:
Ræða Pálma Hannessorcar rektors
við setmngu Menntaskólans í Rvík
var einkunnastigi Örsteds. Til
þess að standast gagnfræðapróf
. og fá gangfræðaprófsskírteini
Rektor bauð nemendur og kenn þurfti meðaleinkunnina 3,75, en
fira velkomna til starfs að nýju
Nemendur skólans eru nú 478 í
21 bekkjadeild, en síðastliðið
skólaár voru nemendur 510 í 22
bekkjadeildum, og er það ný-
mæli, að hér séu segl rifuð að
þessu leyti. Fækkunin stafar eink
um af því, að óvenjumargir féllu
til þess að fá inngöngu í lærdóms
deild, 4. bekk skólans, þurfti
meðaleinkunnina 5.67 eða mjög
háa II. einkunn, en lægsta I.
einkunn var 6.00, en þessi eink-
unn, 5.67 eftir Örstedskerfi, svar-
ar því nálægt til einkunnarinn-
ar 7'eftir núgildandi einkunna-
á ársprófi í vor, eða 61 nem- kerfj
andi, þar af 44 í 3. bekk. Ekki ,
virtust prófin þó þyngri en áður, FRÓÐLEGUR
heldur annað valda, sem síðar SAMANBURÐUR
Verður vikið að. Væntanlega j ;iEr því fróðlegt fyrir nemend
Veldur það og nokkru um fækk- ; ur“, saggj rektor, „að bera þetta I
un nemenda hér, að stofnaður saman við þær kröfur, sem nú
hefur verið nýr menntaskóli að eru gerðar til upptöku í lærdóms-
Laugarvatni og hefur nú feng-
ið fullkomin réttindi til að út-
skrifa stúdenta. „Ég leyfi mér“,
deild, sem er 5.50 í fullnaðar-
einkunn eða lág III. einkunn".
Stærsta breytingin á skólan-
stunda nám sitt á erlendum
, tungumálum, sem þeir höfðu lært
undirstöðuatriðin í hjá kennurum
I gagnfræða- og lærdómsdeilda
Ímenntaskólanna.
Þá voru menntaskólarnir 6 ára
skólar og réðu sínu eigin inntöku-
þannig í menntaskólana. Lands- pr<5fi. Nú eru þeir aðeins 4 ára
próf er lokapróf í „lesgreinun- skóiar 0g ráða engu um inntöku-
um“ landafræði, dýrafræði, skilyrði eða undirbúning. —
grasafræði og að nokkru leyti í Hverjar verða afleiðingarnar?
eðlisfræði, og verður því miður Ef menntaskólarnir eiga áfram
ekki bætt um litla kunnáttu í ag geta búið stúdenta jafnvel
þeim greinum í vorum skóla. ' undir háskólaná.n og þeir hata
Lágmarkseinkunn á landsprófi gert; verga þeir ag fá aftur þau
sjalfsögðu réttindi, sem þeir hafa
haft frá upphafi: að ráða náms-
eíni og prófum þeirra nemenda,
sem þeir eiga að skila sem fulí-
gildum stúdentum, og það án af-
skipta manna, sem lítt eða ekki
eru kunnir því starfi, sem fram
sagði rektor, „fyrir mína hönd ^ um síðasta aldarfjórðunginn var
Og skólans hér, að árna þessum gerð 1936 fyrir atbeina Alþingis.
nýja menntaskóla hamingju og Þá var skólanum skipt þannig........
blessunar, en hamingja skóla og j að gagnfræðadeild var aðeins I á reiki, virtist stefnan vera aug- OFLÁG LÁGMARKSEINKUNN
blessun sést á því, hversu margajtveii’ bekkir og lærdómsdeild ; um eitt' ^að — að hindra | Þessi lágmarkseiukunn til inn-
dugandismenn hann gefur þjóð
sinm“.
Síðan vék rektor að bekkja-
skipan, kennurum, kennslu og
hinu nýja Menntaskólahúsi, sem
nú er hafizt handa um að reisa,
Og mælti síðan:
„Undanfarin misseri og ár hafa
fræðslumál verið ofarlega á
baugi með þjóðinni. Fremur fáu
hefur þó verið vikið að mennta-
skólunum. Hins er þó ekki að
dyljast, að þangað hefur kennt
fjórir bekkir, þriðji bekkur óskipt
ur, en síðan skipt eins og áður í
mála- og stærðfræðideild. Fellt
til þess að fá inngöngu í mennta-
skóla er 6.00 eða lægsta II. eink-
unn, og sé það borið saman við
þá lágmarkseinkunn, sem áður
var, er það mjög lágt, — of lágt.
Skýrasti vottur þess er það, að af
150 nemendum, sem settust í 3.
bekk þessa skóla í fyrra haust, fer ;nnan veggja menntaskólanna.
náðu 44 ekki lágmarkseinkunn Rektor beindi siðan orðum sín_
til inngöngu í lærdómsdeild, enda um tii nemenda og hvatti þá til
þótt hún sé nú aðeins 5.50 í sam- að gtunda námið af kappi og sýna
anburði við lágmarksemkunnina prúgmennsku í allri hegðun, en
tæpa 7 á árunum 1923—1936. Af sagði að i0kum:
þeim, sem náðu tilskildu lág-1 Rg |æt hér staðar numið, en
voru fræðslulöc- marlci’ tenSu ^0 undir 6 eða III. býð ygur 0H velkomin til starf3
” g ’ einkunn, en 48 II. einkunn. Yfir nr7 „ipg; hæðí vðnr sem áður
m aðeins grind, sem fylla þurfti 7 feneu aSeins 37 nemendur“ g ,■ * 1
lifandi humli. En þótt margt væri I g nemendur . eru komm> og yður> sem DU kom-
ið fyrsta sinn inn fyrir veggi
þessa ald.na skóla. Að svo mæltu
segi ég skólann settann í 108.
Pálmi Hannesson, rektor.
sem mest mætti ahrif mennta- ( gongu j menntaskola er of lág. • ; bp b.'.si«
skolanna a undirbumng þeirra |>ag er meir en vafasamur greiði "
„ ____ nemenda, sem síðar ætluðu þang-. að veita unglingum með litla
var niður einkunnakerfi Örsteds, I Menntaskólunum var j undirstöðukunnáttu og litla náms
en tékið upp núgildandi einkunna með 011 bannað að annast til hæfileika inngöngu í þungan
kerfi. Breytingin miðaði fyrst og frambúðar gagnfræðakennslu, og sko]a, þar sem vonbrigðin bíða
fremst að því að minnka mun a bessii, sem oss finnst i rauninni þeirra a næsta leiti. Þau von-
þann, sem verið hafði á lágmarks- 1 elcl<1. ^ars^æ®a, hafa uppeldis- briggj eru sarari og geta verið lulla brennivínsflösku og heimt-
kröfum til gagnfræðaprófs og til frcf'ðingar vorir ekki léð máls. öriagarikari en þótt þeir hefðu a®r eS skálaði við hann upp á
lent í hinum stóra hópi þeirra, Samlan og góðan kunningsskap.
sem ekki ná landsprófi og snúa . Svo varð ur °S sættust allir Þar a'
- Úr daqlega lífinu
Framh. af bls. 8.
inntöku í lærdómsdeild.
f 1. og 2. bekk var krafizt sama
pensums (námsefnis) í ýmsum
námsgreinum sem áður var í
kulda frá umræðum þessum. þremur bekkjum gagnfræðadeild
Mönnum þykir menntaskólanám
vera stirt í vöfum og of þungt
fyrir nemendur, án þess þó að
láta mjög uppi, hversu breyta
arinnar. Voru það þær náms-
Áður höfðum vér, og fyrr en
nokkrir aðrir, haft með höndum
gagnfræðamenntun hér og á
Akurevri. Nú virtist það með
öllu ófært, að vér mættum nærri
slíku koma. Þessu hafa ekki enn
•k 9 "k
NÚ er liðið að leikslokum.
vilja til. j Allir sem vettlingi geta vald-
Rektor minntist á þá ályktun ið eru orðnir blindfullir, konur
sér siðan að öðrum verkefnum, |
sem þeir hafa meiri hæfileika og -á
I
greinar, sem nú eru kallaðar veiið Seið skilv en að því hlýtur funt]ar sk5iastj<5ra gagnfræga. og 0g karlar, stelpur og strákar. —
„lesgreinar" (hvað eru ekki les- j að koma' 1 fræSslulögunum migskðia nd nýiega að láta ekki Nokkur pör eru nú farin að elsk-
greinar?) í barnaskólum og þeim! er gert rao ryrir ÞV1> að mennta-, iandspr<5f taka til landafræði, . ast svo heitt, að engu tali tekur,
Skuli. Menntaskólinn hér hefur j skólum, sem nú kallast miðskólar : s^ólarmr °g kennaraskólmn ráði' náttárufræði og mannkynssögu,
lítt verið spurður ráða, sem ef og gagnfræðaskólar. Var þá lok-1 aUrni‘ílu urn s^]Pun landsprofs-1 en ]áta skoiunum eftir þau práf
til vill er ekki von, eins og oft ið nami í landafræði, dýrafræði,
virðist anda í hans garð. Þykir j grasafræði og sumpart eðlisfræði.
nefndar. Jafnvel þessu hefur ekki
verið framfylgt. Af tíu mönnum,
aðeins tveir úr hópi fastra kenn-
ara menntaskólanna. Margir
hinna hygg ég séu valdir úr
og taka einkunnir þeirra gildar
til fullnaðareinkunnar á lands-
af því
yrðu þær“, sagði rektor, „að enn
yrði slakað á kröfunum í þess-
um námsgreinum, og verði þetta
mér svo komið, að skólinn geti; Ékki þótti eins vel gefast að læra s^pa’ ?ru prófi. „Afleiðingarnar
ekki látið þessi mál afskiptalaus þessi fræði á tveimur árum eins
öllu lengur, og verðí héðan úr og þremur áður, enda þótt
þessum stóli að heyrast rödd . kennslustundafjöldi væri að . ........„-------, ----------
þessarar elztu menntastofnunar , mestu jafnmikill. í þriðja bekk mun ég berjast fyrir þvi,
þjóðarinnar, enda þótt sú rödd var teiíin upp kennsla í þýzku,
sem ekki var áður, og var það
gert til að auðvelda nám í 4.
bekk, en þar var áður byrjað á
þýzku og latínu samtímis, og
verði veik að þessu sinni.
MIKLAR BREYTINGAR
Ég kom hér að skólanum fyrir
að tekið verði upp inntökupróf
í þeim við Menntaskólann".
Þá vék rektor aftur að því, að
menntaskólarnir hafa nú engin
réttindi til að skipta sér af náms-
efni, kennslu eða prófum þeirra
nemenda, sem ætla í mennta-
... ___ __________...____ r._____- , . . . skóla, en yrðu að taka við því,
sjármanna stofnunarinnar, og skipan. Gengu undir það, auk 1gat um' a° matti kal a fynr sig gem ag þeim væri rétt, enda
sumar gegn vilja þeirra. Má þar . hinna 26 nemenda 2. bekkjar,'a. setla lan spro , en gagnsem . væri ]andsprófið á vegum eins .
raunar margt til nefna, en til margir nemendur, sem verið nins s llst mer með enSu motl’ ábyrgðarlauss aðila, landspróís-
þess verður ekki tóm hér, því. höfðu við nám í Gagnfræðaskóla að svipta menntaskolana með o u nefndar
. i 4- 1 vm 1 +il K/\rtn hitn uunivi
24 árum. Margar breytingar hafa . þótti sá bekkur því mjög þungur.
á honum orðið síðan, flestar fyr- ! Árið 1938 var fyrst tekið gagn-
nemendur undir landspróf.
Síðasta gagnfræðapróf við
þennan skóla var haldið árið 1945. |
Á því ári sviptu skólalögin báða 1
menntaskólana þeim rétti að
velja nemendur sína sjálfir og á
eigin ábyrgð. Þá tók landsprófs- |
ir atbeina annarra aðila en for-, fræðapróf samkvæmt þessari nefnd vlð ÞV1 starfl’ eins og eg
miður. Árið 1928, áður en ég | Reykvíkinga Og öðrum skólum,
kom að skólanum, ákváðu stjórn- og hélzt svo hin næstu ár.
arvöldin, að ekki skyldi taka Þrátt fyrir þær breytingar, sem
fleiri nemendur en 25 í 1. bekk. gerðar höfðu verið á skólanum,
IÞetta var kölluð „lokun“ skól- j hafði hann þó til þessa ráðið að
■ans og er kölluð það enn. Hins mestu námskröfum og haft á
vegar er hitt aldrei sagt, hvort hendi öll próf inn í skólann á
panngjarnt væri að ætla þessari j eigin ábyrgð ásamt stjórnskipuð-
stofnun alla unglingafræðslu ’ Um prófdómurum. Gagnfræða-
bæjarins, eins Og verið hafði. próf með hærri einkunninni, 5.67,
Þrátt fyrir allt tryggði þessi frá Gagnfræðaskólanum á Akur-
„skólalokun“ undantekningarlit- eyri hafði þó veitt ingöngu í 4.
ið, að skólinn fengi hina hæf- (þekk, og sami trúnaður var um
ustu nemendur, sem völ var á. skeið sýndur Gagnfræðaskóla
'Geta skal þess, að smám saman Reykvíkinga, Og gafst hvort
var þó fjölgað í þessum eina tveggja vel, enda báru þessir
Ibekk, og urðu nemendur þar síð- skólar fulla ábyrgð á kunnáttu
ustu árin um 32. Vitanlega fylgdi þeirra nemenda, sem þeir útskrif-
|>essari ráðstöfun ýmislegt mis- uðu.
xétti, því að ekki sá hið opin- j
bera fyrir því, að stofnaðir væru LÖGUM EKKI FRAMFYLGT
skólar við hæfi þeirra nemenda, En svo voru nýju fræðslulögin
sem ekki fengu skólavist hér, Sett 1945. Ein aðalhugsunin i
þannig að það byggi þá undir þeirri lagasetningu virðist sú að
bætandi og nytsöm störf annars gera skóla landsins sem sam-
staðar í þjóðfélaginu. Var því felldasta og gera hverjum miðl-
forátt stofnaður hér einkaskóli, ungsnemanda sem auðveldast að
sem tók við þessum nemendum komast í menntaskóla. Gagn-
Og bjó þá undir gagnfræðapróf, fræðadeildir menntaskólanna
Og hafði hann á að skipa mjög skyldu niður lagðar, og í stað
góðum kennurum" J gagnfræðáprófsins, sem mennta-
Rektor vék síðan að þeirri skip shóiarnir héldu, kom hið svo-
an, sem þá var á skólanum. ^ uefnda landspróf, sem lands-
Gagnfræðadeild var þrír bekkir j prófsnefnd sér um.
Og lærdómsdeild þrír. Notaður „Eins og að líkum lætur", hélt
réttinum til þess að búa undir ,
Verði tekinn upp sá háttur, að
það prof, sem raða skyldi urslit- nQkkur Muti prófsins sé á ábyrgð
um um inntöku 1 þa. Skolarmr iandsprófsnefndai.; en nokkur
urðu siðan fjögurra ara skolar Muti . ábyrgð hiutaðeigandi
1 stað sex ara skola aður. Það
hefur sína galla. Nú hefur
Menntaskólinn á Akureyri feng-
ið réttindi sín að nokkru, en
Menntaskólinn í Reykjavík ekki.
KROFURNAR MINNKA
Hvernig hefur nú hið nýja
skipulag reynzt? Fyrstu lands-
prófin voru mjög sniðin eftir
gágnfræðaprófum menntaskól-
anna. Brátt kom í ljós víða í
„Ég er svo dásamlega hátt uppi".
og eru sum þegar farin heim á
leið. Stóðust ekki eftirvænting-
una. — Vesaldarlegur blaðamað-
ur stendur upp, þakkar fyrir sig
og gengur af þingi með allgott
yfirsýn yfir veikleika mannlegs
lífs á miðri 20. öld.
Á leiðinni úr húsinu er
honum hótað lífláti, ef hann láti
skóla, án nokkurrar samvinnu
milli þessara aðila, verður inn-1
tökupróf í menntaskólaAa hald-
ið af tveimur ábyrgðarlausum h”na Siggu ekkfí'friðL‘—“ETm
aðilum, sem hvorugur á að sja hver kvenmaður sem hann hefur
um framhaldsnám nemendanna. aicirei séð en segist vera „svo dá-
Verður þá ekki síðari villan sam]ega hátt uppi“ slangrar utan
verri hinni fyrri? ^ I ] hann, þeytist upp um hálsinn á
Væri þá ekki skárra að trúa honum og.... Hann slítur sig
gagnfræðaskólunum algerlega lausan, kemst loks út, þakkar
fyrir þessu prófi, úr því að guði undankomuna, teygar að sér
menntaskólunum er ekki trúandi heilnæmt haustloftið og muldrar
hinum svokölluðu miðskólum, að fyrir því? Sómakærir skólastjór- í barm sér: Ljónagryfja, ljóna-
starfsmenn treystust ekki til að ar og kennarar myndu þá ekki gryfja... M.
kenna undir þetta próf. En í stað senda aðra nemendur til mennta- 1 ----------------
þess að horfast í augu við þá ' skólanáms en þá, sem þeir vissu,
erfiðleika var horfið að því ráði, ag hefðu til þess kunnáttu og
án þess að til menntaskólanna hæfileika.
væri leitað, að draga verulega úr |
námsefni í sumum námsgreinum HAFA STAÐIÖ SIG VEL.
— og þó einkum stærðfræði, þar — GÓD UNDIRSTABA
sem ein grein hennar, rúmfræði, j Menntaskólunum er sú skylda
var alveg lögð niður. J á herðar lögð að búa nemendur
Mér er vel kunnugt,- um það, undir stúdentspróf og háskóla-
að menn þeir, sem skipa lands- nám. Fram undir síðustu ár hef- NEW YORK, 21. okt. — Júgó-
prófsnefnd, hafa unnið sitt starf ur það tekizt svo vel, að islenzkir slavneski sendiherrann hér sagði
samvizkulega. Þó vinnst nú lands stúdentar hafa yfirleitt þótt í dag, að utanríkisráðherrar
próf þannig, að mörg hundruð hlutgengir við alla háskóla í Vesturveldanna hefðu ákveðið á
nemendur standast það, margir Evrópu og Ameríku og hafa hald- fundum sínum, að bjóða til ráð-
Verðurráðstefna
Um Tríest?
hverjir með lágum einkunnum
og lítilli kunnáttu, og komast
ið þar til jafns við innlenda stefnu um framtíð Tríest.
stúdenta, enda þótt þeir yrðu að —Reuter-NTB.