Morgunblaðið - 05.11.1953, Síða 6

6
MORGVNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 5. nóvember 1953
Kristián Eaqertsson frá Dalsmynni Theodér Haonússon
sexlíi|i3r í
KRISTJÁN Eggertsson frá Dals-
mynni andaðist hér í bænum 30.
f. m. og útfarardagur hans er í
dag. Með honum er til moldar
genginn einn af elztu Hnapp-
dælingum þessa bæjar og jafn-
framt er þar göfugmenni á bak
að sjá.
Kristján fæddist 10. marz 1872
að Syðri-Skógum í Koolbeins-
staðahreppi og voru foreldrar
hans, Eggert Eggertsson bóndi,
orðlagður gæðamaður, og kona
hans, Þorbjörg Kjartansdóttir,
bæði af góðum bændaættum
vestur þar. Börn þeirra voru alls
10, þar af dóu 4 í bernsku en hin
náðu öll háum aldri og var Krist-
ján þeirra yngstur Er nú aðeins
eitt þeirra systkina á lífi, Guð-
mundur Tómas, fyrrum bóndi í
Tröð í Kolbeinsstsðahreppi, nú
á Freyjugötu 10 hér í bæ, og
skortir fáa daga til þess að verða
níræður.
Kristján ólst upp í foreldra-
húsum, fyrst -í Syðri-Skógum og
síðar í Miðgörðum í sama hreppi.
Uppfræðslu mun he.nn hafa feng-
ið í betra lagi, eftir því, sem þá
tíðkaðist meðal alþýðufólks, til
undirbúning fermingu, en skóla-
menntun fékk hann enga. Með
námfýsi sínu og öðrum góðum
hæfileikum náði hann samt hag-
nýtri sjálffræðslu þegar á æsku-
árum og við þann forða jók hann
jafnan síðan. Sýnir það áhuga
hans í þeim efnum, að þegar hann
var kominn yfir þrítugt og orðinn
bóndi fyrir löngu, sótti hann
kennslustundir vikum saman hjá
heimiliskennara, ' sem haldinn
var á næsta bæ og fékk þar til-
sögn í skrift, reikningi o. fl.
Vorið 1896 hóf K-istján búskap
á hálfri jörðinni Mýrdal í Kol-
beinsstaðahreppi og þangað fór
til bús með honum heitmey hans,
Guðný Guðnadótti: fædd 1868.
Þau voru gefin saman 15. sept.
um haustið og lifir hún mann
sinn. Guðný var af fátækum
komin og hafði fóstrast frá eins
árs aldri og fengið gott uppeldi
í Tröð í Kolbeinsstaðahreppi hjá
þeim Sigurði hreppsjjóra Brands-
syni og Valgerði ljósmóður Páls- ■
dóttur frá Hörgsdal. Faðir Guð-
nýjar, Guðni Árnason, fór til Vest
urheims, en móðir hennar, Guð-
björg Magnúsdóttir var í vistum,1
en fluttist til dóttur sinnar og
tengdasonar, þegar þau fóru að
búa og dvaldist hjá þeim til ævi- ,
loka 1930, þá á tíræðisaldri.
Kristján bjó í Mýrdal til 1899,
en fluttist þá að Dalsmynni í
Eyjahreppi og bjó þar síðan alla
stund, unz hann fluttist til
Reykjavíkur árið 1923 og við
Dalsmynni var hann kenndur j
jafnan síðan.
Búskaparárin þeirra hjóna fram
yfir aldamótin reyndust þeim
næsta erfið. Bar það til, að bráða-,
fár herjaði svo freklega í fénaði j
þeirra í Mýrdal, að þau máttu
heita sauðlaus eftir, en byrjað
höfðu þau með góðan bústofn. Og
fyrsta og annað árið þeirra í
Dalsmynni bilaðist Kristján svo
mjög á heilsu, að hann gat lítið
sem ekkert unnið. Hinn litli bú-
stofri þeirra þá, var að mestu
leyti lánsfé og því útilokað að
greiða vinnufólki kaup. Þá var
það að Guðný húsfreyja sýndi í
fullu ljósi hvað með henni bjó
og hvers mátti af henni vænta.
Hún gekk til allra karlmanns-
verka á búinu vetur og sumar
og fékk með bví borgið heim-
dlinu unz Kristján öðlaðist heilsu
sína á ný. Orð Kristjáns sjálfs eru
fyrir því, að heilsubót hans hafi
gerst með undursamlegum hætti,
en að öðru leyti verður sú saga
ekki rakin hér. Kristján var konu
sinni mjög þakklátur fyrir þetta
afrek hennar, sem og ótal mörg
önnur. Sagði hann æfinlega ef
á slílkt var minnst, að næst Guði
ætti hann konu sinni mest að
þakka.
Dalsmynni er fríð jörð og gagn-
væn og hæfði hið bezta hinum
— Minnkjarorð
| unga og bjarsýna bónda. Bærinn
stendur hátt við ’hlíðarrætur og
I þaðan er útsýn um hérað, víð og
I fögur. Hér bjó Kristján flest
• sinna beztu manndómsára, hús-
j aði bæ sinn vel að hætti þess
I tíma, girti tún sitt og bætti á ann-
( an hátt. Jafnframt kom það eins
og af sjálfu sér, að hann var
kvaddur til forustu í flestum mál-
efnum hreppsins og hélzt svo
jafnan meðan hann var þar, m.
a. var hann lengst af oddviti
hreppsnefndar.
i Að liðnum fyrsta áratug ald-
arinnar var högum þeirra Dals-
j mynnishjóna þann'ag háttað, að
búsakpur þeirra og efnahagur
stóð í blóma og jörðina höfðu
þau keypt. Börn sín fjögur höfðu
j þau þá eignast, eitt þeirra dó í
bernsku, en hin öll eru á lífi,
gift og búandi í Reykjavík. Þau
eru: Eggert stórkaupmaður, Val-
geir klæðskeri og Lóa, gift Frið-
steini Jónssyni veitingamanni.
j Verzlunarárferðið á árunum
[ eftir heimsstyrjöldina fýrri gerði
bændum landsins þungar búsifj-
ar, sem kunnugt er þá var það,
að Kristján sá sér þann kost
vænstan að selja jörð sína og bú
og flytjast til Reykjavíkur. Synir
hans báðir voru seztir þar að, og
þar átti hann vísa atvinnu. Hann
kéypti þá húsið Grettisgötu 56 A,
settist þar að haustið 1923 og
bjó þar síðan til æfiioka. Atvinnu
hafði hann við heildsöluverlzun
Eggerts sonar síns, þar til fyrir
nærfellt áratug, að hann varð
að hætta vegna sjóndepru svo al-
varlegs eðlis, að eigi fékkst bót
á ráðin. Kona hans hafði við sams
konar veikleika að stríða. Og síð-
ustu árin hefur svo mátt kalla,
að hvorugtþeirrahafigetaðgreint
öllu meira en skil dags og nætur.
Aldrei féll þeim æðruorð af vör-
um yfir kringumstæðum sínum
og hið innra með þeim var æfin-
lega skínandi bjart • Þau voru
umvafin ástúð og umhyggju
barna sinna, tengdabarna og
barnabarna auk fjölmargra ann-
ara vina, og öllum þótti gott til
þeirra að koma og hjá þeim að
dvelja.
Væri ég um það spurður, hvað
mér hafi þótt einkpm sérkenna
Kristján Eggertsson. þá mundi
ég nefna bjartsýní hans og lífs-
rautn, gleði hans yfir því, að
hafa verið vakinn til lífsins, fá
að vera til og starfa frjálshuga
og taka þátt í öllum hreyfingum
þjóðlífsins, þeim, er hann áleit
að mætti horfa ti.1 heilla. Skap-
gerð hans og háttvísi var slík,
að hann mælti aldrei stóryrði,
hvernig sem atvik lágu. Hann
var unnandi tónlistar, einkum
andlegra söngva, og mundi áreið-
anlega hafa gengið í hennar þjón-
ustu meira en raur. var á, hefði
hann átt þess kost. Snemma á ár-
um sínum í Dalsrrynni keypti
hann sér orgel, sem var fullkom-
in nýlunda þar í sveit. Akvegur
var þá enginn nærri, svo það
kostaði ærna fyrirhöfn að flytja
hljóðfærið á sinn stað. Hann hef-
ur samið fjölda sönglaga, og
kirkjusöngva gaf hann út í sér-
stakri bók. Eftir að honum brást
sjónin samdi hann bæði ljóð og
lög. Hann Var eindreginn fylgj-
andi bindindisstarfsins í landinu
og var um skeið leiðtogi stúku,
sem starfaði í Eyiahreppi, með
góðum árangri. Á fertugsaldri
gerðist hann meðlimur ungmenna
félags í héraði sínu og starfaði
þar af lifi og sál Jafnskjótt og
Félag Snæfellinga og Hnappdæla
var stofnað í Reykiavík, gerðist
hann þar æfifélagi, ásamt konu
sinni og sótti þar fundi og sam-
komur flestum öðrum betur.
í opinmberum störfum naut
Kristján fyllstu virðingar og
trausts, alveg eins þó á milli bæri,
sem oft getur hent. Á þeim vett-
vangi hafnaði hann með öllu
þeirri leikreglu, að láta hart
mæta hörðu, en beitti þess í stað
dómgreind sinni og lipurð, til
þess að jafna ágreining og setja
niður deilur. Með því náði hann
oft æskilegri árangri en náðst
mundi hafa með öðrum hætti.
Það talar ljóslega sínu máli, um
mannkosti Kristjáns og hugsun-
bón, sem hann hafði á valdi sínu
að uppfylla.
Kristindóms og safnaðarmál
var Kristjáns dýrmætasta hugð-
arefni. Hann var einlægur trú-
maður og dró enga dul á, að
Guðstrúnni og Drottins náð ætti
hann að þakka alla sína gæfu í
lífinu. Til marks um þessa af-
stöu Kristjáns var hans dæmafáa
kirkjurækni fyrr og síðar. Hér
skal frá því sagt, að hinn 15. sept.
1946 var hann ásamt konu sinni
staddur á kirkjustaðnum Kol-
beinsstöðum, þar sem þau höfðu
verið gefin saman fyrir réttum
50 árum. í minningu þess dags
gáfu þá hjónin kirkjunni væna
fjárupphæð til sjóðsstofnunar
með því markmiði að raflýsa
kirkjuna og fegra umhverfi henn
ar. Það var Kristjáni heilagt
gleðiefni að lifa þá stund að raf-
lýsingin kom til framkvæmdar
og fullra nota.
Kristján var vissulega giftu
studdur í öllum greinum, en
stærstur gæfumaður mun hann
þó hafa verið í hjúskapar og
heimilislífinu. Hann átti af-
bragðs konu, sem studdi hann
ríkulega til manr.dómsverka í
hverri grein. Og sambúð hjón-
anna var að allra dómi með þeim
ágætum, sem fremst verður til
jafnað, eða einn samfelldur vor-
dagur, bjartur og hlýr, sem ang-
aði af gróðurmagni kærleiks og
samhygðar jafnt síðast sém fyrst.
Og svo kom að lokum hin áhrifa-
ríka stund, þegar brúðguminn í
friðsælli elli fékk að kveðja hina
dýrmætu gjöf skaparans, jarðlíf-
ið, umvafinn örmum ástríkrar
brúður eftir samfylgd, sem hafði
varað í nærfellt sex tugi ára. Ég
vil trúa því, að orðalaus ósk
beggja hjónanna hafi verið sú,
að óumflýjanlega skilnaðarstund-
in þeirra mætti verða einmitt
með þesum hætti og að þau hafi
öðlast bænheyrzlu.
Kristján var í hærra lagi að
vexti, svaraði sér vel og var
léttur í hreyfingum, karlmann-
lega fríður sýnum, bjartur yfir-
litum og fyrirmannlegur í fram-
komu. Ágætlega viti borinn, at-
hugull og fróður um margt.
Brennandi áhugamaður að
hverju sem hann gekk og mikil-
virkur.
Ég, sem þessar línur rita, tel
mig meðal hinna mörgu, sem nú
sakna mjög þessa góða samferða-
manns og vinar. Fyrir mína hönd
og fjölskyldu minnar þakka ég
allt hið liðna. Votta ástvinum
hans og vandamönnum dýpstu
samúð og óska þeim allrar bless-
unar.
Guðlaugur Jónsson.
THEODÓR MAGNÚSSON, fvrr-
um bakarameistari, er sextugur
í dag. Hann er borinn og barn-
fæddur Reykvíkingur, enda
möi-gum kunnur hér í bæ.
Ungur að aldri nam hann bak-
araiðn í Kaupmannahöfn og setti
síðan á stofn eigið brauð og
kökugerðarhús að Frakkastíg 14
hér í bæ. Fyrir nokkrum árum
varð hann þó að hætta þessari
iðn sinni vegna vanheilsu og
tók þá fyrir ýmiskonar störf. —
Síðastl. 5 ára skeið hefur hann
starfað sem eftirlitsmaður hjá
borgarlækni.
Theodór er vinfastur og vin-
margur. Hann er félagslyndur
og hefur verið í stjórn fjölda
félagssamtaka. Hver sá, sem
kynnist honum til hlítar verður
brátt var glöggskygni hans, ein-
urðar og skapfestu. Hann er hag-
sýnn svo að af ber og hefur í
ríkum mæli þann góða eigin-
leika að kynna sér öll mál, sem
bezt áður en hann tekur ákvarð-
anir, en fer þá sínar eigin götur
og er ekki gjarnt að breyta um
skoðun.
Kvæntur er Theodór Málfríði
Jónsdóttur, hinni ágætustu konu.
Hefur þeim hjónum orðið 7 efni-
legra barna auðið. Eru fimm
þeirra á lífi. Heimili þeirra
hjóna er alþekkt fyrir óvenjulega
gestrisni og myndarskap í hví-
vetna.
Sá er þetta ritar færir þeim
hjónum beztu hamingjuóskir í
tilefni þessa merkisdags. Munu
það óskir allra þeirra, er til
þekkja, að þeim endist sem
lengst líf og heilsa svo þjóðfé-
lagið fái sem bezt notið hinna
ágætu starfskrafta þeirra.
Sig. Sigurðsson.
í DAG verður gerð útför Krist-
jáns Eggertssonar frá Dalsmynni.
Hann lézt að heimili sínu síðast-
liðinn föstudag á 82. ári ævi sinn-
ar.
Ég átti því láni að fagna að
kynnast Kristjáni og eftirlifandi
konu hans, Guðnýju Guðnadótt-
ur, en aðeins á efri árum þeirra
beggja. Kynni þau urðu svo sér-
stök og áhrifamikil, að varla mun
ég sliku geta kynnzt síðar á æv-
inni.
Eitt hið bezta og göfugasta í
ævi manna er sambúð þeirra við
hvern annan. Traust og um-
hyggja einhvers fyrir velferð
hins er örugglega sá mesti stuðn-
ingur, sem nokkur getur fengið
i leit sinni að betra og göfugra
lífi, ekki aðeins sér til handa,
Dæmdur fyrir
fjárdrátt
1 CAIRO. — Fyrrverandi einka-
bílstjóri Farouks hins burtrekna
Egyptakonungs hefur verið
dæmdúr frá eignum og æru
fyrir að hafa verið meðsekur
konunginum í að draga sér á
ólöglegan hátt fjárupphæð, sem
nemur 200 þús. dollurum.
Styrkur til Indlands.
NÝJU DELHI. — Bandaríska
fjármálaráðuneytið hefur til-
kynnt, að stjórn Bandaríkjanna
hafi ákveðið að vhita 5 milljónir
dala til að styrkja gagnkvæmt
menningarlegt samband milli
landanna.
Mikiff ffóð í Ögðum
arhátt, að hann gat staðið á milli | heldur einnig niðjum sínum og
harðsnúinna deiluaðila, hlustað á j þjóðfélaginu í heild. Hvernig
báða og talað máli beggja og
haldið beggja trausti og virðingu
eftir sem áður. í gegnum slíka
meðalgöngu var svo friður sam-
inn að lokum. Enginn var við-
bragðsfljótari en Kristján til
hjálpar, þegar í nauðir rak, hver
sem átti í hlut, og aldrei mun
hann hafa neitað nokkrurri þeirri
þessari leit lýkur fer mikið eftir
hugdirfð og festu hvers einstak-
lings og þeim stuðningi, sem
hann nýtur frá meðbræðrum sín-
um.
Kristján Eggertsson hóf þessa
leit ungur. Og frá því fyrsta mark
^aði hann þá stefnu, sem hann
Framh. 6 bls. ia.
OSLO 3. nóv. — Mikið flóð hefur
komið í fljót í Austur-Ögðum.
Stafar það af úrhellisrigningum
undanfarna daga. Bændur hafa
orðið að yfirgefa býli sín og sem
dæmi um vatnavexti má gefa þess
að fljót eitt, sem venjulega flyt-
ur fram 55 rúmmetra vatns á
sekúndu flytur nú um 1300 rúm-
metra. — NTB