Morgunblaðið - 05.11.1953, Qupperneq 9

Fimmtuiagur 5. ncWember 1953
MORGUWBLAÐIÐ
9
Thor Thora:
IIR DAGBÓK SEIMDSHERRA
MARGIR hafa spurt mig hvernig
ævi það sé, að vera sendiherra í
Washington. Ég ætla til fróðleiks
og gamans að segja frá einum
degi á þessu ári.
Það var sólskin og miilt veður
í Washington þennan dag, þriðju
daginn 27. janúar 1953. Líkt og
vorveður á Islandi. Eiginlega
hafði enginn vetur veríð, og
stundum jafnvel borið við, að
erfitt væri að átta sig á því
hvaða árstíð væri. Vetur,, vor
og haust er oftast unaðslegt tíð-
arfar hér i höfuðborg Bandaríkj-
anna, en sumarið er allra kvöl.
Stöðugir hitar og raki, dag og
nótt, oft 35 til 38 stig á Celsius
í heilar vikur, allt frá maí fram
til septemberloka. Allir kóf-
sveittir og kvartandi. Allir á
flótta undan blessaðri sólinni,
sem allir elska heima. Hér þrá
menn forsæluna og stíga þvx ekki
sólarmegin að sumarlagi.
Þennan dag á margt að ske.
Raunar hefir hver dagur hér,
vegna starfs og stöðu, mikla til-
breytingu í fórum sínum.-Skyld-
ur sendiherra eru margvíslegar.
Fyrst og fremst starfið í þágu
hagsmuna þjóðar sinnar og rík-
ísstjórnar. Það getur náð til þess
að útvega nauðsynjar til lands-
ins, skip til að flytja þær, fjár-
magn til stórkostlegra fram-
kvæmda, eða þá leiðsögn fyrir
unga og aldna, æðri og lægri, sem
hér eru á ferð, undirbúning fyr-
ir ráðamenn þjóðarinnar, sem
hingað vilja koma, og allskonar
almennt snatt fyrir eínn og alla.
Sendiherra er veglegt heiti og
stórt orð, en stundum er sendi-
sveinn meira réttnefni.
★
Sendiherrar og fjölskyldur
þeirra og starfsfólk sendíráðanna
hafa einnig með höndum stöðuga
landkynning. fsland er víðast um
heim svo lítt þekkt, að hver ís-
lendingur, sem erlendis fer, verð-
ur að hafa á reiðum höndum
allar upplýsingar um land og
þjóð, og svör við ótal hugsanleg-
um og óhugsanlegum spurníng-
um. Einu sinni í Frakklandi sagði
öldruð admírálsfrú mér frá því,
að maður hennar hefði á yngri
árum komið til íslands, og bætti
svo blíðlega við þessarí spurn-
ingu: „Er ennþá búið þar?“. Á
ferð með skipi til Suður-Ame-
ríku kynntumst við hjónum frá
Chicago. Frúin var íyríríerðar-
mikil, vel skreytt og fann tals-
vert til sín. Henni fannst Chicago
■dásamlegasta borg í heimi, en
hún var alveg sannfærð um að
Eskimóar byggju á Islandi og
hélt áfram að plága mig með
spurningum um þá. Það var sama
hvernig ég afneitaði aumingja
Eskimóunum. Blessuð frúin vissi
þetur. Ekkert dugði, þó ég benti
á Eskimóana í landi hennar
Alaska. Hún sat við sinn keip.
Loks var ég orðinn svo leiður á
þessu stagli, að ég sagði við hana:
„Kæra frú, á íslandi höfum við
hvorki Eskimóa né gangsters". Þá
skyldi hún loks að mér var
alvara, því að skýjaborg hennar
Chicago er að sekju og ósekju
orðlögð fyrir-glæpamenn (gangst
'«rs). Daginn, sem þetta skeði,
liélt ég fyrirlestur fyrír farþeg-
ana á skipinu um land mitt og
þjóð, og sýndi ágæta litmvnd,
sem Hal Linker, myndatökumað-
urinn snjalli hafði gjört fyrir
mig úr mynd sinni um hið sól-
ríka ísland (Sunny Iceland). Frú-
in kom ekki á fyrirlesturinn, en
maður hennar, sem var kurteis
©g geðfeldur, lét í ljósi hrifningu
sína yfir fegurð landsins og gjörvi
leik fólksins. En úr því að ég
minntist á Hal Linker, vil ég taka
fram, að hann hefir unnið fslandi
stórkostlegt gagn með því að sýna
kvikmynd sína um þver og endi-
ræðuhöld og fyrirlestrar um l í Washington, Róm eða London.
land og þjóð. Stöðuglega berast) Raunar er það svo með starf allra
beiðnir frá ýmiskonar félögum 1 sendiherra nú á dögum, að at-
og klúbbum, ekki aðeins í Wash- | burðirnir og ástandið í starfs-
ington, heldur víðsvegar um ! landi þeirra, er aðeins lítill hluti
landið, um að tala um ísland. heims þeirra og hugðarefna. Þeir
Reynt er að sinna þessum beiðn- J verða allir að segja, eins og
um eftir því sém tími og ástæð- þekktur íslenzkur kaupsýslumað-
ur leyfa. Slíkar ræður sendiherra ur hefir að einkunnarorði: „Heim
nema nú eftir þrettán ára dvöld,
minnst um hálfu öðru hundraði
og oftsinnis er konan beðin að
urinn er minn akur“.
¥■
En í póstinum í dag er einnig
tala á kvennaþingum, einkum fjöldi bréfa. Ræðismaðurinn i
við hádegisverð í klúbbum. Jafn Buenos Aires skrifar að engu
an að lokinni ræðu eru bornar verði ennþá umþokað að fá inn-
fram spurningar um land og þjóð flutningsleyfi fyrir saltfiski. Ræð
og á stríðsárunum var það al- , ismaðurinn í Rio de Janeiro er
gengt, að menn stóðu upp og létu
þess hlýlega getið, að sonur, vin-
ur eða vandamaður dveldist á ís-
landi, og bæri þjóðinni vel sög-
una.
nú vongóður um að innflutnings-
leyfi fáist fljótlega fyrir fisk
þangað, enda ber okkur það,
samkvæmt viðskiptasamningi frá
því í fyrra milli íslands og
A ferðum um landið hefir ver- , Brasilíu. Lutey ræðismaður hafði
ið einna ánægjulegast og minni- . nétt fyrir sér. Skömmu seinna
stæðast að heimsækja byggðir . komu leyfin og Hvassafellið fór
Islendinga og tala við og fyrir með heilan farm af harðþurrk-
fólkið þar. Hér í landi er langt uðum fiski til Rio og Santos og
á milli bæja. Frá Atlantshafs-
strönd til Kyrrahafs er ámóta
langt og héðan til íslands. En
sumarið 1951 ókum við þessa leið
í bifreið. Þá var einkum stað-
næmst meðal íslendinga í
Minneapolis, Seattle, San Fran-
cisco og Los Angeles. íslendingar
Thor Thors sendiherra ræðir við ambassador Rússa í Washington, og íslendingafélögin tóku okkur
Georgi N. Zaroubin (til vinstri) í kvöldboði í sendiherrahöll innilega og vinsamlega. Þar sem
Sovétríkjanna. margir fslendingar eru saman-
komnir þarf æfinlega að halda
ræður og syngja. Félögin áttu
góðum ræðumönnum á að skipa,
sem af ást og viðkvæmni lýsa
hug sínum til gamla landsins og
frænda og vina heima á Fróni.
Síðan hljóma ættjarðarlög að
heiman og úr hinum nýju fóst-
urjörðum.
★
Þennan dag, 27. janúar, átti
ýmislegt að ske hér í Washington.
Dagurinn byrjar á skrifstofunni
kl. 9.00, þá mætir starfsfólkið og
allir taka til óspilltra málanna.
Það er ekki langt fyrir mig að
löng Bandaríkin. Hér í Washing- anna, því að það þykir punta
ton var hún sýnd í fyrra á veg- ' upp á hópinn og tryggja umtal,
um Natiö'nal Geographic Society, að ,,diplomatar“ séu viðstaddir.
landfræðifélagsins heimskunna. En vegna þess hversu mikið er
Hvert sæti í stærsta samkomusal um boðin er vitanlega ókleift að
höfuðborgarinnar var skipað, og sinna þeim öllum, því að suma
myndin og fallegar skýringar ; dagana kemur fyrir, að um er að
Linkers vöktu óskipta athygli og ræða t. d. hádegisverð kl. 12.30,
1 mikla hrifningu hjá um 4000 síðdegisboð á 2—3 stöðum frá
1 áhorfendum, sem flestir höfðu 6—8 e.h. og loks kvöldverð kl.
vart trúað því fyrr, að ísland 1 8.00. Boðin eru með öðrum hætti
byggi yfir slíkri fegurð, slíkri ! en tíðkast hefir á íslandi. Þau
mildi, slíku framtaki og slikri 1 standa stutt, og áfengis er neytt
menningu. íslendingar í Wash-laðeins til málamynda. Hádegis-
ington voru viðstaddir og okkur j verðum er lokið kl. 2,00, og úr
hlýnaði um hjartarætur. Ýmsir kvöldboðum fara allir heim til
af áhorfendum höfðu orð á því sín kl. 11.00, svo að unnt ér að
að þá langaði til að heimsækja
ísland. En erfitt er að hvetja fólk
til þess, þegar við vitum hversu
tilfinnanlegur skortur er á hæfi-
ljúka störfum dagsins og sinna
alvarlegum lestri áður en gengið
er til náða. Mörg boðin, einkum
síðdegisboðin (cocktailboðin)
legum gistihúsum i Reykjavík, verða æði yfirborðskennd. Menn
og raunar um allt land. Það er
brýnt velferðar- og framfarar-
mál að reisa stórt, nýtízku hótel
í Reykjavík, og smá gististaði og
matstaði víðsvegar um land, á
fögrum
leiðir.
mæta aðallega af skyldurækni,
og til þess að sýna húsbændunum
tilhlýðilega kurteisi. Oft er stað-
ið við aðeins örstutta stund, og
einskis neytt. Vanalega er mikil
stöðum við fjölfarnar þröng, mikill kliður, og stundum
Heimsóknir erlendra útilokað að eiga alvarlegar við-
flutti heim gnægð af kaffi. Sjó-
maðurinn, sem dregið hafði fisk-
inn úr köldum og kröppum sjó,
og verkafólkið, sem hafði þvegið
hann, lagt hann vandlega á
klappirnar eða hagrætt honum i
þurrkhúsinu og síðan fært hann
í fínar umbúðir, allt þetta fólk
getur nú hresst sig á góðum kaffi
sopa, sem það hefir fært þjóð-
inni. Otal fleira er í póstinum i
dag. Islenzk námsstúlka sækir
um starf við sendiráðið. Full þörf
fyrir sendiráðið, en ekki fé til
þess. Verður að spara, allt nema
starfsþrótt fólksins. Pósturinxv er
nú færður inn, og honum svarað.
Allt er í fullum gangi.
★
I dag er mikið um boð og þau
merkileg. Þessvegna hefi ég víst
valið þennan dag úr dagbók
minni til frásagnar.
Kl. 3.30 síðdegis er boð í Hvíta
húsinu. Forsetahjónin bjóða
sendiherrum allra ríkja í mót-
töku. Þetta er fyrsta boð þeirra
fara, því að skrifstofurnar eru í eftir að Eisenhower forseti og frú
húsi, sem er sambyggt við sendi- | fluttust í Hvíta húsið hinn 20.
herrabústaðinn. En hitt starfs-
fólkið þarf langar leiðir að fara.
Washingtonborg, með um milljón
íbúa, er dreift um víðáttumikinn Hvíta hússins, allir í síðdegisbún-
skóg. En hið fáliðaða starfsfólk 1 mgi. Siðameistarar utanríkis-
januar.
Það voru 77 sendiherrar og
frúr þeirra, sem mættu í danssal
ferðamanna gætu orðið þjóðinni ræður við nokkurn mann. Sum-
drjúg tekjulind, og skapað nýja um hættir við að dæma öll sam-
atvinnugrein í okkar hættulega kvæmi hégóma einan. Þetta er
fáþætta atvinnulífi. ; þó ekki rétt. f mörgum þessum
sendiráðsins þarf að keppast við
til að geta lokið árlega rúmlega
tíu þúsund erindum, en slík hafa
afköst þess verið frá öndverðu.
Störfin í dag eru lík og endra-
nær. Símtöl við New York út af
siglingamálum. Símtal við ræðis
mannsskrifstofuna í Boston. Póst-
ráðuneytisins tóku þar á móti, og
okkur var öllum raðað í fylk-
ingu meðfram veggjum hins
mikla salar, eftir stöðu og starfs-
aldri í Washington. Fyrst koma
ambassadorar, síðan ministers.
Ambassador Norðmanna gengur
fyrstur, hann hefir verið lengst i
maðurinn kemur með fangið fullt Washington, eða alls um 40 ár í
af bréfum og skjölum. Fyrir- | ýmsum stöðum, þar af 8 ár sem
^ # |samkvæmum gefst tækifæri til mál, blöð, tímarit og fréttaskýrsl
að kynnast körlum og konum, ur frá öðrum ^endiráðum. ítar-
Eitt af skyldverkum sendi- sem frá mörgu skýra öðru en því legastar eru þessar skýrslur frá
I herra og konu hans er að taka sem vanalega heyrist við hátíð- Sovét-sendiráðinu. Mikið lesmál
þátt í samkvæmislífi því, sem legar heimsóknir á skrifstofur. einnig frá Póllandi og Rúmeníu.
jafnan fer fram í heimi sendi- Kynni eru stofnuð, sem geta kom Einnig frá Indlandi, Israel,
herra í öJlum höfuðborgum ver- ið sendiherra að góðu liði við Venezuela, Argentínu, Kúba,
aldar. í Washington eru sendi- rekstur ýmissa erinda fyrir stjórn Kanada og frá Norðurlöndunum
, ráð 78 þjóða, svo að hvergi í ver- lands hans og einstaklinga. Oft- fjórum. Skýrslur um fiskiveiða-
I öldinni eru þau jafnmörg. Það sinnis eru einnig háðar alvarleg- mál og fiskinnflutning til Banda
gefur því að skilja, að mikið ar og upplýsandi umræður um ríkjanna. Þingtíðindin frá því í
hlýtur að vera um svokallaðar málefni dvalarþjóðarinnar og um I gær, yfir 100 þéttprentaðar blað-
dýrðir hér, því að hvert sendiráð alheimsmál. Og hvert samkvæmi J siður með orðréttum ræðum þing
þarf eitthvað að láta til sín taka felur í sér talsverða landkynn- mannanna í gær, bæði í senatinu
á þessu sviði, minna á tilveru ing, einkum þegar fósturjörðin og fulltrúadeildinni. Loks heill
sína, og endurgjalda auðsýnda er fjarlæg og smá, og þjóðin fá-
gestrisni af hendi annarra sendi- menn og lítt kunn.
herra, stjórnvalda hér eða góðra i •
borgara. Mikið er hér í borginni
um efnaðar rosknar konur, sem ’ Sú hlið samkvæmislífsins, er
flutt hafa hingað með mörinum snýr að því að halda uppi risnu
sínum eða sem ekkjur til þess að í sendiherrabústaðnum, fyrir út-
njóta efri áranna í samkvæmis- lent og islenzlct fólk, hvílir auð-
lífi höfuðborgárinnar, umgang- vitað aðallega á húsfreyjunni, og
ast nafnkunnugt fólk, og fá hafn er það vissulega mikils virði, að
sitt birt i samkvæmisdálkum dag henni takist að sýna gestrisni
blaðanna, með því að bjóða þjóðar sinnar og háttvísi, og að
kunnu fólki til sín. Þessar bless- ræða við gesti á íslenzku máli
I aðar samkvæmisdísir sækja eink- og á erlendum tungum. Ein hlið-
I um fast á við konur sendiherr- | in á landkynn'ingarstarfinu er
ferðarmest er allskonar prentað | minister, en 11 ár sem ambassa-
vi-v Al L» 1 N I n ^ 1 i i — F. nnr IxT nnn+ lr nwi 1 V r. w. V. ^ r. „ /I r. «
búnki frá Sameinuðu þjóðunum,
skýrslur og fundargerðir. Það er
ókleift að lesa þetta allt. Til þess
nægir ekki dagurinn, þótt ekkert
annað væri aðhafst. En það verð-
ur að skjótast yfir það og velja
það, sem máli getur skipt fyrir
islenzka hagsmuni, og lesa um ing skiptir litlu máli nú á tímum,
dor. Næst kemur ambassador
Nicaragua, sem verið hefir 10 ár.
Síðan ambassador Frakklands,
sem verið hefir 8 ár. Síðastur af
ambassadorum gengur Sir Rog-
ers Makins, ambassador Bret-
lands, sem er nýkominn hingað.
Fyrstur af ministers gengur sendi
herra Sviss, þá Luxembourg, þeir
hafa báðir verið hér lengur en ég,
og síðan sendiherra íslands. Á
eftir mér kemur minister Leban-
on, Dr. Malik, sem síðan hefir
verið gjörður ambassadór. Ég var
hinn sextugasti í röðinni. Fyrst
þegar ég kom til Washington var
ég nr. 42, en síðan hafa „mann-
virðingarnar" alltaf farið lækk-
andi, svo að í dag er ég 67. í röð-
inni. Ástæðan er' sú, að stöðugt
fleiri ministers hafa verið gjörð-
ir ambassadors. Þessi skilgrein-
allt. það helzta, sem fram fer í
heiminum og á sviði heimsmál-
anna. Starfið hjá Sameinuðu
þjóðunum veldur því, að nauð-
synlegt er að fylgjast með því,
sem gjörist í Burma og Suður-
Afríku alveg eins og atburðunum
þegar öllum ríkjum er heimilt að
kalla sína sendiherra ambassador
aðeins að auðfengnu samþykki
og gagnkvæmni móttökuríkis.
Áður fyrr gátu aðeins stórveldi
haft ambassadora, og átti þá að
Framh. á bls. 10.