Morgunblaðið - 08.11.1953, Blaðsíða 11

Sunnvidagur 8. nóv. 1953
MORGVNBLAÐIÐ
11
Tungufoss níundi Fossinn í flotuSextU9 á mor9un:
Eimskipufélugssins kemur í dug Muríu Afbertsdóttir
HIÐ nýja, glæsilega farmskip
Eimskipafélags íslands, m.s.
„Tungufoss“, er væntanlegt hing-
að til Reykjavíkur í dag, sunnu-
daginn 8. nóvember, frá Kaup-
mannahöfn og Álaborg. — Hefur
skipið fullfermi af cementi.
Samið var um byggingu skips-
ins vorið 1952 við skipasmíða-
stöð Burmeister & Wain í Kaup-
mannahöfn og var umsamið verð
um kr. 10.500.000, sem þó mun
verða eitthvað hærra vegna
hækkunar á vinnulaunum og efni
síðan samningurinn var gerður.
Helmingur skipsverðsins hefur
verið greiddur, en skipasmíða-
stöðin hefur veitt félaginu gjald-
frest með tilliti til gjaldeyris-
örðugleika hér, þannig að eftir-
stöðvar andvirðisins verða
greiddar á 5 árum.
„M.s. „Tungufoss" er byggður
sainkvæmt ströngustu kröfum
Lloyds Register of Shipping,
stýrkt til siglinga í ís, og sam-
kvæmt kröfum alþjóðasamþykkt
ar frá 1948.
VÖRULESTAR SKIPSINS
Skipið er byggt úr stáli og eru
tvö þilför, er nú eftir því endi-
löngu. Yfirbygging skipsins og
vél er aftur á. Skipið er búið
mjög stórum botnþróm, sem
hægt er að nota annað hvort fyr-
ir olíu eða vatnskjölfestu. Lest-
arnar eru mjög stórar og rúm-
góðar og í lestunum er engin
stoð. Hins vegar er fimmta hvert
band byggt upp eins og hálf-
máni inn í lestina til þess að ná
sama styrkleika og stoðir hefðu
verið notaðar. Lestaropin eru
tvö með opnum stállúgum á efra
þilfari, en í hvorri lúgu er mjög
sterkur stálbiti, sem taka má
burt, þannig að hvort lestarop
getur orðið 19 metrar á lengd og
6.5 metra á breidd.
M.s. „Tungufoss" er 240 fet á
lengd, 38 feta breiður, ristir rúm
15 fet fullhlaðinn, er 1700 burð-
artonn (D.W.) og 1176 brúttó-
tonn. Rúmmál lesta er 105.000
teningsfet. (Til samanburðar má
geta þess að e.s. „Brúðarfoss“ er
236 fet á lengd, 36 feta breiður,
1500 D.W. tonn og lestarrúm um
80.000 teningsfet).
REIÐAR EDA STÖG
Allar lestarvindur eru mjög
aflmiklar rafmagnsvindur og á
skipinu eru 8 bámur, sem geta
lyft 5 tonna þunga hver, og ein
bóma, sem getur lyft 20 tonna
þunga. Skipið hefur þrjú möstur,
þar af tvö sem nefnd eru tví-
fóta-möstur, og standa þau al-
gjörlega sjálf undir fullu álagi á
bómu. Með þessu fyrirkomulagi
vinnst það, að báðar hliðar skips
ins eru algjörlega lausar við
reiða og önnur stög til þess að
styðja möstrin.
FULLHLAÐINN 12 MÍLUR
Aðalvélin er Burmeister &
Wain 7 strokka diesel-hreyfill,
1800 hestöfl. í reynsluferðinni fór
skipið 13.73 sjómílur á klukku-
stund, en ganghraði þess þegar
það er fullhlaðið mun verða um
1214 sjómílur. Skipið er með þrjá
120 KW. rafala og einn 18 KW„
sem framleiða rafmagn fyrir all-
ar vindur, akkerisvindur, dælur,
hita, ljós, eldavél o. s. frv.
ALLIR í SÉRHERRERGJUM
Öll skipshöfnin, sem er 25
manns, býr aftur í skipinu, í eins
manns herbergjum, að undan-
teknum tveim herbergjum, sem
hvort um sig er fyrir tvo. Á báta-
þilfari er stjórnpallur, korta-
klefi, loftskeytastöð og íbúð loft-
skeytamanns. Á næsta þilfari
fyrir neðan býr skipstjóri, I.
stýrimaður, I. vélstjóri og II.
stýrimaður. Einnig er þar einn
farþegaklefi fyrir tvo farþega,
og fylgir honum baðherbergi,
Fyrsta skipið, sem Eimskip lælur
bygoja með yfirbyggingu o«
v istarveram aítast
Á MORGUN, 9. nóvember, verð-
ur frú María Albertsdóttir, Urð-
arstíg 3 í Hafnarfirði sextug. —-
María er fædd á Seyðisfírði. Þar
bjuggu þá foreldrar hennar,
ennfremur spítalaherbergi fyrir
tvo og baðherbergi með því. —
Snotur setustofa, hnotuklædd,
fyirr yfirmenn og farþega, er
einnig á þessu þilfari.
Á aðalþilfari er matsalur yfir-
manna og farþega fremst, her-
bergi 2., 3. og 4 vélstjóra á bak-
borða, en á stjórnborða herbergi
bryta, 3ja stýrimarns og raf-
virkja. Aftast á þessu þilfari er
eldhúsið og matsalur undir-
manna. Alls eru 5 baðherbergi
og 3 snyrtiherbergi (þvottaher-
bergi) í skipinu.
Á milliþilfarinu búa undir-
menn í rúmgóðum og vel útbún-
um íbúðum, en fremst á því þil-
fari er frystigeymsla og rúmgóð
vistageymsla.
ALLT RÚM NOTAD
Það sem einkum einkennir allt
fyrirkomulag er hve allt rúm
hefir verið notað út í yztu æsar,
öll herbergi eru rúmgóð og fal-
lega máluð, með póleruðum hús-
gögnum úr harðviði. öll máln-
ing og allt lakk er óeldfimt, öll
herbergi eru vel loftræst með
vélsúg og hituð upp með raf-
magni. Allar úthlíðar í íbúðum
eru vandlega einangraðar með
6 cm. þykku einangrunarefni.
M.s. „Tungufoss" er búinn öll-
um nýjustu siglingat.ækjum, svo
sem spegil-seguláttavita, miðun-
arstöð, radar, ,.gyro“-áttavita,
ljóskastara, loftskeytastöð ásamt
talstöð bæði á m:3- og stuttbýlgju
bergmálsdýptarmæ'.i, sjálfvir.k-
um stýrisútbúnaði o m. fl. Stýris
vélin er rafknúin vokvavél, sem
er þannig útbúin að hana má
nota þótt rafmagnið breytist.
Á skipinu eru tveir 25 feta
björgunarbátar og er annar
þeirra með mótor, ennfremur er
einn minni bátur.
Skipstjóri á m. s. ,Tungufoss“
er Eyjólfur Þorvaldsson, fyrsti
stýrimaður Jón Steingrímsson,
fyrsti vélstjóri Albert Þorgeirs-
son, bryti Björgvm Magnússon
og loftskeytamaðu*’ Hafsteinn
Einarsson.
Velkominu
Tungufoss
Ennþá kemur knörr að landi.
Knörr, sem vekur traust og þor,
nýr og sterkur stafna milli.
Stækkar auðnuhagur vor.
Ráðast örlög okkar þjóðar
út um hafsins víða geim.
Skipin fleiri, fegri, betri
færa blessun til vor heim.
Því skal fagna fleyi dýru,
fá því góðar heillaspár.
Gleðjast yfir unnum sigri,
eiga í brjósti helgar þrár.
Knörrinn glæsti, gnoðin prúðá
geymir vona dýrstu hnoss.
Sértu allra eftirlæti
óskaskipið Tungufoss.
Kjartan Olafsson.
Helga Jónsdóttir og Albert Sig-
urðsson. Seinna fluttust þau hjón
til Hafnarfjarðar og bjuggu þar
lengi, unz heilsa og
þrutu, muna þau margir eldri
Hafnfirðingar.Helgn var dugmik-
il myndarkona, prýðilega verki-
farin. Um ættir h«nnar er mér
lítt kunnugt. Albert var Rang-
æingur að ætt. Bjuggu foreldrar
uppgripa ár; stundaði Kristinn þá
alla almenna vinnu. Veittist þá
mörgum erfitt að láta tekjurnar
nægja fyrir nausynlegustu þörf-
um, og þá ekki hvað sizt þeim,
sem byrjuðu með tvær hendur
tómar, en með dugnaði, hagsýni
og reglusemi tókst þeim Maríu
og Kristni að sjá sér og sínum
vel farborða þó barnahópurinn
stækkaði ört. Komu sér upp húsi,
sem smám saman var endurbætt
eftir því, sem möguleikarnir til
þess fóru batnandi og eiga þau
nú prýðilegt heimili, sem ber hús-
freyjunni glöggt vitni um þriíhað
og smekkvísi á allan hátt. Er
þar gott. að koma. Þau hjón eru
bæði góðviljuð og hjálpfús, svo
af fáum er betra að þiggja greiða.
Hefur María ætíð ver ið reiðubúin
að rétta öðrum hjálparhönd á
einn og annan hátt, þegar á hef-
ur legið, enda þótt verkefnin hafi
ætíð ærin verið heima fyrir.
Sjö börn hafa þeu hjón eign-
ast, sem öll eru á lífi, og upp
komin, hafa þau komið þeim vel
til manns. Eru þau nú frá þeim
kraftar farin> °S hafa flest stofnað sín
eigin heimili. Öll eru þau börn
þeirra myndarfólk
Nokkurn þátt hefur María tek-
ið í ýmsum félagsstörfum, eink-
anlega innan Góðtemplraregl-
unnar. í stúkunni Daníelsher hef-
ur hún nú starfað meira en ald-
hans að Ormsvelli í Hvolhreppi.
Var Sigurður faðir hans ættaður arfjórðung og gegnt þar mörg-
frá Moshvoli í sömu sveit, bjuggu um störfum og embættum; hún
ættmenn hans þar lengi, mann hefur tekið 011 stl§ Reglunnar
fram af manni. Hefur í ætt þeirri °S murgum sinnum mætt sem
verið margt dugnaðar og atorku fulltrúi stúku sinnar á ÞinSum
fólk, traust og vel gefið; margir
kunnir hagleiksmenn, hafa sum-
æðri stiga. Leyfi ég mér fyrir
hönd stúkunnar Daníelsher nr. 4,
ir þeirra einnig verið orðlagðir að Þakka henni allt> sem hÚA-
hefur unnið fyrir stúku sina,
þrekmenn og vinnuvíkingar, sem
; létu örðugleikana sjaldnast sér
j í augum vaxa. Var og Albert,
: faðir Maríu — sem ættmenn hans
margir — þrekmaður mikill á
ásamt beztu heillaóskum í tilefni
afmælisins.
Störf konunnar, sem elur Pg
annast stóran barnahóp, stundum
Reykjavíkurbréf
Framh. af bls. 9.
er í hag koma“ fyrir þjóðarbúið,
enda þótt enn sem komið er,
verði ríkissjóður af þeirri fjár-
hæð í tollum, sem helmingi inn-
flutningstollsins næmi.
Þeir sem kunna að sjá eftir
missi tollteknanna fyrir ríkis-
sjóðinn, gætu hugleitt hvað út-
heimtist til þess að þjóðin geti
aflað sér hins innlenda timburs,
er stundir líða.
Við skulum láta okkur nægja
að geta gróðursett í 300 hektara
skóglendis á ári. Það tekur 18—
24 dagsverk að gróðursetja í hekt
ara lands. Svo öll vinnan ætti
að verða á ári um 6—7 þús.
dagsverk. Sú fyrirhöfn á líka að
spara þjóðinni hátt í 50 milljóna
króna innflutning.
Hér hefur verið drepið á, hve
mlkill og augljós er hagnaður
þjóðarinnar af því, að hafa yfir
að ráða aukinni þekkingu á landi
sínu og landkostum og hvernig
landgæðin verða nytjuð, til hag-
sælda fyrir komandi kynslóðir.
Faxasíldin verði
athuguð
ÞEGAR við lítum á sjóinn og
sjósókn okkar, verður svipað
uppi á teningnum. Við rennum
blint í sjóinn um allskonar hag-
nýtingu á sjávarnytjum vegna
| þekkingarskorts. Er þetta ekki
j sagt, til að gera lítið úr þeim
| mönnum. er gert hafa það að
ævistarfi sínu að rannsaka nytja-
fiska og göngur þeirra. En verk-
ið er svo mikið samanborið við
mannaflann, sem við höfum yfir
að ráða, að ekki er von að full-
nægjandi árangur fáist á tiltölu-
lega fáum árum.
Þegar síldarhlaupin komu
hérna í Hvalfjörð og Kollafjörð
á árunum 1947—48 höfðu menn
sínum manndómsárum og talinn við ‘erfið lífsskilyrffi, láta venju-
liðtækur vel fram á gamalsaldur. legast lítið yfir sér, enda er sjaldn
Allur tepruháttur og hispurs- | ast hátt um þau haft né til afreka
semi var því Moshvolsfólkinu talin. Verk þeirra fæstra verða
fjærri skapi, nefndi það hlutina skráð á spjöld sögunnar, og eftir
venjulega sínum réttu nöfnum, lítinn tíma eru þau gleymd. Eng-
engin tök á að gera sér grein an Þess að nota neina tæpitungu. in skyldi þó ætla að sú kona hafi
fyrir, hvernig á þessum skyndi- Var hað °S talið geðríkt nokkuð litlu afrekað, sem slík störf hef-
legu' síldarhlaupum stóð. Fiski- en óádeilið við aðra, lét ekki á sér ur af höndum innt með alúð, fórn
fræðingar okkar, er höfðu bezt troða, ef því var að skipta, en fýsi og skyldurækni. Áhrif þeirra
skilyrði til þess að gera sér grein greiðvikið, velviljað og hjálpfúst vara vissulega lengur en fólk
fyrir því náttúrufyrirbrigði, höll var það talið, skyldurækið og almennt hugsar, eða gerir sér
uðust eindregið að því, að við trygglynt mjög.
gætum ekki búizt við, að slík
fyrirbæri endurtaki sig ár eftir
ár. Þeir töldu að hér myndi sa.n-
verkandi tilviljanir hafa átt sér
stað, með storma og strauma er
grein fyrir.
, ... ... , Með þessum línum vildi ég að
Maria Albertsdottir olst upp . . , , .
,A s__tJ____ ,____ t________ems mmnast þessara merku tima
móta í æfi Maríu Albertsdóttur
og jafnframt færa henni beztu
þakkir mínar og minna fyrir allt
hjá foreldrum sínum, elzt barna
þeirra, vandist hún því snemma
allri vinnu utan húss og innan;
gerðu það að verkum, að mikið kom fiíótieSa í lí°s dugnaður gQ^ gem vjg höfum til hennar að
síldarmagn lenti inni í fjörðum ennar °g ver * nl> aí 'erlu segja 0g óska henni — og hennar
þessum og var þar í alllangan sem hun gekk' Hefur sagt mer
fólk, sem með Maríu vann á þeim
árum, að öll verk sem hún vann
hafi leikið í höndum hennar, þó
þau hafi ekki verið í skóla num-
tíma innikróað.
Nú þegar farið er að bera á
síldargöngu hér upp að Vestur-
landi á sama árstíma og Hval-
fjarðarsíldin gerði vart við sig, in> °S haíi hún verið óvenju
rifjast það upp fyrir manni, að afkasta mikil. Á æskuárum Maríu
vel hefði farið á því, ef hægt var ekki um skólagöngu að ræða
hefði verið að nota þessi ár síð- fyrir fátækar stúlkur, vinnan var
an síldin kom hér í Kollafjörð þeirra skóli og skeikaði því að
og Hvalfjörð og rannsaka eða sköpuðu hvað úr þeim varð, voru
athuga betur en gert hefir verið það atvikin og uppiagið, sem því
hvernig síldin hagar göngum sín- réðu að mestu. Eins og áður er
um í Grænlandshafinu. Hvort að vikið, er María grein af styrk-
það er, sem manni hefir virzt, um stoíni. Hefur hún hlotið í
eða menn talið sér trú um, að vöggugjöf marga góða eiginleika
þessi síldarstofn sé ekki lang- ættar sinnar; dugnað og mann-
förull eins og Norðurlandsstofn- kosti, sem komið hafa sér vel,
inn. Að Faxasíldin haldi sér all- þvj hefur lífsbrautin alltaf
fn arsins hrinS herna vestur af verið rósum stráð, né lífið ein-
tómur leikur. Þær hafa fæstar
landinu.
Sé hún svo nærtæk, væri æski-
legt aff gefa henni rækilegan
gaum og ganga úr skugga um,
hvort ekki myndi vera mögu-
legt aff nota sér þenna síldar-
þá sögu að segja konurnar, sem
mörg börn eignash alltaf hafa
mannmörg heimili að annast og
ýmissa erfiðleika við að etja, sem
stofn í ríkari mæli en gert heíir á flestra vegi verða> sem þannig
veriff hingað til.
er ástatt um.
--------------------- | Rúmlega tvítug að aldri giftist
Landskjálfti María Kristni Magnússyni mál-
í GÆR varð allsnafpur land- arameistara; stofnuðu þau heim-
skjálfti á hafsbotni í Kyrrahafi ili sitt í Hafnarfirð' og hafa bú-
og í kjölfar hans allstór flóð- ið þar æ síðan. Ekk; munu efnin
bylgja, sem gerði nokkurn usla hafa verið mikil þegar byrjað
fjölskyldu — allra heilla og bless-
unar á ókomnum árúm.
Jóh. Tómasson.
á Kyrrahafseyjum.
var, né fyrstu búskaparárin nein Wes{ Ham —- Bury
1 - X - 2
ÚRSLIT getraunaleikjanna i gær '
urðu þessi:
Bolton 6 — Portsmouth 1 1
Charlton 2 — Huddersfield 1
Liverpool 2 — Manch. City 2 x
Manch. Utd 2 — Arsenal 2 x
Middlesbro 3 — Wolves 3 x
Newcastle 4 — Carrdiff 0 1
Preston 2 — Blackpool 3 2
Sheffield W 3 — Aston Villa 1
Leeds 3 — Doncaster 1 1
Nottingham 4 — Derby 2 1
Plymouth 3 — Bristol Rov. 3 x
Stokg 2 — Everton 4 2
Úrslit annarra leikja:
Burnley — Sheff. Utd 2 -1
Tottenham — Chelsea 2 1
WBA — Sunderland 2-0
Bii'mingham — Blackburn 0-0
Fulham — Oldham 3-1
Leicester — Hull 1-3
Luton — Brentford 1-1
Rotherham — Notts Co 0-1
Swansea — Lincoln 4-2
5 0