Morgunblaðið - 27.11.1953, Blaðsíða 7

Föstudagur 27. nóv. 1953
MORGUNBLA91Ð
7
Leikfélag Reykjavikur:
Skóli fyrir 'skoltgreiðendur
Gamanleikur effir L. Verneuil ocg G, Berr.
Leiksfjóri: Gunnar Hansen.
Elín Ignvarsdóttir, Alfreð Andrésson og Árni Tryggvason
HÖFUNDAR þessa gamanleiks
eru báðir þekktir rithöfundar,
franskir, er átt hafa samstarf
um ýmsa snjalla gamanleiki og
auk þess samið mörg leikrit hvor
í sínu lagi. Verneuil er nú um
sextugt, en Berr andaðist 1942,
þá sjötíu og fjögra ára gamall.
Eitt leikrit eftir þá félaga,
„Abraham", var sýnt hér árið
1928 og leikritið „Herra Lambert
ier“, eitt af kunnustu verkum
Verneuils var flutt í útvarpið hér
1938.
„Skóli fyrir skattgreiðendur"
er skemmtileg og bráðfyndin
ádeila á skattayfirvöldin og fjár-
málastjórnina í Frakklandi.
Margt kemur þar íslenzkum
gjaldþegnum kunnuglega fyrir
og gæti leikritið að því leyti sem
verið skrifað af þrautpíndum
skattborgara hér á landi. En þeg-
ar til kvennamálanna kemur,
skilja leiðir, því að í þeim efn-
um hafa Frakkar sérstöðu sem
kunnugt er, ef trúa má frönskum
leikbókmenntum. Þar kemur sem
sé varla fyrir sá Fransmaður
með nokkurn snefil af sjálfsvirð-
ingu, að hann eigi sér ekki lags-
konu. Er þá að jafnaði ekki farið
með það í neina launkofa en um
hana rætt af fullkomnu hispurs-
leysi og dásemdir hennar veg-
samaðar. Er það venjulega gert á
kostnað eiginkonunnar, sem þá
er einnig ekki alltaf jafn fótviss
á hinum þrönga vegi dyggðar-

Brynjólfur Jóhannesson
innar. Með þessum orðum hefur
verið greint frá meginefni leiks-
ins og verður ekki farið nánar út
í þá sálma hér.
Aðalhlutverkin, Gaston Valt-
ier, stofnanda og forstjóra skatt-
greiðendaskólans og konu hans,
Juliette, leika þau Alfreð Andrés
son og Elín Ingvarsdóttir. Brynj-
ólfur Jóhannesson leikur Emile
Fromentel, yfirskattstjóra og
tengdaföður Gastons og Gísli
Halldórsson fulltrúa hans,
Raymond Giroux. Árni Tryggva-
son leikur La Chapelaude, rosk-
inn auðkýfing og kvennabósa og
Þorsteinn Ö. Stephensen fer með
hlutverk hins hrjáða fjármála-
ráðherra.
Leikur Alfreðs Andréssonar í
hlutverki Gastons Valtiers er af-
bragðsgóður, ýkjulaus, en þó
skemmtilegur, öruggur og stíl-
fastur svo að aldrei bregður út
af. Er leikur hans í þessu hlut-
verki fyllilega sambærilegur við
frábæran leik hans í hlutverki
Hlestakovs í Eftirlitsmanninum
eftir Gogol.
Elín Ingvarsdóttir leikur hina
glæsilegu og léttúðugu eiginkonu
Gastons Valtiers prýðisvel, af
næmum skilningi, og léttri og
skemmtilegri glettni. Hefur
frúnni sjaldan eða aldrei tekizt
betur en að þessu sinni. Þá er og
leikur Brynjólfs ágætur að
vanda, en ef til vill beztur í síð-
asta þætti, þegar hann er kom-
inn niður á jafnsléttu frá hefðar-
tindi skattkúgarans. Gísli Hall-
dórsson fer prýðilega með hlut-
verk Giroux fulltrúa. Tekst hon-
um vel að sýna þennan vand-
ræðalega en þó áleitna náunga,
sem virðist ekki láta sér ailt
fyrir brjósti brenna ef í það fer.
Leikur Árna Tryggvasonar i hlut
verki hins auðuga kvennabósa,
er að mörgu leyti góður, en
minnir um of á leik hans í öðrum
hlutverkum undanfarið. Má hann
vara sig á þeirri hættu sem er á
vegi hvers ieikara, að verða
ekki of einhæfur og sjálfum sér
líkur.
Þorsteinn Ö. Stephensen virðist
alveg hafa misskilið fjármálaráð-
herrann, því einsog Þorsteinn
túlkar hann, á hann hvergi heima
annarsstaðar en í hinum hrein-
ræktaða farsa, enda er leikur
Þorsteins og allt útlit mannsins
eftir því. Gegnir furðu að leik-
stjórinn, Gunnar R. Hansen, skuli
hafa fallizt á þessa túlkun leik-
andans, því að hún er í algeru
ósamræmi við aðrar persónur
leiksins, sem allar eru leiknar
öfgalaust.
Gunnar Bjarnason leikur slig-
aðan skattborgara og Einar Þ.
Einarsson (atom)skáld. Eru það |
lítil hlutverk en vel með þau
farið. Einkum er gerfi Einars
gott. Önnur hlutverk gefa ekki
tilefni til sérstakrar umsagnar.
Leiktjöld Lothars Grundts eru
hin glæsilegustu. I
Páll Skúlason ritstjóri, hefur'
þýtt leikinn á ágætt mál og :
greinilega ekki sparað við það
kímnigáfuna.
Auðheyrt var að leikhúsgestir
skemmtu sér konunglega, enda
var leikendum og leikstjóra vel
fagnað að leikslokum.
Sigurður Grímsson.
Keflvíkingar og aðrir Suðurnesjamenn
Athugið
Laugardaginn 28. nóv. n.k. verða til sölu að Faxabraut
18, Keflavík, nokkrar mjög vandaðar I. fl. æðardúns-
sængur. Sanngjarnt verð. Sleppið ekki þessu tækifæri.
Dúnn eins og er í sængunum til sýnis.
Sænsku
Múraraáhöldin
eru komin.
■
Verzl. B. H. Bjarnason. j
DIF Hnnddenner
hreinsar hæglega óhreinindi, sem hándsápa vinnur ekki á. Z
0. Jjohnóon ^JJaaber Lf
Sími 1740
EitiH um launagreiðslur
á Keflavikurflugvelli
FRA FF.LAGSMALRAÐU-
NEYTINU
UT AF endurteknum staðhæfing-
um alþingismanns Guðmundar í.
Guðmundssonar um það, að
félagsmálaráðuneytið beri öðrum
fremur höfuðábyrgðina á því, að
ýmis mistök hafa átt sér stað
hvað snertir launagreiðslur á
Keflavíkurflugvelli hefur félags-
málaráðuneytið aflað sér áhts-
gerðar um mál þetta hjá fyrr-
verandi skrifstofustjóra Jónasi
Guðmundssyni, sem á þeim tíma
er mistök þessi áttu sér stað
veitti ráðuneytinu forstöðu og
fylgir hún hér á eftir:
1. Svo sem kunnugt er kom
varnarliðið, sem nú dvelur á
Keflavíkurflugvelli hingað til
lands sumarið 1951, en fram-
kvæmdir á þess vegum, sem
kröfðust nokkurs verulegs ís-
lenzks vinnuafls, hófust ekki
fyrr en á fyrrihluta árs 1952.
2. Fram tii þess tíma hafði flug-
vallarstjóri ríkisins eða full-
trúi hans á Keflavíkurflug-
velli það hlutverk á hendi að
segja til um hvert skyldi vera
kaupgjald þess íslenzks fólks,
sem réðist til hinna erlendu
vinnuveitenda, sem þá höfðu
framkvæmdir með höndum á
Keflavíkurflugvelli. Hvaðan
flugvallarstjóri eða fulltrúi
hans fengu þetta umboð er
mér ekki kunnugt, en það er
staðreynd að þe-j." fóru með
það fram til 8. október 1952
og er síðasta tilkynning full-
tr úa flugvallarstjóra um hvað
skuli vera kaupgjald í tiltekn-
um starfsgreinum útgefin
þann dag og undirritað „fyrir
hönd íslenzku rikisstjórnar-
innar“. Það verður að ætla að
varnarmálaneínd hljóti að
hafa verið kunnugt um þetta
umboð, þegar er hún tók til
starfa i apríl 1952, þar sem
flugvallarstjóri ríkisins var
einn af hinum þremur varn-
armálanefndarmönnum.
3. Það er höfuðmisskilningur,
að nokkurntima hafi verið
gert ráð fyrir því, að „þau
ráðuneyti sem einstök mál
heyrðu undir byggju þau í
hendur varnarmólanefndar,
sem síðan skyldi taka þau upp
við varnarliðið“. Tilhögunin
var þvert á móti sú, að varn-
armálanefnd, eða umboðs-
svarsmenn varnarliðsins snúa
sér 11. ágúst til flugvallar-
stjóra en ekki til ráðuneytis-
ins sýnir ljóslega hver hafði
þessi mál með höndum gagn-
vart þeim.
6. Eftir hina formlegu kvörtun.
varnarliðsins til ráðuneytisins.
6. október 1952 gaf ráðuneyt-
ið skýrslu um málið til ríkis-
stjórnarinnar og átti þá utan-
ríkisráðherra, Bjarni Bene-
diktsson, frumkvæði að því,
að skrifstofustjóri félagsmála-
ráðuneytisins og þeir tveir
varnarmálanefndarmenn, -sem.
þá voru hérlendis ættu fun«i
með sér til þess að reyna að
greiða úr þessari flækju. Var
sá fundur haldinn 9. október
1952. Þar var gert það sam-
komulag, milli ráðuneytisin*
annarsvegar og Varnarmála—
nefndarinnar hinsvegar „að
félagsmálaráðuneytið skull
frá 10. október 1952 að telja
ákveða í samráði við Alþýðu-
samband íslands og Vinnu-
veitendasamband íslands,
hver skuli vera á hverjum,
tíma kjör starfsfólks þess á.
Keflavíkurflugvelli, sem vinn.
ur þar í þjónustu varnarliðs-
ins og hjá öðrum erlendum.
aðilum, ef ágreiningur rís í
því efni“. Þetta samkomulajr
var munnlegt og þó þeir tveir
varnarmálanefndarmenn, sem
á fundinum mættu, féllust á,
það fyrir sitt leyti, áskildu
þeir „að skriflegt samþykki
varnarmálanefndar bíði, þar
til formaður varnarmálanefndE
ar, Hans G. Andersen, sé kom-
inn heim frá útlöndum“. Af
þessum fyrirvara má m. a.
ráða það, að það var varnar-
málanefndarmönnum ekki sér
lega ljúft að ráðuneytið hefði
afskipti af þessum málum.
Ilér má svo bæta því við, að
hið skriflega samþykki varn-
armálanefndar kom aldrei.
7. Um afskipti ráðuneytisins af
málum þessum eftir að það
tók við þeim, 10. október 1952,
get ég vísað til þeirrar grein-
argerðar, sem ráðuneytið hef-
ur birt í blöðum og útvarpi
og get ég staðfest að hún er
rétt, a. m. k. til þess tima er
ég lét af skrifstofustjórastarfi
í ráðuneytinu, hinn 1. febrúar
1953.
Með ofangreindri álitsgerð
menn hennar, hefðu einir með
höndum allt sem að þessum fyrrverandi skrifstofustjora fel-
störfum laut, enda tók varnar agsmalaraðuneytisins eru frekari
málanefnd það mjög illa upp,' sönnur færðar a að sktyrs}a raðuI
þegar félagsmálaráðuneytið, neytisins um afskapti þess af
malum þessum var að ollu leyu
rétt og er mál þetta hér með
útrætt af hálfu ráðuneytisins.
Félagsmálaráðuneytið,
fyrir þrábeiðni fyrirsvars-
manna varnarliðsins fór að
gera tilraunir til, að lagfæra
þær misfellur sem í ljós voru
komnar í launagreiðslum til
íslenzkra starfsmanna á Kefla
víkurflugvelli.
4. Einu afskiptin, sem óskað er
eftir, að félagsmálaráðuneytið
hefði af málefnum á Kefla-
h
5.
25. nóvember 1953.
★
ATIIUGASEMD FRÁ
GUÐMUNDI í. GUÐ-
MUNDSSYNI
, EG HEFI átt þess kost að sjá hjá
víkurflugvelli, meðan ég var Ríkisútvarpinu álitgerð Jónasar
skrifstofustjóri ráðuneytisins Guðmundssonar, fyrrv. skrifstofu
til 1. febrúar 1953, voru þau, | stjóra, um athugasemd þá, er
að það sæi um miðlun á þeirri frá mér var lesin í útvarpið s. 1.
vinnu, sem til félli á flugvell- þriðjudagskvöld, við skýrslu fé-
inum milli hinna ýmsu byggð- lagsmálaráðuneytisins frá 21.
arlaga landsins. Framkvæmdi þ. m. Út af álitgerð þessari vil
ráðuneytið þessa vinnumiðl-. ég taka þetta fram:
un eftir þeim reglum, sem | 1. Skrifstofustjórinn andmælir
ríkisstjórnin í heiid setti þar því, að ráðuneyti þau, er einstök
um. mál heyra undir ættu að undir-
Varnarmálanefnd var skipuð krla Þau f hendur varnarmála-
og tók við störfum 26. april uefndar ^ °* raða afgre>ðslu
1952. Hún hlutaðist ekki til Þeirra;. Þessi staðhæfing skrif-
um « breyting »r0i ge,5 4 £*?.
umboði flugvallarstjóra, sem
sem ríkisstjórnin sjálf lagði fyr-
. _ , , ,,. , . ir nefndina og sjá má af af-
1 • i ° U* ®?,UI ne S ' Þess| greiðslu margra mála í ráðuneyt-
mal við raðuneytið, hvorki unum Allan vafa í þessum efn-
formlega eða oformlega, þar um útilokar einnig su staðreynd,
til fyrirsvarsmenn varnarliðs- að er nuverandi ríkisstjórn' var
ins fyrst snéru gér forrnlega rnyndng t s_ j september, lagði
til félagsmálaráðuneyisins, 6. jjún megin áherzlu á það í stefnu
október 1952, eftir að hafa beð slíra sinni um varnarmálin, að
ið syars frá flugvallarstjóra hún ætlaði a'ð stofna sérstakt
ríkisins við kvörtunarbréfi varnarmálaráðuneyti, er eitt
sinu frá 11. ágúst 1952, eða í skyldi fara með öll mál varðandi
tæpa tvö mánuði. Að fyrir-1 Framh. á bls. 11.