Morgunblaðið - 19.12.1953, Page 8

8
MORGV NBLAÐIÐ
LaugardSgKr 19. des. 1953
mnblá.
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgOarm.)
St.iórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3043.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, au'glýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr, 20.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu 1 krónu eintakið.
Miklar framkvæmdir —
traustur fjárhagur
GUNNAR THORODDSEN borg-
arstjóri lagði í fyrradag fram
frumvarp að fjárhagsáætlun
Reykjavíkur fyrir árið 1954.
Jafnframt gaf hann bæjarstjórn-
inni mjög glöggt yfirlit um fjár-
reiður bæjarins og fyrirhugaðar
framkvæmdir á næsta ári.
HÖfuðstefna fjárhagsáætlunar-
innar er að lækka verulega út-
svarsbyrðarnar á bæjarbúum en
auka jafnframt fjárveitingar til
verklegra framkvæmda, í senn
með beinum framlögum og lán-
tökum.
Reykjavíkurbær, undir for-
ustu Sjálfstæðismanna, reið í
fyrra á vaðið með verulega
lækkun útsvarsstigans. Var
hún framkvæmd þannig, að
útsvarsfrjálsar tekjur urðu þá
15 þúsund kr. í stað 7 þús.
kr. áður, persónufrádráttur í
útsvari var hækkaður um
50% og á árinu 1953 var sleppt
því 5% álagi, sem lagt hafði
verið á öll útsvör árið áður.
Með því frumvarpi til fjár-
hagsáætlunar, sem borgar-
stjóri hefur nú lagt fram fyrir
næsta ár, er gert ráð fyrir
að halda áfram á sömu braut
til lækkunar útsvörunum, en
nú í miklu stærri stíl. Með
þeirri útsvarsupphæð, sem
reiknað er með í fjárhags-
áætluninni er ráðgert að út-
svarsstiginn lækkni til jafn-
aðar um 20%.
Möguleikar bæjarins til þess
að framkvæma slíka útsvars-
lækkun, en auka jafnhliða fram-
lög til verklegra framkvæmda
byggjast fyrst og fremst á því
að tekjur einstaklinga og fyrir-
tækja munu á þessu ári verða
miklu meiri en árið 1952.
Meðal þeirra framkvæmdaliða,
sem hækka verulega samkvæmt
frumvarpinu, eru útgjöld til hol-
ræsa og gatnagerða. Þau hækka
um 5 % millj. kr.
Þá er gert ráð fyrir 10 millj.
kr. lántökuheimild til íbúða-
bygginga og holræsagerðar. Mun
bærinn þannig halda áfram stór-
felldum stuðningi við fram-
kvæmdir í húsnæðismálum til
þess að bæta úr húsnæðisskort-
inum og útrýma heilsuspillandi
húsnæði.
Það er til marks um batn-
andi afkornu og blómlegan
fjárhag bæjarins að sam-
kvæmt frumvarpinu er gert
ráð fyrir að vextir af lánum
lækki á næsta ári um 300
þús. kr.
Ef gerður er samanburður á
hækkun útgjalda hjá Reykja-
víkurbæ og ríkinu kemur það í
Ijós að á árunum 1951—1954
hækka rekstursgjöld bæjarins úr
69,4 millj. kr. í 96,1 millj. kr. eða
um 38,5%. Á sama tímabili
hækka rekstursgjöld ríkissjóðs
úr 261,1 millj. kr. upp í ca 406
millj. kr., eða um það bil 56%.
Af þessu er auðsætt að full-
komið aðhald hefur verið við-
haft í fjármálastjórn bæjar-
ins undir forustu Sjálfstæðis-
manna. Víðtækar tilraunir (
hafa verið gerðar til aukins
sparnaðar og hagkvæmni hjá.
bæjarsjóði og stofnunum
hans. Hafa þær borið mikinn
árangur á ýmsum sviðum.
Um þessa sparnaðarviðleitni
komst borgarstjóri m. a. að orði
á þessa leið í ræðu sinni á bæj-
arstjórnarfundi s. 1. fimmtudag:
„Árangur þessarar viðleitni er
ista iillum útsvörusn' í þrjú ár!
Svo falar Þjóðviljinn um að fjárhags-
áætlunin sé ot há!
nú þegar fram kominn að nokkru
og birtist í því, að nú er hægt i
að leggja fram frumvarp að fjár-
hagsáætlun, þar sem raunveru- j
leg rekstursgjöld eru heldur j
lægri heldur en s. 1. ár, þrátt
fyrir fólksfjölgun, auknar fram-
kvæmdir og víðtækari þjónustu'
fyrir bæjarbúa á mörgum svið- í
um.
Enginn má ætla sér þá dul, að
hér skuli staðar numið. Þvert
á móti. í jafn umfangsmiklum'
rekstri og bæjarfélagið hefur
með höndum er og verður alltaf
eitthvað, sem betur má fara. *
Þess vegna verður að halda á- j
fram að hafa vakandi auga á öllu
því er miðar til sparnaðar og
aukinnar hagsýni, til þess að
hægt sé að forðast hækkun rekstr I
argjalda, en í stað þess hægt ann-
ars vegar að takmarka útsvörin
og hins vegar að auka verklegar
framkvæmdir og fyrirgreiðslu
fyrir almenning."
Undir þessi ummæli borgar-
stjóra munu áreiðanlega allir
bæjarbúar geta tekið. Til þess að
unnt er að halda uppi jafn stór-
felldum framkvæmdum og um-
bótastarfi og Sjálfstæðismenn
hafa beitt sér fyrir í Reykjavik,
þarf að gæta fyllstu hagsýni.
Stefna Sjálfstæðismanna í
bæjarmálum Reykjavíkur
byggist því fyrst og fremst á
þessu tvennu: *
Miklum framkvæmdum til
hagsbóta fyrir íbúa bæjarins
og glöggum skilningi á þýð-
ingu þess að fjárhagur bæjar- j
félagsins standi traustum fót-
um. Þessa stefnu munu Sjálf-'
stæðismenn halda áfram að
framkvæma og á grundvelli
hennar verður Reykjavík ár
frá ári betri, fullkomnari og
fegurri bær.
Komið við kaunin
RÆÐA Ólafs Thors, forsætis-
ráðherra, í eldhúsdagsumræðun-
um, hefur bersýnilega komið
mjög við kaun formanns Alþýðu-
flokksins. Þarf það enga furðu
að vekja. Ólafur Thors er við-
urkenndur sem rökvísasti og
málefnalegasti ræðumaður þings
ins. Og í þessum umræðum var
það öllum ljóst, að hann flutti
sterkustu og bezt rökstuddustu
ræðuna, sem flutt var. Á meðan
stjórnarandstæðingar fluttu yfir-
borðskennt skrum ræddi for-
sætisráðherra þau miklu umbóta
mál, sem stjórn hans vinnur. að.
Ein aðal sparnaðartillaga for-
manns Alþýðuflokksins var að
lagt skyldi niður eftirlit með'
f járreiðum framhaldsskólanna.1
En undanfarin ár hefur það ver-'
ið rækt af Aðalsteini Eiríkssyni
fyrrverandi skólastjóra, sem al-
mennt er talinn einn bezti og
samvizkusamasti skólamaður1
landsns.
Það hefur komð í ljós, að for-
maður Alþýðuflokksins hefur
fengið ranglega greitt allmikið
fé fyrir skólastörf, sem hann
aldrei hefur unnið. Þess vegna
hefur hann hamast gegn þessu
efti-úti. j
Frá þessu skýrffi forsætis-
ráffherra í eldhúsumræðunum.
Mun fleirum en honum finn-
ast sem þaff sitji illa á for-
manni Alþýðuflokksins aff fár
ast yfir spillingu í fjármála-
stjórn ríkisins. t
BLÖÐ rríinnihlutaflokkanna í
bæjarstjórn voru heldur en ekki
vandræðalfeg í gær eftir að Sjálf-
stæðismenn höfðu lagt fram fjár-
hagsáætlun bæjarins fyrir næsta
ár.
Þeim kom sýnilega á óvart, að
Sjálfstæði^menn skyldu halda
svo fast á Jjárhagsmálum bæjar-
ins, stefna jað lækkunum útsvara,
halda koaftnaði í skefjum en
leggja jaf^iframt aukna áherzlu
á ýmsar vefrklegar framkvæmdir.
EYÐSLUTÍLLÖGUR
KOMMÚNISTA
Undarlegust voru þó viðbrögð
Þjóðviljans, eins og raunar mátti
vænta. Blaðið blöskrast mjög yf-
ir því hvé fjárhagsáætlunin sé
há og hve'útgjöld bæjarins hafi
vaxið á síðustu 4—5 árum en að
öðru leyti örlar ekki á neinni
gagnrýni.
Nú skyldu menn halda, að
Þjóðviljanum væri ekki alveg ó-
kunnugt um hækkandi verðlag
í landinu á undanförnum árum,
sem vitaskuld kemur ekki síður
fram í rekstri bæjarfélagsins
heldur en almennra fyrirtækja
eða búskap einstaklinganna en
þó er ekki unnt að búast við að
Þjóðviljinn tæki slíkt til greina,
þegar hann reynir að afflytja
fjármálastjórn bæjarstjórnar-j
meirihlutans.
Hitt er meira undrunarefni aff
Þjóffviljinn skuli hafa gleymt
alveg nýlegum tillögum komm-.
únista til stórkostlegra útgjalda
fyrir bæjarfélagiff, sem blaðiff
hefur þó auglýst svo dyggilega.
Það mun hafa verið á næst síð-
asta bæjarstjórnarfundi, sem
einn af kommúnistunum bar
fram tillögu um að bærinn léti
úyggja 800 íbúðir og í fyrradag
bar annar kommúnisti fram til-
lögu um byggingu 200 íbúða, sem
bærinn átti að kosta. Á sama
fundi kom þriðji kommúnistinn
fram með tillögu í þá átt að
Reykjavíkurbær „tryggði rekst-
ur a. m. k. 6 nýrra togara“, en
það þýðir auðvitað ekkert annað
um Jóhönnu Gunnarsdóctur . .
en kaup á skipunurn. í fyrradag
kom einn kcmmúnistinn líka
með tillögu um að bærinn keypti
VeU andi óhripar:
MJ
Leiffur óvani.
SKRIFAR:
.Velvakandi sæll!
Það er einn leiður óvani, sem
þreytir okkur lesendur blaða og
tímarita, nefnilega það, hvernig
greinar eru iðulega slitnar í
sundur, oft í miðri þýðingarmik-
illi setningu. Verður þá að leita
— samkv. tilvísun — einhvers
staðar aftur í blaði að endi grein-
arinnar, sem oft er ekki nema
örfá orð. Oft er tilvísunin röng
um blaðsíðutal og verður þá að
leita í öllu blaðinu eða hætta við
greinina, þannig halaklippta.
Einnig kemur það fyrir, að fram-
hald slitinnar greinar finnst loks-
ins undir fyrirsögn annarrar
slitinnar greinar, svo að úr verða
svokallaðir „púkar“.
Efast ekki um.
ALLIR blaðamenn vilja hafa
blað sitt vel úr garði gert,
efast ég ekki um, að okkar gáf-
uðu blaðamenn geti fundið blaði
sínu fagurt form án þess að slíta
sundur margar greinar í hverju
blaði, öllum lesendum til leið-
inda og stórskemmda á margri
góðri ritgerð.
Sláandi sýnishorn.
NÝLEGA las ég ágætt rit, sem
flytur oft fróðlegar og
skemmtilegar ritgerðir, prýðisvel
skrifaðar. Mjög læsileg grein á
annarri síðu endaði eftir venju
í miðri setningu en vísað var til
framhalds á 7. síðu. Ég fletti
þangað og ’er að éta upp í hug-
anum það, sem komið var af
setningunni til þess að missa ekki
samhengið. En það var ekkert
framhald á 7. síðu.
Ég byrja á 3. síðu og leita gaum
gæfilega á hverri opnu blaðsins
og loks finn ég það á 11. síðu,
þar eru 7 endabútar greina, sem
allar hafa verið slitnar sundur í
þessu eina blaði. 3 þessara búta
hafa rétta tilvísun en 4 bútarnir
ranga. Auk þess stendur yfir
tveimur bútum, að þeir séu fram-
hald af 8. síðu en eru framhald af
12. síðu. Ég vil taka fram, að
þetta var ekki Morgunblaðið,
sem hér var um að ræða. Veit ég
ekki, hvort þetta er met í vit-
leysunni, en mér þykir allur
þessi háttur hvimleiður. Hvað
finnst öðrum? — M. J.“
Erfitt viffureignar.
RÉFRITARI minn hefir óneit-
anlega nokkuð til síns máls.
Sum dagblöðin ganga óhæfilega
langt í niðurbútun efnisins, sem
er lesendum til óhægðar og leið-
inda. Hinsvegar getur oft staðið
þannig á að blaðamanninum er
ókleift að komast hjá því að setja
framh. á greinar, þegar þrengsli
eru í blaðinu — og ýmislegt ann-
að kemur þar til greina. Rangar
síðu-tilvísanir eru eins og hver
önnur handvömm, sem ekki á að
þekkjast, og fáránleg er sú að-
ferð, sem sum blöð viðhafa, að
vísa t. d. grein fram á við í blað-
inu.
Þakklæti komið á
framfæri.
,NEFND kona skrifar:
„Kæri Velvakandi!
Mig langar til að biðja þið ag
koma á framfæri fyrir mig þakk-
læti til tveggja manna, er voru
á keyrslu inni í Langholti s.l.
sunnudag og komu mér og vin-
konu minni til hjálpar, er geð-
veikur sjúklingur, sem með okk-
ur var, strauk frá okkur. Sýndu
þeir mjög mikla hjálpfýsi og
hugulsemi. Ég tel mig ekki hafa
þakkað þeim eins vel og ég vildi
gert hafa, vegna hinnar miklu
geðshræringar, sem ég var í, og
þar sem ég veit ekki nafn mann-
anna eða númerið á bifreið
þeirra, bið ég þig að færa þeim
beztu þakkir okkar.
Ég vil geta þess, að við vorum
búnar að biðja tvo pilta, sem
fyrr urðu á vegi okkar, um lið-
sinni, en þeir synjuðu.
Með þakklæti fyrir birtinguna.
— Ónefnd kona.“
Sannur kappi
er sá, sem vinn
ur hjörtu
óvina sinna.
18 íbúðir áf Benedikt og Gissur
h.f., sem getið var hér í blaðinu
í gær.
Þaff mun vægt áætlaff, aff allar
þessar tilIÖgur hefðu kostað
Reykjavíkurbæ mikiff á þriffja
hundraff milljónir króna, ef þær
hefðu náff fram aff ganga.
Nú eru útsvarstekjur bæjarins
ekki nema milli 80—90 millj. kr.
á hverju ári og tókst því komm-
únistum að bera fram tillögur
um útgjöld á tveim bæjarstjórn-
arfundum, sem hefðu kostað ,bæ~
inn allt að þvi allar útsvarstekj-
ur hans í 3 ár.
Á tveimur — affeins tveimur
bæjarstjórnarfundum — koma
kommúnistar þannig í lóg i til-
lögum sínum, allt aff þriggja ára
útsvörum allra bæjarbúa og svo
segir Þjóðviljinn að fjárliags-
áætlun meirihlutans sé of há!!
HVAÐ YRÐI EF--------?
Sannleikurinn er sá að komm-
únistar í bæjarstjórn haga sér
eins og þeir hefðu misst alla
glóru og eru í fjárausturstillög-
um sínum í kapphlaupi til hægri
og vinstri. Hvernig litist bæjar-
búum á ef ekki væri til öruggur
meirihluti eins flokks til að hafa
hemil á slíku og þvílíku brjál-
æði?
Hver skyldi útkoman verða
fyrir bæjarfélagið og bæjarbúa í
heild ef rauðu flokkafnir kæm-
ust í meirihluta og héldu þá á-
fram sama kapphlaupinu inn-
byrðis, eins og þeir hafa gert eð
undanförnu en það væru þcir
auðvitað knúðir til að gera.
Það dylst víst engum að vel-
ferð Reykjavíkur heimtar aö til
slíks megi aldrei koma,
Prestur Hallgríms-
sóknar í Seatfle
prédikar í Ha!l-
grímskirkju
UNDANFARIN ár hefur skapast
sú venja, að sendiráð Breta og
Bandaríkjanna hafa gengizt fyr-
ir jólaguðsþjónustu á ensku. —
Fóru þessar messur fyrst fram
í tíð sr. Friðriks Hallgrímssonar
í Dómkirkjunni, en síðustu árin
hafa þær verið í Hallgrímskirkju.
Að þessu sinni prédikar prest-
ur Hallgrímssóknar í Seattle. sr.
Eric Sigmar^ en hann er nú stadd-
ur hér á landi. Sr. Jakob Jóns-
son þjónar fyrir altari og brezki
og ameríski sendiherrann lesa
ritningarkafla að \enju. Þá mun
frú Svava Sigmar syngja ein-
söng.
HÆGLÁTI maðurinn nefnist
bráðsnjöll gamanmynd sem Aust-
urbæjarbíó sýnir um þessar
mundir. Er þetta amerísk gaman-
mynd, sem farið hefur sigurför
víða — sýnd vikum saman á
sömu kvikmyndahúsunum og
myndin hefur hlotið tvenn Oscar-
verðlaun.
Myndin gerist í undurfögru
írsku sveitahéraði og er fegurð
landslagsins ein nóg til að gefa
myndinni sérstakt gildi. Efnið
er hins vegar einnig svo ein-
stakt og skemmtilegt og svo vel
með það farið að unun er á að
horfa. Það er í stuttu máli írskt
| þjóðarstolt, ættardramb og hroki.
^ Hvernig sem aðstæðurnar eru,
skal hinn ósvikni íri aldrei láta
í minni pokann eða gefast upp;
Að því leyti er margt líkt með
írum og ‘ íslendingum.
Samfara þessu er frábær leik-
ur. Einna mestu ánægjuna mun
hinn gamalkunni Barry Fitzger-
ald vekja. Það er eitthvað skrít-
inn maður, sem ekki hlær að
Barry í þesgari mynd. Með að-
aihlutverkin fara annars John
Wayne og Maureen O’Hara og
leika vel að vanda. — Gullfalleg
mynd um skemmtilegt efni.
— Spectator.