Morgunblaðið - 23.12.1953, Blaðsíða 8

8
MORGVNBLAÐÍÐ
Miðvikudagur 23. des. 1953

Útg.: H.f. Árvakur, Heykjavík,
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stiórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbék: Árni Óla, sími 3048.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og aígreiösla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
§ UR DAGLEGA LIFINU ^
wma
Ídrátam l?t
lleióut jótin . . .
Já, það eru nú orð að sönnu.
Jólin eru á næsta leyti og börnin
eru farin að hlakka til þeirra,
því að þau vita, að
— allir fá þá eitthvað fallegt,
í það minnsta kerti og spil.
Jólin hafa alltaf verið hátíð
Sannleikanum' snúið við
í ÚTVARPSUMRÆÐUNUM um
daginn og í blöðum Alþýðuflokks
ins og kommúnista hefur verið
haldið uppi rætnum árásum á út-
gerðarfélagið Kveldúlf fyrir að
félagið og eigendur þess hafi
greitt stóreignaskatt sinn með
fasteignum félagsins á Hest-
eyri. Jafnframt hefur verið látið
í það skína að þau ákvæði stór-
eignarskattslaganna, sem heim-
ila skattgreiðslu með slíkum eign
um hafi verið sett í lögin fyrir
frumkvæði forráðamanna fyrir-
tækisins.
Hér er um svo rótlausaHalekk-
ingu að ræða að ástæða er til
þess að hrekja hana enn einu
sinni. Sannleikurinn í þessu máli
er sá, að lögin um stóreignaskatt
voru samþykkt á Alþingi 19.
marz 1950. En tæpum 9 mánuðum
síðar skrifaði Kveldúlfur skatt-
stjóranum í Reykjavík bréf, þar
sem farið var fram á að fasteigna
matið á eignum félagsins á Hest-
eyri væri leiðrétt og fært til
samræmis við raunverulegt
ástand og verðmæti eignanna —
Félagið lýsir því hreinlega yfir
að þessi mannvirki séu raunveru-
lega einskis virði. Það telji því
fráleitt að meta þær á mörg
hundruð þúsund krónur.
Það er öllum vitað að lýsing
Kveldúlfs á Hesteyrareignunum
er sönn og rétt. Þær eru svo að
segja einskis virði. En niðurstað-
an var samt sem áður sú að fé-
laginu voru metnar þessar eignir
til stóreignarskatts á kr. 390 þús.
Kveldúlfnr fór aldrei fram
á í fyrrgreindu bréfi sínu til
skattstjórans í Reykjavík að
mega greiða stóreignarskatt
með þéssum eignum. Hann
óskaði þess þvert á móti að
þær yrðu ekki metnar til stór-
eignaskatts, þar sem þær
væru svo að segja verðlausar.
Ef skattsjóri hefði séð sér fært
að verða við þessari ósk, hefði
félagið að sjálfsögðu ekki get-
að notað eignirnar síðar til
þess að greiða með þeim stór-
eignaskatt sinn og eigenda
sinna. Kveldúlfur óskaði þess
eins að fá þær rétt metnar.
Eftir að þeirri ósk hefur verið
synjað ákveður félagið svo
að afhenda ríkinu þessar eign-
ir við því verði, sem ríkið
sjálft mat þær á, gegn ein-
dregnum vilja félagsins.
I yfirlýsingu, sem fyrirtækið
gaf út fyrir nokkru um þetta mál,
voru aðalatriði þess dregin sam-
an í fjórar greinar. Sagði þar á
þessa leið:
„Kjarni málsins er því þessi:
1. Löggjafinn ákveður að
greiða megi stóreignarskatt með
fasteignum á því verði, sem ríkið
sjálft leggur til grundvallar við
ákvörðun stóreignarskatts.
2. H.f. Kveldúlfur óskaði ekki
eftir að notfæra sér þennan rétt.
3. Kveldúlfur ber þvert á
móti fram ósk, sem útilokaði
greiðslu með umræddum eign
um, ef hún hefði verið sam-
þykkt.
4. Það er ekki fyrr en þeirri
sanngjörnu ósk var hafnað að
Kveldúlfur h.f. ákveður að af-
henda ríkinu umræddar eignir á
því verði, sem það sjálft lagði á
þær“.
Það, sem hér hefur verið sagt,
sýnir mjög greinilega, hversu
kommúnistar, Alþýðuflokksmenn
og hinir svo kölluðu „Þjóðvarn
armenn" hafa snúið sannleikan-
um við í þessu máli. Það eru
skattayfirvöldin, sem knúð hafa
umrætt félag gegn vilja þess, til |
þess að afhenda svo að segja j
verðlausar eignir, sem ríkisvald- j
ið hefur metið til offjár upp í .
stóreignaskatt. Er þetta enn eitt
dæmi þess hversuSfáránleg gild-
andi ákvæði skattalaga og fram-
kvæmd þeirra er í þessu landi.
Á því leikur varla vafi að
almenningur í landinu mun
sjá í gegnum þann loddara-
leik, sem óhlutvandir leiðtog-
ar hinna svo kölluðu „vinstri“
flokka hafa leikið í þessu
máli. Það er því áreiðanlega
mikill misskilningur hjá þeim
að þeir muni hafa pólitískan
hagnað af blekkingaskrifum
sínum.
Harmleikurinn
barnanna fyrst og fremst, enda
ekki óeðlilegt, þar sem þau eiga
i að minna okkur á barnið litla
| sem lagt var í jötu austur í Gyð-
ingalandi fyrir mörg hundruð
| árum.'— En þátttaka fullorðna
fólksins í jólahátíðinni er þó
I sjaldnast minni en barnanna,
þótt á annan veg sé.
iir':

UNDANFARNA daga hefur
harmleikur verið leikinn í hinum
fögru sölum Versalahallar, þar
sem báðar deildir franska þings-
ins hafa árangurslaust reynt að
kjósa franska lýðveldinu forseta.
Forsetaefni Verður að hljóta
hreinan meirihluta atkvæða til
þess að ná kosningu. En þrátt fyr-
ir 10 tilraunir hefur þetta ekki
tekizt.
Hver er ástæðan?
Hún er sú, að smáflokkarnir,
sem franska þingið skiptist í,
geta ekki komið sér saman um
forsetakjörið. Enginn einn flokk-
ur hefur neitt nálægt því meiri-
hluta í þinginu. Þessvegna er
meðalaldur franskra ríkisstjórna
eftir síðustu heimsstyrjöld aðeins
nokkrir mánuðir og þessvegna
vofir nú hrun yfir frönsku lýð-
ræði.
Frá Frakklandi flæddu öldur
frelsishreyfinganna út yfir
Evrópu. Það er því kaldhæðni ör-
laganna, að einmitt þar skuli lýð-
ræði og þingræði nú vera á glöt-
unarbarmi.
En franska þjóðin sýpur að-
eins seyðið af flokkaskiptingu
sinni. Blöð hennar og mikill
hluti þjóðarinnar áfellast
stjórnmálamennina í Versöl-
um harðlega fyrir öngþveitið
og upplausnina í sambandi við
forsetakjörið. En það er þjóð-
in sjálf, sem ber ábyrgð á
glundroðanum. Hún hefur
kjörið marga smáflokka á
þingið. Hún hefur leitt asna
sundrungarinnar í sínar eigin
herbúðir.
í dag verður sennilega gerð úr-
slitatilraun til þess að greiða
fram úr þeim vandræðum, sem
flokkafjöldinn hefur skapað í
sambandi við forsetakjörið. En í
gær lá ekkert fyrir, sem gefið
gæti til kynna að það tækist.
Auðsætt er þó, að stjórnmála
mönnunum í Versölum er farið
að ofbjóða öngþveitið. Og í heims
blöðunum er nú almenn talað um
„sirkusinn í Versölum“.
Hið franska lýðræði og þing-
ræði er á villigötum. Allt bend-
■ ir til þess, að þar sé engra um-
bóta að vænta fyrr en þjóðin
sjálf hefur breytt ílokkaskipt-
ingu sinni, íækkað flokkunum og
skapað fáa meginflokka, sem
stjórnað geta af festu og ábyrgð-
artilfinningu.
I „Ævintýraborginni“.
VeU andi Áripar:
Kvörtun yfir
aðgöngumiðasölu.
SVOHLJOÐANDI bréf barst
mér í fyrradag:
„Mánudaginn 21. des. kl. 12 á
hádegi, var ég komin að dyrum
Þjóðleikhússins og hugðist kaupa
miða á frumsýningu á leikritinu
Piltur og stúlka, sem sýna á ann-
an jóladag.
Ég var sú þriðja í röðinni.
En mér brá í brún þegar mér
var tjáð, að engir miðar væru fá-
anlegir nema á tveimur öftustu
bekkjunum í salnum niðri og á
aftasta bekk á neðri svölunum.
Hvað hefur hér gerzt?
Aðsjáanlega hafa allir miðarn-
ir verið seldir bak við tjöldin,
enda þótt auglýst hefði verið sala
á vissum tíma og menn blátt á-
fram hafðir þannig að ginning-
arfíflum.
Það kann að vera að einkafyrir
tæki geti leyft sér slíka fram-
komu, en ekki menningarstofnun,
sem reist er og rekin fyrir ríkis-
fé. Slíkt er fyrir neðan allar hell-
ur, og má ekki endurtaka sig. —
B. B.“ —
Deilt á blessaðan
Þorlák.
IGÆR mætti ég kunningja mín-
um á götu og barst tal okkar
að „hinum blessaða Þorláki bisk-
upi“. Kunningja mínum fórust
þá orð eitthvað á þessa leið:
„Ég hef eiginlega aldrei skilið,
hvaða ástæða er til þess að halda
hátíð í minningu Þorláks biskups
Þórhallssonar enn þann dag í
dag. Af sögunni virðist það au.ð-
sætt, að hann hafi verið hinn
mesti ribbaldi og yfirgangssegg-
ur, a.m.k. verður ekki annað séð
af framkomu hans gagnvart Sig-
urði Ormssyni á Svínafelli og
Jóni Loftssyni í Odda. Af þeim
og fleiri innlendum mönnum
krafðist hann fyrir hönd erlends
erkibiskups, að þeir létu af hönd-
um við hann og kirkjuna allar
kirkjur og kirknafé, er þeir
höfðu áður löglega átt. — Fyrir
þann árangur, sem varð af þess-
ari frekju hygg ég að hann hafi
verið tekinn í dýrlingatölu 5 ár-
um eftir dauða sinn, en það mun
hafa verið árið 1195.
Mér er spurn:
Hvaða ástæða er til þess að
halda áfram öld fram af öld að
heiðra minningu „hins blessaða
Þorláks" fyrir þennan yfirgang?
Ég segi fyrir mig, ég tek ekki
þátt í því. Aðrir ráða hvað þeir
gera“.
Mörg er manna mæðan.
MÖRG er manna mæðan. Það
má nú segja. Það getur vel
verið að þessi kunningi minn hafi
fulla ástæðu til þess að líta þess-
um augum á þátt Þorláks bisk-
ups í íslenzkri kirkjusögu. En er
ekki öldungis óþarfi að vera að
ergja sig yfir messu hans? Hún
er fyrst og fremst erfðavenja frá
liðnum tíma. Hvers vegna má
hún ekki standa áfram á alman-
akinu? Ekki fer það neitt í taug-
arnar á mér a.m.k. Og víst er um
það, að þótt biskup hafi þótt yfir-
gangssamur við höfðingja í fjár-
heimtum kirkjunnar þá lét hann
ýmiss önnur mál til sín taka.
En sleppum því. í dag er óneit-
anlega Þorláksmessa. Því verður
ekki haggað að þessu sinni. Og
ekkert er líklegra en að nafn
hennar myndi lifa áfram í munni
fólksins enda þótt fyrrgreindum
kunningja mínum tækist að
hrekja hana út úr almanakinu.
Of miklar jólagjafir.
RAKARANUM mínum fórust
fyrir nokkru orð á þessa leið:
„Það er fallegur siður að gefa
jólagjafir. En það er hægt að
fara út í öfgar í því, sem öðru.
Og ég verð að segja það, að mér
ofbýður hreinlega jólagjafaaust-
urinn hér í Reykjavík nú orðið.
I stórum fjölskyldum eru menn
bókstaflega önnum kafnir við
jólagjafakaup í margar vikur. —
Auðvitað kostar þetta líka stór-
fé. Ég held að börn og fullorðnir
hafi verið alveg eins sælir með
jólagjafirnar í gamla daga, með-
an hóf var haft á þessum hlut-
um“.
Þetta sagði rakarinn minn, og
ég held að hann hafi rétt fyrir
sér.
C__
Hið mesta rétt-
læti getur ver-
ið hið mesía
ranglæti.
A FYRIR skömmu var mér litið
út um gluggann hér á Morg-
unblaðinu.— og sjá! Það varð Ijós
og Austurstræti ljómaði, eins og
það hefði loks skyndilega tekið
jólagleði sína, ásjóna þess breytt
ist á svipstundu, — og enginn
sem nú fer um Austurstræti eftir
fjögur á daginn, þarf lengur að
vera í vafa um, að jólin séu í
nánd. — Þegar ég virti fyrir mér
ljósadýrðina í Austurstræti og
greniskreytingarnar þar, kom
mér ekkert annað í hug en aust-
urlenzk ævintýraborg fyrri tíðar
eða þá kannski heimkynni Dofr-
ans. Svona hefðu þau einmitt vel
getað verið uppljómuð, hugsaði
ég með mér. — Nokkru síðar
varð mér svo litið út um suður-
glugga hérna á blaðinu — og sjá!
Þar var einnig ljósadýrð mikil,
hið undurfagra norska jólatré
lýsti upp allan Austurvöll, og
hafi einhverjum ekki skilizt, þeg-
ar hann gekk um Austurstræti,
að hann er um þessar mundir
staddur í ævintýraborg, þá skyldi
hann leggja.leið sína út á Aust-
urvöll, svo að hann megi sann-
færast. — Og það er fleira sem
breytir borginni okkar í ævin-
týraborg, s. s. smekklega skreytt-
ir verzlunargluggar, jólatré, hvít-
skeggjaðir jólasveinar, stórbein-
óttar tröllkerlingar o. þ. 1.
Verkamennirnir á Eyrinni hafa í
mörgu að snúast nú fyrir jólin.
G. R. Ó. tók myndirnar.

■:★:•
j\, AUBVITAÐ vill enginn fara
í jólaköttinn, og allir kepp-
ast um að koma í veg fyrir, að
vinir og venzlamenn geri það.
Það má sjá af umferðinni um
miðbæinn um þessar mundir og
troðningnum i verzlunum bæjar-
ins. Urrr ’göturnar berst óstöðv-
andi mannhaf; sumir eru að gera
jólainnkaupin, aðrir að skoða það
sem á boðstólum er — og enn
aðrir að sýna sjálfa sig og eru
sennilega sælastir, — ég tala nú
ekki um, ef þeir eru ánægðir
með sig! — Alla sem vettlingi
geta. valdið, langar til að skjóta
að vinum sínum lítilli jólagjöf —
eða senda þeim jólakveðju. Það
er gamall og fallegur ísl. sið-
ur, þótt svo virðist sem þetta sé
að fara út í öfgar „nú á þessum
síðustu og verstu tímum“, því
að menn eru farnir að kaupa jóla
gjafir fyrir mörg hundruð krón-
ur, svo að ekki sé dýpra í árinni