Morgunblaðið - 05.01.1954, Side 7

Þriðjudagur 5. janúar 1954
MORGUNBLAÐIÐ
7
Amerískir hersnenn gíeðja þýzk börn
Frú Ragnheiður Terladéttir
Nýlega var haldinn jólafagnaður í ameríska hersjúkrahúsinu í
Vestur-Berlín fyrir þýzk börn. Börnin fengu þar góðan mat og
ýmislegt góðgæti. — Hér sést yfirmaður ameríksa hersins í Vestur-
Berlín, Charles P. Craig, ganga meðal hermanna.
Sýningar Pjúðliik-
hússins fyrir skólaf ó
UNDANFARNA þrjá vetur hefur
Þjóðleikhúsið gefið nemendum
framhaldsskólanna í Reykjavík
kost á því að sjá allmargar leik-
sýningar fyrir hálfvirði, í þeim
tilgangi að veita skólafólki, sem
lítil fjárráð hefur að jafnaði tæki
færi til þess að sækja góðar list-
rænar leiksýningar.
Þetta hefur verið mjög vin-
sælt í skólunum og aðsókn skóla-
fólks að leiksýningum Þjóðieik-
hússins stöðugt farið vaxandi. Ein
staka hjái'ómaraddir hafa ein-
stöku sinnum sézt í smáklausu-
dálkum einstaka dagblaða, þar
sem þessi starfsemi leikhússins
hefur verið kölluð fjárplógsstarf-
semi og sagt að börnin séu nörr-
uð til þess að sjá siðspillandi
leikrit.
í fyrra mánuði skrifaði Þjóð-
leikhússtjóri öllum skólastjórum
framhaldsskólanna í Reykjavík
bréf til þess að kanna hvor nokk-
ur slík skoðun, sem að ofan er
getið væri til meðal skólanna, og
til þess að hafa sem bezt samstarf
við skólana um skólasýningar og
lagði fyrir þá eftirfarandi spurn-
ingar:
1. Teljið þér það siðspillandi
fyrir nemendur yðar að sjá þær
leiksýningar sem þeim hefur ver-
ið gefinn kostur á að sjá í Þjóð-
leikhúsinu?
2. Teljið þér það f járplógsstarf-
semi hjá Þjóðleikhúsinu að gefa
nemendum yðar kost á að sjá
ieiksýningar fyrir hálfvirði?
3. Teljið þér það óheppilega
aðferð að auglýsa leiksýningarn-
ar með því áð senda áskriftar-
lista i skólana? Ef svo er, hvaða
aðferð teljið þér heppilegrí?
4. Hve margar leiksýningar
teljið þér að hæfilegt sé að gefa
nemendum yðar kost á að sjá
yfir veturinn?
5. Teljið þér að bjóða eigi nem-
endum eingöngu til þess að sjá
gamanleiki eða ieikrit alvarlegs
efnis, eða hvorutveggja?
6. Óskið þér eftir að Þjóðleik-
húsið hætti að bjóða nemehdum
yðar í leikhúsið fyrir hálfvirði,
eða haldi því áfram?
Svör hafa nú borizt frá nær því
öllum skólastjórunum sem öll eru
á einn veg. Lýsa þeir einróma
ánægju sinni yfir þessari starf-
semi Þjóðleikhússins og óska að
það haldi henni áfram, og telja
hana til mikils menningar auka
fyrir nemendurna og skólana.
1., 2. og 3. spurnifigu svöruðu all-
ir neitandi. 4. spurningunni svara
flestir, 4—5 sýningar yfir vetur-
inn eða sem flestar. Sumir benda
á að nemendur sæki kvikmynda-
hús vikulega og' ættu nemendur
þvi ekki síður að sækja leikhús.
5. spurningunni svara allir með
því að óska bæði eftir gaman-
leikjum og leikritum alvarlegs
efnis. Allir svara 6. og síðustu
spurningunni á þá leið að þeir
óski eftir að Þjóðleikhúsið haldi
áfram að gefa skólum kost á léik-
sýningum með sömu kjörum og
verið hefur og leggja áherzlu á
menningargildi þess fyrir nem-
endur að sjá góðar leiksýningar.
Einn skólastjórinn segir t. d. með-
al annars: „Ég tel að það sé fé-
lagslegur og siðferðislegur ávinn
ingur, að unglingar eigi þess kost
að sækja leiksýningar í Þjóðleik-
húsinu nokkrum sinnum á vetri.
Þar kynnast þeir, að auki, um-
gengnisháttum og samkvæmis-
brag, sem verða mætti þeim til
fyrirmyndar.“ Annar skólastjóri
segir: „Menn ættu að geta verið
sammála um það, að slík kynn-
ing á bókmenntum og leiklist
meðal æskufólks er heilbrigð og
holl“. Þánnig eru skoðanir skóla-
stjóranna og allir óska þess ein-
dregið í lokin að Þjóðleikhúsið
haldi skólasýningum áfram með
sama sniði og verið hefur.
A GOÐUM stofni var frú Ragn-
heiður Torfadóttir göfug grein. í
æskuheimilinu sínu í Olafsdal
ólst hún upp við heimilisbrag
fágætrar - menningar, en ættar-
mótið bar hún með sér alla ævi
og hún ávaxtaði þann góða sjóð
sjálfri sér og foreldrum sínum til
sæmdar, sem húsfreyja, móðir og
kona.
Hún giftist aldamótaárið Hirti
Snorrasyni skólastjóra, síðar
bónda, landbúnaðarfrömuði og
alþingismanni. og tók þá stjórn
á stóru heimili. En hún var stóru
vön úr Ólafsdal og heimili sínu
á Hvanneyri, Skeljabrekku og
Arnarholti stýrði hún af frábærri
atorku, svo að á orði var haft.
Frú Ragnheiður var prýðileg-
um gáfum gædd og yfir fram-
komu hennar og öllum daglegum
háttum var sú manndómsheið-
ríkja, sem athygli hlaut að vekja.
Lengi ævinnar lifði hún umsvifa-
miklu lífi, en því sálarjafnvægi
var hún gædd, að í öllum um-
svifum og önnum varðveitti hún
virðuleik hinnar skapföstu konu
og þá rósemi í háttum, sem bar
tiginni konu vott.
Hinir fjölmörgu heimilismenn
frú Ragnheiðar frá fyrri árum
geyma mynd þeirrar konu, sem
var móðir hússins í bezta skiln-
ingi, stjórnsöm og regluföst í öll-
um háttum, en jafnframt svo
móðurleg og mild við margmenni
það, sem tíðast var í húsum henn-
ar, að í hennar hendi kusu allir
að eiga hlut sinn. Þessi samruni
móðurlegrar mildi og skapfastrar
stjórnsemi einkenndi hana mest.
Hún var hófsöm kona í meðlæti
og rósöm í sorg, og hún var af-
burða móðir sona sinna þriggja.
Hún hafði fengið ágæta mennt-
un bæði innan lands og utan, en
arfurinn heiman úr Óiafsdal mun
hafa enzt henni bezt. Um aldir
hefir íslenzk heimilismenning
verið borin uppi af þeim arfi, sem
móðirin seldi dóttur sinni í hönd.
Þár rann frá kynslóð til kynslóð-
ar sú æð, sem nærði íslenzk
heimili, og í þeirri keðju kynslóð-
Minningsrorð
anna var frú Ragnheiður Torfa-
dóttir virðulegur fulltrúi.
Allir, sem þekktu hana, minn-
ast hennar með mikilii virðingu.
Hún var göfug kona og góð.
J. A.
*
ÞANN 27. des. s. 1. andaðist frú
Ragnheiður Torfadóttir að heim-
ili sínu Eiríksgötu 27 í Reykja-
vík rúmlega 80 ára að aldri.
Fædd var hún í Ólafsdal í
Dalasýslu 17. júní 1873, dóttir
hinna þjóðkunnu hjóna þar,
Torfa Bjarnasonar skólastjóra og
Guðlaugar Zakaríasdóttur. Mun
hún hafa , dvalið á æskuheimili
sínu fram um tvítugsaldur að
hún fór til nárns í Kvennaskóla
Reykjavíkur. Fór hún að -því
loknu til Danmerkur til frekara
náms. Danir Voru þá taldir flest
um þjóðum fremri um vöru
vöndun búfjárafurða, einkum
mjólkuraíurða. Kom henni þetta
að góðu í æfisíarfi hennar síðar.
Þann 19. september árið 1800,
giftist hún Hirti Snorrasyni er
þa hafði verið skólastjóri bún-
aðarskólans á Hvanneyri frá því
um vorið 1894.
■
| Vörubílaeigendur
m
m
l Tökum að oss niðursetningu á vélsturtum
■
■
! og að ganga frá palii.
iárnsmiðjón Kyitdill
við Suðurlandsbraut — Sími 82778.
LEICA
Til söln Leiea myndavél á-
samt 3 aukalinsum (2 tele-
photo og 1 wide angle), f;lt-
erum og fleiru. Allt sem
nýtt. Hagstætt verð, ef sam-
ið er strax. Þeir, sem vildu
sinna þesu, sendi nöfn sín á
afgi*. blaðsins fyrir 10. þ.
m., merkt: „Leica — 442“.
Stúlkur
vanar saumaskap óskast strax.
Feldur h.f.
Saumastofan Laugaveg 105 (V. hæð).
(Gengið inn frá Hlemmtorgi).
Biðu hennar þar mikil og
margvísleg verkefni. Búrekstur
umfangsmikill. Heimilið mann-
margt, 30—40 manns, nemendur
og vinnuhjú, smiðir og aðrir
starfsmenn við húsabyggingar er
þá voru miklar. Erfiðastur mun.
þó hafa verið veturinn 1903—
1904, þegar íbúðarhúsið brann í
október um haustið og þau hjón-
in misstu að kalla mátti aleigu.
sína og sumarið eftir veikinda-
samt og annríkisfullt vegna end-
urbyggingar hússins og að afla
allra hluta handa allslausu heim-
ilisfólki.
Varð þeim hjónum þetta mik-
il þrekraun, sem nærri má geta.
Mun mörgu af því heimllisfólki,
sem enn er á lífi, minnisstæð-
nærgætni og umhyggja húsmóð-
urinnar.
Þrátt fyrir þessa erfiðleika,
skildu þau hjónin við rausnar-
bú og myndarlegan húsakost vor-
ið 1907 er þau fluttu þaðan. Veit.
ég vel, að gjarnan mundi Ragn-
heiður, að minnst væri að nokkru.
samstarfsfólks hennar á Hvann-
eyri þessi ár, sem því miður
gefst ekki kostur hér.
Aðeins get ég Soffíu, systur
Hiartar, siðar húsfreyju í Bónd-
hól, dáin fyrir ári síðan. Af-
burða dugnaðarkona. Góður
starfsfélagi var einnig mágkona
Soffíu, Jónína Jónsdóttir, hús-
freyja í Hlöðutúni, með hátt-
prýði sinni og , ljúfmennsku.
Vorið 1907 keypti Hjörtur
Ytri-Skeljabrelcku í Andakíls-
hreppi. Niðurnídda jörð, nálega
,sem eyðijörð að húsum og öðru.
Skildu þau hjón við hana upp-
byggða og stórbætta að ræktun,
er þau seldu hana og keyptu
Arnarholt í Stofholtstungum vor-
ið 1915.
Hjörtur andaðist þar 1. ágúst
1925. Voru þá synir þeirra á
æskuskeiði. Torfi þá nýlokið
stúdentsprófi og Snorri og Ásgeir
unglingar að aldri.
Eftir það bjó Ragnheiður i
Arnarholti í 10 ár, er hún seldi
jörð og bú, og dvaldi þá um
skeið eftir það hjá Torfa syni
sínum, er þá var sýslumaður og-
bæjarfógeti á ísafirði.
Árið 1939 fluttist hún til
Reykjavíkur. Var heimili henn-
ar á Eiríksgötu 27 til dánardæg-
urs. Hús þetta keypti hún þegar
hún seldi Arnarholt. tlafði þá
við orð, að þegar hún seldi fast-
eign, vildi hún kaupa fasteign.
Reyndist þetta farsæl ráðstöfun,
er sýnir hagsýni hennar og ráð-
deild.
Þó að framangreind atriði í
æfisögu Ragnheiðar sýni að hér
er um að ræða konu, er haft
hefur til að bera dugnað, hag-
sýni og ráðdeild með afbrigðum,
þá er æfisaga hennar þar með
lítt rakin.
Saga eiginkonunnar, móður-
innar, gáfuðu og umhyggjusömu
húsfreyjunnar. Sú mikla saga
verður aldrei skráð til fullnustu.
Hún verður aðeins til í hug og
hjarta ástvinanna, samferða-
jmanna og vina, sem nutu vel-
| éerða hennar. Það eru dulrúnir
j ástúðar og þakklætis. Helgi-
I dómar, sem hikað er við að fjalla
um, svo þsim verði ekki mis-
j boðið.
I Áhrif þeirra og gildi fyrir ást-
! vini og samferðamenn getur eng-
inn rakið svo sem vert er. Allur
sá hópur blessar minningu þess-
arar góðu konu.
Magnús Jónsson.
Ungan mnnn
vantar á endurskoðunarskrifstofu. Þarf að hafa lokið
prófi frá Verzlunarskóla íslands eða hafa tilsvarandi
verzlunarmenntun.
Eiginhandarumsókn, ásamt meðmælum, éf fyrir hendi
eru, sendist afgreiðslu blaðsins fyrir 10. janúar, merkt:
„Endurskoðun og bókfærsla — 418“.
arvmur
Framh. af bls. 6.
forystumanna þeirrar valda-
stefnu.
„Sovétríkin eru staðreynd",
segir Kiljan. Og það er að sjálf-
sögðu rétt. Með hverjum degi
verður það erfiðara fyrir flolcks-
menn hinnar íslenzku kommún-
I istadeildar að sætta sig við þá
staðreynd og hlíta þeim starfs-
reglum og þeim aðgerðum sem
hinum fjarstýrða flokki er fyrir-
skipað að hlýða.