Morgunblaðið - 22.01.1954, Qupperneq 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 22. janúar 1954
.asnMiiMfr
Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgffarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinason.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausaaölu 1 krónu emtakið.
Vinmæli „samstarfsflokkaiiná“!
I>AÐ er ómaksins vert fyrir Reyk
víkinga að athuga lauslega við-
skipti hinna fjögurra minnihluta-
flokka, sem nú telja það mest um
vert að ná völdum í bænum og
hnekkja meirihlutastjórn Sjálf-
stæðismanna.
Skyldu þessir flokkar nú ekki
Standa hlið við hlið á grundvelli
skírt mótaðrar sameiginlegrar
bæjarmálastefnu?
Skyldu þeir ekki hafa sýnt
fram á það með rökum hvílíka
yfirburði stefna þeirra hafi fram
yfir bæjarmálastefnu Sjálfstæð-,
ismanna.
★
Nei, ekkert af þessu hefur
gerzt. Glundroðaflokkarnir
hafa hvorki mótað eina sam-
eiginlega stefnu í hagsmuna-
málum Reykvíkinga né heldur
neina sjálfstæða stefnu, hver
einstakur flokkur. Milli þeirra
brennur nú eilífur eldur stór-
yrða og deilna. Kommúnistar
bregða Alþýðuflotknum um
svik við hlutarsjómenn og Al-
þýðuflokksmenn skamma
kommúnista réttilega fyrir slæ
lega forystu Dagsbrúnar. Hjá
þessum tveimur sósíalísku
flokkum örlar hvergi á sam-
eiginlegri stefnu í bæjarmál-
efnum Reykjavíkur.
Tímaliði svívirðir „Þjóð-
varnarmenn“ fyrir að hafa
„óheiðarlega" menn í efstu
sætum framboðslista síns og
„Þjóðvörn“ svarar með því að
bregða Framsóknarmönnum
um ríka hneigð til atvinnu-
kúgunar.
★
Þannig ganga klögumálin á
víxl milli glundroðaflokkanna.
Það er eins og málgögn og leið-
togar þessara flokka telji það
skipta megin máli í þessum bæj-
arstjórnarkosningum, að ausa
sem mestu af persónulegum rógi
og svívirðingum hver á annan.
Um aðeins eitt geta þessir flokk-
ar komið sér saman. Það er að
halda því fram, að undir forystu
Sjálfstæðismanna sé Reykjavík
versti og aumasti staður á ís-
landi!!
Hvernig lízt nú Reykvíkingum
á það, að fela þessu liði, sem
þannig berzt og svo raunsæum
augum lítur á bæjarfélag þeirra,
forystu um stjórn höfuðborgar-
innar?
★
Hvernig skyldi þessum
flokkum koma saman að kosn-
ingum loknum um lausn hinna
vandasömustu og þýðingar-
mestu mála? Það er ekki erfitt
að svara þessum spurningum.
Allt samkomulag um trausta
og framkvæmdasama stjórn
bæjarmálanna milli hinna f jög
urra minnihlutaflokka væri
gjörsamlega útilokað. Milli
þessara flokka logar allt nú
þegar í persónulegu hatri,
tortryggni og sundurlyndi. Og
þó er nær hálf önnur vika eft-
ir af kosningabaráttunni!!
★
Þegar þetta er athugað er það
áreiðanlega ekki of djúpt tekið
í árinni, sem sagt hefur verið að
það væri mikil ógæfa fyrir
Reykjavík ef það ætti að verða
hlutskipti hennar næsta kjörtíma
bíl, að verða bitbein glundroða-
liðsins. Slíkt má ekki henda.
Reykjavík er í dag þróttmikið,
vel stætt og blómlegt bæjarfélag,
sem er í mikilli framför. Fjöl-
mörg verkefni kalla hér að. Þau
verða ekki leyst nema bæjarfé-
lagið njóti samhentrar og fram-
kvæmdasamrar stjórnar.
★
Sjálfstæðisflokkurinn einn
getur tryggt bæjarbúum slíka
stjórn á næsta kjörtímabili,
eins og á undanförnum ára-
tugum. Þessvegna verður hver
einasti hugsandi Reykvíking-
ur að gera sér það ljóst að það
er bókstaflega skylda hans
gagnvart bæjarfélagi sínu, að
hindra innreið glundroðans í
bæjarmálefni þess og að
tryggja áframhaldandi fram-
farir og uppbyggingu í bænum
undir forystu ábyrgra, góð-
viljaðra og frjálslyndra
manna.
Menningarvið-
burður.
BÆJARBÓKASAFN Reykjavík-
ur var í gær opnað til almenn-
ingsnota í nýjum og glæsilegum
húsakynnum. Með því skapast
safninu mjög bætt aðstaða til
starfsemi sinnar. Það á nú 50 þús.
bindi bóka og aðsókn að því hef-
ur farið vaxandi undanfarin ár,
enda þótt húsnæðiserfiðleikar
hafi torveldað nokkuð nauðsyn-
lega þróun í málum þess,
I ræðu sem Gunnar Thorodd-
sen borgarstjóri flutti við opnun
safnsins í hinum nýju húsakynn-
um komst hann m. a. að orði á
þessa leið:
★
,Bæjarbókasafnið hefur miklu
og merkilegu hlutverki að gegna.
Við íslendingar erum taldir mikil
bókaþjóð. Sterkasti þáttur ís-
lenzkrar menningar er alþýðu-
menningin. - Bæjarbókasafnið
mun stuðla að aukinni menningu
alþýðu manna með því að gefa
henni greiðan aðgang að góðum
bókakosti. — Hér í safninu mun
og æskan fá góð skilyrði til náms
og starfa. Megi Bæjarbókasafnið
blómgast og dafna í þessum nýju
húsakynnum."
★
Undir þessi orð borgarstjóra
munu áreiðanlega allir Reykvik-
ingar geta tekið. Bæjarbúar fagna
því að bókasafn þeirra hefur nú
fengið góð. húsakynni og mjög
bætt starfsskilyrði. Þeir munu
sækja þangað á komandi árum
margþáttaðan fróðleik, hvíld og
andlega upplyftingu frá önn dags
ins. Lestur góðra bóka er enn
þann dag í dag sú tómstundaiðja,
sem Islendingar unna mest. Á
því fer vel að þessi bókhneigða
þjóð leggi kapp á að eiga góð
bókasöfn og skapa sér sem bezt
skilyrði til þess að njóta góðra
bókmennta.
★
íslenzk alþýða varðveitti
hinn forna menningararf þess
arar þjóðar gegnum margar
og dimmar aldir. Sögur og
ljóð Iifðu á vörum fólksins. í
dag geyma bókasöfn íslend-
inga þennan menningararf.
Og enn sækir þjóðin þangað
andlegan þrótt, trú á sjálfa
sig, menningu sina og framtíð.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
SIR EDMUND HILLARY flutti
síðari fyrirlestur sinn um Mount
Everest leiðangurinn í Austur-
bæjarbíói á sunnudaginn, við
húsfylli og mjög mikla hrifningu
áheyrenda.
Áður en fyrirlesarinn hóf mál
sitt flutti dr. Sigurður Þórar-
insson jarðfræðingur, stutt er-
indi þar sem hann gerði stutt-
lega grein fyrir tilraunum fjall-
göngugarpa af ýmsu þjóðerni til
að klífa tindinn mikla. Því nán-
ari kynni, sem menn hafa haft
af för Sir Edmunds, Tensings og
félaga þeirra á Everesttind, því
ótrúlegra verður það að þeim
skyldi takast að klífa tindinn.
SKEMMTILEG FRÁSÖGN
Þessu næst tók Sir Edmund til
máls og sagði ferðasögu sina.
Frásögn hans var mjög skemmti-
leg og svo látlaust frá öllu sagt,
að engu var líkara en hann væri
að lýsa fyrirhafnarlausu sumar-
ferðalagi. Myndirnar, sem hann
sýndi, til að gera ferðasöguna
meira lifandi voru mjög til-
^JJitlanj va Ltí
Lrifaia^a
komumiklar og vel teknar. Á-
heyrendur komust að raun um
það sjálfir, hvílíkt þrekvirki
hér var unnið. Það vakti at-
hygli er Sir Edmund sagði frá
því, að í sveitum burðarmann-
anna, en þeir voru 400, voru
konur. Þær bácu jafnþunga
byrði og karlrnennirnir og höfðu
það fram yfir þá, að vera ekki
alltaf að berja sér á hinni 17
daga löngu göngu yfir Himalaya-
öræfin, sagði fyrirlesarinn.
HÆGT OG SÍGANDI
Áheyrendur fylgdust af mikl-
um áhuga með því er leiðang-
ursmenn fikruðu sig hægt og
hægt nær tindinum yfir skrið-
jökla og há fjöll. í fyrstu virtust
sumir kaflar leiðarinnar alófær-
ir, en leiðangursmenn brutust
yfir þá á mannbroddum með
isaxir í hönd og 60 punda þunga
á bakinu. Þarna uppi var frostið
nær 30 stig um nætur. Leið-
angursmenn voru oft hætt komn-
ir, er þeir voru að því komnir
að örmagnast af þreytu.
VIÐ STANDBERG
SKAMMT FYRIR
NEÐAN TINDINN
Sir Edmund sagði frá því, að
er hann og félagi hans Tensing,
ULí andi áLripar:
Draumur Hillarys
rættist.
EVEREST kappinn Hillary
hvarf héðan af landi burt í
fyrradag eftir um viku dvöl á ís-
landi. Óhætt er að éegja, að hon-
um hafi verið tekið hér tvéim
höndum, enda þótti hann koma
vel og skemmtilega fyrir er hann
kom fram í Austurbæjarbíói og
skýrði frá frægðarför sinni á
Everest-tind. Þarna var kominn
ósköp venjulegur maður, hár
vexti og heldur renglulegur, sem
dundar við að rækta býflugur
suður á Nýja-Sjálandi og klífa
háfjöll í frístundum sínum. —
Skyldi hann biðja býin sín vel
að lifa, nú, þegar hann er orðinn
heimsfrægur maður?
Forsjónin var honum
hliðholl.
SJÁLFSAGT hefur Hillary
lengi verið búinn að sjá
Everest-tindinn í hillingum og
dreyma um að sigra hann. Þessi
djarfi draumur hans rættist í svip
aðan mund sem þúsundir og
milljónir manna stóðu á önd-
inni við krýningu Elísabetar
Bretadrottningar. Hér var ekki
um neina hversdags atburði að
ræða.
En Hillary átti sér einnig ann-
an draum — og hann var sá að
fara á skíði á íslandi. Sá draum-
ur hans rættist á þriðjudaginn
var. Forsjónin var svo góð að
gefa honum skíðasnjó, áður en
hann hvarf héðan brott, eins og
hún var iíka hlífin honum í vor.
er hann slapp undan hrammi
hinna illræmdu fimbulstorma
Himalayafjallanna.
Leizt ekkert á blikuna.
AUÐVITAÐ hafði Hillary geng-
ið út frá því sem vísu, að á
Islandi væri meira en nóg af
skíðasnjó, en honum leizt víst
ekkert á blikuna, þegar hann
steig hér á land á alauða jörð —
á íslandi, norður á hjara heims,
á sama tíma, sem hundruð
manna suður í Evrópu týndu lífi
og limum af völdum fannkyngi
og vetrarharðinda.
Rignir sóti.
EG HEF fengið bréf þar sem
kvartað er sáran undan ó-
þrifum þeim, sem stafa af sót-
falli úr húsum utan hitaveitu-
svæðisins.
„Þetta gengur svo langt“, segir
„Sótraftur — bréfritari minn —
„að húsmæðrum er svo að segja
ókleift að hengja nokkurn tíma
út þvott til þerris, auk þess, sem
sótið, sem fellur á jörðina — það
er ljóta „snjókoman“ — berst inn
í húsin á fótum fólks til mikilia
óþrifa. Auðsætt er, að hér er um
að ræða olíukyndingar, sem ekki
eru í lagi, því að í mörgum hús-
um — og sem betur fer flestum
— þar sem slík upphitun er, gæt-
ir þessa ekki.
Bærinn mun hafa í þjónustu
sinni, svonefnda eldfæramenn,
til að hafa eftirlit með eldstæð-
um í húsum, sóthreinsun o.þ.u.l.
Gætu þeir ekki ráðið hér ein-
hverja bót á?
Það mætti líka benda húseig-
endum, sem hafa þessa sótspú-
andi olíukyndingar á, að elds-
neyti þeirra nýtist ekki sem
skyldi, með þessu móti — Sót-
raftur“.
Grettir fer útan.
ASMUNDUR sendi mann til
Hafliða, at hann skyldi taka
við Gretti og sjá um með honum.
Hafliði kvað sér sagt, at maðrinn
væri vanstilltr, en fyrir sakir
vináttu þeira Ásmundar tók
hann við Gretti. Bjóst hann þá
til útanferðar. Engi vildi Ás-
mundr fararefni fá honum, útan
hafnest og lítit af vaðmálum.
Grettir bað hann fá sér vápn
nökkut.
Ásmundr svarar: „Eigi hefir þú
mér hlýðinn verit. Veit ek ok
eigi, hvat þú mundir þat með
vápnum vinna, er þarft er. Mun
ek ok þau eigi láta“.
Grettir mælti: „Þá er eigi þat
at launa, sem eigi er gert“.
(Grettis saga)
Sá, sem rang-
læti sáir, upp-
sker óham-
ingju.
Hann stóð á tindi Everest hám
í 15 mín.
áttu aðeins eftir nokkur hundr-
uð fet á hátindinn, hafi þeir
komið að snarbröttu standbergi.
Virtist þeim í fyrstu, sem þeir
myndu ekki komast hærra. En
þar sem standbergið og jökull-
inn mættust, var þröng kletta-
skora og þar fóru þeir upp. —
Er Sir Edmund sýndi myndina
af Tensing þar sem hann stend-
ur á hátindi Everest með flagg-
stöngina litlu, með flöggum Bret-
lands, Sameinuðu þjóðanna,
Nepals og Indlands, kvað við
1 dynjandi lófatak áheyrendanna.
Sir Edmund sýndi þessu næst
nokkrar myndir af „háalofti ver-
aldar". Með þeim gat hann sann-
1 að það að þeir hefðu komizt á
Everestind. Þar sýndi hann t. d.
fjallstind einn, sem var í 150
mílna fjarlægð, en á myndinni
virtist hann vera í aðeins
nokkra tuga mílna fjarlægð.
Síðan sagði Sir Edmund frá
förinni niður af Everesttindi, þar
sem þeir gátu ekki haft lengri
viðdvöl en 15 mínútur sakir þess
að súrefnisbirgðirnar voru orðn-
ar af skornum skammti. Voru
þeir félagar svo úrvinda af
þreytu er þeir komu að efstu
bækistöð leiðangursins, að styðja
þurfti þá síðasta spölinn að tjöld-
unum. Við trúðum því tæpast, að
okkur hefði tekizt að klífa fjall-
ið mikla, fyrr en við heyrðum
brezka útvarpið skýra frá því
að Everestleiðangurinn undir
stjórn J. Hunts offursta hefði
klifið Everesttindinn, sagði Sir
Edmund Hillary.
SIR EDMUND HYLLTUR
í lok erindisins kvaddi sér
hljóðs Guðmundur Einarsson frá
Miðdal. Ávarpaði hann Sir
Edmund og þakkaði honum kom-
una til íslands. — Bað hann
áheyrendur taka undir þessi orð
sin með því að hylla Sir Edmund
með ferföldu húrrahrópi og varð
það hið kröftugasta. Bjarni Guð-
mundsson þýddi erindið jafn-
óðum.