Morgunblaðið - 21.02.1954, Blaðsíða 5

Sunnudagur 21. febrúar 1954
MORGUNBLABIÐ
5
Sjötugw;
Jörumlur Brynjólfsson
forseti Sameinaðs ABþingis
í DAG á Jörundur Brynjólfsson,
forseti ,Sarr,einaðs Alþingis, sjö- j
tugsafmæli. Hann er fæddur 21.!
febrúar árið 1884 á Starmýri í
Álftafirði í Suður-Múlasýslu. —
Foreldrar hans voru Guðleif Guð
mundsdóttir og Brynjólfur Jóns-
son bóndi.
Jörundur lauk námi í búnaðar-
skólanum á Hvanneyri árið 1906
og kennaraprófi í Reykjavík árið
1909. Var hann síðan kennari við
barnaskóla hér árin 1909—1919.
Árin 1911—1912 stundaði hann
framhaldsnám í kennaraháskól-
anum í Kaupmannahöfn.
1 Árið 1916 var hann kjörinn á
Alþing fyrir Alþýðuflokkinn í
Reykjavík. En árið 1919' fluttist
hann austur í Árnessýslu og gerð
ást bóndi í Múla í Biskupstung-
am. Bjó hann þar til ársins 1922.
iÞá hóf hann búskap í Skálholti
og bjó þar til ársins 1948 er hann
fluttist til Kaldaðarness. Þar hef-
Ur hann búið síðan.
Árið 1924 var hann kjörinn á
Jping í Árnessýslu fyrir Framsókn
prflokkinn. Hefur hann síðan átt
Bæti á Alþingi. Forseti neðri
deildar hefur hann verið nær
hálfan annan áratug. Á s.l. hausti
var hann kjörinn forseti Samein-
aðs Alþingis.
Jörundur Brynjólfsson hefur
gegnt fjölmörgum öðrum trún-
aðarstörfum, bæði heima í héraði
sínu og í ýmsum opinberum
nefndum, sem hann hefur- átt
sæti í. Hann er prýðilega starf-
hæfur maður enda ágætum gáf-
um gæddur. Málafylgjumaður er
hann mikill, ræðumaður góður
og hinn mesti áhugamaður um
þau mál, er hann lætur sig varða.
Hann er nú elztur þeirra manna,
sem sæti eiga á Alþingi og meðal
þeirra, sem eiga lengstan þing-
feril að baki. Hefur hann oft ver-
ið framarlega í baráttuliði sam-
herja sinna, enda hinn vaskasti
maður til sóknar og varnar.
Vinir og samferðamenn Jör-
undar Brynjólfssonar senda hon-
um í dag kveðjur og árnaðar-
óskir sjötugum.
SkauS S8X meðlimi
FYRIR nokkru vildi það til í
Colombo, að Hindúakaupmaður
nokkur, sem orðið hafði fyrir
því að unnusta hans sleit trú-
lofuninni við hann vegna ósam-
komulags í trúmálum, en hún-
var múhameðstrúar, réðst á fjöl-
skyldu stúlkunnar og skaut föð-
ur hennar, tvær systur, tvo bræð-
ur og gamlan frænda til bana en
stórsærði móður stúlkunnar.
Eftir þetta ódæðisverk framdi
hann sjáifsmorð. Unnustan var
ekki viðstödd þegar þetta vildi
til, því faðir hennar hafði sent
hana til manns sem var
múhameðstrúar, sem hann ætlaði
henni að giftast.
Hvað nofum við mikla mió
t>AÐ er fróðlegt að bera saman er í raun og veru ekki á boð-
hvað hér er notað af mjólk og stólum nema ein tegund af
jmjólkurvörum og hvað aðrar mjólkurosti, og ekki um neitt að
jþjóðir nota af þessum vörum. velja. Það eru því mikil viðbrigði
Efnahagsstofnunin í París hefir að koma til landa þar sem hægt
gefið út skýrslu um þetta er nær er að velja um tegundir osta og
til (fardaga)-ársins 1951— -52. um margt að velja. Það gerir
Samkvæmt henni er notað af vafalaust sitt til um ostaátið.
mjólk, smjöri og osti Auðvitað er hér í fámenninu erf-
Mjólk, kg Smjör, kg Ostur, kg
$ Island 5,0 2,4
Noregur .... 250 4,4 8,4
* Svíþjóð .... 228 12,2 7,6
Danmörk .... 179 7,9 6,0
Stóra-Bretland .... 158 5,6 4,0
írland .... 165 19,5 0,9
Holland .... 197 2,5 4,9
Belgía — Luxemborg .... 103 11,0 4,9
Frakkland .... 100 6,4 6,5
Vestur-Þýzkaland .... .... 110 6,7 3,9
Sviss .... 235 6,0 7,5
Austurríki .... 146 3,3 1,7
ítalía 1,5 6,1
Grikkland 37 0,7 6,1
Tyrkland 160 7,0 3,7
Við lestur þessara talna er þess iðara um vik að hafa hina tak-
Frá aðalfudi Iðnráðs
Reykjavíkur
IÐNRÁÐ Reykjavíkur héit aðal-
fund sinn sunnudaginn 7. febr.
s 1. Fráfarandi stjórn gaf skýrslu
um s-törf Iðnráðsstjórnar á næstl.
tveim árum. Á kjörtímabilinu
voru bókaðir stjórnarfundir 68
og skrifuð 279 bréf viðvíkjandi
iðnaðarmálum.
Rædd voru ýms mál, er iðnað-
inn varða og voru í því sambandi
samþykktar eftirfarandi tillög-
ur:
„Aðalfundur Iðnráðs Reykja-
víkur, haldinn 7. febr. 1954 harm-
ar þau mistök, sem orðið hafa
við stofnun „Iðnaðarmálastofn-
unar íslands“, þar sem algjörlega
hefur verið gengið hjá samtök-
um iðnaðarmanna og þeim eng-
in ítök tryggð um rekstur stofn-
unarinnar.
Fundurinn lýsir sig efnislega
samþykkan framkomnum tillög-
um Landssambands iðnaðar-
manna, um breytingu á „Iðnað-
armálastofnuninni“, og skorar á
L. í. og Iðnsveinaráð A.S.Í. að
hafa náið samstarf, um að þess-
ar breytingar náist fram að
ganga, svo og um önnur sam-
eiginleg hagsmunamál iðnaðar-
manna.
Fundurinn skorar ennfremur á
fyrrnefnd samtök að gjöra sitt
ítrasta til þess að lögum um iðju
og iðnað frá 1927, verði ekki
breytt á þann veg, að hluti iðn-
aðarmanna verði rýrður frá því,
sem nú er.“
„Aðalfundur Iðnráðs Reykja-
víkur, haldinn 7. febr. 1954 ítrek-
ar samþykktir þær, er samtök
iðnaðarmanna hafa gert gegn
innflutningi svo nefndra högg-
steypuhúsa, enda liggur fyrir
álit sérfróðra manna um það, að
slíkar byggingar standast ekki
samanburð við innlenda húsa-
gerð, miðað við íslenzka stað-
hætti. Auk þess, sem þessi inn-
flutningur er á kostnað innlendra
iðnaðar- og verkamanna, sem
eins og fyrir liggur þurfa full-
komlega á þéssari atvinnu að
halda.
Jafnframt beinir fundurinn því
til réttra aðila að bygging verk-
smiðju í þessu skyni verði ekki
leyfð, fyrr en fyrir liggur, að
slík verksmiðja eigi rétt á sér
frá þjóðhagslegu sjónarmiði
séð."
Stjórn Iðnráðsins var öll end-
urkjörin, en hana skipa þessir
menn.
Form.: Guðmundur Halldórs-
son, trésmiður. Varaform.: Gísli
Jónsson, bifreiðasmiður. Ritari:
Valdimar Leonhardsson, bifvéla-
virki. Gjaldkeri: Gísli Ólafsson,
bakari. Vararitari: Þorsteinn B.
Jónsson, málari.
Varastjórn: Sigríður Þorsteins-
dóttir, saumakona, Sigurður
Guðmann Sigurðsson, múrari,
Guðmundur Benjaminsson, klæð-
skeri og Snorri Jónsson, járn-
smiður.
Endurskoðendur: Guðmundur
B. Hersir, bakari, Þorsteinn
Daníelsson, skipasmiður.
iinason
Hvammstanga Jö ára
MÉR er sagt að vinur minn Sig-
urður Pálmason, kaupmaður á
Hvammstanga eigi sjötugsafmæli
i dag. Það er erfitt að trúa því
um svo ungan mann í anda og að
útliti. Líklega eru það ekki leng-
ur einber skrök að nú stefni óð-
um að því, að menn geti orðið
að minnast að suðurlandabúar
nota mjög mikið af feiti í öðru
formi fremur en smj.ör, það er
jmatarolíur.
En eftirtektarvert er hvað hér
er notað hlægilega lítið af osti
samanborið við það sem flestar
aðrar þjóðir nota. Það verður
ekki með sanni sagt að við kunn-
iim að éta ost, en íslenzkir neyt-
endur geta líka’sagt að við kunn-
um ekki að búa til ost. Ekki af
því, að sá „mjólkurostur" sem
hér er á boðstólum sé ekki sæmi-
íega góð vara, hann er svo sem
gllgóður, heldur er hitt að hér
mörkuðu íramleiðslu fjölbreytta,
en hitt er líka rétt að við lærum
aldrei að éta ost svo um muni,
íslenzkri framleiðslu til fram-
dráttar, nema að mjólkurbúin
endurskoði framleiðsluhætti sína
á þessu sviði og bjóði fjölbreytt-
ari vöru.
Skyrátið hér á landi mun vera
um 10 kg á mann. Það höfum við
umfram aðrp '';V' ' an-
burði þessum. Þ L ■■■ en
gæti verið mi, ,, ,. . .a, öllum til
hags, bæði f a. :e,ðendum og
neytendum.
Á. G. E.

manna
52 millj.
fludeiðis
150 ára, eða jafnvel eldri. Annað
mál er svo það, hvort það er
æskilegt að ná svo háum aldri.
Flestir mundu þó kjósa að verða
sjötugir, ef þeir þá enn sem áður
væru í fullu fjöri og hefðu gnægð
áhugamála og verkefna framund-
an, eins og ofannefnt afmælis-
barn hefur.
Fáir munu þeir Norðlendingar,
sem ekki kannast við Sigurð
Pálmason. Svo mun og vera um
flesta kaupsýslumenn hérlenda
og fjölmarga aðra, enda á Sig-
urður þegar langan starfsdag að
baki, þar sem hann, auk annars,
hefur rekið umfangsmikla sveita-
verzlun hátt á fjórða tug ára, að-
allega á Hvammstanga.
Engan mann hef ég fyrir hitt,
sem hafi sagt óvingjarnlegt orð
eða kaldyrði í garð Sigurðar
Pálmasonar. Er þó slíkt næsta
fágætt um mann, sem hefur haft
svo mikil og margvisleg viðskifti
svo langan tíma, og auk þess svo
oft látið brjóta á sér í ýmis konar
opinberum málum. Og þó er þetta
engum undrunarefni, sem til
þekkir. Með heiðarleik i öllum.
viðskiptum, hófsemi og sanngirni.
hefur Sigurður, sjálfrátt og ósjálC
rátt, unnið sér vináttu og virð—
ingu samferðamanna sinna.
I mínum huga er Sigurður-
Pálmason ímynd hins heiðarlega.
sveitakaupmanns, sem með dugn—
aði, samfara hófsemi og sann—
girni, hefur gert að höfuðlýgi
allan hinn margtuggna, eitraða
áróður, sem rekinn hefur veriíS
gegn hinni ungu, íslenzku verzl-
unarstétt; áróður, sem stefnt er
að því vitandi vits, að setja hana.
alla á bekk með fyrirrennurum.
hennar, erlendum einokunar- off
selstöðuverzlanakaupmönnum, er
aðeins höfðu, eða -var ætlað
hafa, það eina markmið að græðæ
fé; áróður, sem ætlað var það
hlutverk að gera kaupmannsheit-
ið að skammaryrði á íslandi. Og'
þetta hefði ef til vill tekizt, eí
ekki hefðu komið í stað hinna
erlendu kaupmanna, innlendir-
kaupmenn með dug og drenglund.
Sigurðar Pálmasonar og annarra.
á borð við hann, bjartsýnir og
sanngjarnir heiðursmenn, seim
allur áróður brotnaði á og hraut
f, eins og vatn af sundfugli. —
Þess vegna mun hin íslenzkæ
verzlunarstétt halda velli. Og“
þess vegna hefur Sigurður Pálma
son, sem er einn af gimsteinunv
hennar, haldið velli, þrátt fyrir
alla erfiðleika hömluáranna, senv
vissulega voru oft meiri en efni.
stóðu til.
Það verða áreiðanlega margir*
í dag, sem, eins og ég, hugsa meíF
virðingu, hlýhug og þakklæti, tiL
afmælisbarnsins síunga og óska
því til hamingju í tilefni af sjö-
tugsafmælinu.
Guðbr. ísberg.
RússnesHur liðsforingi í
flýr
BERLÍN, 20. febr. — í dag flýði
rússneskur liðsforingi til Vestur-
Berlínar ásamt öðrum hermanni
og baðst þar hælis. Kvaðst liðs-
foringi þessi lengi hafa ráðgert
flótta, þó að ekki hefði orðið af
honum fyrr en í morgun.
Hagnýting kjarnorku
fer stöðugl vaxandi
HAGNÝTING kjarnorku fer stöðugt vaxandi í heiminum og sí-
fellt opnast nýjar leiðir til þess að nota hana til ýmsra þæginda
fyrir almenning. Á síðastliðnu ári hafa Bandaríkin varið tugunv
milljarða til hagnýtingu á kjaj norku til framleiðslu rafmagns.
ARIÐ sem leið nam tala flugfar-
þega í heiminum í fyrsta sinni
meira er. 50 milljónum. Frá þessu
er sagt í skýrslu, sem Alþjóða-
flugmá’nstofnunin í Montreal hef
ir nýlega birt.
í fyrra var haldið hálfrar ald-
ar afmæli vélflugunnar, svo stutt
ur tími er síðan maður tók flug-
tæknina í sína þjónustu.
Alls nam flugfarþegatalan í
heiminum árið 1953 um 52
millj. Árið 1937 var flugfar-
þegatalan 2,5 millj., sem skipt-
ust þannig niður, að 5,3 far-
þegar komu að meðaltali á
hverja flugvél. S. 1. ár komu
að meðaltali 24,5 farþegar á
hverja flugvél.
Árið sem leið reyndist með-
alvegalengd sem hver flugfar-
þegi flaug 550 mílur.
Notkun kjarnorkunnar er samt
sem áður mjög dýr, til dæmis,
þarf að fá uraníum úr 525 nám-
um til þess að fá nægilega orku
til þess að halda bandaríska út-
varpinu og útsendingum í gangi
með kjarnorku.
Eftir álitsskjali bandarísku
kjarnorkunefndarinnar, sem hún
skilar tvisvar á ári, virðist ætla
að ganga fljótara en upprunalega
var ætlað, að framleiða rafmagn
með kjarnorku. Nú þegar hafa
verið teiknaðar fjórar mismun-
andi kjarnorkuaflstöðvar sem
eiga að framleiða rafmagn. Tvær
þeirra verða sennilega fullgerðar
eftir 4—5 ár en hinar eftir á að
gizka 10 ár.
STÆRSTI RAFALL í HEIMI
Bandaríska kjarnorkunefndin
er nú langt komin með teikningu
að byggingu atómkljúfa, sem á
að orka 60 þús. kvv. Afl hans ætti
að fullnægja allri rafmagnsþörf
borgar með 100 þús. ibúum. Er
þetta stærsti atomkljúfur sem
ennþá hefur verið gerð teikning
að í heiminum.
NYIR MOGULEIKAR
Eftir síðustu útreikninga á.
kostnaði kjarnorkurafmagr.s virft
ast miklir möguleikar fyrir þv£
að það verði ekki dýrara til nota.
en annað rafmagn, sem framleit'k
er með kolum, gasi og olíu. Hef-
ur þetta mjög mikla þýðingu.
fyrir þau lönd sem ekki hafa
þessi hráefni.
KRAFTMEIRI EN „NAUTILUS"
í álitsskjalinu segir ennfrem-
ur, að í smíðum sé einnig atom-
aflvél í skip sem verði talsvert
kraftmeiri en sú sem er í „Naut-
ilus“. Er hún sérstaklega ætluð
stórum hafskipum og flutninga-
skipum. Einnig er drepið á mögu
leika til þess að nota atomorku
framleiðslu á geislavirkum efn-
um til lækninga, iðnaðar og land-
búnaðar. í Bandaríkjunum eru
nú notuð efni sem gerð hafa ver-
ið geislavirk í 1850 háskólum (yg
tilraunastofum. 39 önnur lönd
nota einnig það mikið magn.
geislavirkra efna, að daglega eru
sendar út 30 hleðslur frá Oak
Ridge kjarnorkustöðinni í Tenn-
essee. j