Morgunblaðið - 26.02.1954, Page 2

2
MORGVNBLAÐIÐ
Föstudagur 26. febr. 1954
Læknisráð vlkunnar:
Um hendur 02 vasaklúta
r>
OLL erum við sammála um það,
að sjálfsagt er að forðast í
lengstu lög að smita náungann af
J>eím sjúkdómi, sem maður sjálf-
■ur hefur verið svo óheppinn að
dá.
En hins vegar vita ekki allir,
Kvort sjúkdómurinn sem þeir
ganga með, er smitandi eða hvern
ig hann er smittandi.
Menn fá þó vitneskju um þetta
ámátt óg smátt eftir því sem
3>eir komast tii vits og ára. Flest-
um hlýtur t. d. að vera það Ijóst
•að bæði kvef og hálsbólga er
smittandi.
En hvernig berast þessir sjúk-
<iómar frá manni til manns?
Það er ekki nema eðlilegt, að
jnenn hugsi sér, að þessir tveir
sjúkdómar fari á milli manna
með því að sjúklingurinn annað
livort með hósta eða hnerra dreifi
sýklunum yfir nærstadda. Þessi
skýring er líka viðurkennd. Þess-
■vegna á að forðast að hósta eða
Imerra framan í fólk, og sé mað-
■ur kvefaður eða með særindi í
Kálsi, þá að tala ekki upp í and-
lit fólks. Auk þess er rétt, þegar
anaður kvefast illa, að halda sér
lieima tveggja daga skeið.
Hins vegar er líka önnur leið
■opin og hún ekki síður hættuleg.
JÞar á vasaklúturinn sinn virka
l>átt. Langoftast eru sóttkveikjur,
sem kallaðar eru Streptococcar,
■valdir að hálsbólgu, en menn geta
^engi með þær í slímhúðinni í
hálsi og nefi án þess að kenna
sér nokkurs meins.
Gerð var tilraun með 30 skóla-
«lrengi. Þeir voru látnir koma
^yngjandi fullum hálsi inn í
Ikennslustofuna og síðan var mælt
á sniðugan hátt hve mikið af
jstreptococcum þeir hefðu dreift
um þar. Það var þó smávægilegt
íiamanborið við það sem kom í
loftið af steptokokkum, þegar
«drengirnir höfðu veifað vasaklút-
tinum sínum í eina mínútu í
lcennslustofunni.
Aðrar tilraunir hafa sýnt, að
^itreptokokkar — og auðvitað
íleiri tegundir sýkla — geta bor-
izt manna á milli af höndum
manna, séu þessir sýklar í slím-
húðinni í nefi eða munni, er ekki
■vandi fyrir þær að komast á
Kendur fólks, og þegar sami mað-
•ur 'tekur í höndina á kunningja
áiínum, fast og innilega, þá þarf
íiýkillinn varla markar króka-
leiðir til að komast í nefið á
honum.
Það er ekki hægt að dauð-
. hreinsa menn, dýr og innan-
stokksmuni fyrir bakteríum.
Ekki frekar en hægt er að nema
-allar bifreiðar brott af götum
liorganna, en bifreiðar eru að
■verða mönnum lífshættulegri en
allar sóttkveikjur. Það er líka
<>mögulegt að standa við handa-
J>vott allan liðlangan daginn. En
menn geta gert það svo oft að
2>ær séu nokkurn veginn hreinar.
Kað er líka lítið gagn í því að
Kalda hendinni fyrir munninum
á meðan hóstað er, ef maður á
jiæsta augnabliki tekur svo hönd-
ána á kunningja sínum í kveðju-
jskyni.
Sá siður er ákaflega algengur
3iér á landi að menn heilsast með
handabandi og útlendingum kem-
rr það oft einkennilega fyrir
.sjónir. Heppilegra væri að vera
ögn sparsamari á þessháttar.
Menn eiga líka að forðast að
"taka upp vasaklút sinn beint fyr-
ir framan nefið á öðrum. f heima
áiúsum ættu menn líka að venja
á að nota bréfþurrkur sem
íleygja má eftir notkun.
Og af því ég hef minnst á
liendurna, þá skaðar ekki að
«geta þess að óþægilegar bakteríur
«iga heimkynni sín á fleiri stöð-
"uni en í nefi og hálsi. Þær eru
díka í þörmunum. Brýnið það því
•umfram allt fyrir börnum yðar
<pg heimilisfólki að þvo sér um
hendurnar, þegar það hefur geng-
ið erinda sinna og áður en það
sezt að snæðingi.
Enda þótt bakteríur í þörmun-
um geri ekki þeim sem hefur
þær neitt ógagn, þá geta þær
verið skaðlegar fyrir aðra.
Væri ekki líka hentugra að
nota handþurrkur úr bréfi, sem
fleygja má eftir notkun, á sal-
ernum í skólum. Sama gildir um
almenningssalerni.
Handklæðin, sem þar sjást, eru
óhugnanlegri en nokkur drauga-
saga.
Keldhverfingar sýna
„Rinnahvolssyshir"
á Húsavík
HÚSAVÍK, 25. febrúar. — Leik-
flokkur úr Kelduhverfi hefur
sýnt hér tvö undanfarin kvöld
sjónleikinn Kinnahvolssystur við
ágæta aðsókn, fullt hús bæði
kvöldin. Þetta er ævintýraleikur
í þrem þáttum, eftir C. Hauch.
— Aðalhlutverkin, systurnar Ul-
rikku og Jóhönnu leika þær Guð-
rún Jakobsdóttir frá Víkinga-
vatni og Ásdís Einarsdóttir frá
Lóni. Aðrir leikarar eru Stefán
Björnsson, Víkingavatni, Björn
Guðmundsson, Lóni, Jóhannes
Þórarinsson, Krossdal, Sigurður
Þórarinsson, Laufási, Gunnlaugur
Indriðason, Lindarbrekku, Guð-
rún Guðmundsdóttir, Lóni og
Björn Þórarinsson, Kílakoti, sem
jafnframt er leikstjóri. — Leik-
tjöld málaði Sveinn Þórarinsson.
Með augum leiklistargagnrýn-
anda má auðvitað ýmislegt sjá,
sem betur gæti farið og finna má
að ýmsu, en sumt er vel gert og
bera þær Guðrún og Ásdís þó
sérstaklega leikinn alveg uppi.
En með það í huga að þetta er
flokkur úr aðeins 247 íbúa hreppi,
sem mjög er strjálbyggður og
íólk, sem aldrei hefur áður á leik-
svið komið en fæst aðeins við
þetta til að halda uppi félags- og
menningarlífi sveitarinnar til
þess að afla fjár til byggingar
félagsheimilis verður að dást að
dugnaði þess.
í kvöld sýnir flokkurinn að
Breiðumýri en áformar heimferð
á morgun. — Fréttaritari.
Umhleypingasöm tíð
BORG í Miklaholtshreppi, 20.
febr.: — Það sem af er vetrinum
hafa ekki verið frost eða fannir,
en eigi að síður mjög úrkomu-
samt og umhleýpingar, oft blásið
af öllum áttum sama sólarhring-
inn. Þótt snjóað hafi svolítið,
hefir það óðara horfið aftur, í
dag er t. d. þó nokkur snjóföl
jafnfallin yfir. —
Heilsufar fólks hefir ekki verið
sem bezt. Kíghósti og slæmt kvef
hafa verið að ganga hér undan-
farið. Tíðar læknisvitjanir hafa
verið samfara þessum kvillum.
— P. P.
AðaHtmdur Ptpu-
lagningameisiara
AÐALFUNDUR Félags pípulagn-
ingameistara var haldinn s.l.
sunnudag í Tjarnarkaffi. Ríkti
mikil eining að vinna að hags-
munamálum stéttarinnar. Fund-
urinn var vel sóttur.
í stjórn voru kosnir Grímur
Bjarnason íormaður, Runólfur
Jónsson varaformaður, Jóhann
Pálsson ritari, Helgi Guðmunds-
son gjaldkeri. — Meðstjórnandi
Sigurður J. Jónasson.
— Áíengisf rv.
Framh. af bls. 1.
Áfengisvarnarnefndir á hverj-
Um stað skulu kostaðar af við-
komandi bæjar- eða sveitar-
sjóði, en ekki úr áfengisvarn-
arsjóði eins og ákveðið er í
frumvarpinu, enda verði sá
sjóður ekki stofnaður.
TILLÖGUR
EINSTAKRA MANNA
Þessar urðu meginbreytingarn-
ar sem á frumvarpinu voru gerð-
ar. Það varð því ekki fyrir stór-
breytingum, eins og ef til vill
hefði mátt búast við, eftir þá af-
greiðslu sem það fékk í fyrra á
þinginu.
Eins og áður hefur verið skýrt
frá lágu fyrir við frumvarpið 57
breytingartillögur. Páll Zophon-
íasson bar fram breytingartillög-
ur í 19 liðum og voru þær allar
felldar.
Gísli Jónsson bar fram breyt-
ingartillögur í 23 liðum. Af til-
lögum hans voru samþykktar
nokkrar en nokkrar tók hann aft-
ur til 3. umræðu. Samþykkt var
tillaga hans um tilgang laganna
svo og um það að óheimill skuli
innflutningur öls, svo og um að
haldið skuli uppi í skólum
fræðslu um áhrif áfengisnautnar.
STERKARI PILSNER
Af tillögum Lárusar Jóhannes-
sonar o. fl. voru samþykktar: til-
laga um að áfengi skuli teljast sá
vökvi sem innihaldi 314% vín-
anda að þunga í stað þess að
áfengi hefur verið talinn sá vökvi
sem inniheldur 214% vínanda að
rúmmáli. — Af þeirri samþykkt
kann að leiða að pilsnerinn okk-
ar verði pínulítið sterkari en
hann hefur verið til þessa.
Tillaga hans og félaga hans um
sð bæjarstjórnir eða hreppsnefnd
ir geti með einföldum meirihluta
ákveðið hvort útsölustaður áfeng-
us skuli opnaður eða lokaður á
yfirráðasvæði þeirra var felld
með jöfnum atkvæðum að við-
höfðu nafnakalli. Þannig —- með
jöfnum atkvæðum — var og felld
tillaga hans og félaga hans um
að dómsmálaráðherra einn gæti
veitt veitingahúsum leyfi til vín-
veítinga að ákveðnum skilyrðum
uppfylltum.
Tillögur allsherjarnefndar Voru
allar samþykktar að einni undan-
tekinni, en hún var um að fella
niður fyrstu grein frumvarpsins,
sem kveður á um tilgang laganna.
Tillögur nefndarinnar gengu að
öðru leyti út á það að hvorki
skyldi stofnað áfengisvarnarráð,
r.é áfengisvarnarsjóður, né heldur
að 6% af hreinum tekjum Áfeng-
isverzlunarinnar næstu 5 ár skuli
lögð til hliðar til byggingar
örykkjumannahæla, eða lána fé-
lagsheimila og hótela.
— Nagíb
Framh. at bls. 1.
því að steypa Farúk konungi af
stóli. — Nagíb er 53 ára. Hann
hefur verið forsætisráðherrá síð-
an haustið 1952 og í júnímánuði
lýsti Byltingarráðið því yfir að
Egyptaland væri lýðveldi og að
Nagíb væri forseti þess.
AFLEIÐINGARNAR
Víða í Evrópu eru menn í vafa
um ennþá hvaða afleiðingu stjórn
arskiptin í Egyptalandi kunni að
hafa í för með sér. Þó telja flest-
ir að þetta séu innanlandserjur,
sem ekki muni hafa afleiðingar
út á við, svo að nokkru nemi.
í Lundúnum benda stjórnmála-
menn á, að byltingin í Kairo Og
Sýrlandi sýni skort á stjórnmála-
legu öryggi í þessum löndum og
að vegur þeirra sem leiðandi
ríkja innan Arababandalagsins
sé úr sögun.ni, Byltingprnar. komu
á þeim tíma er löndin stóðu á
vegamótum þess að velja á
milli samstarfs við aðrar þjóðir
eða algjörs hlutleysis — en nú,
eftir byltingarnar horfi þau mál
allt öðru vísi við.
Ljósmyndari blaðsins átti leið um Leifsgötuna fyrir skömmu og
tók þessa mynd, þar sem nokkur börn voru að Ijúka við að búa
til snjckarl og kerlingu.
— Brunatryggmgiir
Framh. af bls. 1.
við og fer bærinn þannig ekki
inn á svið tryggingaíyrirtækj-
anna í bænum.
Það er afgreiðsla trygginganna
meðal annars innheimta iðgjald-
anna og það sem henni fylgir,
sem er all veigamikill þáttur
þeirrar starfsemi, er bærinn tek-
ur að sér, og þann þátt er tilætl-
unin að sameina annarri sams-
konar starfsemi bæjarins, þ.e. út-
skrift og innheimtu fasteigna-
gjalda. Kostnaðarauki af þeirri
sameiningu ætti að vera hverf-
andi lítill, en yrði hins vegar til
hagræðisauka fyrir húseigendur,
er þá geta greitt þessi gjöld á
sama stað.
Þess má geta, sagði borgar-
stjóri, að þau störf, sem hér er
gert ráð fyrir að bærinn taki að
sér, voru ailt frá árinu 1874 til
1939 í höndum sérstakrar stofn-
unar, brunamálastjóra, sem starf-
aði samkvæmt opinberum regl-
um. Um skeið, þ.e. árin 1920—
1924, annaðist bæjargjaldkeri
innheimtu iðgjaldanna. Bruna-
málastjóri skilaði annars bæjar-
sjóði iðgjöldunum, sem annaðist
greiðslu brunatjóna og annarra
skuldbindinga félags þess er
tryggingarnar tók að sér.
BÆRINN BER ENGA
ÁHÆTTU
í útboðinu er gert ráð fyrir
tilboðum um fleiri en einn mögu-
leika. Annars vegar er gert
ráð fýrir því að bærinn beri
sjálfur enga áhættu, en hins veg-
ar að hann taki á sig áhættu að
vissu marki, en endurtryggi fyrir
öllum tjónum er kynnu að fara
yfir það mark. Hér er ekki
ástæða til að ræða um það hvora
leiðina skuli fara. Það er naum-
ast tímabært fyrr en tilboð
liggja fyrir. Útboðið hefur verið
haft mjög einfalt og óbrotið,
bæði til að spara þeim er vilja
gera tilboð, fyrirhöfn og eins til
þess að auðvelda samanburð til-
boðanna, sagði borgarstjóri að
lokum.
FRÁ UMRÆÐUNUM
Nokkrar umræður urðu um
málið. Magnús Ástmarsson flutti
tillögu um að því yrði frestað og
þremur tryggingarfróðum mönn-
um falin athugun þess. Guðm.
Vigfússon og Magnús Ástmars-
son báru fram aðra tillögu um
almennt útboð á brunatrygging-
um húseigna í Reykjavík, með
þeim fyrirvara að bænum sé
heimilt að hafna öllum tilboðum
og taka brunatryggingarnar í
eigin hendur, ef það y^ði, ^aljið
jafn hagkvæmt eða hágkvæmafa
en að semja við það brunatrýg^-
ingaféag, sem lægst tilboð kynni
að gera. Þórður Björnsson f)utt|
sém aðaltillögú tillögu um að
gefa tryggingarnar algjörlega
frjálsar, þ.e. að hver húseigandi
réði hjá hvaða félagi hann
tryggði húseign sína.
SPOR AFTUR Á BAK
Borgarstjóri kvað það vera
spor aftur á bak að gefa bruna-
tryggingarnar algjörlega frjálsar,
eins og Þórður Björnsson vildi.
Ólíklegt væri að iðgjöldin yrðu
við það lægri en þegar trygging-
arfélögin í bænum byðu í allar
tryggingarnar í einu lagi. Alvar-
legasta afleiðing þess yrði þá sú,
að fátækasta fólkið myndi
hliðra sér hjá að tryggja hús-
eignir sínar. Það tjón, sem það
síðar yrði fyrir gæti lent á bæn-
um í vaxandi fátækraframfæri.
Borgarstjóri kvað samtryggingar
eldri hér en víðast annars staðar.
Það væri skoðun sín að við ætt-
um ekki að hverfa frá þeim.
Þórður Björnsson kvað of stutt
an tíma til stefnu með útboðið.
En borgarstjóri benti á það, að
öll tryggingarfélögin hefðu fylgzt
með því, sem gerzt hefði í málinu
s.l. ár og hefðu búið sig undir að
bjóða í tryggingarnar.
Guðmundur Vigfússon kvaðst
sammála borgarstjóranum að til-
laga Þórðar Björnssonar um
frjálsar tryggingar yrði ekki
hagkvæm fyrir húseigendur. Hún
mundi ekki hafa í för með sér
lægri útgjöld.
ATK VÆÐ AGREIÐ SL AN
Atkvæðagreiðsla um málið fór
þannig að tillaga borgarstjóra um
útboð brunatrygginganna á
grundvelli athugunar hagfræð-
ings bæjarins, var samþykkt með
8 samhljóða atkvæðum. Aðrar
tillögur fengu ekki stuðning. —.
Fellt var með 8 atkvæðum gegn
5 að fresta afgreiðslu málsir.s.
Meiri sam-
vinna í
kjarnorku-
LUNDÚNUM, 17. febr. — í boð-
skap Eisenhowers fer hann þess
á leit við þjóðþingið, að það gang
ist fyrir aukinni samvinnu Banda
ríkjanna og vinaþjóða þeirra um
hagnýtingu kjarnorku. — Stend-
ur til að breytt verði lögum um
kjarnorkuvopn frá 1946.
Segir forsetinn, a?5 gersamlega
sé út í bláinn að halda við ýmpum
þeim hömlúm, sem lagðar voru á
kjarnorkumál fyrir átta árum.
Væru ýmsar þeirra auk þess
þánnigj: að 'þ«r ynnu úandaríkj-
unum og vínum þeirra ótvírætt
tjón. „jj