Morgunblaðið - 06.03.1954, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
Laugardaguí 6. marz 1954 j
Búnaðarfræðslan og fullyrð-
ingar Gísla Krisljánssonar
RHgerðarsamkeppni
Samein. jijóðanna
UPPLÝSINGADEILD Samein-
uðu" þjóðanna efnir til ritgerða-
samkeppni í vor, og má veíja um
Jtelta tvennt:
1) Hvert er gildi menntunar
411 að glæða samúð og skilning
Jtjóða í milli? (The role of
■education in developing inter-
íiational understanding).
2) Efnahagsþróunin og friður-
inn (Economic development and
world peace).
Ritgerðin má ekki vera lengri
en 2500 orð, og þátttakendur
ekulu vera á aldrinum 20 til 35
«ra. Dómnefnd í hverju landi
•velur tvær ritgerðir úr hópi
Jteirra, sem berast, og eru þær
síðan sendar til upplýsingadeild-
ar Sameinuðu þjóðanna, og al-
Jtjóðleg dómnefnd dæmir þar um
Jtær. Veitt verða sjö fyrstu verð-
laun, en þau eru fjögra vikna_
•dvöl í aðalstöðvum Sameinuðu
}>jóðanna í New York. Þeir, sem
verðlaunin hljóta fá ókeypis ferð
íram og aftur og 12'/2 dollara á
■dag í dvalarkostnað. Miðað er
við það, að verðlaunahafar komi
■til New York um miðjan septem-
"ber n.k., svo að þeir geti fylgzt
með störfum 9. allsherjarþings-
ins.
Enn fremur verða veitt 6—10
■önnur verðlaun, en þau eru
•tveggja vikna dvöl í einhverri
starfsmiðstöð SÞ, svo sem Genf,
Santiago eða Bangkok. Ferðir
})eirra, sem hljóta önnur verð-
3aun, verða einnig greiddar og
ákveðin upphæð á dag í dvalar-
kostnað.
Dómnefndina hér skipa þeir
Glafur Jóhannesson prófessor,
Oylfi Þ. Gíslason prófessor og
Jón Magnússon fréttastjóri.
Ritgerðir skal senda Ólafi Jó-
hannessyni prófessor fyrir 1.
jnaí n.k. Þær skulu skrifaðar á
«nsku eða ensk þýðing fylgja.
Aðalfundur Félags
veggfóðrara
ADALFUNDUR Félags vegg-
íóðrara í Reykjavík var haldinn
25. febrúar s.l. Flutti formaður
ítarlega skýrslu yfir starfsemi fé-
lagsins á liðnu ári. Fundurinn
var vel sóttur og voru fjölmörg
áhugamál stéttarinnar rædd.
í stjórn voru kosnir: Ólafur
Guðmundsson formaður, Guðm.
J. Kristjánsson varaformaður,
Þorbergur Guðlaugsson ritari,
Einar Þorvarðarson gjaldkeri og
Friðrik Sigurðsson meðstjórn-
andi. Yarastjórn: Valur Einars-
son og Guðm. Helgason Endur-
skoðendur: Hallgr. Finnsson og
Sveinbjörn Kr. Stefánsson.
Éftirfarandi samþykktir voru
gerðar:
Fundurinn harmar þau mis-
tök, sem orðið hafa við stofnun
Iðnmálastofnunar íslands, þar
sem algjörlega hefur verið geng-
ið hjá samtökum iðnaðarmanna,
og þeim engin ítök tryggð um
rekstur stofnunarinnar.
Fundurinn lýsir sig efnislega
samþykkan framkomnum tillög-
tim Landssambands iðnaðar-
inanna um breytingu á Iðnaðar-
málastofnuninni og skorar á L.í.
og Iðnsveinaráð A.S.Í. að hafa
náið samstarf um, að þessar
breytingar nái fram að ganga,
svo og önnur sameiginleg hags-
munamál iðnaðarmanna.
Ennfremur voru samþykkt mót
mæli gagnvart innflutningi á svo
nefndum Schocbeton-húsa, sem
Landssamband iðnaðarmanna
hefur kröftuglega mótmælt, enda
nm það, að slíkar byggingar
Jlggur fyrir álit sérfróðra manna
standast ekkí samanburð við inn-
lenda húsagerð.
í MORGUNBLAÐINU 24. febr.
var vikið að því nokkrum orðum,
að í tíð núverandi búnaðarmála-
stjóra vildi bóla á því, að því er
virtist um fram það sem áður
var, að verulegum búnaðarmál-
um væri ráðið til lykta án þess
að Búnaðarþingi gæfist kostur á
að fjalla um þau, jafnvel þótt
þingið komi nú saman árlega.
í því sambandi var bent á hið
mikla mál, sem nú er á döfinni,
og til framkvæmda, hina auknu
búnaðarfræðslu, sem að nokkru
leyti er borin uppi af amerísku
fé. En hún tók svo sem kunnugt
er til starfa skömmu áður en
Búnaðarþing kom saman þessu
sinni.
Formaður Búnaðarfélags ís-
lands hefur nú rætt þetta mál í
útvarpsþætti, og hinn nýráðni
forstjóri ,,Búnaðarfræðslunnar“
hjá Búnaðarfélagi íslands, Gísli
Kristjánsson ritstjóri, ritar um
það í Tímann á sunnudaginn var,
28. febrúar, og fékk hina sömu
grein birta í Morgunblaðinu í
gær.
Forstjórinn telur, að útilokað
hafi verið að láta tilboð Banda-
ríkjanna, um fé til fræðslustarf-
semi, koma til kasta Búnaðar-
þings, tilboð um þetta hafi kom-
ið „á árinu 1953“ og samningar
um þetta hafi verið undirritaðir
11. jan. 1954. í því sambandi
kemst Gísli forstjóri svo að orði:
„— eigi kom til greina að kalla
Búnaðarþing saman til þess eins
að svara já eða nei við tilboði
þessu, en um annað var ekki að
ræða. Hér lá fyrir ákveðið tilboð
til ákveðinna hlutverka sem af-
neita skyldi eða samþykkja.“ —
(Leturbr. Mbl.)
Hér dýfir Gísli áreiðanlega
„árinni fulldjúpt í“, og ber hlut-
aðeigandi fulltrúum Bandaríkj-
anna vafalaust óþarflega illa sög-
una. Hann lýsir tilboði þeirra sem
svo einræðiskenndu og fyrirskip-
unarformuðu, að það eitt hafi
verið að gera að segja já eða nei.
Því verður ekki trúað nema að
frekar sönnuðu máli, að hið um-
rædda tilboð Bandaríkjanna hafi
verið svona sjálfbirgingslegt, það
er ólíkt framkomu þeirra á mörg-
um öðrum sviðum, þegar um mál-
efni vor er að ræða.
Gísli afsannar þessi ákveðnu
ummæli sín líka beinlínis á öðr-
um stað í grein sinni. Hann segir
'sem sé, að umboðsmaður F.O.A.
stofnunarinnar Mr. King, sem
gekk frá samningunum fyrir
hönd Bandaríkjanna hafi fallizt
„á vissar breytingar“, á áætlun-
um, er fylgdu tilboðinu „vegna
sérstakra staðhátta hér“ o. s. frv.
Og í því sambandi upplýsir for-
stjórinn að „á undirbúningsskeiði
var leitað álits vissra ráðunauta
Búnaðarfélags íslands urn nokkur
atriði.“ — Mikið var.
Hér er komið að megin atriði.
Var' ekki hægt að aka svo segl-
um í þessu máli, að starfsemin
hæfist fyrir vorið, t. d. í marz,
apríl í stað 1. febr. Þá* gat Bún-
aðarþing fjallað um málið á eðli-
legan hátt. — En að þessu frá-
gengnu verður að spyrja: Hverju
sætir að það eru vissir menn —
„vissir ráðunautar“, sem leitað
var álits hjá, og voru það þeir
menn, sem mest og bezt hafa
unnið að tilraunum, fræðslu og
leiðbeiningum á sviði búnaðar
hér á landi síðustu áratugina?
Hverjir voru tilkallaðir, að leggja
á ráðin, um þessa afar þýðingar-
miklu hluti, þegar ekki mátti bíða
Búnaðarþings? Voru þeir tilkall-
aðir tilraunastjórarnir Klemens
Kristjánsson og Ólafur Jónsson,
skólastjórarnir Guðmundur Jóns-
son og Kristján Karlsson, land-
námssljórinn Pálmi Einarsson
formaður tilraunaráðs jarðræktar
frá upphafi þess ráðs, og um mörg
ár aðalráðunautur Búnaoarfélags
íslands og Árni G. Eylands full-
trúi í landbúnaðarráðuneytinu?
svo nöfn séu nefnd. Eftir þeim
upplýsingum, sem Morgunblaðið
hefur getað aflað, var enginn
þessara reyndu manna tilkallað-
ur, það er víst sannleikanum sam-
kvæmt, að það voru „vissir ráðu-
nautar“ og „vissir“ menn sem
lögðu 4 ráðin og réðu.
Þetta er nú afgert og komið
sem komið er, en vel mega þeir
vita það Gísli Kristjánsson
fræðslumálastjóri Búnaðarfélags-
ins, sem nú er orðinn, og hinir
„vissu ráðunautar“ sem mest
hafa um þetta mál fjallað fyrir
stjórn Búnaðarfélags Islands, að
mörgum þykir hér nokkuð ein-
ræðislega að unnið og umfram
þarfir. Sú skoðun mun einnig
eiga formælendur á Búnaðar-
þingi, og að „vissum“ mönnum
hafi verið selt fullmikið sjálfs-
dæmi í málinu. Þetta álit á ein-
faldlega rót sína að rekja til þess,
að menn eru ekki svo ánægðir
með hina nýbyrjuðu fræðslustarf-
semi og hið boðaða framhald
hennar, að þeir getj ekki látið
sér til hugar koma, að betur hefði
mátt stefna um þessa hluti, ef
yfirsýnar hollráðna og reyndra
manna hefði verið leitað.
Og það þýðir ekkert að telja
Búnaðarþingi né bændum al-
mennt trú um það að Bandaríkja-
menn hafi skipað hér svo fyrir
verkum, að skynsamlegar við-
ræður við þá hafi ekki komizt að,
hér hafi ekki verið um neitt að
ræða né velja nema að „afneita
eða samþykkja". Allir skilja hví-
lík fjarstæða slíkt er. Það væri
blátt áfram ekki vansalaust að
þiggja boð, sem svo einstreng-
ingslega væri fram borið. Það er
ómaklegt með öllu að gefa í skyn,
að umboðsmenn Bandaríkjastjórn
af hér á landi vinni þannig að
málum.
Sinfáníuhljómsveitin
í Þjóðleikhúsinu
SINFÓNÍUHLJÓMSVEIT Ríkis-
útvarpsins hélt enn tónleika 2.
marz í Þjóðleikhúsinu undir
stjórn Roberts A. Ottóssonar. Ein
leikari var Rögnvaldur _ Sigur-
jónsson píanóleikari. I stað
„Fídelíó“- forleiksins eftir Beet-
hoven, sem leikinn var á tónleik-
unum næst á undan, var „Leon-
ora“-forleikurinn nr. 3 eftir Beet-
hoven leikinn í byrjun þessara
tónleika. Þessi forleikur er ris-
mikið og stórbrotið dramatískt
verk. Það gerir miklar kröfur til
hljómsveitarinnar og stjórnand-
ans. Gegndi furðu hversu allt
gekk vel, því æfingar munu hér
hafa verið takmarkaðar. Yfirleitt
naut þettu mikla merk sín vel,
en þó var trompet-sólóin að
tjaldabaki of dauf, — en þó einn-
ig full hröð. Var verkið í heild
annars vel byggt upp.
Rögnvaldur Sigurjónsson lék
einleikshlutverkið í þriðja píanó-
konsert Beethovens, í c-moll, op.
37. Leikur hans var persónulegur
og lifandi og mjög glæsilegur. En
hljóðfærið er af hljómlítið og
óhugsandi að ná úr því þeim
þunga og krafti, sem felst í 1.
þætti þessa verks; gætti þess og
víðar þar, sem mikilla átaka
þurfti við. Stjórn Robert Ottos-
sonar var hér yfirleitt góð. Var
einleikara og stjórnanda mjög
vel fagnað í lok verksins. — Eftir
hléið var fyrsta sinfónía Schu-
manns leikin aftur. Hún var gerð
að umtalsefni hér áður í blaðinu,
svo óþarft er að fjölyrða um
hana hér. Þó má geta þess, að
hún naut sín ekki eins vel nú og
í fyrra skiftið, en þá vakti flutn-
ingur hennar hina mestu athygli
áheyrenda. Hljómsveitin og Ro-
bert A. Ottósson hafa unnið hér
mikið og gott verk með þessum
tveim síðustu tónleikum. Aðsókn
var góð að þessum síðustu tón-
leikum og undirtektir hinar
beztu.
P.í.
Framh. af bls. 1.
ar eru ánægðir með tilboðið.
Það var leitt að tillögurnar
voru birtar áður en ríkisstjórn
irnar hafa rætt það að fullu.
FLEIRI VILDU EKKI TALA
AFTENBERLINGSKE segir
að tillögurnar veki mikla at-
hygli jafnvel meðal manna
sem viðriðnir hafa verið mál-
ið. Linvald ríkisskjalavörður
segir í viðtali við blaðið: „Til-
lögurnar virðast fela í sér
möguleika á viðunandi lausn
fyrir báða aðila“..
Blaðið segist árangurslaust
hafa reynt að ná í ummæli
annara manna um málið og
blaðið segir að andstæðingar
málsins muni innan skamms
láta til sín heyra. Loks óttast
blaðið að lagalegir erfiðleikar
í sambandi við tillöguna kunni
’að leiða til þess að afhenda
verði íslendingum handrit
sem þeir eiga ekki — t. d.
norsk handrit. — Páll.
Fræðslukvikmyndir
um hafís
HENRY Kaminsky starfsmaður
Bandaríkjaflota sýndi í gær-
kvöldi tvær stuttar kvikmyndir
á fundi Jöklarannsóknafélagsins
í 1. kennslustofu Háskólans. Onn-
ur þessara kvikmynda sýndi ferð
ísbrjóts um ísbreiður Berings-
sunds til Nome, sem er nyrzti bær
Ameríku. Hin var fræðslumynd
sem sýndi myndun og mismun-
andi tegundir rekíss. Er hún all-
merkileg og er gerð til að kynna
hin misrnunandi hugtök, sem
bandaríski flotinn hefur sett upp
um mismunandi gerðir hafíss.
Hafa hugtök í hafísfræðinni ver-
ið mjög á reiki, þannig að þeir
sem þurfa að sigla um íssvæði
hafa ekki getað treyst lýsingúm.
Nú er ætlunin að gera þetta
glöggvara, setja upp samskonar
merki og hugtök eins og þau er
tíðkazt hafa lengi í veðurfræði.
Enda er að því stefnt að reyna
að semja ísspár með sama hætti
og veðurspár eru nú samdar.
Myndirnar voru heldur stuttar,
svo margt sem kemur hafís við
var ekki nægilega útskýrt. Er
hætt við því að flotastjórnin í
Washington, sem ræður samningu
myndanna hafi valdið spjöllum
á þeim með því að klippa þær
alltof mikið niður.
Stefán Sfeinþérsson,
Akureyri, sexfugur
STEFÁN STEINÞÓRSSON, póst-
ur, Brekkugötu 12, á Akureyri,
verður sextugur í dag. Stefán hef-
ir jafnan verið kenndur við fæð-
ingarheimili sitt, Hamra við Ak-
ureyri, en þar ólzt hann upp til
fullorðinsaldurs.
Stefán hefir ætíð verið hinn
mesti röskleikamaður. Hann hef-
ir haft mikið yndi af skepnum
og þá sérstaklega hestum, enda
verið um langt skeið einn aðal-
tamningamaðurinn í Eyjafirði.
Margan trylltan folann hefir
Stefán gert að góðhesti og góða
hesta hefir hann sjálfur alla tíð
átt. Stefán var ekki gamall, er
hann tókst fyrst á hendur ferða-
lög um landið sem fylgdarmað-
ur. Var hann oft leiðsögumað-
ur fyrir erlenda ferðamenn.
Rækti hann það starf af hendi
af mestu kostgæfni, eins og allt
annað, sem hann hefir tekið að
sér. Hann hefir nú verið póstur
á leiðinni frá Akureyri til Ein-
arsstaða í S.-Þingeyjarsýslu í
mörg ár.
Það væri unnt að skrifa langa
grein um Stefán Steinþórsson
sextugan svo margt hefir hann
vel gert á lífsleiðinni. Hinir
mörgu vinir hans senda honum
beztu óskir á þessum merkisdegi
og vona, að honum endist þrek-
ið og kjarkurinn mörg ár enn.
Kunnugur.
Stormasöm vika
í Mikíalioltshreppí
BORG, Miklaholtshreppi, 5. mara
— I síðustu viku voru stormar,
tíðir hér um slóðir og stórviðri
suma daga. Ekki er þó kunnugt
um skemmdir af völdum veður-
ofsans. Hér er komin talsverð
fönn og illt til jarðar. Þungfært
er orðið á þjóðveginum, en mjólk
urflutningar hafa þó getað hald-
izt til þessa. Um Kerlingarskarð
og Fróðárheiði er ófært en nú er
von á snjóýtu til þess að ryðja
leiðina og aðstoða bílana. — Páll.
- Mc (arlhy
Framh. af bls. 1.
AÐRAR VÍGSTÖÐVAR
Wilson landvarnaráðherra kom
heim úr leyfi í dág. Hann sagði
við blaðamenn að ásakanir Mc
Carthys á hendur herforingjum
væru hlægilegar. Allir vissu þó
að herinn hefði nú nýlega lokið
við að hrinda árás kommúnista
í Kóreu.
McCarthy sagði í fyrstu, að
hann myndi ekki svara þessari
ásökun Wilsons. Síðan breytti
hann um skoðun. Hann kvað
engan ásaka herinn um heild um
kommúnisma, en innan hans
væru til menn sem vitað væri
að gengdu köllum kommúnista.
ÞRIÐJU VÍGSTÖÐVARNAR
í dag dró McCarthy til baka
bótakröfu að upphæð 2 millj.
dollara á hendur Benton öldunga-
deildarþingmanni. Benton réðist
af hörku á McCarthy og starfsemi
hans á nefndarfundi í öldunga-
deildinni 1952 — og tók þsð fram
að hann myndi afsala sér þing-
helgi svo McCarthy gæti stefnt
honum.
- Olíuskip
Framh. af bls. 1.
greiða fyrir því, að íslendingar
geti sjálfir eignazt skip til að
bæta úr þessari brýnu þörf, og
fer því fram á heimild Alþingis
til þess að mega veita ríkisábyrgð
fyrir lánum til kaupa á tveimur
olíuflutningaskipum, svo sem
nánar greinir í frumvarpinu
sjálfu.
Um þag getur ekki orðið deilt,
að áhættulaust mun verða fyrir
ríkissjóð að ábyrgjast lán þau tii
skipakaupa, sem frumvarpið fjall
ar um. Þar eiga þeir hlut að, sem
fyllilega eru færir um að standa
við skuldbindingar sínar.
STÆRRI KAUPSKIPASTÓLL
Raddir hafa heyrst um það, að
óþarfi mundi og jafnvel rangt að
gefa kost á ábyrgð til kaupa á
tveimur olíuflutningaskipum, þar
sem eitt skip mundi geta flutt
mikinn hluta þeirrar olíu, er land
ið þarfnast nú. Það er rétt, að
þessi tvö skip mundu geta annast
mun meiri flutninga en þá, sem
landsmenn þarfnast nú fyrir
sjálfa sig.
íslendingar verða að stefna að
því að koma upp stærri kaup-
skipaflota en aðeins fyrir eigin
flutninga. Stefna ber hiklaust að
því, að íslendingar hafi atvinnu
af siglingum fyrir aðrar þjóðir.
Það mundu þessi olíuskip gera
jöfnum höndum, og væri þá
merkilegt spor stigið í siglinga-
sögu landsins.
Sumir mundu ef til vill vilja
spyrja, hvort stórlán til skipa-
kaupa mundu ekki draga úr
möguleikum til útvegunar þeirra
lána í öðru skyni, sem þegar hef-
ur verið ákveðið að leita eftir og
láta sitja fyrir öðru.
Lán til kau.pa á slcipum og flug
vélum eru sér í flokki í þessu til-
liti og ekki litið á þau sömu aug-
um og lán til öflunar fastra verð
mæta. Getur því hæglega svo á
staðið, að hægt sé að fá lánsfé.
til skipakaupa, sem ekki er fáan-
legt til annars og án þess að slík
lántaka dragi nokkuð úr mögu-
leikum til fjárútvegunar vegna
annarra framkvæmda.