Morgunblaðið - 15.09.1954, Qupperneq 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 15. sept. 1954
múbM
Útg.uH.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgOarm.)
Stjómmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vlfor.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriftargjald kr. 20.00 á mánuði innarlanda.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
kyiming hins íslenzka málstaðar
RÍKISSTJÓRN íslands hefur tæka þekkingu á málstað íslands '
gefið út Hvíta bók um ráð-1 meðal hinna fjölmörgu fulltrúa á KARFAMIÐ ÞVERRANDI
stafanir íslenzkra stjórnarvalda þessu alheimsþingi og frekast er HER VIÐ LAND
Nýju karfumiðin Æ
Grænlund reynust veS
21 skipsfantii hefir þegar verið landað þaðan
%
EINS OG KUNNUGT er fann togarinn „Jón Þorláksson" í sumar
ný karfamið við Grænland, sem áður hafa verið óþekkt. Mið
þessi eru mun nær íslandi en þau, sem íslenzkir togarar hafa áður
verið á og hafa verið nefnd Jónsmið. Framkvæmdastjóri Bæjar-
útgerðar Reykjavíkur, Jón Axel Pétursson ásamt Hermanni Einars-
syni, fiskifræðingi, sem var með í fyrstu rannsóknarför Jóns Þor-
iákssonar á karfamiðunum, áttu fund með fréttamönnum í gær
í þessu tilefni.
til verndar íslenzkum fiskimið-
um, landhelgismálið eins og þær
eru kallaðar í daglegu máli hér
heima. Hefur hún að vísu ekki
verið birt en skýrt hefur verið
frá því, að henni muni verða út-
býtt á morgun eða föstudag, bæði
í laganefnd Evrópuþingsins og
meðal alls þingheims í ráðinu.
Ríkisstjórnin á þakkir skilið
fyrir að hafa gefið þessa skýrslu
út. Færasti þjóðréttarfræðingur
landsins, Hans G. Andersen, hef-
ur tekið hana saman í samráði
við stjórnina. Má óhikað treysta
því, að málstaður íslands sé þar
túlkaður eins glögglega og kostur
er á. Hans G. Andersen er prýði-
lega fær og glöggur maður og
lærðastur allra íslendinga að því
er snertir þetta svið alþjóðarétt-
ar. Hefur þekking hans verið ís-
lenzkum stjórnarvöldum ómet-
anlegur styrkur í baráttu þeirra.
Það er ákaflega mikils virði,
að hinn íslenzki málstaður í
þessu máli sé kynntur • sem
flestum og sem víðast. — ís-
lenzka þjóðin stendur um
þessar mundir í raun og veru
i baráttu fyrir lífi sínu. Ætla
mætti að þegar minnsta þjóð
heimsins gerir þær ráðstafan-
ir til verndar hagsmunum
sínum, sem felast í
auknu vernd fiskimiðanna við
kostur.
Almenningsálitið í einstök-
um löndum hefur oft öflug
áhrif í innanlandsmálum
Þegar karfamið fóru þverr-
andi hér við land og togarar fóru
að sækja í vaxandi mæli á mið-
in við Vestur-Grænland, áttu
þeirra. Á svipaðan hátt"gétur framkvæmdastjórar Bæjarútgerð
ar Reykjavikur oftlega tal um
arútgerðinni starfa og ýmsa aðra,
að öll rök mæltu með því að
flestir sammála um að svo mundi
vera, en ýmsir töldu ís vera á
þessu svæði mestan hluta ársins.1
almenningsálitið í heiminum, , _
ef mögulegt er að skapa það
í einstökum alþjóðamálum,
verið þungt á metaskálunum.
íslenzka þjóðin verður þess karfi) myndi vera á grunnunum | borgarísjakar nærri landi. í júní
ao ireisia pess, ao A A ________■, 3 ir______ mco U4 a
ATHUGANIR FISKIMIÐANN A
1952 og 1953.
Á árinu 1952 lét Veðurstofa
íslands, samkvæmt beiðni Bæj-
arútgerðarinnar, í té ísfregnir a
þessum slóðum og sýndi það sig
að tiltölulega lítill ís var á þessu
vegna
kynna sinn góða málstað sem
víðast meðal þjóða heimsins.
Ef almenningi meðal þrosk-
aðra lýðræðisþjóða yrði það
ljóst, að minnsta þjóð heims-
ins berst fyrir lífi sínu á
grundvelli skýlauss réttar
síns, en er beitt rangindum
og ofbeldi af hálfu fámennra
hagsmunaklíka stærri þjóða,
hlyti það að auka líkurnar
fyrir því, að hinn
málstaður sigraði.
fiskur og þá alveg sérstaklega' svæði í júlímánuði, nema stærri
unum [ borgarísjakar nærri landi. í ji
Voru 1953 lét Veðurstofan athuga a
við Austur-Grænland.
uu andi ihrifar:
í
Tilefni til alvarlegrar
umhugsunar.
BRÉFI frá „borgara“ segir:
„S.l. sunnudag var lýst eftir
íslenzki iftilli tveggja manna flugvél,
sem farið hafði austur til Veiði-
vatna þá um daginn, og var ótt-
ast um að flugvélinni hefði
hlekkzt á á heimleiðinni. Ut-
varpshlustendur héldu niðri í sér
andanum í hvert skipti, sem les-
in var tilkynning frá flugum-
FYRIR UM það bil ári síðan ferðastjórninni um flugvélina,
fóru fram kosningar til danska'sem ekki kom fram.
þingsins. Úrslit þeirra urðu þau, | Flugbjörgunarsveitin og fjöl-
hinni að flokkur jafnaðarmanna fékk mennt hjálparlið úr öllum áttum
| tveimur þingsætum fleira en' kom á vettvang til leitar — og
Óvissan í dðnskum
K
. . , . - . , ,. tveir stærstu borgaraflokkarnir,' hjálpar, ef með þyrfti. Sem betur
strendur Islands, þa hlyt, hun | VÍTlrfrí flokkurinn og íhalds. fóJr £om flugvélin og hin tveggja
Samsteypustjórn Erik manna áhöfn heim heil á höldnu
hafi orðið raunin á,
Norðurlandaráðið lýsti að vísu
að mæta skilningi og góðvild' m^tri
hvarvetna, ekki sízt meðal .. _ ... ^ .
, ’. . . | Enkssen og Ole Biorn Kraft sagði _ en bessi atburður eefur engu
nagranna sinna og vmaþjoða.' , , , 6 „ „ ,, ., i en ‘HUU1UU1 engu
En bví fer viðsfiarri að sú þvl af s6r og Hans Hedtoft mynd- að síður tilefni til alvarlegrar
tn pvl ler v,OSIiarri ao su ag. minnihlutaStjórn jafnaðar- umhugsunar.
manna.
Orsök þess að jafnaðarmenn „. ..
yfir skilningi sínum og samúð fengu fleiri þingsæti en hinir 7 a . ugum er ar’
með aðgerðum okkar. Ber mjög tveir borgaraflokkar var fyrst og s lol'na*'lnnar.
að fagna því, að þær þjóðir, sem fremst sú, að Knud Kristensen,1 f>AÐ 61 sa ao seg:)a ofboðslegt
okkur eru skyldastar hafa þó tek- fyrrverandi forsætisráðherra og td þess að hugsa, hvernig
ið slíka afstöðu. En það er sorg- ' leiðtogi Vinstri manna, klauf þessar smáfjugvélar eru „gerðar
legur vottur um lífseigju ný- flokk sinn og myndaði nýjan(út“, ef svo má að orði kveða og
lendusjónarmiðanna, að þjóðir flokk. Hann fékk að vísu engan er full þörf og nauðsyn á að hin
eins og Bretar, Hollendingar og þingmann kosinn en dró nægilega ' opinbera flugumferðarstjórn láti
Belgíumenn skuli hafa snúizt mikið atkvæðamagn frá borgara- ’ hér til sín taka með strangt eftir-
hart gegn lífsbjargarviðleitni ör- flokkunum til þess að Hedtoft lit með þessum ferðum, enda tví-
fámennrar nágrannaþjóðar sinn- fékk fleiri þingsæti en þeir.
ar. Meðal þessara þjóða er sú ■ En nú er svo komið að hin
skoðun ennþá alltof algeng, að mesta ringulreið ríkir í dönsk-
stórþjóðir eigi afskiptalaust að um efnahagsmálum. Hefur | flugmanna okkar hafa gert sig
geta arðrænt smáþjóðir, vaðið stjórnin neyðst til þess að ka!la'seka um é ekki að oatalig.
mælalaust skylda hennar.
Fyrirhyggjuleysi það, sem
margir hinna nýtilkomnu einka
að
upp í landsteina þeirra og hrifsað þingið saman og leggja fram rót
matinn frá munni fólksins. j tækar tillögur um hækkun skatta
Því skal að vísu engan veginn og tolla og samdrátt verklegra
haldið fram að allur almenning- framkvæmda í landinu. Hefur
ur meðal þessara ágætu þjóða þeim verið mjög illa tekið. Engu
haldi fast við þessa skoðun. Allt að síður taldi radikali flokkur- .. . , ,
bendir þvert á móti til þess að inn rétt áð greiða atkvæði með j af götunni, í hálfsokkum og létt
það séu aðeins hinar harðsnúnu stjórninni gegn vantraustri íhalds um sumarfötum ncr masVe meí
Lélegur útbúnaður.
ÞESS eru ekki fá dæmi,
‘flugmaðurinn setjist upp í
flugvél eins og hann kemur fyrir
hagsmunaklíkur togaraeigenda, manna og Vinstri manna, sem
sem fyrst og fremst standi fyrir kröfðust þess, að kosningar yrðu
áróðri og andstöðu gegn friðun- látnar fram fara í landinu. En
arráðstöfunum íslendinga. j allt er í hinni mestu óvissu um
Vegna þessa er það mjög þýð- það, hvernig tillögum stjórnar-
ingarmikið, að íslendingar leggi innar reiðir af. Áuðsætt er að stöðum.
hið mesta kapp á að kynna mál- jafnaðarmenn vilja alls ekki ekki komið
• og máske með
kaffi á einum hitabrúsa og tvö
vínarbrauð í poka. Þannig úr
garði gerður er svo haldið langa
vegu inn yfir örævi landsins
langt frá öllum mannlegum bú-
Sem betur fer hefur
til margra slysa í
stað sinn meðal þessara þjóða og leggja út í kosningar að svo! einkaflugi okkar hingað til, en
um heim allan. Stórt spor í þá komnu. Tillögur þeirra um skatta hvernig, verður okkur á að
átt er útgáfu Hvítu bókarinnar og tollahækkanir eru engan veg-! spyrja, myndu þeir, sem þannig
og útbýting hennar meðal full- inn vinsælar með þjóðinni. Hed-' hha sig ht j flugleiðangur, mæta
trúa þeirra Evrópuþjóða ssm toft hefur einnig bent á, að óhappi, sem að höndum’ bæri
standa að Evrópuráðinu. En við dónsku stjórnarfari gæti á næst- 1 segjum vélabilun og nauðlend’
eigum hiklaust að ganga lengra unni orðið mjög óheppilegt, ef, ingu inni á öræfum fleiri ega
í þessum efnum. Við eigum að minmhlutastjorn hans yrði felld * • u - * i-i
útbýta Hvítu bókinni meðal allra eftir eins árs setu. Minnihluta- g* blð eftlr þvi að hfalp
fulltrúa á Allsherjarþingi Sam- stjórn borgaraflokkanna tveggja, _ _ ' , . .
einuðu þjóðanna, sem kemur á sem þá tæki við gæti þá ekki . Þao getur venð f,ðl kaídlegt
næskinni saman í New York. Á vænzt mikils langlundargeðs af, mn! 1 °byggoum þott lagt hafi
þessu mikla þjóðanna þingi mæt- hálfu jafnaðarmanna. | verið af stað fra Reykjavík í sól-
ast fulltrúar frá 60 þjóðum í öll-J Hver sem niðurstaðan verður skini og blíðu. Flestar þessara
um heimshlutum. Einnig þar um afgreiðslu tillagna þeirra, sem smáflugvéla eru talstöðvarlausar
hafa landhelgis- og friðunarmál jafnaðarmenn hafa lagt fram, er °§ útheimtir það út af fyrir sig
verið rædd og munu verða rædd auðsætt að mikil óvissa hlýtur sfnu meiri varfærni og fyrir-
þar í framtíðinni. Það er mjög að ríkja um skeið í dönskum hyggju þeirra, sem bera ábyrgð
nauðsynlegt, að skapa eins við- stjórnmálum, á ferðum þeirra. — Borgari."
Suðurnesjavegur.
ÆRI Velvakandi!
Það gladdi mig, þegar ég
fyrir nokkru las í dagblöðum
bæjarins nafnið Suðurnesjaveg-
ur.
Á undanförnum árum hef ég
ieitazt við að koma því til leiðar,
að tekið yrði upp þetta nafn í
staðinn fyrir Reykjanesbraut, og
að gefnu tilefni ræddi ég þetta
í pistlum þínum fyirr rúmu ári
síðan (30. ágúst 1953).
Vonandi festist nafnið Suður-
nesjavegur við veginn suður með
sjó. —Með þökk fyrir birtinguna.
Egill Hallgrímsson".
J
Síðasti dagur
sundkeppninnar.
A, nú er að hrökkva eða
stökkva — synda eða — —
sökkva til botns í skömm og
niðurlægingu fyrir okkar eigin
leti og sofandahátt. Eða ertu ef
til vill, lesandi góður þegar bú-
inn að synda 200 metrana eins og
sönnum íslendingi sæmir? Ef
ekki þá ætla ég rétt aðeins að
minna þig á, þó að ég viti, að það
er öldungis óþarfi, að í dag er
síðasti dagurinn, sem keppnin
fer fram. Kl. 12 á miðnætti í
kvöld lýkur henni, þú getur jafn-
vel skroppið eftir 9-bíó, þó að ég
ráði þér nú reyndar eindregið
til að vera fyrri en seinni í tíð-
inni, þar sem viðbúið er að ösin
og troðningurinn undir lokin
verði mikill.
Hvort ég sjálfur er búinn að '
synda? — Þú getur nú rétt í- j
myndað þér! Það skiptir ekki
má!i, hve lengi ég var á leiðinni I
— ég komst það samt!
Ag hika er
sama og tapa.
ný, og reyndíst þá lítill ís þar.
Var þá togarinn Ingólfur Arnar-
son áendur til þess að gera til-
raunir. til veiða.p þéásúm slóðum.
Reyndi Ingólfur á svipuðum slóð-
urn og nú ei* veriÚ áð áSa ‘a’ og
fékk um 5 tonn af karfa í hali
eftir 45 mín. tog. Karfi þessi var
smár, aðeins % hirðandi. Nokkru
seinna í sama mánuði fór togar-
inn Hallveig Fróðadóttir á svip-
aðar slóðir. Kom þá í Ijós að því
nær sem landi dró því minni
karfa var að hafa og sums stað-
ar ekkert.
FERÐ JÓNS ÞORLÁKSSONAR
í ár sýndi sig, að tiltölulega lít-
ill ís var meðfram allri strönd-
inni_ frá Angmagsalik og suður
úr. í ágústmánuði var leitað eft-
ir því við stjórn Fiskimálasjóðs,
að látin væri í té fjárhagslegur
stuðningur við áframhaldandi
lit við A-Grænland. Að fengnu
samþykkí sjávarútvegsmálaráð-
herra, lofaði stjórn Fiskimála-
sjóðs fjárhagslegum stuðningi, ef
afli yrði svo lítill að ferð togar-
ans svaraði ekki kostnaði. Til-
skilið var að fiskifræðingur yrðí
með skipinu og aðstoðaði við
mælingar á sjávarhita og gerði
fleiri nauðsynlegar athuganir.
Var til þess fenginn dr. Her-
mann Einarsson. Togarinn Jón
Þorláksson lagði upp í þessa för
þann 21. ágúst s. 1. og kom í höfn
1. sept. með farm, er nam 284.780
kg. alls, þar af 283.780 kg. karfi,
110 kg. lúða og 980 kg. annar
fiskur. Samkv. umsögn fiski-
matsmanns, er það sá bezti karfi,
sem landað hefur verið frá því
á vertíð. Síðan hafa íslenzkir tog-
arar veitt þar rúmlega 6600 smál.
af karfa, sem er um 21 skipsfarm
ur, — og í gær landaði Jón Þor-
láksson í annað sinn karfa af
þessum miðum.
JÓNSMIÐ
Hermann Einarsson, fiskifræð-
ingur, kvað þessi mið vera um
28 st. siglingu frá Malarrifi und-
ir Snæfellsjökli. Eru það 340—
360 sjómílur, en áður þurftu
togararnir að fara minnzt 1000
sjómílur á miðin, til Vestur-
Grænlands. Er komið var á þessi
mið, sagði Hermann taldi skip-
stjórinn, Ólafur Kristjánsson, að
þar mundi líklegt fyrir karfa. —
Var fyrst reynt á þessum stað,
en síðan haldið suður á bóginn.
Urðum við þá fyrir þungum
straum, svo óhægt var að gera
rannsóknir. Fórum við þá norð-
ar, en fengum minna. Reyndum
við síðan á um 60 mílna svæði
hér og þar á tveimur sólarhring-
um. Fundum við beztu skilyrðin
á tilteknu svæði og var þar sett
bauja. — Var það þar sem við
nefndum Jónsmið. Reyndum við
síðan að kynnast þessum slóðum
sem bezt og fundum við ágæt-
an botn þar sem enginn svamp-
gróður var í botninum, en hann
er mjög til baga veiðunum.
SAMI FISKUR OG VIÐ
ÍSLANDSSTRENDUR
Á miðum þessum er hlýsævi,
það sama og umlykur strendur
íslands, og kemur þaðan. Á þess-
um slóðum halda sömu fiskteg-
undir sig og hér við land. Feng-
um við þarna karfa, kolmunna,
þorsk, upsa hlíra, steinbít, blá-
gómu, keilu, gulllax og flyðru.
Má segja að með rannsóknum
þessum hafi Bæjarútgerð Reykja-
víkur hrundið af stað ákaflega
nauðsynlegum hlut, sem ætti að
halda áfram. Eitt er þó mjög
bagalegt fyrir íslenzku togarana,
sem veiðar stunda á þessum slóð-
um, og er það, að engin kort
eru til, sem að gagni mega koma
af þessum stað, þar sem engar
mælingar hafa farið fram þarna
sem nökkru nemur. Er því ákaf-
lega erfitt fyrir skipstjórana að
átta sig þarna bæði hvað straum-
um og ís viðvíkur. Þó bera
skýrslur það með sér að ís hefur
farið minnkandi ár hvert við
Austur-Grænland síðan árið
1946.
Auk þessarra rannsókna gerði
Hermann Einárssön einnig nokkr
ar ethuganir á dýralífi á þessum
slóðum, meðal annars á fæðu
karfans o. s. frv.
Framh. á bls. 12, 1