Morgunblaðið - 07.10.1954, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 7. okt. 1954
MORGU /V BLAÐhÐ
21
Spjallað v/ð sænskan guðfræ&ing
Eining nð istiki skip
Háskélesnám
áhdaríkjunum
SÆNSKUR guðfræðingur, Dr. Harry Johannsson, ðvalði hér nokkra daga á leið sinni
1 m til Svíþjóðar frá Bandaríkjunum, en þar saí hann bing Alþjóðasambands kirkna
(World Council of Churches). Br. Johannsson er íormaður Norrænu alkirkjustofnun-
arinnar í Sigtúnum, sem er í nágrenni Stokkhólms. — Fréttamaður Mbl. hitti Dr. Jo-
hannsson að máii íil að spyrja frétta af þingimu. Alþjóðasambanð kirkna var stofnað
í Amsterdam árið 1948. Hundrað sextlu og þrjár kirkjur í 48 löndum eru aðilar að Al-
þjóðasambandinu. Þingið var haldið í Evanston í Hiinois frá 14.—31. ágúst.
— Aðalviðfangs- og umræðu-
efni þingsins var KESSTUIt —
VON HEfMSlNS. — Síðastliðin
þrjú ár heíur þetta verio rætt
mikið meðal guðfræðinga, bar
sem í þessu viðíangsefni fslst frá
guðfræðilegu sjónarmiði mikið
vandamál. j
— Þegar í byrjun umræðn-
anna á þinginu varð augljóst, að
menn tóku yfirleitt tvenns konar
afstöðu til þessa vandamáls: I
Evrópumenn eru yfirleitt
þeirrar skoðunar, að Kristur
sem von heimsins sé tengt kenn- '
ingunni um heimsendi, þ. e. að
1
ÞAÐ mun hafa verið mann-
margt á þinginu?
— Þetta er efalaust stærsta
þing, er haldið hefur verið á
vegum kristinnar kirkju. Þrettán
hundruð fulltrúar frá hinum
ýmsu kirkjum voru þarna stadd-
ir og í för með þeim voru nokkur
hundruð ráðgjafar og sérfróðir
menn. Þar að auki voru gestir,
sem sóttu um þátttöku í þinginu,
og var skipulögð fyrir þá sér-
Stök dagskrá.
— Sem dæmi um áhuga manna
fyrir þinginu, er mér ríkast í
minni sunnudagskvöldið 15. ág.,
er fundur var haldinn á Soldier’s
Field í Chicago. Viðstaddir voru
125 þús. manns og 30 þús. sem
vildu kornast, fengu ekki að-
göngumiða.
FULLTRÚAR FKÁ AUSTRI
OG VESTRI
Fulltrúarnir voru af ýmsum
þjóðum og kynþáttum, bæði frá
áustrænum og vestrænum lönd-
um, t. d. Hromadka, biskup frá
Prag, fjórir ungverskir biskupar,
og biskup og prófessor frá Sló-
vakíu. Ég man eftir ungum ís-
lenzkum presti þar, séra Braga
Friðrikssyni, sem nú gegnir
prestsstörfum í Manitoba í Kan-
ada. Einkum voru menn áfram
Um að kynnast þeim, sem komu
frá löndunum handan járntjalds-
ins.
— Þingið mun vafalaust hafa
vakið mikla athygli?
— Já" blaðamenn voru fjöl-
margir þar og komust þangað þá fyrst muni nýr og betri heim-
færri en vildu. Sjónvarp og út- ur verða til.
varp fluttu einnig fréttadagskrár Ci Bandaríkjamenn taka meir
frá þinginu. Fyrsta guðsþjónust- Zi. þá afstöðu, að heimurinn fari
anríkisráðherra Bandaríkjanna
hefur verið starfandi meðlimur
Bandaíagsins í mörg ár.
Kynþáttavandamálið var
einnig rætt, einkum í sambandi
við suðurríki Bandafíkjanna og
Suðör-Afríku.
■fc Einnig var ræ%d köllun
hins kristna leikmanns — hvað
það raunverulega merkir að vera
kristinn.
SKERFUR LE5KMANNA
MIKILSVERÐUR
Blaðinu hefir borizt eftirfar-
andi frá stjórn Í.A.F.:
HAUSTIÐ 1949 hófst nýr þáttur
í starfsemi Íslenzk-Ameríska fé-”
lagsins, þá fóru sex íslenzkir
stúdentar til náms í Bandaríkj-
unum, þeir fyrstu sem félagið
hafði útvegað námsstyrki þar.
Áður hafði félagið veitt náms-
mönnum ýmisskonar aðstoð við
að komast vestur um haf, eink-
um á stríðsárunum, en þetta voru
fyrstu styrkirnir, sem veittir
voru íslenzkum námsmönnum
fyrir milligöngu félagsins.
Að visu lagði félagið ekki sjálft
fram féð til þessara styrkja. Til
þess skortir það enn bolmagn,
hvað sem síðar kann að verða. En
með samvinnu við tvær menn-
ingax'stofnanir í Bandaríkjunum,
American Scandinavian Found-
ation og Institute of International
Edueatioan, hefur félagið nú að-
stöðu til að geta árlega útvegað
nokkrurn íslenzkum stúdentum
námsstyrki við ameríska háskóla.
American Scandiavian Found-
ation hefur á stefnuskrá sinni
Tóku leikmenn mikinn þátt stúdentaskipti við Norðurlönd, og
Dr. Harry Johansscn
í umræðunum yfirleitt?
— Já, eg þeirra þáttur til um-
ræSnanna var mjög mikiisverð-
ur. Annars fóru umræðurnar yf-
irleitt fram þannig, að guðfræð-
ingunum var skipt í flokka, sem
síðan gerðu skýrslui’, er lagðar
voru fram fyrir þingið í heild.
Skýrslurnar eru síðan sendar til
kirknanna og er það mjög mikil-
vægt, að þær séu vandíega rædd-
ar mcð söfnuðunum.
i
FYRIRHUGUÐ STÆKKUN
— Ætlar Alþjóðasambandið að
færa út kvíarnar?
— Það hefur stækkað mjög
mikið og níiklar áætlanir voru
ræddar á þinginu um írekari
stækkun þess. Aðalbækistöðvar
Sambandsins eru í Genf í Sviss-
landi.
— Segja má, að stjórn þess sé
skipt niður í þrjár aðaldeildir,
rannsóknadeild, deild alkirkju-
legra framkvæmda, og fræðslu-
deild. Deildunum er aftur skipt
niður í starfssvið. Undir rann-
sóknardeildina heyra störf á sviði
kristilegrar einingar, þjóðfélags-
starfar þar sem milliliður milli
Íslenzk-ameríska félagsins og
svipaðra félaga í hinum Norður-
löndunum annars vegar og
Institute of International Educ-
ation hins vegar, en IIE er mið-
stöð Bandaríkjanna íyrir stúd-
entaskipti við önnur lönd. Hvor-
ug þessara stofnana veitir þó sjálf
handa kandidötum. Styrkirnir
handa nýjum stúdentum eru allir
yeittir við svokallaða Liberal
Arts Colleges, þ.e.a.s. fjögurra
ára háskóla, þar sem námi lýkur
með B.A. prófi í húmanistiskum.
fræðum eða B.Sc. próíi í vísind-
um og verkfræði. Kandidata-
styrkirnir eru hins vegar ætlað-
ir til framhaldsnáms á því stigi,
sem samsvarar æðri stigum nor-
rænna háskóla. Styrkirnir eru
misháir og miðast að nokkru við
þarfir umsækjenda. Algengast er,
að skólarnir veiti undanþágu frá
kennslugjöldum, en auk þess er
séð fyrir uppihaldi nemenda að
einhverju eða öllu leyti, eftir
því sem þörf er á. Styrkirnir eru
veittir til eins árs i senn, og er
ekki fengin full reynsla um mögu
leika á framlengingu þeirra eu
óefað má gera sér góðar vonir í
því efni, enda mun þar mest velta
á frammistöðu hvers einstaks
nemanda.
Hingað til hafa ætíð fleiri nýir
stúdentar sótt, en hægt hefur ver-
ið að taka á móti. Hins vegar
hafa fáir kandidatar sótt aðrir en
læknar, og þar eð rnjög erfitt er
að koma læknum að við skóla eða
spítala í Bandarikjunum, hefur
ekki verið hægt að senda um-
sóknir um eins marga kandidata-
styrki og liklegt er að mu.idu
fást. Vix'ðist íull ástæða íil að
hvetja islenzka kandidata til að
gefa gaurn að því tækifæri, senr
þá styrki, sem her er um að ræða, I hér er látið ónotað.
heldur hafa þær sambönd við j
fjölda skóla og annarra stofnana, j
sem yfir styrkjum eiga að ráða, |
og starfsemi þeirra er fyrst og '
fremst faiin í því, að safna um-
sóknurn erlendis frá og koma
þeim á framfæri við styrkveit-
endur. Með þessu móti er um-
sóknunum beint þangað, sem
rnestar iikur eru á að styrkir fá- ,
ist, en jafnfraint hefur stofnunin I
sainráð við ýmis stéttarfeiög há- ,
skólaborgara um val á sem hent- !
ugustum skóla fyrir hvern nem-
anda og hverja námsgrein. Þó að j
alltaf séu nokkrir, sem ekki þurfa
á aðstoð sem þessari að halda,
munu hinir fleiri sem not geta
af henni haft, og er félaginu það ;
an var tekin upp á plötur og dagbatnandi, og að.hinn ný og'mála, guðspjailaprédikun og trú- ánæeiuefni ekki sízt nú er erfitt
útvarpað um allan heim. Álitið betri heimur sé þegar farinn að boðsmála. anægjuemx, eKKi eiint
er, að áheyrendur hafi verið um myndast í þeim heimi, sem við
nú lifum
10 milljónir.
EISENHOWER
OG IIAMMERSKJÖLD
— Eisenhower forseti kom á
þingið og ílutti ræðu um trúmál.
BaS hann kirkjurnar að biðja ’
fyrir friði og Iagði ríka áherzlu:
á mikilvægi bænarinnar. Dag
Hammerskjöld, aðalritari S.Þ., i
flutti einnig ávarp og kvað starf- j
semi kirkna í þágu skilnings'
þjóða í milli vera mjög mikil-
væga.
— Hversu oft hefur Alþjóða-
sambandið haldið þing?
— Þetta er í annað skipti, sem
þing kemur saman á þess veg-1
uip. Stjórnarskrá sambandsins'
mælir svo fyrir, að þing skuli hvermg
koma saman á 5—6 ára fresti.
HEITAR UMRÆBUR
-— Umræðurnar um þessi mál
, voru mjög heitar.
! Margt annað mun
hafa borið á góma?
I — í því sambanöi má einkum
nefna sex minniháttar umræðu-
efni:
■jlr Eining vor í Kristi og
sundrung vor sem kirkjúr, þ.e.a.s.
vandamái kristilegrar einingar
kirknanna og hvernig einingu
verður komið til leiðar þrátt fyr-
ir mismunandi trúarsiði kirkn-
anna.
•fa Prédiknn guðspjalianr.a og
AÐSTOÐ VIÐ
FLÓTTAMENN
— Deild alkirkjulegra fram-
kvæmda fjallar um málefni
j æskulýðshreyfingarinnar innan
vafalaust kirkjunnar, samstarf karla
starfsemi í þágu leikmanna, svo
sem aðstoð þá, sem kirkjur veita
flóttamönnum, t. d. í Þýzkalandi,
en þar eru um 10 milljónir flótta
gerist um utanferðir námsmanna,
að geta á þennan hátt greitt götu
þeii’ra, sem stunda vilja náin í
Bandaríkjunum.
Hlutverk Íslenzk-ameríska fé-
lagsins við veitingu þessara
styrkja er fyrst og fremst það,
að reyna að sjá svo um, að um-
sóknir komi fram um þá styrki,
sem vænta má að íslenzkir stúd-
entar eigi aðgang að á hverjum
manna, Arabalöndunum, einkum tima’ Tit Þess af,|ar félagið sér
kirkjan getur vakið
áhuga almennings á því viðfangs- j EINING AÐ BAKI
efni, en þetta er mjög mikið
vandamál allra kirkna í heimin-
um.
•fc í þriðja lagi var rædd ið?
þjóðféiagsleg afstaða kirkjunnar
MERKIR LEIÐTOGAR
KIRKJUNNAR
. — Margir merkustu menn
kirkjunnar voru þarna sarnan
komnir, t. d. Þjóðverjarnir Dr.
Dibelius og Dr. Niemöller, ýmsir úandi Fið þjóðfélagsmal.
enskir leiðtogar kirkjunnar, svo
sem erkibiskupinn af Canter- NEFND
bury, norsku biskuparnir Berg- ALÞJÓÐAMÁLEFNI
grav og Smemo, dönsku biskup-1 * Saamband bjóða í milli
arnir Fuglsang og Damgaard, hefur lengi verið eitt af við-
sænski erkibiskupinn Briiioth| fangsefnum kirkjunnar. Alþjóða-
Sherill biskup frá New York og samband
bandarískur prófessor í guðfræði haU(taiaf
Van Dusen að nafni.
á hverju hausti upplýsinga um
það, hve margar umsóknir sé
vænlegt að senda héðan. Síðan er
umsóknum safnað og valdar úr
þær, sem vænlegastar þykja. Eru
þær síðan sendar vestur um haf
I með meðmælum félagsins, og er
I venja að senda þvínær helmingi
| fleii'i umsóknir en gert er ráð
SKIFTUM SKOÐUNUM j fyrir að teknar verði, til þess að
-— Voru leiðtogar Alþjóða- engin tækil'æri fari iorgörðum.
sambandsins ánægðir með þing- j vali umsækjenda fer félagið
Palestínu og Sýrlandi, cg í Hong-
kong.
— Aðstoð þessi er fólgin í því
að hjálpa fólki til að flvtjast til
annarra landa, sjá því fyrir fæði
og klæðum, og veita því þjón-
ustu presta.
Umsóknum er veitt móttaka í
september eða október.
Þeir sem hloíið haía styrki til
náms í Bandaríkjunum á þessu
ári fvrir milligöngu íslenzk-
ameriska félagsins eru:
Guðmundui’ I. Sigurðsson, sem
mun nema afbrotafræði (krimino
logy) við Univorsily of Pennsyl-
vania.
Þórunn Þórðardóttir, sem
leggja mund stund á félagsfræði
(sociology) við University of
Kansas.
Jóhanna Valdemarsdóttir, sem
nema mun enskar og ameriskar
bókinenntir við New Jersey State
Teaehers Gollege.
Félagið tók einnig á móti um-
sóknum fyrir bandarísku ríkis-
styrkina, en þá hiutu að þessu
sinni fimm ísiendingar, þeir:
Ármann Snævarr, sem nemur
lögfræði við Harvard Universiíy.
Bjarni Magnússon, sem nemur
milliríkjaviðskipti við Celumbia
University.
Gunnar Böðvarsson, sem nem-
ur stærðíræði og eðlisfræði við
California Instituie of Techno-
logy.
Magnús Magnússon, sem nem-
ur raforkuíræði við Princeton.
University.
Snjólaug Sveinsdóttir, sem
nemur „pedodontia” við North-
westei'n University.
og ábyrgðarh'uti hennar í sam-
Enginn fulltrúi sótti þingið frá
rómversk-kaþójsku iöndunum.
KRISTUR —
VON HEIMSINS
— Hver voru helztu viðíangs-
efni þingsins?
kirkna og Alþjóða-
trúboðsstarfseminnar
hafa stofnað nefiid undir forustu
Sir Kenneth Graubb í Londc-n og
Dr. F. Nolde frá Philadelphia.
Nefndin á að ræða, að hve miklu
Jeyti kirkjan skulí réyna að béita
áhfifum síiiúm á1 rikisstjórnir ofc
í S.Þ/Vþ'éksúih éfnúm.
— Gétá' niá þfeiS aö Dulíes ut-
— Já, viðfangsefnin voru tekin
mjög alvarlcgam tökuni. Á þessu
þingi ræddu leiðtogar kirkjqnn-
ar, ieikmcnn og guðíræðingar
grandgæfilega öli þau vandaniál,
cr kirkjurnar eiga við að stríða
nú á timum, og ekki veitir af
sliku vegna þess ófremdar-
ástands sem nú ríkir í heimin-
um.
— Auðvitað urðu miklar deilur
í umræðunum á þinginu, en að
baki þess lá mjög sterkur hugur
a einingu. Varía var við Öðru að
búást, þar sem AJþjóðasamband-
ið er sVo nýlega stofnsett og
fyrsta' kJofning irinan kirkjunnaii’
átti sér stað' á !1.~ öld og siða-
!t -5Frh. á bls. 28
fyrst og frernst eftir því, Jive Jxag-
nýta og þarf lega námsgrein nem-
andi hyggst að leggja stund a, en
jafníramt er þess gætt, að til-
, gangur nernendaskipta er ekki
bundinn við hagnýti námsgi'ein-
arinnar, og því reynt að velja þá
I nemendur, sem kcmið geta fram
1 sem góðir fulltrúar þjóðar sinnar
| og lagt sinn skerf til aukinna
kynna og betri skilnings milli
! þjóðanna. Að sjálísögðu koma
ékki aðiir til greina en góðir
námsmenn.
BtyrkjúnÚm • er skipt í tvo
hópa, armars vegar handa nýjum
stúdfentum ‘eða þeim, sem ekki
IVdfá iókið méirá e'n tveimur ár-
úm af háskólanámi, hins vegar
Ungor !$!endingur
aðsfoðsr
n
UNGUR íslenzkur námsmaður,
Búnar Ejarnason, er leggur stund
á efnaverkfræði við konunglega
tekniska háskólann í Stokkhólmi,
hefur geiið sc r hið bezta orð fyr-
ir námshæíilpika. Hefur hann
stundað nám sitt í þrjá vetur og
iýkur prófi að vori.
Nýlega hcfur próíessor sá er
kennir Við skólann óijfræna elria-
fræði, beðið llúnar að vera sér
til áðstoöar við kennsiu í þeirri
gréin i ’vetur. Mun Rúnar stunda
það starf jafnframt námi sinú.