Morgunblaðið - 27.10.1954, Page 7

Miðvikudagur 27. okt. 1954
MORGVXBLAÐIÐ
7
kiiipmacfer sexfupr í da§
SEXTUGSAFMÆLI á í dag einn
af kunnustu verzlunarmönn-
um þessa bæjar, gamall og góður
vinur minn, Sigurður kaupmaður
í Sokkabúðinni. Munu þeir Reyk-
víkingar fáir vera, sem ekki
kannast við hann eða hafa notið
þjónustu hans sem starfandi
verzlunarmanns um 40 ára skeið
ýmist í Vöruhúsinu eða eftir að
hann gerðist kaupmaður í Sokka-
hillu. Því má eigi heldur gleyma,
að hann liefur í ríkum mæli þann
eiginleika góðra kaupmanna að
vilja ekki hafa á boðstólum ann-
að en góða vöru,
Sigurður er maður hreinskilinn
og hispurslaus, fastur i skoðun-
um og drengur góður. Hann er
snyrtimenni, hvatur í spori, létt-
ur á fæti og ungur í anda.
Sigurður er nú staddur í Kaup-
mannahöfn ásamt konu sinni, frú
Söru Þorsteinsdóttur, sem hefur
jafnan verið hægri hönd manns
síns í starfi þeirra. Vinir þeirra
senda þeim nú hugheilar afmælis
kveðjur.
Guðni Jónsson.
Uli misiafn
á ísafirði
ÍSAFIRÐI, 26. okt.: — Nokkrar
trillur hafa verið á sjó undan-
farna daga héðan og hefur afli
verið mjög misjafn. Þrír bátar
stunda nú rækjuveiðina og hafa
veitt sæmilega mikið magn, en
rækjan er fremur smá og léleg.
Togarinn Sólborg landaði karfa á
ísafirði fyrir helgina, 267 tonn-
um sem fóru til frystingar.
I Barnaskólinn hér er um það bil
! að taka til starfa. Aðrir skólar
hafa þegar hafið kennslu. — Jón.
Hvar er Dýraverndunarfé!agið ?
búðinni fyrir aldarfjórðungi. —
Með lipurð og árvekni í starfi
sínu hefur hann aflað sér margra
vina og 'unnið sér sess meðal
traustustu manna sinnar stéttar.
•Sigurður er fæddur á Báreks-
eyri á Álftanesi, en foreldrar
hans, Guðmundur Guðmundsson
formaður og Soffía Einarsdóttir
frá Ráðagerði á Seltjarnarnesi,
fluttust til Reykjavíkur, þegar
Sigurður var á 8. ári. Settust þau
að í Vesturbænum, og þar átti
Sigurður heima, unz hann var
orðinn uppkominn maður. Þar
vestur við sjóinn, hjá Veiðikletti
og Svartakletti, úti á Granda og
úti í Örfirisey. var æskuleikvöllur
hans og jafnaldra hans. Hann er
vanur að orða það svo á verzlun-
armáli, að hann sé 100% Vestur-
bæingur, og tryggð hans við
æskustöðvaxnar þar sýnir, að það
er meira en orðin tóm, því að
aldrei liður svo langur timi, að
hann geri sér ekki ferð þangað
vestur eftir, setjist á einhvern
klettinn, gamlan kunningja, og
njóti útsýnisins þaðan vestur yfir
flóann. Efalaust hefur Sigurður
oft skynjað innra með sér þá
fegurð, sem skáldið Tómas Guð-
mundsson, vinur hans, lýsir í
hinu snjalla kvæði sínu: í Vest-
urbænum:
Það kvað vera fallegt í Kína.
Keisarans haliir skína
hvítar við safírsænum.
En er nokkuð yndislegra
•— leit auga þitt nokkuð fegra —
en vorkvöld í vesturbænum?
Sigurður hóf verzlunarstörf í
Edinborgarvei'zlun 1911, en stund
aði á næstu árum ýmsa aðra
vinnu, var meðal annax-s sjómað-
ur austur í fjörðum. En árið 1915
réðst hann í Vöruhúsið til Jensen
Bjerg kaupmanns, og síðan heíur
hann unnið óslitið að verzlunar-
störfum eða í nær fjóra áratugi.
í Vöruhúsinu vann hann í 15 ár
og var þá meðal annars verzl-
unarstjóri fyrir útibúi Vöruhúss-
ins á Sigluíirði í þrjú sumur. Árið
1925 var Sokkabúðin stofnuð sem
útibú frá Vöruhúsinu, en 1929
keypti Sigurður og frú Sara,
kona hans, þá verzlun og hafa
þau rekið hana síðan með dugn-
aði og forsjá allt til þessa eða í
réttan aldarfjórðung. Eg vil ekki
segja, að Sigurður sé fæddur
verzlunarmaður, því að mörg
Önnur störf mundi hann án éfa
hafa innt af hendi með prýði, en dýranna, og til að taka með rögg-
áreiðanleiki hans og i'eglusemi semi í táútóana á einn og annan
um fjárreiður, samfara lipurð og hátt, er þ$$s gprist þörí. Okkur,
háttvlsi gera það að verkum, að sem teljast viíjum meðlimir í
énginn, sem til þekkir, getur ef- J siðuðu •þjóðfélagi, er það vai'la
azt um það, að hann sé á réíti'i 1 vansalaust, að Dýraverndunarfé-
í KVÖLD fer fram hátíðamessa
i Hallgi'ímskirkju í Revkjavík,
eins og venja hefir verið undan-
farin ár á ártíðardegi séra Hall-
gríms Péturssonar, en hann and-
aðist 27. okt. 1674 að Ferstiklu í
Hvalfirði.
Hátíðamessan fer fram með
nokkru öðru sniði en venjuleg
messa. Sungin er kyria og gloria,
eins og tiðkaðist áður en messu-
forminu var breytt í byrjun 19.
aldar, og tónað er með gregorí-
önsku lagi.
Loks er sunginn hinn forn-
frægi sálmur ,,Te Déum“.
Sóknarprestar Hallgrímskirkju
hafa jafnan skipst á um að
predika við þessar messur. í
kvöld predikar séra Jakob Jóns-
son.
Sú nýjung verður viðhöfð við
messuna í kvöld, að orgelhljóm-
leikar fara fram í hálfa klukku-
stund áður en messan hefst. Er
það í fyrsta skipti, sem opinberir
hljómleikar fara fraro, eftir að
kirkjan fékk hið nýja og vandaða
pípuorgel. Páll Halldórsson org-
anisti mun leika lög eftir J.
Pachelbel og Johan Sebastian
Bach. Hefjast hljómleikarnir
stundvíslega kl. 8 e.h., en messan
kl. 8,30.
Eins og að undanförnu mun
samskotum til kirkjunnar verða
veitt viðtaka eftir messu. — Og
kvenfélag safnaðarins hefir hina
árlegu merkjasölu, en kvenfélag-
ið hefir, svo sem kunnugt er, lagt
mikið af mörkum til hinnar
kirkjulegu starfsemi allt frá
stofnun þess.
J. J.
Laugardagslokunin
lag lands okkar svífi svo mjög í
lausu lofti, að fáir viti um til-
veru þess. Samastað á- það engan
og stendur í mjög veiku sambandi
við fólkið úti um byggðir lands-
ins.
Ýmis konar glæpamenn og ó-
þjóðalýður leikur lausum hala og
fi'emja óáreittir fantabrögð sín á
hinum stóra skara, sem útilokað
er, að geti borið sér hönd fyrir
höfuð. — Ævintýramenn og slæp
ingjar fara í flokkum og jafnvel
svo hundruðum skiptir, án þess
að kunna minnstu skil á skot-
vopnum, og skjóta í gleði sinni
fyrst á hreindýrahjarðir í öræf-
um og síðan á rjúpnahópa í
byggðum landsins. Ungir menn
nota aðstöðu sína og vilja ákafir
selja góðhesta okkar til allra
landa heims, jafnvel alla leið til
Ameríku, í hvaða tilgangi er
erfitt að geta sér til um. Dýra-
verndunarfélagið brezka hefur
betri skilning á slíkum kaupskap
1 en við hér heima, þar sem það
t hefur bannað sölu hesta úr ein -
i um landshluta til annars, og hef-
ur fengið dýrasálfræðinga í lið
með séi', sem fullyrða, að hestur,
sem tekinn er úr átthögum sín-
um og látinn í nýtt umhverfi, og
talaðar til hans honum annar-
legar mállýzkur, festi sjaldan
yndi, en veslist oftast upp af hug-
arkvöl og heimþrá einni saman.
I Félagið Dýravernd þarf að
formaður þess hafi verið cg sé ef vera meira en nafnið eitt. Fyrir
til vill enn einn stærsti kjötsölu- því liggja margvísteg og ótæm-
maður bæjarins, — án þess að ég andi verkefni. Það þarf að eign-
vilji hið minnsta lasta þann ast samastað fyrir starfsemi sína,
mann, kemur manni þetta fyrir með símasambandi og marghátt-
sjónir sem fremur kalt ,,Ironi“. j uðuxn öðrum nauðsynjum, og þó
Nú virðist. augljóst, að dýra- að íslenzka þjóðin eigi nú engan
vernd er atriði, sem varðar al- Trvggva Gunnarsson, bá mununi
þjóð, og sá félagsskapur, er skap- við samt eiga marga góða, trausta
ast um slíkt málefni hljóti og eigi og hjartahlýja menn og konur,
ao vera styrktur af almannafé. ! sem fúslega vilja fylkja sér um
Almenningi þarf líka að vera það gott málefni.
GLÆPSAMLEGAR athafnir ei'u
taldar með ýmsu móti, þó flestar
þannig lagaðar, að þær eru öllu
heilbrigðu og sæmilegu heiðar-
legu fólki andstyggð. Sennilega
þykja það ekki almennt stór tíð-
indi eða eftirminnileg, þó að ein
lítil heimilislaus dúfa. láti líf siit
i fyrir böðulshendi einhvers ill-
• virkja, og ekki frekar þó ökunið-
• ingar keyri í þjösni sinni yfir
I skepnur á alfaraleið og hlaupist
á brott frá þeim limlestum og
hiálparlausum. Ennfremur heyr-
ist utan frá landsbygðinni um ill-
menni, er elt hafa uppi sauðfé í
afrétt eða eyðidal til þess að mis-
þyrma þeim, skera eyru af ann-
arri og seindrepa hina úr hung-
urdauða með ilm angandi fjalla-
gróðurs í vitum sér. Maður spyr,
hvað er hér að gerast?, skelfileg
hlýtur sú manntegund að vera,
sem slíka verknaði fremur sér
I til gamans, öllu lengra niður á
| við getur mannleg vera tæplega
komizt, en að vinna slik fanta-
| brögð á varnarlausum, saklaus-
um dýrum.
En mér er spurn, er ekki til
félagsskapur, sem kallar sig Dýra
verndunarfélag íslands, og sé svo,
I er það þá hreinn leynifélagsskap-
ur, eða hvar fyrirfinnst það, og
hvar hefur það aðsetur sitt?, sími
er enginn og aðalfund þess hef ég
ekki séð auglýstan. Um félag
þetta spyrst fátt, nema það, að
MEÐ því að ýmis hagsmunasam-
tök hafa talið það tilhlýðilegt að
blanda sér inn í kjaramál vei'zl-
unarfólks finnst mér i'étt að víkja
nokki’um orðum að því mold-
viðri, sem þyrlað hefur verið upp
um þá kröfu okkar að verzl-
unum verði lokað kl. 12 á hádegi
á laugardögum allt árið, án þess
þó að við ætlum að fara að viður-
kenna nokkurn þriðja eða fjórða
aðila, sem við eigum að semja
við um það og önnur efni, er
snerta okkar kjaramál.
Fyrst vil ég víkja nokkrum
orðum að tillögum hinna svo-
kölluðu Neytendasamtaka, ég
segi svokölluðu, því ég held að
enginn geti tekið Neytendasam-
tökin hér, sem löglegan, eða rétt-
mætan fulltrúa fyrir almenning
í landinu, þar sem innan vébanda
félagsins mun vera innan við Vz %
Re.vkvíkinga. Nú er það ekki svo
að ég vilji slá neinni rýi’ð á Neýt-
endasamtök, sem slík, þar sem
þau eru rekin á þann hátt að
almenningur telji sér rétt og
skylt að vera meðlimir þeirra og
fara megi eftir því, sem frá þeim
kemur, enda munu þau hafa gert
mikið gagn, þar sem þau hafa
verið rekin þannig.
En svo að ég vikji nú aftur að
þeim tillögum, sem settar voru
fram af þessu félagi hér, þá er
það fyrst til að taka, að þær bera
með sér að vera settar fram af
fólki, sem ekki hefur innsýn inn
í það mál, sem það hefur talið
sig sjálfkjörið til að taka afstöðu
til um verulega breytingu á
vinnutíma hjá verzlunarfólki
yrði ekki að ræða þó farið yrði
eftir tillögunum, en hiiis vegar
vx'ði útkoman sú samkvæmt okk-
ar samningum f.ð verzlanir
þyi’ftu að borga allverulega eftir-
og næturvinnu, sem vitanlega
hækkar reksturskostnað verzlan-
anna og leiðir þar af leiðandi af
sér hækkað vöruverð. Fyrir þess-
ar'sakir hljóta og eru tillögúrnar
fordæmdar bæði af launþogum og
kaupmönnum í vei'zlunai'stétt,
svo og af öllum almenningi, sem
sannarlega hefur ekki efni á að
borga hæn-a vex'ð fyrir vörurnar,
en nú er, jafnvel þótt hinn ágæti
vísir að Neytendasamtökum hér
telji það æskilegt.
Hvað viðvíkur fundarsamþvkkt
Húsmæðrafélags Reykjavíkur vil
ég taka þetta fram.
Nægilega margar verzlanir
senda vörur heim til þess að eng-
in húsmóðir þvrfti að koma í ný-
lenduvöru- eða kjötbúð um helg-
ar. Þetta vita húsnxæður yfirleitt
og notfæra sér mikið, en ef að
þær húsmæður, sem eru meðlimir
í Húsmæðrafélaginu vita það
ekki, þá er velkomið að útvega
þeim skrá yfir þessar verzlanir
og er þá þessurn þránd væntan-
lega í'utt úr vegi.
Hvað snertir að fleira fólk sé
í bænum að vetrarlagi, en að
sumarlagi er því til að svara að
aðeins ll/2—2 mánuði af þeim 5,
sem lokað er kl. 12, er sá mögu-
leiki fyrir hendi svo teljandi sé
enda afkastar verzlunarfólk sinu
starfi jafn vel allan tímann og
engipn heyrir neinar ■ kvartanir
um að svo sé ekki.
Á fundi Ilásmæðrafélagsins
var talað um að á vetrum væru
börn í skólum og þar af leiðandi
ekki hægt að nota þau til sendi-
ferða eins og að sumavlagi, en
staðreyndirnar segja að skólarnir
hætta í siðasta lagi kl. 4—5 á
daginn og þar af leiðandi hægt
ljóst hver réttur og geta félagsins
sé,i,;til þess að vaka yfir velferð
Mér dettur líka 1 hug, að ef til
vill leggi íslenzka ríkið fram ein-
hverjar krónur til óþarfari hluta
en þeirra, að styrkja þennan fé-
lagsskap, til þess að rísa undir
þeim kostnaði, sem óhjákvæmi-
lega hlýtur að íylgja sriíkri starf-
sémi. Sigurlaug Björnsdóítir.
að nota börn til sendifei'ða að
minnsta kosti 2—3 tíma á dag.
Hins vegar eru mörg börn í sveit
á sumrin og sjá því allir, að þessi
staðhæfing snýst gjöi'samlega við.
Um það að þessi háttur muni
hvergi vera hafður á, mun ég láta
nægja að benda á að nýlega hef-
ur verið tekið upp í Nýja-Sjá-
landi, að hafa sölubúðir lokaðar
allan laugardaginn og hefur þetta
fyrirkomulag reynst vel.
Staðhæfing Húsmæðrafélagsins
um að meiri ös verði í verzlun-
um, er systir tillagna Neytenda-
samtakanna, hvað það snertir, að
hún stafar af ókunnugleika, því
ekki vil ég bera brigður á það að
óreyndu, að þessir aðilar hafi
bent á þær leiðir, sem þeir að ó-
rannsökuðu máli hafa talið heppi
legastar. Hinn blákaldi veruleiki,
sem við verzlunarmenn höfum
ákveðið að halda okkur við er
hins vegar sá, að þegar verzlanir
eru opnar til kl. 4 á laugardög-
um, þá byrjar starfsfólkið að fara
í mat kl. 11—III/2, hver hefur
1V2 klukkutíma matarhlé. Af-
leiðingin verður sú að í mörgum
stærri vei’zlunum er starfsfólkið
ekki komið óskipt til vinnu fvrr
en kl. 2—3 og þar af leiðandi verð
ur sú þjónusta sem viðskiptavin-
urinn á að fá á tímabilinu frá kl.
11—3 ófullnægjandi miðað við þá
þjónustu, sem hann fær þegar
opið er til kl. 12 og allt starfsliðið
getur óskipt gefið sig að afgreiðsl
unni.
Ég vil taka það fram að við
afgreiðslufólk lítum ekki á þessa
fundai’samþykkt Húsmæðrafé-
lags Reykjavíkur, sem afstöðu
húsmæðra i bænum almennt. —
Samkvæmt þeim heimildum sem
fyrir hendi eru, munu vera um
10.000 húsmæður í bsenum, en
hins vegar eru meðlimir Hús-
mæðrafélagsins um 250 konur og
þrátt fyrir það, að þæf boðuðu
fund um þetta mál og öllum hús-
mæðrum í bænum væri heimill
aðgangur, mættu aðeins 60 konur
til að samþykkja þessa fyrirfram
ákveðnu samþykkt
Enginn hefur eins góða aðstöðu
og vrei'zlunarfólk til að kynna sér
afstöðu almennings í bænum, við
höfum undanfarið rætt þessa um-
deildu laugardagslokun við fjölda
íólks, bæði húsmæður og aðra og
tiltölulega mjög fáir hafa lýst sig
mótfallna því. Flestir hafa talið
þessa kröfu verzlunarfólks eðli-
lega og sjálfsagða. Þannig hefur
þetta fólk einmitt sýnt þann
þegnskap sem Húsmaeðrafélagið
harmur, að fari minnkandi með-
al þjóðai’innar. Það hefur viður-
kennt að verzlunai'fólki veiti ekki
1 af þessu aukna fríi, sem aðrar
stéttir hafa löngu fengið.
Hvað snertir skort á þjónslund
meðal þjóðarinnar, skal ekki rætt
hér, Það er að mínu áliti ekki
heppilegur eiginleiki fyrir þjóð-
arheild, þó að þeir sem að þjón-
ustustörfum vinna sé að sjálf-
sögðu nauðsynlegt að hafa hana,
en það eru fleiri en verzlunar-
menn, sem V’inna við þjónustu og
þess vegna engin ástæða fyrir
hin og önnur sarntök að snúast
móti okkur í okkar kjai’abaráttu.
Við verzlunarfólk viljum siður
en svo bi'egðast okkar hlutverki
í þjónustunni fyrir almenning og
þessi krafa okkar um lengingu a
helgarfríinu, er því aðeins sett
fíam að okkur er ljóst að hún
í Kefur engin óþægindi í för með
sér fyrir almenning.
Jönas Gunnarsson.
Mœ&ra'félagiH
Saumanámskeið Mæðrafclagsins hefst fyrst í nóvember
ef næg þátttaka verður. — Kennári Brynhildur Ingvars-
dóttir. — Upplýsingar í síma 5573, í dag og á morgun.
AUGLYSING ER GULLS IGILDI