Morgunblaðið - 28.11.1954, Blaðsíða 7

Sunnudagur 28. nóv. 1954
MORGUTSBLAÐIÐ
23
J'óIag$«MÍahBsejmyg*d£r
iyrir húsmé&urina
Einu gildir um verðið ef hugurinn er góður
:’★’: :★: N Ú E R jólafastan
’■''' byrjuð og þar með
koma hjá flestum nokkrar
áhyggjur út af jólagjöfum. Okk-
ur langar til þess að gefa öllum,
sem okkur þykir vænt um, jóla-
gjafir, en fjárhagurinn leyfir
varla slíkt. En við megum ekki
gleyma því að jólagjafirnar
halda gildi sínu ekki siður þótt
þær séu heimtilbúnar og kosti
ekki offjár, — aðeins ef hugur-
inn, sem fylgir þeim, er sá sami,
þá er öllu borgið.
:’★: :'★’: :'★’: Hitt er satt, að
það er ekkert gaman
að gefa í jólagjafir eitthvert ó-
merkilegt skran, en heimatilbún-
ir hlutir þurfa ekki að tilheyra
þeim flokki. — Við skulum ávallt
hafa það hugfast, þegar við bú-
Um eitthvað til sjálf til þess að
gefa öðrum, hvort okkur langi
sjálf til þess að eiga þennan hlut.
Ef svarið er jákvætt, þá er öllu
óhætt!
UM GJAFIR
HANDA HÚSMÓÐURINNI
Hvaða húsmóðir
myndi ekki
gleðjast af því
að fá fallegan
kökukassa? Þa
má fá ómálaða
fyrir 10—15 kr.,
og síðan kaupa
lakk og mála
kassann sjálfur.
Þó maður vilji
gjarnan fá
marga liti, er
H-lína í hárgreiðslu
ekki nauðsynlegt að kaupa nema
frumlitina, gult, rautt og blátt,
því úr gulu og bláu kemur grænt,
úr grænu og rauðu kemur\brúnt,
úr bláu og rauðu kemur fjólu-
rautt o. s. frv. — Vegna þess hve
lakkið þornar seint er ekki hægt
að mála alla dósina á einu kvöidi.
Celluloselakk er heldur ekki svo
heppilegt, því það þornar of
fljótt.
Ekki er nauðsyn
legt að hafa
mikla málara- SíjpJ> ^C<|
LU
hæfileika til
þess að skreyta
kökukassana, —
munztrið getur
verið einfalt, t.
d. rendur í mis-
munandi litum og svo framvegis.
Húsmóðurinni þykir líka alltaf
vænt um að fá bakka-servíettur,
herðatré, sem prjónað hefur ver-
ið utan um, pottaleppa, te- og
kaffikönnu-hettur; þá má með
litlum tilkostnaði sauma úr
plastefni snotrar hettur utan um
brauðristina og hrærivélina, o. s.
frv., o. s. frv.
{★} :★} {★}
Fyrir konuna
sem á von á
barni, má út-
búa smekk-
lega g j ö f
þannig að
kaupa eina
hespu af mjúku ullargarni
(heppilegast að hafa hana gula
eða hvíta!), eitt lítið en mjúkt
handklæði og vefja hespunni inn
I það. Binda síðan utah um eins
og meðfylgjandi mynd sýnir með
slefusmekk og skreyta síðan með
jólastjörnu eða grenigrein.
Í'^rjóna&ur
uerklauviakjóll
FYRIR nokkru var haldin ein
mikil alþjóða prjónasamkeppni
SALTAÐ KAFFI
hefur löngum verið tekið sem
sígilt dæmi um fákænsku í mat-
argerð. — En bíðum bara við! —
í París. Kjóllinn hér að ofan,
svartur kvöldkjóll, hlaut fyrstu
verðlaun. Það var frönsk frú,
Marie-Louise Grelet, sem prjón-
aði kjólinn — hún hefur aug-
sýnilega ekki kastað höndunum
til verksins.
Nú er húsmæðrum ráðlagt að
strá ofboð litlu af smjörsalti, svo
sem nokkrum kornum út í könn-
una til að gera kaffibragðið enn-
þá ljúffengara. — Hví ekki að
reyna?
Um þvott á prjónlesi
PRJÓNUÐ föt eru ákaflega heppi
leg vegna þess að þau krypplast
ekki, það þarf ekki að strauja
þau og svo eru þau mjög klæði-
leg í allri sinni fjölbreytni í gerð
og litum. En, mínar elskulegu,
þið skuluð ekki stinga peysunni
ykkar strax ofan í skúffu, þegar
þið hafið verið í henni. Nei, ekki
alveg, því að prjónles þarf ein-
mitt að viðra svo oft sem mögu-
legt er, vegna þess hve auðveld-
lega það heldur í sér alis kyns
lykt eða angan! Þar að auki þarf
að þvo það öðru hverju. En þið
eruð kannski hræddar um að lit-
urinn sé ekki vatnsheldur? Ef
svo er þá verðið þið að athuga
það vel. Eftirfarandi aðferð er
örugg og einföld:
standa utan á þvottaefnispakkan-
um. Þar stendur venjulega:
1 Mislitt prjónles skal þvo í
jvolgu vatni og þrykkja varlega
inn í fatnáðinn. Hvorki má nudda
I né vinda. Ef síminn hringir á
meðan á þvottinum stendur, þá
' fyrir alla muni skiljið ekki peys-
una eftir í sápuvatninu, heldur
leggið hana í skolvatnið! Síðan
er peysan — eða hvað það nú er
— skoluð unz öll sápa er úr
henni farin. Setjið ofurlítið edik
í síðasta skolvatnið, það frískar
upp á litinn.
H-tizka Diors hefur vakið mikla
athygli um allan heim. Jafnvel
hárgreiðslumeistararnir hafa lát-
ið heillast af H-inu! Þannig hef-
ur ensk hárgreiðslustofa ein
fundið upp sér-H-hárgreðisIu og
í því skyni látið búa til litil
flauels-H til skrauts annað hvort
í hárinu sjálfu, eyrunum eða —
eins og myndin sýnir — á enn-
inu! — Hvað segja islenzkar hár-
greiðslustofur um þessa ný-
breytni?
Dýfið smá horni af peysunni,
eða hvað það nú er, sem á að
þvo, ofan í volgt sápuvatn, skolið
síðan í hreinu vatni og vindið
síðan innan í frottehandklæði. Ef
enginn litur kemur í handklæðið
er óhætt að þvo peysuna. Þess
verður þó að gæta vel að fara
eftir leiðbeiningum þeim, sem
Nú má alls ekki vinda peysuna
eins og hún væri lak og hengja
hana upp á snúruna með klemm-
um. Með því eyðileggst lagið á
peysunni. Þess í stað á að vefja
peysuna inn í stórt frottehand
klæði og gæta þess að hún haldi
vel lögun sinni. Gott er að setja
eitthvað á milli tvöföldu hlut-
anna (vasa, erma, framstykkis
og baks). Ef þér meðhöndlið
prjónafatnað yðar á þennan hátt,
þá munuð þér eiga hann lengi og
njóta vel.
Gerfiefnin úírýma náffúrfeg-
um hráefnum í framfiðinni
<
Nauðsynlegt að vita nokkuð um kosti
og galla þess sem koma skal
ASÍÐARI árum hafa komið á markaðinn óteljandi tegundir af
ýmiss konar gerfiefnum. Það er nú svo komið að þegar við
kaupum flík í verzlun, vitum við ekki hvort hún er búin til úr
samblandi af ull og gerfiefnum, samblandi af silki og gerfiefnum,
samblandi af bómull og gerfiefnum og þá einhverju gerfiefni ein-
göngu.
Við vitum eiginlega ekkert um kosti eða galla þessara nýju efna,
og ef maður spyr afgreiðslufólkið í verzlununum þá er það engu
nær. — Helztu gerfiefnin, sem nú eru á markaðinum, eru: orlon,
dacron, dynel, nylon og rayon, vicara, ardil, ramie og arlac.
KOSTIR OG GALLAR
Nú er ekki nægilegt að vita
nöfnin á gerfiefnunum, heldur er
blátt áfram nauðsynlegt að vita
um kosti þeirra og galla.
0RLON er búið til úr ýmsum
hráefnum, svo sem kolum,
steinolíu, jarðgasi og kaiksteini,
vatni og lofti og hefur marga
kosti fram yfir önnur gerfiefni.
Gerðir eru úr því tvenns konar
þræðir, líkist annar ull, en hinn
silki. Orlon er niðsterkt og vatns-
helt og á því vinnur hvorki hiti
né sýrur. Það hleypur ekki í
þvotti og endist margfalt á við
önnur gerfiefni, svo sem ull og
silki.
DACRON er búið til úr jarð-
olíu eða kolum og jarðgasi.
Það er vatnshelt og þolir vel hita
og kulda. Dacron hefur þann ó-
kost að á það kemur gljái ef það
er sléttað með heitu járni og því
hættir til að dragast saman við
sauma. Þá hefur það einnig þann
ókost að ef neizti úr vindlingi
eða eldspýtu fellur á það kemur
samstundis gat.
Dynel er léttara og hlýrra
heldur en ull. Það er alger-
lega vatnshelt og þvkir því á-
gætt í smábarnaföt og hreinlætis-
bleðla handa börnum. Það getur
ekki brunnið, en þó má ekki
slétta það nema með rétt volgu
járni. Vegna þess hve það er ó-
eldfimt hafa öll sængurföt á
bandaríska Stórskipinu United
States verið gerð úr því. Það þol-
ir vel sýrur ýmiss konar.
NYLON og rayon eru þegar vel
þekktar tegundir. En svo
koma aðrar tegundir, sem gerðar
eru úr gróðurríkinu. Fyrir nokkr
um árum datt mönnum í hug að
ullin á kindunum væri ekki ann-
að en kjarni úr grasinu, sem þær
nærast á, og silkið væri ekki
annað en kjarni úr mórberjalauf-
inu, sem silkiormurinn lifir á.
Væri þá ekki hægt að framleiða
bæði ull og silki úr þessum kjörn
um, og sleppa milliliðunum, kind
unum og silkiorminum? — Síðan
var farið að gera tilraunir og
báru þær betri árangur, heldur
en menn þorðu í fyrstu að vona.
Nú er farið að framleiða ull og
silki úr lífrænum efnum og
undir ýmsum nöfnum.
VICARA er efni, sem mjúkt er'
eins og dúnn eða silki. Það er
framleitt úr mais. En það hefur
þann galla að ekki er hægt að
nota það eingöngu í fataefni, en
það er ágætt til þess að vefa sam-
ap við aðrar tegundir. Það gerir
ullardúka sterkari, nylonvörur
vatnsheldar og rayon hlýtt og
það varnar því að brot komi i
föt eða að þau hlaupi í þvotti.
ARDIL nefnist efni, sem fram-
leitt er úr hnetum. Það er
upphaflega rjómagult á litinn, en.
hægt er að lita það með öllum
litum. Það hefur þann mikla og
góða kost að mölur legst ekki á
það. Er það þægilegt í létta kjóla.
RAMIE er það efni, sem er
sterkast af öllum, sem unnin
eru úr lífrænum efnum. Það er
mörgum sinnum sterkara en
bómull og dregur ekki í sig vatn,
þótt það sé látið liggja í vatni
tímum saman.
ARLAC heitir efni, sem fram-
leitt er úr mjólk. Líkist það
mest ull, en þanþolið, mjúkt og
hlýtt. Það þykir tilvalið til þess
að blanda saman við önnur efni
í dúka til íatnaðar.
GETA VALDIÐ BYLTINGU
Framleiðslan á þessum gerfi-
efnum er þegar orðin svo mikil,
að menn eru farnir að spá því,
að þau geti valdið byltingu í
landbúnaði. Er spáð að menn fari
nú að rækta maís til þess að selja
hann í verksmiðjur í stað þess að
nota hann til skepnufóðurs.
Alvarlega lýtur út með sauð-
fjárræktina, ef svo skyldi fara
að hætt yrði algjörlega við að
nota ull til fatnaðar. Dr. Roger
j Adams, við efnafræðideild há-
' skólans í Illinois í Bandaríkjun-
um segir: „Alveg eins og bifreið-
in hefur útrýmt hestvagninum,
svo munu gerfiefnin útrýma
; náttúrlegum hráefnum til fatn-
aðar“.
ÞAÐ SEM KOMA SKAL
Fyrir utan rayon og nylon eru
gerfiefnin, sem hér hafa verið
talin upp betur þekkt í Banda-
Framh. á bls. 26.
Hin svokölluðu „tweed“ efni eru
mjög í tízku um þessar muudir,
ýmist í kápum, kjólum eða drögt-
um. — Myndin að ofan sýnir
einn slíkan jakkakjól úr svörtu
og hvítu „tweed“-efni. Hann er
einfaldur, en laglegur og hentug-
ur. Á sumrin má nota hann sem
hverja aðra útidragt, en á vet-
urna sem venjulegan dagkjól
með jakkanum eða án hans.