Morgunblaðið - 01.03.1955, Side 7

Þriðjudagur 1. marz 1955
MORGUNBLAÐIÐ
7
Rekstrartekjur ríkissjóðs urðu
d s.l. dri 537 milljón krónur
Oráðstafaður greiðsluaf-
gangur er nú 19 milif. kr.
Eysteinn Jónsson fjármálaréSherra getur
bráðabirgóayfiriit um atkomu ríkissj. '54
Eysteinn Jónsson fjármálaráðherra gaf Alþingi, í gær,
yfirlit til bráðabirgða um afkomu ríkissjóðs árið 1954.
Samkvæmt þessu yfirliti urðu rekstrartekjur ríkisins
á s. 1. ári 537 millj. kr. og fóru 94 millj. kr. fram úr á-
ætlun á fjárlögum og urðu því 42 millj. kr. hærri en fjár-
lög gerðu ráð fyrir.
Tekjuafgangur á rekstrarreikningi varð því 89 millj. kr.
Um greiðsluafgang ríkissjóðs er það hins vegar að segja
að hann er um 35 millj. kr. Áf því fé hefur þegar
verið ráðstafað 16 millj. kr. til Ræktunarsjóðs og fisk-
veiðasjóðs, svo að eftir verða 19 millj. Taldi fjármálaráð-
herra. þessa fjárhæð hafa þurft að vera hærri, til þess
að vega á móti ofþenslu í fjárhagskerfi landsins, hvað
þá ef ríkissjóður ætti að vera þess megnugur að hjálpa
til að leysa þau fjáröflunarvandamál, sem fastast knýja á.
'Ar Annars var afkoma ríkissjóðs á s. 1. ári dágóð, en þó ekki
nógu góð þegar litið er á þá miklu þenslu, sem nú er í
þjóðarbúskapnum, sagði fjármálaráðherra.
I HVAÐ FARA
UMFRAMTEKJUR
Fjármálsráðh. rakti það í hvað
umframtekiurnar fara. Þær urðu
eins og fyn segir 94 millj. kr. og
á 20. gr. fjárl. um 3,7 millj. kr.
eða samtals rúmar 97 millj. kr. —
Greiðsluafgangur er um 35 millj.
kr. Hefur 62 millj. kr. því verið
ráðstafað í stórum dráttum sem
hér segir:
1) Gréitt samkvæmt sérstökum
ákvörðunum og heimildum Al-
þingis í lögum, þingsályktunum
og á 22. gr. fjárlaga. 24,5 MIULJ.
KRÓNA.
í þessu er fólgið m. a.: 1
millj. kr. til Sementsverk-
smiðju, 810 þús. kr. til Flug-
málaframkvæmda, 3,8 millj.
kr. lán til atvinnuaukningar,
300 þús. kr. lán til sölufélags
garðyrkjumanna, 600 þús. kr.
aukið hlutafé í Skallagrími h.
f. Þá er einnig falið í þessu
launauppbætur og uppbætur á
lífeyri opinberra starfsmanna
sem Alþingi samþykkti fyrir
jól, einnig 2 millj. kr., sem
lagðar voru til hliðar vegna
byggingu nýs stjórnarráðshúss
og 700 þús. kr. lagðar til hlið-
ar til vitabygginga.
2) Vegna rikisábyrgða umfram
fjárlög 4,5 millj. kr.
Hér er um að ræða m. a.
greiðslur lána fyrir Áburðar-
verksmiðjuna 949 þús. kr. og
vegna vanskila á togaralánum
2,5 millj kr.
varð því að grípa til þess ráðs
að bæta nokkuð úr með ríkis-
fé. —
19 MILLJ. ÓRÁÐSTAFAÐ
Eftir verða því að lokum sem
óráðstafaður greiðsluafgang-
ur 19 millj. kr. Sagði fjár-
málaráðherra að þetta væri
því miður smávægileg fjár-
hæð. Hefði hún sannarlega
þurft að vera meiri til þess nð _ t-£
vega á móti þeirri ofþenslu ■ 1» mí|íIIi§J
i fjárhagskerfi landsins, sem
mjög verður vart. Fjárhæðin
þyrfti að geta gengið til þess
að grynna lítið eitt á lausa-
skuldum og til framkvæmda-
sjóðs, sem geymzt gæti þang-
að til mikil þörf væri fyrir
hana. Slíkt myndi styrkja pen
ingakerfið, vinna móti verð-
hækkunum og verða drjúgt til
atvinnujöfnunar og aukinna
framkvæmda þegar til lengdar
lætur.
HREKKUR SIÍAMMT
Ennþá ljósara, sagði fjármála-
ráðherra, að það yrði að fyrning-
arnar væru of litlar eftir þetta
góða ár, þegar athuguð væru óll
þau fjáröflunar- og greiðslu-
vandamál, sem verið er að glíma
við. Nefndi hann nokkur dæmi.
Sparifjárbæturnar sem þarf að
greiða lögum samkvæmt, fyrirsjá
anlegt er að meira fé þarf í raf-
orkuáætlunina, Ræktunarsjóður
3) Umframgreiðslur vegna og Fiskveiðasjóður eru févana,
niðurborgana á verðlagi, sem hef .fjárþörf er brýn til íbúðalána í
ur aukizt aðallega vegna fram- | sveitum, kauptúnum og kaupstöð
leiðsluaukningar a mjolkur afurð um ógreitt er mikið té til skóla.
um 5,4 millj. kr.
4) Umframgreiðslur vegna
vegaviðhalds 4 millj. kr.
5) Aðrar umframgreiðslur
bæði á lögboðnum útgjöldum og
rekstrarliðum 18 millj. kr.
6) Aukið rekstrarfé ríkisstofn-
ana 4,3 millj. kr. Er þar aðallega
um að ræða rekstursfé fyrir A-
fengisverzlunina, vegna þess að
gæzluvistarsjóður var tekinn úr
höndum hennar og þurfti hún
þá annað rekstursfé í staðinn.
7) Greidd gömul skuld vegna
viðgerðar á strandferðaskipinu
Heklu 1,3 millj. kr.
Þetta yfirlit, sagði fjármála-
ráðherra, sýnir að Alþingi hef-
ur sjálft fyrirfram ráðstafað
24,5 millj. kr. af umframtekj-
unum. 38 millj. kr. hafa farið
í ríkisábyrgð, vegaviðhald,
niðurgreiðslur, aukið rekstrar
fé o. s. frv.
16 MILLJ. TIL RÆKTUNAR
OG FISKVEIÐASJÓÐS
Eftir er greiðsluafgangurinn
sem nemur rétt um 35 millj. kr.
Af því fé hefur nú þegar verið
varið 16 millj. kr., til Ræktunar-
sjóðs og Fiskveiðasjóðs, eða 8
millj. kr. til hvors. Var þessum
tveimur sjóðum, sem eru meðal
hinna þýðingarmestu lánsstofn-
ana, mjög fjárvant í haust og
bygginga. Fjár er þörf til að
endurbyggja brýr og reisa sjúkra
hús. Þetta eru aðeins nokkur
dæmi, en ekki tæmandi upptaln-
ing og verður ekki mikið úr 19
milljónum andspænis þessum
verkefnum.
Benti fjármálaráðherra sérstak
lega á það, að greiðsluafgangur
hefði getað orðið allmiklu meiri
en raun er á, ef Alþingi hefði
ekki með löggjöf og með því að
samþykkja heimildir, ráðstafað
fyrirfram samtals 24,5 millj. kr.
STJÓRNARANDSTÆÐINGAR
HYGGJA LÍTT AD
FRAMTÍÐINNI
Að lokum minntist Eysteinn
Jónsson fjármálaráðherra á þá
undarlegu afstöðu stjórnarand-
stæðinga, að telja það til ódáða,
ef greiðsluafgangur verður. Taldi
hann það furðulega afstöðu, þe§-
ar litið væri á öll hin óleystu
verkefni.
VERÐUR STARF RÍKIS-
STJÓRNARINNAR EYÐILAGT?
Það eru til öfl í þessu þjóð-
félagi, sagði hann, sem telja
sig geta sett verðbólguhjólið
— Kingsol-strandiB
Eivsteinn Jónsson,
Framh. af bls. 1
til bæja, til að láfa vita, livo björg
unarhorfur væru slæmar, ef ske
kynni að skip gætu nálgast og
hægt væri að bjarga af sjó. Til
þess kom þó ekki, enda mun það
hafa verið ófært með öllu, sást það
glögglega þegar birta tók.
Björgun skipbrotsmannanna
|brezku gat hafizt klukkan hálf sjö
í morgun. — Var þá mikið fallið
út, en veðrið og brimið hið sama
og gekk stöðugt yfir togarann,
sem sneri framstefni að landi. —
Það voru skipverjar, sem skutu
björgunarlínu í land og tókst björg
unarsveitarmönnum strax að ná
henni. Gekk björgunin slysalaust,
þótt hún væri bæði erfið og hættu
leg, sökum stórbrims. Skipverjar
virtust ekki hafa fest strengnum,
sem björgunarstóllinn var dreginn
á, í skipið, heldur slökuðu þeir á
honum i hvert sinn, sem maður fóv
frá borði í stólnum. Gerði þetta
alla björgun stórum vandameiri.
Veltust skipbrotsmennirnir um í
brimgarðinum og voru lengst af í
sjó milli skips og lands, en það
voru um 100 metrar.
af stað aftur, þrátt fyrir
greiðsluhallalausan ríkisbú-
skap og eyðilagt allt það sem
áunnizt hefur síðustu árin í
þá átt að auka fjármálakerfi
HRESSTIR 1 BILUNUM
Jafn óðum og búið var að ná
mönnunum í land, voru þeir sett-
ir upp í bila, sem björgunarleið-
landsins, grafið undan vertf. j angurinn hafði komið með og þav
gildi peninganna og írú var emmg til taks heraðslækmrinn
manna á því að leggja fyrir hér að K.rkjubæjark austr, Ulfur
fé. Geta stöðvað þá aukningu Ragnarsson Voru skipbrotsmenn
innlenda fjármagnsins, sem bresstir með sjoðheitu kaffi.
var að verða traust undirstaða 1 Skipsbrotsmenn, 17 talsms, voru
áframhaldandi framfara og fluttir 1 strandmannaskyli Slysa-
veimegunai. Þetta telja kom. i varnafélags Islands, sem er . um
múnis-ar sig geta nú og máske Það hil u ® hm- f jarlægð f í á
gcía þeir það. Þá er að taka ‘ strandstað á svonefndri Skarðs-
því, en þung er ábyrgð þeirra, fjöru. Var greiðfært vel um
sem fela þeim forsjá mála sand.nn, þar eð jörð er frosin.
sinna með þvílíkum hætti,1
sagði Eysteinn að lokum. VILDU EKKl FARA STRAX I
LAND
nú eru sex ár liðin frá því seinast
strandaði1 skip á þessum slóðum.
Það var þegar togarinn Barmeð
strandaði á útmánuðum 1944. í
ÍSLENDINGAR VID
SKIPSTJÓRN
Togarinn King Sol var stærstS
togarinn sem Bretar áttu í stríðsf
byrjun, 165 feta langi. — Þegax*
Rinoviafélagið lét byggja skipið
1936, hafði Þórarinn Olgeirssott
ræðismaður í Grimsby, sem þá var
togaraskipstjóri, yfirumsjón með
smíði þess, og réði hann m.jög um
alla gerð og fyrirkomulag. Hann.
varð svo skipstjóri á togaranurú
allt fram til þess er heimstyrjöhl
in hófst. Var togarinn jafnan afla
hæstur Grimsbytogara eðat r.ieð.
þeim hæstu. Er stríðið skall á,
var togarinn tekinn í þjónustii-
flotans. Að striðslokum tók Islond
ingur á ný við stjórn á togavan-
um og var það Páll Aðalsteinssoú
(Pálssonar skipst.jóra), sem nú oi
með brezka nýsköpunartogarann
Andanes. — Loks má geta þess að
það var dóttir Þórarins, sem gaj
togaranum nafn er hann rann aT
stokkunum.
*■
King Sol er þriðji brezki togar-
inn, sem ferst hér við land á rúnU
um mánuði. Togarinn mun hafa
verið á leið til veiða, er hann.
strandaði. —
Framh. af bls. 2
ÞÁTTTAKA VERKALÝÐSINS
í ARÐI ÞJÓDFÉLAGSINS
Eg skal ekki rekja ræðu hv.
2. þm. Reykv. frekar. Ég viður-
kenni, sem sagt, að það er eðli-
legt að hann sem talsmaður þess,
að nú sé gerð allsherjar kaup-
hækkun í landinu bendi á stað-
ina, sem h?egt sé að finna féð á.
Það er mjög eðlilegt og mjög
nauðsynlegt að þetta sé gert. Ég
er ekki í nokkrum vafa um það,'
að ef nýsköpunin, sem hófst á
tímum nýsköpunarstjórnarinnar
og hefur staðið ætíð síðan, hefði
náð tilgangi sínum, þ. e. a. s. ef
síldarskorturinn og hin óteljandi
vandamál, sem af honum hafa
irS nú á hjörgun
Nokkurt hlé varíi
þeirra þriggja manna, sem enn
voru uni horð i togaranum. Var
skipstjórinn þar, fyrsti stýrimaSur
og loftskeytamaður. Vildi skipstjór
inn ekki yfirgefa skipiS að svo
síöddu og' hélt kyrru fyrir um horS.
Komts—mennirnir ekki í land fyrr
en klukkan 1,30 í dag og fór skip-
stjórinn síðastur frá borði. Voru
þá mcnn farnar af strandstaSnum
nema Magnús í Kotey ásamt nokkr
um mönnum öSrum, sem þar
héldu vörS. Kom Magnús heim til
sín ásamt þessum þrem yfirmönn-
um skipsins klukkan að ganga 4
í dag.
17 Á TVEIMUR BÆJUM
Aðrir skipverjar voru komnir að
bæjunum Bakkakoti og Langholti.
Líður þeim öllum vel eftir atvik-
leitt, hefði ekki komið til, þá er um, þrátt fyrir vosbúðina, sem
enginn vafi á því að lífskjörin j þeir hlutu við björgunina, eins og
gætu almennt verið betri í land- j fyrr er sagt.
inu heldur en þau nú eru. j Meðallendingar hafa nú, sem
Ég viðurkenni að það er eðli fyrr, lagt sig alla fram um það að
legt, að verkalýðurinn fái sinn hlúa að strandmönnum og láta
hluta af öllum auknum arði í fara sem bezt um þá, enda eru þeir
þjóðfélaginu og að hann láti vanir að taka á móti köldum,
ekki ganga á sinn hlut um hröktum og fatalitlum skipbrots-
skiptingu þjóðarteknanna. Ég mönnum af strönduðum skipum.
viðurkenni það, en ég tel að j ★ ^ ★
það sé svo mikið í húfi, ekki Eftir að skipstjórinn kom uð
síst þegar jafnstórfelldar kröf Kotey, átti Eyjólfur hreppstjóri
ur eru gerðar í þessum efnum tal við liann. Lét skipstjóri óspart-
eins Og nú, að það mál verði í Ijós hrifningu sína og innilegt
allt að rannsakast miklll ýtar- þakklæti yfir þessari frækilegu
Iegar og fyrir að liggja miklu björgun.
rækilcgri gögn í þeim efnum ★ ^ ★
heldur en enn liggja fyrir. ÓVÍST UM BJÖRGUN
j 1 ráði mun vera að strandmenn-
irnir verði fiuttir til Víkur á morg
un(þriðjudag). Þegar Magnús
í Kotey fór af strandstaðnum,
’ sneri skipið stefni nokkurn veg-
i inn beint til lands og virtist lítill
sjór kominn í það.Botninn er fín-
gerður, sikvikur sandur. Um
björgun togarans King Sol er vit-
anlega ekkcrt hægt að fullyrða.
Enn þá er sama ofsaveðrið og stór
Tveir isgarar legftja
upp á PaSreksf'rð'
PATREKSFIRÐI, 26. febrúar. —
Togararnir Gylfi og Ólafur Jó-
hannesson hafa að undanförnu
lagt afla sinn upp hér, bæði til
frystingar og herzlu.
Eini dekkbáturinn, sem gerður brim, svo að litlar likur eru til
er út héðan, hefur aflað vel að þess að skipið haldist í þessu
undanförnu, en hann þarf að horfi á næsta flóði.
sækja langt eða suður á mið Ólafs
vikurbáta. Góð vinna hefur því SÍÐ4ST FYIRIR 6 ÁRUM
verið. | Áður fyrr voru skipströnd mjög
Hér hefur snjóað að undan- tíð í Meðallandi. Kom sjaldan sá
förnu og eru snjóþyngsli orðin vetur, að ekki strönduðu skip, eitt
töluverð. — K.S. eða fleiri á Meðallandssöndum, en
hljómsveifðrsnnar
SÍÐUSTU tónleikar Sinfóníu-
hljómsveitarinnar voru meira við
alþýðu hæfi en venja hefir verið.
Tel ég þetta á margan hátt vel
til fallið og ætti ef til vill að
fjölga þeim tónleikum, þar sem
leikin eru verk, sem ná til almenn
ings, sem lítil kynni hefir haft af
sinfónískri tónlist.
_ Sinfónía espagnole eftir fransk-
spánska kompónistann, Lalo, er
ákaflega þakklátt v'erk, samið
fyrir einleiksfiðlu og hljóm-
sveit. Hér er þó ekki um v'enju-
legan fiðlukonsert að ræða, samt
er hlutverk fiðlarans geysierfitt,
og þarf feikna átak til þess, að
skila því með þeim glans, sem
höfundurinn ætlast til. Hinn
heimsfrægi fiðlari Hubermann,
lék það með stálboga og notaði
stálstrengi til þess að ná meifi
áhrifum. Þorvaldur Steingrímá-
son er einn af okkar dugmestp
fiðlurum, músikalskur með af-
brigðum og vel menntaður, < og
er það í fyrsta sinn, sem hanu
leikur einleikshlutverk með
sveitinni. Leikur hans var geff-
feldur og sannur , ef til viíl
of látlaus. Það þarf að láta neisf-
ana fljúga.
Primo Montanari, hinn ítalski
söngkennari við Tónlistarskól-
ann, söng fjórar aríur af mikiííi
kunnáttu og myndugleik. Sr
næstum ótrúlegt að sextugift-
maður, seni unnið hefur iafri-
mikið u.m dagana og Montanari
hefir gert, skuli enn eiga slíkan
kraft og leiftrandi temperd-
ment. Síðesta verkið var „Læri-
sveinn galdrameistarans", eftir
Dukas. Hljómsveitin hefur fiutt
þetta verk áður. Það minnir oft
á Richard Strauss og er skemmti-
legt þó það hafi okki þann lifandi
ilm, sem fram kemur í beztu
verkum Stiauss. — Illjómsveit-
arstjórinn, Róbert Ottósson, náði
góðum tökum á sveitinni og naut
verkið sín enn betur en áður.
j Það er vafasamt að leita eftir
1 skoðunum fólks um það, hvort
' Ijós" eigi rð vera i nainum eða
\ ekki. Ljós á ekki að vera sterk-
I ara en það, að ekki trufli áheyr-
1 endur; hinsvegar er myrkur á
sama hátt truflandi og sterkt
ljós. Meðalhófið er bezt í þess-
um efnum.
Fögnuður áheyrenda var mikiU
og voru cinleikari, einsöngvari
og stjórnandi, margkallaðir
fram. Einnig hljómsveitin véx
hyllt að verðleikum. P. í.-