Morgunblaðið - 26.03.1955, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 26. marz ’55
v*-—■„
S
i íbúum heimsins fjölguði um 90 millj. d þremur drum
S
-----------S
MARGSKONAR FRÓÐLEIKUR
ÚR ÁRBÓK HAGSTOFU S. Þ.
Frá því á miðju ári 1950 til
miðs árs 1953 fjölgaði íbúum
jarðar um 90.000.000 að því cr
segir í Árbók Hagstofu Samein-
uðu þjóðanna fyrir 1954, sem ný-
lega er komin út. í Árbókinni
er einnig skýrt frá því, að árið
1953 hafi iðnaðarframleiðsla
heimsins tvöfaldast þegar miðað
er við hámarksárið 1929, helm-
ingi meira vörumagn var flutt
með járnbrautum heimsins þetta
ár en 1929 og um 40% meira
Vörumagn flutt með skipastóli
heimsins. — 1953 nam verðmæti
heimsviðskiptanna þrisvar sinn-
um meira en 1938, síðasta árið
fyrir stríð. Aukningin stafar af
50% auknu vörumagni og hlut-
fallslega enn hærri verðhækkun-
um á heimsmarkaðnum.
Árbók Hagstofu Sameinuðu
þjóðanna (Statistical Yearbook),
sem nú kemur út í sjötta sinn,
er samin með aðstoð frá hag-
stofum í 140 löndum. í bókinni,
sem er 594 blaðsíður eru 179
töflur og alþjóðlegar hagskýrsl-
ur er fjalla um efnahags-, félags-,
menningar og mannfræðleg efni.
Fer hér á eftir í hnotskurn nokk-
ur atriði úr Árbókinni til fróð-
leiks og skemmtunar.
ÍBÚATALA HEIMSINS
Árbókin hefst á töflu er sýn-
ir íbúatölu heimsins og hvernig
hún skiftist milli heimsálfa og
landa. í heildartölunni er íbúa-
tala Sovétríkjanna áætluð, þar
sem ekki liggja fyrir opinberar
tölur. — Á miðju ári 1953 áætlar
Hagstofa Sameinuðu þjóðanna að
íbúatala jarðarinnar sé 2.459—
2.634 milljónir og skiftist þannig
milli heimsálfa:
íbúatala Fjöldi íbúa
í millj. á hvern
fer.km.
Afríka 199— 216 7
Ameríka (Norður-
og Suður) 347— 355 8
Asía (Sovétríkin
ekki talin
með) 1.288 — 1.439 51
Evrópa (Sovétrík-
in ekki talin) 400 — 404 82
Ástralía 13,8—14.2 2
MIKIL IÐNAÐARFRAM-
LEIÐSLUAUKNING
í Árbókinni eru meðal annars
upplýsingar um framleiðslu rúm-
lega 100 vörutegunda, sem sýna
framleiðsluaukningu í heiminum
frá því á árunum fyrir heim-
styrjöldina síðari og einkum í
samanburði við árið 1937, sem
var metár í framleiðslu. Tölur
þær, sem fara hér á eftir eru
miðaðar við 1937, nema annars
sé getið.
Árið 1953 var hráolíufram-
leiðslan í heiminum 141% meiri
en 1937, rafmagnsframleiðslan
174% meiri, stálframleiðslan 65%
Bifreiðafj. hafði aukist um 61Ð
og skipasmíði um 93%. Kola-
framleiðslan stóð hinsvegar svo
að segja í stað, eða var aðeins
4% hærri en 1937. Var það lægsta
kolaframleiðsla síðan styrjöld-
inni lauk að árunum 1946 og
1949 undanskildum. Bjórfram-
leiðslan í heiminum var 20%
meiri 1953 en 1937 og sígarettu-
framleiðslan hafði tvöfaldast.
Iðnaðarframleiðsla Sovétríkj-
anna er ekki með í framan-
greindum tölum og heldur ekki
framleiðsla meginlands Kína. —
Hagstofa Sameinuðu þjóðanna
áætlar að framleiðsla Sovétríkj-
anna hafi numið sem hér segir
árið 1953 (tölur í svigum eru frá
1937 til samanburðar:
Sovétríkin framleiddu 320
milljónir smálesta kola (128),
rafmagnsframleiðslan nam 133.0
þúsund milljón kws. (36.4).
Stálframleiðslan 52.5 milljón
tonn (28.5). — Til samanburðar
má geta þess, að á sama tíma
framleiddu Bandaríkjamenn 436
milljón smálestir kola, 318.9
Stóraukin iðnaðarframleiðs/a — 79 af hverjum 100
bifreiðum eru i Norður Ameriku — Noregur á þriðja
stærsta skipastól heimsins — Einn læknir fyrir hverja 58
jhúsund ihúa — 230 millj. útvarpstæki i notkun — Flug-
farþegar fleiri en nokkru sinni áður
milljón smálestir hráolíu, 101.3
milljón smálestir stáls og 574,2
þúsund milljón kwst. rafmagns.
MATARNEYZLA í
HEIMINUM
Síðustu tölur (að mestu frá
árunum 1952—1953) um matar-
neyzlu manna í heiminum sýna,
að í eftirtöldum löndum áttu
menn kost á matarskammti, sem |
innihélt 3000 eða fleiri kaloríur
á mann daglega: Argentína,1
Ástralía, Kanada, Danmörk,1
Finnland, ísland, írland, Nýja;
Sjáland, Noregur, Svíþjóð,
Svissland, Bretlandseyjar og
Bandaríkin. Hinsvegar var kal-
oríuinnihald matarskammts hvers
manns daglega minni en 2000
kaloríur í eftirtöldum löndum:
Burma, Ceylon, Honduras, Ind-
landi og Pakistan.
í öllum þeim 15 löndum, sem
tölur ná yfir síðan fyrir styrj-
öldina síðustu, hafði kjötneyzlan
minnkað til muna nema í Belgíu,
Luxemborg, Frakklandi, fslandi
og Svíþjóð. Á hinn bóginn hafði
mjólkurneyzla aukizt talsvert í
öllum Evrópulöndum frá því fyr-
ir stríð.
62.3 MILLJÓN
FARÞEGABIFREIÐAR
Árið 1953 voru um 62.3 milljón
ir farþegabifreiða í heiminum!
(Sovétríkin og Kína enn ekki ■
meðtalin). — Var það 48% fleiri'
bílar en til voru í heiminum 1948 !
og 70% fleiri en 1937. Tala vöru- j
bifreiða nam á sama tíma 17.7
milljónum — 40% fleiri en 1948
og helmingi fleiri en 1938.
79 af hverjum 100 bifreiðum
í heiminum eru í Norður-Amer-
íku og 50% allrar vörubifreiða.
í Evrópu er 14% af bifreiða-
fjölda heimsins og 25% af vöru-j
biíreiða fjöldanum.
KAUPSKIPAFLOTINN
Kaupskipafloti heimsins hefir
stöðugt aukizt frá því að síðari
heimsstyrjöldinni lauk og smá-
lestatala skipastóls heimsins var
16% hærri 1953 en hún var 1948
og nærri 50% hærri en hún var
1935.
Bandaríkjamenn eiga lang
stærsta skipastól heims, eða nærri
helmingi stærri en Bretar. ítalski
kaupskipaflotinn er nú heldur
meiri að smálestatölu en hann
var fyrir stríð. Hinsvegar hefir
skipastóll Japan og Vestur-Þýzka
lands ekki náð sömu smálestatölu
og hann var fyrir stríð.
Fleiri kaupskip sigla nú undir
fána Panama en nokkurra ann-
ara þjóða að Bandaríkjunum,
Bretlandi og Noregi undanskild-
um.
Ný siglingaþjóð virðist vera
að rísa upp í Afríku. Á þremur
árum jókst kaupskipastóll Lib-
eríu úr 254 smálestum árið 1950
í 1,434 þúsund smálestir 1953.
EINN LÆKNIR FYRIR
58.000 MANNS
Árbók Hagstofu Sameinuðu
þjóðanna birtir skýrslur, sem ná
til 180 landa, er sýna hve marg-
ir læknar, tannlæknar, Ijósmæð-
ur og lyfjafræðingar eru í hveriu
landi fyrir sig í hlutfalli við
íbúatöluna. Ennfremur hve mörg
sjúkrarúm eru miðað við íbúa-
tölu. Um læknafjölda og íbúa-
tölu segir m. a.:
Árið 1952 var einn læknir fyr-
ir hverja 58.000 íbúa í Nigeríu,
36.000 íbúar voru um hvern lækni
í Mozambique, 25.000 í Frönsku '
Mið-Afríku, 6.000 í E1 Salvador, j
5.200 á Ceylon og einn læknir er
ica. Aftur á móti var einn læknir
fyrir hverja 4.500 íbúa í Jama-
fyrir hverja 650 íbúa í Austur-
ríki, 720 íbúar voru um hvern
lækni í Nýja Sjálandi, 750 í Vest-
ur-Þýzkalandi, 770 í Bandaríkj-
unum, 900 í Kanada og 950 í
Danmörku.
BLÖÐ, ÚTVARP OG
SJÓNVARP
Áætlað er að um 230 milljón-
ir viðtækja hafi verið í notkun
í heiminum 1953. Þar af var
helmingurinn, eða um 130 millj.
í Bandaríkjunum og tæplega
þriðjungur — 70 milljón tæki —
í Evrópulöndum.
Skýrslur um sjónvarpstæki og
sjónvarpsstöðvar ná til 22 landa
og eru tölurnar frá fyrra helm-
ingi ársins 1954. Vitað er að
sjónvarpað er í 9 löndum, en
tölur um fjölda stöðva eða tæki
eru ekki fyrir hendi.
Tvær þjóðir hafa langsamlega
flest sjónvarpstæki, Bandaríkin
með 31,5 milljónir tækja og Bret-
landseyjar með 3.4 milljónir
tækja. í Kanada eru talin 665.000
sjónvarpstæki í notkun, 72.000 í
Frakklandi og 28.000 í Vestur-
Þýzkalandi. Talið er að í janúar
1954 hafi 700.000 sónvarpstæki
verið í notkun í Sovétríkjunum.
Síðustu tölur um útbreiðslu
blaða í heiminum eru frá 1952.
Samkvæmt þeim tölum er blaða-
útbreiðsla langsamlega mest á
Bretlandseyjum, þar sem 615 ein-
tök eru gefin út fyrir hverja 1000
íbúa. Þar næst koma Svíar með
490 eintök fyrir hverja 1000 íbúa.
Luxemborg er þriðja í röðinni
með 447 eintök. í Bandaríkjunum
voru 346 eintök blaða prentuð
fyrir hverja 1000 íbúa.
Tekið er fram, að blöð séu
misjafnlega viðamikil í hinum
Hálfrar aldar barkur prýðir höfin á ný
Hinn mikli barkur „Pamir“, sem er 3103 lestir að stærð, var smíðaður í Hamburg 1905 hjá Blohm
& Voss fyrir finnsku ríkisstjórnina. Skipið var í fjölda ára notað í kornflutningum miili Nýja-Sjá-
lands, Ástralíu og Englands. 1941 var skipið tekið herfangi af Englendingum og afhent Ný-Sjálend-
ingum. 1949 var það sent í siglingu ásamt barkinum „Passat“. Er það kom úr þeirri ferð eftir 127
daga, var almennt álitið, að það myndi hinzta sjóferð þessa mikla skips. — En skipið var selt til
Þýzkalands og er nú í eigu landsbankans í Slésvig-Holtsetalandi. Bankinn gerir nú tilraun með, hvort
borgi sig að gera „Pamir“ út og hefur sent skipið eftir kornfarmi til Argentínu. 58 manna áhöfn er
á „Pamir“, þar af 15 foreldralausir unglingar. — Hér á myndinni sést hið tígulega fimmtuga skip,
er verið er að draga það út úr höfninni í Hamborg.
i ýmsu löndum, allt frá tveimur
blaðsíðum í 50 og þar yfir (t. d.
í Bandaríkjunum).
Hér hefir aðeins verið drepið
á fátt eitt af þeim fróðleik, sem
er að finna í Árbók Hagstofu Sam
einuðu þjóðanna fyrir árið 1954.
— Þar eru t. d. skýrslur um
meðal æviskeið manna í ýmsuin
löndum, vinnuafl, húsdýraeign,
skýrslur um framleiðslu allskon-
ar, landbúnaðarskýrslur, fisk-
veiðaskýrslur, skýrslur um bygg-
ingarframkvæmdir, verzlunar-
skýrslur. Þá eru birtar fjárhags-
áætlanir ýmsra ríkja og skýrsl-
ur eru um verðlag og kaupgreiðsl
ur, bankamál, félagsmál, mennta-
mál o. s. frv.
Árbókina má fá hjá umboðs-
manni Sameinuðu þjóðanna á Is-
landi, sem er Bókaverzlun Sig-
fúsar Eymundssonar.
ALÞJÓÐA MERKI
HÆTTULEGRA EFNA
Sjóræningjamerkið gamla —
hauskúpa og krosslagðir leggir —
hefir víða verið notað sem við-
vörun um eitur. Þannig eru lyf,
sem innihalda eitur oft merkt
með þessu merki og það þekkist
viða um heim. Nú hefur Alþjóða
Vinnumálaskrifstofan í Genf
(ILO) skipað nefnd, sem á að
gera tillögur um alþjóðlega merk
ingu hættulegra efna, er valdið
geta:
1) sprengingum, 2) eldsvoða,
3) eitrun, 4) tæringu (sýrur, ryð
o. s. frv.) og 5) geislavirkun.
Ætlast er til að þessi viðvör-
unarmerki verði notuð í alþjóð-
legum viðskiptum og hefir nefnd-
in lagt til að framkvæmdastjórn
Alþjóða Vinnumálaskrifstofunn-
ar leggi til við ríkisstjórnir um
heim allan, að merki þessi varði
tekin upp hið fyrsta, þar sem um
nauðsynlega öryggisráðstöfun sé
að ræða er þoli litla bið.
Fjögur hættumerkjanna eru
þau sömu, sem Flutninga- og sam
göngumálanefnd Sameinuðu þjóð
anna ræddi um fyrir skömmu, en
þau eru þessi:
Hætta á sprengingu mynd af
sprengju, sem er að springa;
hætta á eldsvoða, mynd af loga,
hætta á eitrun, hauskúpa og kross
lagðir leggir; hætta á geislavirk-
un, hauskúpa og krosslagðir legg-
ir og stafurinn R í merkinu.
Fimmta merkið, sem ILO-
nefndin lagði til að notað yrði til
að vara við tæringu er mynd af
hendi, þar sem fingurnir hafa
verið tærðir. — Flutninga- og
samgöngumálancfnd S. Þ. lagði
til að tæringarhætta væri sýnd
með mynd af glasi, sem sýra renn
ur úr á málmplötur og tærir hana.
Tillögur þessar munu verða
sendar til ríkisstjórna og beðið
um álit þeirra, en Efnahags- og
félagsmálaráð Sameinuðu þjóð-
anna mun síðar fjalla um málið.
Flugvélar, sem hafa fastar á-
ætlunarferðir virðast hafa sett
öryggismet á árinu 1954 að því er
segir í skýrslum frá Alþjóðaflug-
málastofnuninni í Montreal
(ICAO).
Skýrslurnar eru enn taldar
bráðabirgðaskýrslur, en þær ná
til allra áætlunarflugvéla í heimi,
bæði í innan- og utanlandsflugi,
að flugvélum í Sovétríkjunum og
meginlandi Kína undanskildum.
Dauðaslys árið 1954 námu 1,33
fyrir hverjar 100 milljón farþega-
mílur flognar. Banaslys í flug-
slysum voru 427 á árinu, en alls
flugu áætlunarflugvélar heimsins
32.000 milljón farþega-mílur, seg-
ir í skýrslum ICAO.
Árið 1953 var banaslysatalan
1,35 og árið 1952 1.75. Síðari talan
var á sínum tíma talin vera
„ábyggilega öryggismet í sögu
flugsiglinganna“.
Árið sem leið flugu áætlunar-
flugvélar heimsins meiri mílu-
fjölda og fluttu fleiri farþega en
nokkru sinni fyrr.