Morgunblaðið - 21.04.1955, Blaðsíða 6

MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 21. apríl 1955

■■■■■■«■■■■■■■■■■■■4
Sýningarsalur „Hinna ungu“ í Stokkhólmi, þar sem sýning þremenninganna var haldin dagana
18.—30. marz. Á veggnum til vinstri eru myndir eftir Þorvald Skúlason. Á miliiveggnum er mynd
Nínu Tryggvadóttur og myndin lengst til hægri er eftir Valtýr Pétursson.
Isíenzk nútímalist vekur
athygli # Svsþjóð
Frá sýnmgu þeirra þremenninganna
Þorvaldar Skúlasonar, Nínu Tryggvadóttur
og Valtýs Péturssonar
UPP ÚR áramótunum kom boð
frá sýningarsal „Hinna
ungu“ í Stokkhólmi til málar-
anna Þorvaldur Skúlasonar, Val-
týs Péturssonar og Nínu Tryggva-
dóttur um að sýningarfélag þetta
vildi. halda sýningu á verkum
þessara þriggja málara. Boðið
var gert að undirlagi málarans
Eric H. Olson, en hann hafði j
séð myndir eftir þessa listamenn,'
m. a, suður í París. Mun þetta
vera í fyrsta skipti, sem ungum
íslenzkum listamönnum er boðið
að halda einkasýningu á verkum
sinum í Stokkhólmi.
Sýning þessi var haldin seinni
hluta marzmánaðar og fékk yfir-
leitt góða dóma, eins og sést á
blaðaummælum, sem hér birtast.
Aðsókn að sýningunni var ó-
venjulega góð, og vakti hún at-
hygíi þar í landi.
Bo Lindwall ritstjóri listatíma-
ritsins „Konstrevy“ skrifar í
Svenska Dagbladet 26. marz
grein á þessa leið: i
Af myndlist Norðurlandanna
þekkjum við Svíar minnst til
þeirrar íslenzku. Fyrir nokkrum
árum gafst okkur þó tækifæri til
að kýnnast nokkuð þrem málur-
um af eldri kynslóðinni, er þeir
sýndú hér í Konstakademiet.
Verkin, sem þeir sýndu, voru
blanda af vafasömum modern-
isma með tilhneigingu til ex-
pressionisma og algerlega þjóð-
legri rómantík. Þessir menn voru
í rauninni fyrstu málarar íslands.
Það, sem áður hafði verið unnið
að list á íslandi, var -ekki telj - |
andi (Albert Thorvaldsen var að ,
vísu íslendingur, en á hann var !
litið sem Dana, Rómverja og
heimsborgara). Listþróunin var
stöðnuð með þjóðinni, íslending-
ar höfðu hvorki tíma né fé til
að gefa sig að þeim munaði að
stunda myndlist. Eftir síðari
heimsstyrjöldina urðu skilyrði
fyrir listþróun þjóðarinnar öll
önnur. Hinar vaxandi, hröðu sam-
göngur hafa fært eyjuna í íshaf-
ínu nær meginlandi Evrópu og
Ameríku. Hún er orðinn mikil-
vægur áningarstaður á leiðinni
milli heimsálfanna. íslendingar
hafa öðlazt nýja, áður óhugsandi,
möguleika á menningartengslum
við umheiminn. Reykjavík er
orðin brennipunktur menningar-
áhrifa frá Bandaríkjunum, Ev-
rópu og Skandinavíu. íslending-
ar vorra daga hafa orðið fyrir
alþjóðlegum áhrifum og list
þeirra er oft kosmopolitisk. Hin
non-figuratíva list virðist eftir-
læti ungu kynslóðarinnar, en þar
er ekki um formvana list að ræða,
heldur virðist hin stranga, á-
kveðna konstruktiva stefna falla
íslendingum bezt. Nokkrir hinna
yngri Jistamanna hafa unnið sér
frægðarorð meðal róttækra lista-
manpa í New York og París.
í sýningarsal „De Unga“ hefur
málaripn Eric H. Olson komið
fyrir ágætri sýningu af málverk-
um þriggja eftirtektarverðrá ís-
lenzkra málara. Af þeím mun
Nína Tryggvadóttir vera þekkt-
ust erlendis. Hún stundaði nám
í Kaupmannahöfn, París (hjá
Léger) og New York. Hún er gift
amerískum lækni, en þau hjón
eru nú búsett í París. Þarna fá-
um við einungis að sjá eina af
myndum hennar, en það er feg-
ursta mynd sýningarinnar, hin
ágætasta í lit og byggingu, hlað-
in dramatískum þrótti án þess
þó að vera ágeng.
Af þessari einu mynd Nínu
Tryggvadóttur að dæma, er hún
minna reglubundin en félagar
hennar tveir, hinn 49 ára gamli
Þorvaldur Skúlason og hinn 36
ára gamli Valtýr Pétursson. Þor-
valdur Skúlason (sem mun hafa
verið framkvæmdastjóri ísl. sýn-
ingarinnar í Konstakademiet um
árið) er þroskaðri málari en Val-
týr. Hann stundaði nám hjá
Pevold í Osló og Gromaire í
París og hefur s. 1. 16 ár lagt
aðaláherzlu á non-figuratív við-
fangsefni. Hann er skýr og
greinilegur í myndbyggingu og
leggur megináherzlu á að skýra
hreyfingarnar. Hann hefur leyst
verkefni sitt glæsilega af hendi,
hreyfingin í myndum hans kem-
ur jafnan fram með yfirveguðum
hætti. Hann skortir að vísu hrað-
fleyga tilfinningu fyrir litnum,
j litasamsetningar hans virðast
| fremur vera útreiknaðar og yf-
! irvegaðar en gefa til kynna per-
sónulegan svip listamannsins. En
jafnvel það hefur ekki komið í
veg fyrir góðan árangur. Beztu
myndir hans hafa næstum monu-
mental einkenni bæði í uppbygg-
ingu og lit.
Eftir nám í Kaupmannahöfn
fór Valtýr PétUrsson til Banda-
ríkjanna, þar sem hann í nokkur
ár vann sem surrealisti, áður en
hann hvarf að non-figurativri
málaralist. Styrkur hans er lit-
gáfan. Hann hefur meiri litagleði
en Þorvaldur, en skortir aftur á
móti þroska hins eldri félaga
síns. List hans er eftirtektarverð,
en hún er ófullnægjandi. Hann
virðist vera önnum kafinn við
allskonar verkefni. Hann er svo
ákafur við allskonar tilraunir, að
það er undantekning, að hann
fái tíma til að yfirvega listrænt
jafnvægi mynda sinna. Hann vek-
ur hjá áhorfandanum sterka til-
finningu af rúmi í myndum sín-
um án þess að láta hina hefð-
bundnu þungamiðju festa rúm-
ið á óafturkræfan og ákveðinn
hátt. Massi, sem sýnist áþreifan-
lefur, virðist þjóta á móti áhorf-
andanum, en hverfur á næsta
augnabliki, leysist upp og breyt-
ist í eigin uppruna, tóm, sem
virðast koma fram í stað mass-
ans, sýnast nú jafn langt í burtu
og massinn áður þaut áfram. Allt
er þetta sjónhverfingaleikur en
til þess að leikurinn verði ekki
að galdramennsku án listræns
gildis, verður listamaðurinn jafn-
an að hugsa um útlínurnar, með-
an hann fæst við vandamál flat-
! arins. Þetta hefur Valtý ekki tek-
izt enn sem komið er.
Harry Kalmark skrifar í blað-
' ið ,,Dagen“ í Stokkhólmi um hina
íslenzku þremenninga:
Sýning þeirra er eftirtektar-
verð frá mörgum sjónarmiðum.
Fyrst og fremst vegna þess, að
hún sýnir ljóslega hversu víð-
tæk eru áhrif franskrar málara-
listar og að það kunni að vera
tímabært, að nýir menn í málara-
listinni láti til sín taka. Ef þess-
um franska söng heldur áfram í
hinni ungu myndlist allra þjóða,
verður árangurinn einhver út-
máður nationalismi, sem hvorki
er fugl né fiskur. íslendingarnir
þrír eru leiknir í að fara með
liti og hafa alþjóðlega skoðun
á því, hvernig skipta beri mynd-
fletinum. Valtýr Pétursson er
leiknastur þeirra í litameðferð.
Mynd hans nr. 3, sýnir mjög
fagran gráan litastiga. Mynd í
bláum litastiga er líka áhrifarík.
Þorvaldur Skúlason og Nína
Tryggvadóttir taka þátt í sýn-
ingunni og eru verk þeirra einn-
ig eftirtektarverð. Sýningin kann
að koma ýmsum á óvart, þar sem
marga máiara hér dreymir um
að fá tækifæri til að heimsækja
ísland og mála þar myndir, sem
lýsa öræfunum, víðáttunni, fjöll-
unum og sérkennilegum grænum
gróðri eyjunnar, en íslenzka
listamenn hins vegar dreymir um
tigla, rendur og París. Þegar
hugsað er um hina eldri málara
íslands, sem fyrir löngu eru orðn-
ir frægir menn, verður sýningin
í sal „De Unga“ miklu eftirtekt-
arverðari.
Eugen Wretholm skrifar I
sænska „Morgunblaðið" um sýn-
ingu þremenninganna: Salur „De
Unga“ byrjar að sanna tilveru-
rétt sinn. — Nú sýna þar þrír
fplltrúar íslenzkrar abstraktlist-
ar, sem enn er óþekkt í Svíþjóð,
en þegar hefur vakið athygli í
París. Það eru þau Valtýr Péturs-
son, Þorvaldur Skúlason og Nína
Tryggvadóttir, er sýna. Vöntun-
in á listrænni hefð hefur gert
íslendingunum auðvelt að að-
hyllast hið nýja tjáningarform.
Non-figurativar myndir Valtýs
Péturssonar og Þorvaldar Skúla-
sonar eru stundum fagrar og
heilsteyptar, en nokkuð misjafn-
Framh. á bls. 8
Menningaríengsl íslands og
Ráðstjórnarríkjanna
heldur fund í Gamla bíói kl. 9 á morgun, föstudag
í tilefni af 85 ára afmæli Lenins
DAGSKRÁ:
1. Þórbergur Þórðarson rith. flytur ávarp.
2. Brynjólfur Bjarnason alþm., flytur erindi
3. Ógleymanlega árið 1919 (ný kvikm. í Agfalitum)
Aðgöngumiðar verða seldir í skrifstofu MÍR, Þing-
holtsstræti 27, kl. 5—7 föstudag og við innganginn,
ef eitthvað verður óselt.
Stjórn MÍE
Fermtngar-úr NÍVQdCL
Vönduð — Ódýr
Va* 'sþétt og höggþétt
Kven- og karli "nsúr
úr stáli og g,__. ^letti
Vönduð — Ódýr
Magnús E. Baldvinsson
Ursmiður — Lauðavegi 12 — Sími 7048
Orðsending Irá
Afurðnsölu S.Í.S.
Vegna verkfallsins biðjum vér alla þá serrt eiga geymd
matvæli hjá okkur að vitja þeirra eigi síðar en föstu-
daginn 22. þ. m. — Eftir þann tíma verður frystihúsið
lokað og ekkert afgreitt fyrr en verkfallinu lýkur.
SÍS AFURÐASALAN
Kaupið úrin hjá úrsmið
ORATOR
sutamatic - Cdlendrier - 25 rubis
" * Ferminganírin
fást hjá Franch
Abyrgðarskírteini fylgir
hverju úri.
Fagmaðurinn tryggir gæðin.
Franch Michelsen
úrsmíðameistari.
Laugavegi 39
Blómaverzlanir bæjarins
verða opnar á sumardaginn fyrsta
frá kl. 10—3.
^Jétaa llómauerzlcma
í Reykjavík.
Sjómanafélag Reykjavíkur
AHsherjaratkvæðacireiðsla
um uppsögn farmannasamninga. fer fram í skrif-
stofu félagsins föstudaginn 22. þ. m. og laugardag-
inn 23. þ. m., frá kl. 10 til 18, báða dagana.
Stjórnin.