Morgunblaðið - 06.05.1955, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 6. maí 1955
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vlgur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Verjendur stœrsta
verðlagsbrotsins
ÞAÐ er margrakin saga, að tvö
blöð tóku þegar í upphafi að
sér það hlutverk að verja verð-
lagsbrot Olíufélagsins h.f., en það
er langsamlega stærsta verðlags-
brot, sem framið hefur verið hér
á landi. Þessi blöð voru Tíminn
og Alþýðublaðið, málgögn
tveggja „frjálslyndra umbóta-
flokka“, Framsóknarflokksins og
Alþýðuflokksins. Þessi blöð vörðu
olíuhneykslið strax og það komst
upp. Þau héldu áfram að verja
það eftir að fallinn var dómur í
því í verðlagsdómi. Sjálfur verð-
gæzlustjórinn, einn af frambjóð-
endum Alþýðuflokksins og
frammámönnum hans lýsti því
yfir í Alþýðublaðinu 27. janúar
1951 að Olíufélagið væri sýknt
saka.
Það er athyglisvert að eftir
að Hæstiréttur hefur kveðið
upp dóm í olíumálinu þar sem
dómur undirréttar um verð-
lagsbrot þess er að mestu stað-
festur, heldur Tíminn áfram
að verja félagið og brot þess.
Svo mikið þykir við liggja að
ritstjórinn skrifar grein und-
ir nafni, þar sem hann lýsir
yfir því „að Hæstiréttur sé
ekki óskeikull".
Kjarni þessarar greinar
Tímaritstjórans er yfirlýsing
hans um það, að Hæstiréttur
hafi sakfeilt Olíufélagið rang-
lega fyrir verðlagsbrot þess.
Ritstjóri Tímans kveður með
öðrum orðum upp sinn eigin
dóm um mál Olíufélagsins,
gerist nokkurs konar þriðja
dómstig og yfirdómur yfir
Hæstarétti. Þessi yfirdómur
lýsir Olíufélagið sýknt saka.
Allir jafnir fvrir
lögunum
Það er ástæðulaust að fjölyrða
um þetta mál. Það liggur ljóst
fyrir. Verðlagsdómur og Hæsti-
réttur Kafa dæmt Olítífélagið h.f.
til að skila aftur 1.1 millj. kr.
ólöglegum hagnaði. Það gerir
ekkert til þótt Tíminn og Alþýðu-
blaðið, sem alltaf þykjast heyja
skelegga baráttu gegn hvers kon-
ar braski og spillingu reyni enn-
þá að verja þetta stærsta verð-
lagsbrot, sem framið hefur verið
hér á landi. Af því má aðeins
marka, hversu mikill hugur fylg-
ir máli þegar þessi blöð segja
okri «g braski stríð á hendur.
Sannleikurinn er sá að vörn
Tímans og Alþýðublaðsins fyrir
verðlagsbrot Olíufélagsins hafa
afhjúpað þessi blöð og flokka
þeirra. Þegar tinhver aðili, sem
er nákominn þessum flokkum,
gerist ber að okri þá er allt í
lagi að þeirra dómi. Þá má ekki
hreyfa við neinu, jafnvel þótt um
sé að ræða hin stórfelldustu brot
gegn landslögum. Ef grunur leik-
ur hins vegar á um einhvern
maðk í mysunni hjá öðrum aðil-
um þá vantar ekki harðar kröfur
og skelegga dóma í blöðum þess-
ara flokka.
Allur almenningur fordæm-
ir þessa afstöðu harðlega. Á
íslandi eiga aliir að vera jafn-
ir fyrir lögunum. Verðlags-
brot stórfyrirtækja Sambands
íslenzkra samvinnufélaga á að
sæta sömu meðferð og verð-
lagsbrot smákaupmanns við
Laugaveg eða smá kaupfélaga
úti á landi. Hér eiga ekki að
gilda tvenns konar lög, ein
fyrir örfáa „stóra“ og önnur
fyrir hina mörgu smáu.
Dómur Hæstaréttar
rangnr?
Ástæða er til að beina þeirri
fyrirspurn til ritstjóra Tímans,
við hvað hann eigi er hann stað-
hæfir í grein sinni s.l. miðviku-
dag, „að núverandi dómsmála-
ráðherra hafi ekki framfylgt
dómum Hæstaréttar?" Vill ekki
ekki ritstjórinn nefna dæmi um
slíkt atferli af hálfu dómsmála-
ráðherra? Og hvernig ætti ráð-
herrann að koma slíku við?
Hér er um svo furðulega og
ósvifna staðhæfingu að ræða, að
fyllsta ástæða er til þess að krefj
ast skýringa aðalmálgagns Fram-
sóknarmanna á henni.
Það er svo dálítið nýstárleg
kenning, sem kemur fram í fyrr-
greindri grein ritstjóra Timans,
að í raun og veru skipti það engu
máli þótt Olíufélagið hafi hagnazt
ólöglega um á aðra milljón króna
á sölu eins skipsfarms af olíu.
Félagið hafi „fylgt frá upphafi
þeirri reglu samvinnufélaganna,
að endurgreiða viðskiptamönnun-
um ágóða sinn“.
Hvað þýðir þessi kenning Tím-
ans í raun og veru?
Hún þýðir það að Olíufélag-
ið hafi verið frjálst að því að
brjóta landslög á sinum tíma
vegna þess að það hafi haft í
hyggju að endurgreiða við-
skiptamönnum sínum hinn
ólöglega hagnað!!
Um þessa kenningu þarf
ekki að hafa mörg orð. Svo
fráleit er hún og furðuleg.
En látum svo vera. Tíminn
og Alþýðublaðið ráða sjálf
sinni stefnu. Þau hafa tekið
þann kost að verja stærsta
verðlagsbrot, sem framið hef-
ur verið hér á landi til þraut-
ar, og Tíminn hefir gengið það
langt að lýsa yfir að dómur
Hæstaréttar í Olíumálinu sé
rangur. En það er annar dóm-
ur til, sem fyrrgreind blöð og
flokkar þeirra munu fyrr en
síðar þurfa að mæta frammi
fyrir. Það er dómur almenn-
ingsálitsins á íslandi.
Umbófasförf Diems
1 STJÓRNMÁLUM Suðurhluta
Vietnam er all umbrota- og óróa-
samt um þessar mundir. — Hinn
starfsami og ákveðni forsætisráð-
herra Diem hefur sett sér það að
marki að styrkja ríkisvaldið og
draga úr áhrifum ýmissa sérstrú-
arflokka, sem hafa haft sinn eig-
in her og neita að láta ríkisstjórn
ina segja sér fyrir verkum.
Þessar aðgerðir virðast hafa
verið nauðsynlegar, því að það
getur ekki gengið til lengdar að
þessir sértrúarflokkar myndi ríki
í ríkinu. Hins vegar mun það
ekki vera ætlun Diems að hefja
neinar trúarofsóknir gegn þeim,
heldur aðeins að afvopna hersveit
ir þeirra. Eru viðbrögð Bao Dai
keisara, er dvelst fjarri ættjörð
sinni á alvarlegum tímum, all
vafasöm, þar sem hann reynir að
hindra umbótastörf Diems.
Stolið úr flaki
KEFLAVÍKURFLUGVELLI, 5.
maí: — í gærdag er eigendur
þyrilvængjunnar, sem fórst við
Straum á dögunum, komu til
þess að rannsaka flakið, kom
brátt í ljós, að stolið hefur verið
úr því og unnin á því skemmd-
arverk. Mælaborðið við sæti ílug
mannsins hefur t. d. verið skrúf-
að burtu í einu lagi, svo og 24
í volta rafmagnsmótor, og blönd-
ungur, svo og ýmis tæki önnur
eru horfin. Þá hafa aðkomumenn
skemmt önnur tæki og eyðilagt.
Þess er fastlega vænzt að þeir
sem hér hafa verið að verki, skili
mununum hið fyrsta til lögregl-
unnar í Hafnarfirði, sem fengið
hefur mál þetta til meðferðar. —
Þyrilvængjan er eign einkafyrir-
tækis en ekki flughers Bandaríkj
anna, svo sem hermt var í fyrstu.
BÞ.
Kappleikir verða á Lmgar-
s smnar
LWæður út af sondlaug Vesturbæjar
í bæjarstjórn
N
OKKRAR umræður urðu á
bæjarstjórnarfundi í gær um
sundlaug Vesturbæjar. Spunnust
umræðurnar út af því að fyrir lá
samþykkt bæjarráðs á frumupp-
drætti að framkvæmdum við laug
ina.
BárSur Daníelsson (Þjóðv.)
kvað misráðið að nota ekki sjó í
laugina, því trúlega yrði það ó-
dýrara en vatn úr vatnsveitunni
auk þeirrar hollustu, sem er af
\Jetvahandi óhrij-ar:
Séð og skoðað á leið
í bæinn
BÚI hefur skrifað mér eftirfar-
andi bréf:
„Velvakandi góður.
Ég var á gangi um götu eina
nálægt Miðbænum fyrir nokkr-
um dögum og sá dálítið á veg-
inum, sem kom mér til að staldra
við. Á gangstéttinni lá stór grá-
bröndóttur köttur, makindalegur
en þó um leið hálf fýlulegur á
svipinn. Þetta var hinn þrifleg-
asti kisi, vel hirtur og pattaraleg-
ur en kominn nokkuð til ára
sinna, sýndist mér.
’ Mér kom dálítið kynlega fyrir
sjónir, hve dæmalaust rólegur
kötturinn undi sér þarna svo að
segja fyrir fótum vegfarenda, en
ég fann brátt skýringuna: Ég sá
að við háls hans hékk seglgarns-
spotti, sem nánar að gáð, lá inn
í húsið við hliðina. Mér kom
fyrst í hug, að þarna væri um
hálfgerða pyntingaraðferð á
. skepnunni að ræða og þreyfaði á
háls kattarins til að ganga úr
I skugga um, hvort svo væri. Nei,
sem betur fór, um háls hans var
leðuról rétt hæfilega þröng og
svo hafði seglgarnsspottanum
verið hnýtt ósköp venjulega í
gjörðina. Meiningin var augljós!
— kisutetrið var þarna blátt
áfram í tjóðri til að fyrirbyggja,
að það flæktist burt eða yrði
umferðinni að bráð.
(
I Skynsamleg ráðstöfun
EN þar með er sagan ekki alveg
öll. Rétt hjá kisa stóð lítil
krakkakarta rétt nýbyrjuð að
ganga gat ég mér til, — líka í
tjóðri! Og þarna stóðu þau. kött-
urinn og krakkinn augliti til aug-
lits (að vísu var kisa liggjandi!)
sæmilega í sátt við tilveruna,
enda þótt hvorugt virtist sérlega
hrifið yfir hlutskipti sínu.
En ég hélt leiðar minnar og
hugsaði sem svo, að hér væri
skynsamt fólk annars vegar. —
Sennilega hefur staðið þannig á,
að enginn hefur verið heima við,
sem mátti vera að líta eftir barn-
inu — og kettinum, húsmóðirin
trúlega vant við látin inni við —
og var þá nokkuð við því að
segja þótt hún gripi til þessarar
öryggisráðstöfunar í stað þess að
senda sinn kött og sinn krakka
út í reiðileysi og hættur götunn-
ar? Þau voru þarna örugg að
minnsta kosti fyrir allri bíla- og
hjólaumferð, því að svo var um
hnútana búið, að spottinn náði
ekki lengra eíí út á miðja gang-
stéttina. Mér þótti hér vera
brugðizt skynsamlega við þeim
aðstæðum, sem fyrir hendi voru.
Búi.“
Fátt um íslenzk póstkort
„Kæri Velvakandi.
FYRIR nokkrum dögum fékk ég
bréf utanlands frá, frá út-
lendum kunningja mínum, sem
bað mig að kaupa fyrir sig nokk-
ur póstkort frá íslandi og senda
sér. Ég brá við skjótt og hugðist
kaupa kortin. En ég varð meira
en lítið undrandi, er ég sá úrval-
ið af póstkortum, sem fyrir hendi
er í bókabúðum bæjarins, um svo
ótrúlega fátæklegan garð er þar
að gresja. Að undanteknu einu
korti frá Hólum í Hialtadal, einu
eða tveimur frá Reykjavík og
einu, heldur lélegu þó, frá Mý-
vatni var ekkert að fá annað en
jökla, klungur, fossa og fjöll. —
— Veit ég það vel, að íslenzk
náttúra er gróðurlítil og hrikaleg,
en hún á samt í skauti sínu ann-
að en ís og öræfi, marga undur-
fallega og hlýlega staði, sem við
ættum fráleitt að gera okkur far
um að fela fyrir sjálfum okkur
og ennþá síður útlendingum.
í
Hvers vegna aðeins
köldu hliðina?
VERS VEGNA þurfum við
alltaf að keppast við að gefa
útlendingum sem kuldalegasta
mynd af landinu okkar, má ekki
sýna hina mildari hliðina jafn-
framt? — Eða hvers vegna vilja
ekki ljósmyndarar okkar taka
myndir af öðru en fjöllum, foss-
um og flúðum, hví ekki að sýna
oftar staði eins og Hallormsstað,
Bæj arstaðaskóg og svo fjölda-
marga aðra, sem orðið gæti til
þess að bræða ofurlítið íshjúpinn,
sem hvílir yfir íslandi í ímyndun
flestra þeirra, sem ekki þekkja
það nema helzt af myndum og
ónógum upplýsingum?
M'
Hvernig fær slíkt
staðizt?
ÉR var sagt í einni bókabúð-
inni, að hið fátæklega úrval
af póstkortum stafaði m. a. af því
að gjaldeyrisyfirvöldin veittu
ekki nema af svo skornum
skammti gjaldeyri til prentunar
á póstkortum, sem fer fram er-
lendis enn sem komið er, þar eð
við höfum enn ekki þau tæki,
sem til þess þarf. — En herra
minn trúr, ég segi ekki annað,
hvernig fær sá sparnaður staðizt
á sama tíma, sem talað er hástöf-
um um það á æðri sem lægri
stöðum, að ísland sé ferðamanna-
land framtíðarinnar og við eig-
um að streytast við að kynna
landið út á við með ráðum og
dáð.
Og svo streyma hingað erlendir
ferðamenn og við höfum ekki svo
mikið sem póstkort að bjóða þeim
— póstkort, sem er það fyrsta
sem hver ferðamaður í ókunnu
landi spyr eftir. Ég skil ekki slíkt
fyrirkomulag — og er bæði gram
ur og reiður.
Með þökk fyrir birtinguna,
Reykvíkingur“.
MerklR,
UæSli UndiS.
sjóböðum og aeskilegt væri, að
stæði þarna til boða. B. D. kvað
því hafa verið borið við, að ekki
væri hægt að fá nógu hreinan
sjó úr Skerjafirðinum, en slíkt
væri firra. Kvað B. D., að upp-
drættir arkitekt væru álitlegir og
að hann hefði áhuga fyrir því, að
sjór yrði notaður. B. D. taldi, að
ekki hefði átt að eiga við bygg-
ingu laugar í Vesturbænum íyrr
en búið væri að ganga að fullu frá
framkvæmdum í Laugardalnum,
því Vesturbæjarlaugin, sem mundi
kosta 4—5 millj. króna, yrði til að
tefja fyrir þeim. B. D. taldi að
framkvæmdir í Laugardalnum
lægju mjög niðri vegna féleysis.
Jóliann Hafstein (Sjáifst.)
taldi, að sundlaugin í Vesturbæn-
um hefði ekki tafið framkvæmdir
í Laugardalnum, en þeim hefði
verið haldið áfram jafnt og þétt
nema hvað stöðvun hefði orðið um
hávetur. J. H. kvað nokkuð langt
síðan, að Laugardalsnefnd hefði
gert grein fyrir framkvæmdum í
dalnum en það mundi gert innan
tíðar. J. H. hvað stefnt að því
að Ijúka við framkvæmdir við
grasvöllinn í dalnum þannig. að
hægt yrði að liafa þar kappleiki í
sumar. J. H. taldi að grasvöllur-
inn í I.augardalnum vrði fyrst og
fremst keppnisvöllur í meiri hátt-
ar keppnum en völlurinn á Melun-
um mundi hafa miklu hhitverki
að gegna um nokkra framtíð enn.
J. H. sagði að þau tillög, sem
látin hefðu verið í té til sundlaug-
ar Vesturbæiar, hefðu alls ekki
orðið til að draga úr því fé, sem
hefur verið til umráða í Laugar-
dainum og þyrfti laugm vestra á
engan hátt að spilla fyrir íþrótta
svæðinu.
J. H. taldi, að líklegt væri að
þegar lengra liði á framkvæmdir
í Laugardalnum yrði að leita eftir
iánsfé.
Bárður Daníelsson kvað það
ljóst að laugin í Vesturbænum
ætti að sitja á hakanum. Ef láns-
fé þarf til Laugardalsins þá hefði
eins mátt benda „sönnum Vestur-
bæingum" á, að þeir sjálfir hefðu
átt að leita eftir lánsfé með því
að alit fé til slíkra framkvæmda
ætti að leggja í Laugardalinn,
sagði B. D.
Það kom fram í umræðunum,
að sótt hefði verið um fjárfesting-
arleyfi til hyggingar á Iaugarsvæð
inu í Vesturhænum á þessu ári,
en ekki væri enn séð hvort það
fengist.
Sinubnmi gat
orðið tilfinnan-
legur, slökktur
TALIÐ er að menn við Eystri-
Rangá, sem eru þar við vinnu að
setja upp raftaugar, hafi í gær
eða í fyrradag farið óvarlega með
eld, með þeim afleiðingum, að eld
ur kviknaði í sinu í svonefndum
Krappa, sem er tunga á milli
Rangár og Fiskár. Skógræktarfé-
lag Rangæinga hefur haft þarna
landsvæði til umráða og hefur ver
ið unnið þar að gróðursetningu
trjáplantna af ýmsum tegundum,
en einkum lerki sem gróðursett
var fyrir tveim árum.
1 gær veittu menn á næstu bæj-
um því athygli, að eldur var laus
í sinu í Krappanum, en sakir
þurrka að undanförnu, breiddi
sinueldurinn sig fljótlega yfir
svæðið, en sem betur fór, brugðu
all-margir röskir menn við, frá
næstu bæjum og slökktu eidinn,
áður en hann hafði valdið tilfinn-
anlegu tjóni.