Morgunblaðið - 12.05.1955, Page 13

Fimmtudagur 12. maí 1955
MORGUN BLAÐIÐ
29
uðmundsdótti
ÞANN 1. f. m. voru saman komn-
ir á Mið-Fossum í Andakíl, all-
margir vinir og ættingjar hjón-
anna þar, i tilefni af 60 ára af-
mæli húsfreyjunnar, Guðfinnu
Guðmundsdóttur, og bárust henni
við það tækifæri margar kveðj-
ur og blórr., ásamt ýmsum gjöf-
um, sem hennar mörgu vinir
færðu henr.i með hlýjum óskum
í tilefni dagsins og skorti þar
heldur ekki á höíðinglegar veit-
ingar og hjartanlegar móttökur
af hendi húsráðenda og barna
þeirra.
Veitti ég því athvgli hve marg-
ir vcru bar staddir úr Lunda-
reykjadal eg fékk þá skýringu
að fyrstu búskaparár sín hefðu
þessi mætu hjón búið þar áður
en þau fluttust að Fossum eins og
við segjum í daglegu tali — og
bundið þar vináttu og tryggðar-
bönd við nágranna sína þar á
þann hátt sem hér kom í ljós.
Áour en ég kom hingað í ná-
grenni við Guðfinnu á Fossum,
heyrði ég stúlku sem hafði
kyn'ist henni, minnast á hana,
með svo kröftugum lofsorðum að
ég leit á hann undrandi og þá
var eins og hún gæti ekki sagt
það sem hún viidi gera mér ljóst,
rheð orðum. en svipur hennar og
vitund öll lýst.i fremur en orð
fá gert hug hennar og tjáningu
að ég gleymdi því ekki þó nú
séu liðin 25 ár síðan, og mér var
ó'neitanlega dálítil forvitni að sjá
þessa konu, er ég kom hér í
héraðið. Ég sá hana líka brátt,
kom á samkomu þar sem hún
var og var bent á hana, þar sem
hún sat ásamt manni sínum,
Pétri Þorsteinssyni frá Mið-Foss-
um. Fyrst sá ég á bak hennar,
hún var klædd peysufötum með
hvítt slifsi og afar þykkar Ijós-
gvltar hárfléttur tvöfaldar að
beltisstað huldu nærfellt grann-
ar herðarnar og þegar ég sá svo
líka andlitið, var mér ljóst að
hæfilegt hefði verið að lýsa
hennar ytra útliti með slíkri ást
og aðdáun sem búið var að lýsa
hennar innra manni með, enda
lýsti svipnr hennar slíkri mvkt
og mildi að manni dettur ósjálf-
rátt í hug vísa Páls Ólafssonar:
Ég vildi ég roætti verða strá
o. s. frv.
Ég þekkti ekki foreldra Guð-
finnu, æskuheimili, né uppvaxt-
arár og læt því hjá liða að minn-
ast á þau. En ég hef komið í
Rangárþing þar sem hún er fædd
og uppalia og dvalið þar um
lítinn tím?. en nógu lanean samt
til þess að fyilast aðdáun og
lotningu yfir náttúrufegurðinni
þar, fjölbreytni hennar og mikil-
fenglegri útsýn til hins stór-
brotna fjallahrings með snæ-
krýndu jökiana í baksvn og hyll-
ingar í Ijósmóðu sumardaganna.
Og á sögi ddinni var þar mikið (
mannval sem íslendingar hafa |
á löngum köldum vetrarkvöld- i
um ornað sér við að lesa um,;
dáðir þeirra og d.rengskap og þar ,
áttu einnig heima bæði miklar j
konur og góðar, þarf þar eigi
langt að líta til að minna á höfð- j
ingskonuna trvggu, Bergþóru og '
tengdadótturina Þórhöllu Ás-
grímsdóttur sem Niáll mælti þau
orð við: ,,Vel mun þér fara, því
at þú ert góð kona“. Og þau orð
hins aldna spekings ætla ég að ,
leyfa mér að gera hér að kjör-!
orði fyrir þeirri takmörkuðu um- J
sögn sem Dirtist hér í þessum fáu
línum, _ sem þessari vinkonu I
minni eru tileinkuð hér, með
innilegu þakklæti fvrir daginn í
gær, alla góða viðkynningu og
sitt góða ■Ccrdæmi bæði til mín
og annarra sem hana þekkja.
Víðar en í siklingssölum
svanna fas er prýði glæst
mörg í vorum .djúpu dölum
drottning hefur bónda fæðzt.
Mér þætti ekki ótrúlegt að
völfurnar 12, sem getið er um í
ævintýrinu um Þýrnirósu, hafi
einnig staðið við vögguna henn-
ar Guðfinnu og gefið henni gjaf-
Athugasemdir frá stjórn Pönt- eru sérverzlanir, sem leggja á það ■ „Sana-sol“ hefur frá upphafi
unarfél. Náttúrulækningafélags áherzlu að selja sem heilnæm-j verið framleitt sem næringarefni,;
Reykjavíkur. 1 astar matvörur, eins og verzlun ) Á umbúðum hverrar flösku stend
j Náttúrulækningafélagsins. í öll-1 ur: „Ekkert lýsisbragð. Bragð-
7. JANUAR s. 1. birti Morgun- um sljkum verzlunum eru seld | gott, auðmelt, styrkjandi næring-
blaðið fregn um kæru Apotek-, fjörefni. Enda ber okkur að geta ! arefni“. Það stendur „næringar-
arafélags Islands gegn P. N. L. 1 fengið öll nauðsynleg fæðuefni í' efni“ en ekki lyf. Og er það
F. R. fyrir sölu á „Sana-sol“. Og matvörubúðum, þar á meðal fjör- j nokkur goðgá að ætla, að þeir
daginn eftir birti sama blað at- efm Ega hví skyldu húsmæður : sérfræðingar, sem eru höfundar
hugasemd frá apótekurum und-
ir fyrirsögninni: „Óleyfileg lyfja-
sala'
þurfa að leggja lykkju á leið ’ „Sana-sol“ séu dómbærari á,
sína í apotek til að kaupa hluta hvar skipa beri því í flokk en
daglegra nauðsynja til heimilis okkar ágætu apotekarar, sem nú
heimta það undir einkasölurétt
sinn?
í heimalandi sínu og fjölda
annarra landa hefur „Sana-sol“
Við höfum farið okkur hægt s;ns?
um að svara, þótt strax væri i j niðurlagi athugasemda sinna
ákveðið, að það skyldi gert. Okk- j si<ýna apotekarar frá því, að
ur var vel kunnugt, að í ná-: strangar kröfur séu til þeirra
grannalöndunum er frjáls sala á : gerðar um allt, er varðar sölu og frá upphafi einnig verið selt ut-
öllu því, sem kæra apótekaranna j meðferð lyfja. Síðan segir orð- j an apoteka og hafa læknar engu
fjallar um, og þeir telja sig hér • rett: „Þegar svo kaupmenn, sem' síður viðurkennt það.
hafa einkarétt á, að höndla með *
En við töldum rétt að fá stað-
festingu á ýmsum atriðum og
ir sínar begar hún sem korna- afla upplýsinga um önnur atriði,
barn lauk upp sínum bláu barns- er mál þetta varða. Við vildum
augum og horfði undrunarfull og skoða málið frá ýmsum hliðum
spyrjandi í kring um sig. Ég er og gera okkur sem fyllsta grein
alveg sannfærður um það að vin- fyrir því, hvort sérréttindakröf-
ir hennar sem þessar línur lesa ur apótekarana væru á rökum
munu kannast við ýmislegt í reistar eða ekki.
endurminning sinni sem rifjast Sjónarmiðin eru, eins og geng-
upp í sambandi við Guðfinnu ur °8 gerist, ólík. Hér verða lítil-
á Fossum ef þeir heyra hverjar leSa rædd nokkur atriði og af-
gjafir litlu prinsessunni voru staða okkar skýrð. Beri apotekar-
gefnar og sem áunnu henni þann ar sjónarmið okkar sterkum rök-
orðstír er húh óx upp, að öllum um’ munum við fúslega endur-
þótti vænt um hana, serr, kynnt- skoða Þau’ Því að hafa skal held“
ust henni. Gjafirnar voru þessar:
Góðvild, gleði, vinátta, yndis-
þokki, háttprýði,
tryggð, guðhræðsla, heilbrigði,
greind, auðlegð.
ur það, sem réttara reynist.
Eins og flestum mun kunnugt,
hpíðarlfúki er hað stefna Náttúrulækninga-
’ félagsins að auka þekkingu al-
mennings á hollum lifnaðarhátt-
um yfirleitt. Leyfum við okkur
Auðlegð er að vísu ekki ein-: að vísa til Heilsuverndar, tíma-
ungis jarðneskir fjármunir eins rits samtakanna um það.
og allir vha, heldur líka fjár- | Einn mikilvægasti þáttur hollra
sjóðir andans, einmití „ávöxtur lifnaðarhátta er neyzla hollrar
andans“ eins og það var orðað fæðu. Um það mun óþarfi að j sambandi að benda á þær sér-
enga þekkingu hafa á lyfjum fara
að auglýsa þau sem neyzluvörur
og allra meina bót, er lengra
gengið en við teljum, að við get-
um horft aðgerðarlausir á“. —
Vilja apotekarar vinsamlegast
skýra frá, hvenær verzl. Náttúru-
lækningafélagsins hefur auglýst
vörur sínar sem allra meina bót?
Ekki skal í efa dregið, að
strangar kröfur séu gerðar til
apotekara, enda munu ekki öll
lyfjaefni svo heilnæm, að miklu
megi skeika um notkun þeirra.
En vandséð er, hvað strangar
kröfur um meðferð lyfja koma
þessu máli við. Apotekið fær
„Sana-sol“ í vönduðum umbúð-
um og afgreiðir það í sömu um-
búðunum. Og til þess þarf enga
sérþekkin^u i meðferð lyfja. Og
það mun varla hafa nokkur áhrif
á hollustugildi eða eiginleika vör-
unnar, hvort hún er afgreidd í
verzlun apoteksins eða t. d. verzl-
un Náttúrulækningafélagsins. —
Það eru því dauð rök í þessu
Norskir apotekarar reyndu
einnig að leggja ,,Sana-sol“ undir
sig, en tókst ekki. Og nú hafa
verið sett lög í Noregi, sem
Frh. á bls. 31.
í „kverinu" mínu og á það vildi j deila. Það er augljóst. Og til að
ég einmitt ieggja sérstaka áherzlu auðvelda félagsmönnum öflun
í þessum linum mínum, án þess hennar, var pöntunarfélagið stofn
þó að gera á nokkurn hgtt lítið að, og verzlun síðan opnuð al-
úr hennar iarðnesku efnum, sem , menningi að Týsgötu 8.
ég veit að hafa verið nóg til að j Flestir munu vita, að fæða al-
fullnægja börfum sínum og sinna mennings er fjörefnafátækari en
og á seinni árum veita þremur j skyldi’ sérstaklega yfir veturinn,
mannvænlegum þörr.um nokkra enda auðskilið, þar sem við fáum
skólagöngu. jflest fjörefnanna úr jurtaríkinu.
Þennan bátt í eðli 00 skan^erð En SkV' niðurstöðum manneldis- suangar regiur. mit er ututur
Guðfinnu, ^hina frarr.úrskarandi vismdanna þurfum Vlð dagleSa, ekki jafnljóst, hvað apotekarar
umhyggju, hjálpfýsi og fórnar-
lund vil ég túlka með orðum
fræðikröfur, sem gerðar eru til
apotekara um meðferð lyfja.
Apotekarar segja í grein sinni,
að i „Sana-sol“ sé blandað „mörg-
um lyfjum", sem fvrirhugað sé!
að selja eftir ákveðnum reglum.
Okkur er kunnugt um, að apo-
tekin hafa selt „Sana-sol“ hömlu-
laust, svo að um þau „lyf“, sem
í því eru, geta varla gilt mjög
strangar reglur. Hitt er okkur
skáldsins, r.em kvað þetta:
Ðg gjöfum þú stráðir þó gull
væri smátt
og gróðinr. á heimili þínu,
að neyta svo og svo margra ein- j e;ga vjg, er þejr segja, að í „Sana-
inga af ýmsum fjörefnum. Vantij sol“ séu mörg lyf, nema ef skilja
þau í fæðuna, sækja vöntunar-; þer þag þannig, að í ,.Sana-sol“
sjúkdómar okkur heim. Við verð-
um slöpp, mótstöðuafl líkamans
minnkar, starfsáhugi dvínar. —
séu mörg efni, sem hvert um sig
geti verið sjálfstætt lyf?
Sé þetta rétt skilið, má á það
Fjörefni eru því nauðsynlegur j benda, að t. d. appelsínan er auð
. liður í fæðu hvers einasta manns ; u« af efni sem oe+nr verið siálf-
en kærleik þinn brast ekki kjark frá vöggu til grafar. Fjörefni eru ! stætt lvf 0g hvaðum’ grænmetið
eða mátt.
að komast að takmarki sínu.
Því goðfýsW skapaði gróður úr
steinum
og græðilíf annarra sárum og
meinum.
fæðuefni, sem einnig eru notuð okkar? Eru ekki í því mörg lyf?
1 ivf- j Og hvað með lýsið?
^ ^ Sé þetta raneskilið, biðjum- við
! fyrirfram afsökunar. En þá er
I öllum nágrannalöndum okkar ^ astæða til að spyrja: Hvað er
lyf? Hvað er fæða? Hvar skal
lína dregin milli fæðu og lyfja?
f. 3. júní 1858
d. 1. maí 1955
í sambandi við kæru apotek-
Auðlegð hennar og andans- elns 0g kóngsdóttirin í ævintýr-
skrúð, hefur umvafið allt sem ;nU; nel) ndn rnátti ganga út í! ara levfum við okkur að benda
hún hefur haft í umsjá sinni. heiminn og brjóta sér braut á, að „Sana-sol“ hafði verið selt
KVEBJ \ FRA MÆBGUM
ÞAÐ er vor í náttúrunni, allt
verður iðandi af lífi. Þá finnst
oss máttur eyðiieggingarinnar
svo óendanlega íangt frá lífinu.
En þrátt fyrir vorið og hækk-
andi sól kemur næturkulið með
frostnæðing, sem frvstir gróður-
inn, sern nýlega hefur skotið frjó-
öngum sínum. Þannig er með líf-
ið. Barn sem kallað er á brott
á fyrstu vordögum lífs sins.
Manni verður á að spyrja: Hvað
ertu líf?
Ertu hækkandi blævakin bára
sem er áfram og uppávið knúin,
sem er eilífu frjómagni búin?
Vinum þínum ertu horfin,
,.Hafdís“ litla. Inn fvrir fortjald-
ið mikla, þar sem leiðir skilja.
Litlu leiksysturnar þínar horfa
Má þar fvrst nefna gamalmenn- sjálf og sú braut hefur ekki ætið hér á annað ár, áður en þeir j ahyggjufuUar a eftir þér með
in og bör.rin sem alltaf eru á ver;ð greið. Þar hafa skipst á kærðu yfir sölu þess. Á það skal tar 1 auSum °g hryggð í hjarta.
Aldrei framar býður þú faðminn
þinn til leiks. Dagurinn var all-
ur áður en dagsverkið byrjaði.
Á ströndinni stöndum við vin-
hennar heimili við svo staka um- sk;n og skúrir, það vita allir að einnig bent, að apotekarar höfðu
hvggju og ástúð að fatítt ef ekki hver sem €’r einn á ferð vQrður j sjalfir selt ,,Sana-sol“ mánuðum
einsdæmi er og svo veit ég að ag hafa sitt eigið veganesti og saman, áður en þeir kærðu. Þau
hennar hiálparhönd hefur svo ejg; treysta á annarra skjól ef virðast því býsna óglögg á því
margoft náð langt út fyrir heimil-! ^ revnir og gangan verður löng. lyfjamörkin. Enn má á það ir þínir, spyrium: Hvers vegna?
ið og það svo dögum saman hefur Qg á þessari vegferð hennar virð- t*enda, að vel virtur apotekari. Var lífið ekki lengra.
hún þar siálf verið að verki. ef jst mer sem 12. alfkonan hafi hetur hvað eftir annað auglýst | Það er eina huggunin foreldr-
veikindi eða sorgir hafa steðjað gef;g hemn það veganesti, þá .»Sana-sol“. Hann telur það því um og systkinum og vinum öll-
að. svo ótrúlegt væri ef upp yæri gjöf) sem xið hér á jórðunni köll- ekki tn lyfja- Því að lyf er með um ag Kristur segir: Leyfið börn-
talið, en hún er sjálf fáorð um um Fórnarlund.
slíkt og bv; segi ég ekki meira j Qg að 'ckum, hér sjáum við •
um það, en ylurinn frá þeim Guðfinmi enn á moðai okkarJ
lögum bannað að auglýsa.

„Sana-sol“ er norskt að upp-
um Norðmanninum finnst bragð
j vont, eins og okkur.
Verksmiðjan er búin fullkomn-
unum að koma til min og bann-
ið þeim það eigi, því slíkra er
guðs ríki.
Hafdís mín, far þú í friði, friður
guðs þig blessi, hafðu þókk fyrir
öll þín hlýiu armtök.
F’ á niður:
Mig "’^ur ekki lengur
I það betur að línum og lætur skýr- , ustu véium Qg tækjurn, sem fáan- 1 hin liuta barna lund,
ar í ljósi ^ögun hins innra, því _ |eg eru a sviði fiörefnarannsókna nu tbiú»s e glöð þú gengur
handtökum hlýtur að geymast í granna sem 18 ára blón.arós og
hjörtum beirra sem njóta. enn með sii'.ar þykku, fögru hár-1___ „ . ...
Já, börnm sem hafa verið þar fiéttur og þc að árin hafi að von-! nn wxIIVii ^ fram!eift
lengri eða skemmri tíma hafa um mág a?skublóma hennar, má stað^engill lysis, sem morg
verið heppin og hamkigjusöm að þ0 Segja sins og B. Thorarensen:
lenda í hennar ástuðlegu um-j >)Þvj þar el fatjg fyrnist, fellur
sjá.
Vel má vera að þrettánda
völfan hafi ekki fengið sinn gull- hvað er fegurra en það svipmót j og framieiðslu. Frá upphafi eða a 8uðs*þíns mikla fund.
disk, fremur en í höll Þyrnirósu, sem geislar frá sér góðleik og yf;r 20 ár, hafa þar verið stund- !
á heimili sveitahjónanna foreldra fegurð hins falslausa hugar“. | aðar víðtækar rannsóknir og til- Ég md ei kvarta
Guðfinnu, það væri ekkert til- ! Hún hefur mótað lífið í kring- : raunjr á sviði næringarfræðinnar. i Þ° syrti að hjá mér,
tökumál fyrst hans var vænst í um sig, en .ífið ekki náð að móta Og ,,Sana-sol“ hefur verið end-'um eilífðarbrautu bjarta
höllinni. _ .1 hana. j urbætt samhliða nýjum upp- jnu æðri sól lýsir þér.
Víst veit ég að ýn.sir þyrnar Henni hefur farið vel, hún er götvunum á þessu sviði. Og nú'
hafa vaxið umhverfis hana og góð kona j er verið að vinna að nýjum end- . Við kaldan beð þinn mig beygi,
jafnvel stungið hendur henrtar , Guð bles.- i hana, heimili henn- urbótum, sem talið er að takast þú blundai svo undurrótt,
og hold. Hún fékk ekki að sofa ar og ástv/ni. muni að sannprófa fyrir næsta ( svo bljúg mitt höfuð hneigi
í náðum innan þyi nigerðisins Halldóra Hjartardóttir. ' haust. ' og býð þér góða nótt.