Morgunblaðið - 03.07.1955, Blaðsíða 9

Sunnudagur 3. júlí 1955
MORGUNBLADIÐ
Laugardagur 2. júlí
Rey kf avikurbréf:
Hadarstöðin á Stokksnesi við Hornafjörð. Vesturhorn í baksýn. (Ljósm. Þorbergur Guðlaugsson). j
Ræktunarframkvæmdirnar sýna trúna á landið — Kornræktinni hefur verið sýnt
tómlæti — Radarstöðvarnar verða augu og eyru landvarnanna — Atlantshafs-
bandalagið verndar heimsfriðinn — Sundrung vinstri flokkanna — Hið mikla
' Batnandi sprettuhorfur
XJNDANFARIÐ hafa sprettu-
'horfur batnaS mjög um land allt.
:Síðari hluta júnímánaðar brá til
yætutíðar, sem gerbreytti ástand-
inu frá því sem verið hafði fyrri
Ihluta mánaðarins. Eru nú yfir-
leitt horfur á að spretta verði
anjög sæmileg um meginhluta
landsins. Hefst sláttur þó víðast
aivar miklu seinna en í fyrra-
■sumar.
Heyskapurinn stendur nú orðið
aniklu skemur yfir í sveitum
landsins en áður tíðkaðist. Tún-
J)ýfið er að hverfa úr sögunni og
•engjaheyskapurinn er á undan-
haldi. í flestum sveitum hefur
.sláttuvélin, snúningsvélin og
xakstrarvélin leyst orf og ljá og
Ihrífu af hólmi. Er það vel farið.
T einstökum landshlutum, þar
sem vegleysi og einangrun hefur
torveldað ræktunina, eru þessi
igömlu tæki þó ennþá í notkun.
En bændurnir vita, að þeir þurfa
;á breyttum búsakparháttum að
’halda. Þeir þurfa aðeins að fá að-
stöðu til þess að koma þeim í
íramkvæmd.
J Rækíunarframkvæmd-
irnar og trúin á landið
t ALDREI hefur verið unniff
f jafn rösklega aff ræktun á
tslandi og s. 1. 10 ár. í flest-
um sveitum hafa blasað viff
auganu stór landflæmi ný-
hrotins lands, stórfelldur
! skurffgröftur og þurrkun víff-
lendra mýra. Aukin tækni
hefur gert ræktun i stórum
stíl mögulega. Hinar stórvirku
J jarffýtur og skurffgröfur komu
J meff nýjan hraffa i ræktunar-
störfin.
Á þessu hafði Pétur heitinn
Magnússon, landbúnaðarráð-
herra nýsköpunarstjórnarinnar,
allra manna gleggstan skilning.
Þessvegna urðu þáttaskil í land-
búnaðarmálum okkar, er hann
tók við forystu þeirra haustið
1944. Til þess að tryggja þátt-
töku bænda í nýsköpunarstarf-
inu var búnaðarmálastjórinn
skipaður í Nýbyggingarráð, sem
hafa skyldi forgöngu og yfirsýn
um innflutning nýrra atvinnu-
tækja til landsins. Þrátt fyrir
það, að Framsóknarflokkurinn
legðist mjög gegn því, að bændur
hefðu samvinnu við Nýbygg-
ingarráð og notuðu sér það
tækifæri, sem þeim var boðið
upp á, er óhætt að fullyrða að
meginhluti bændastéttarinnar
hafi verið þess reiðubúinn að
taka þátt í nýsköpun atvinnu-
vegar síns! Hófst þessvegna mik-
ill innflutningur nýrra tækja til
ræktunar og annara starfa í þágu
sveitanna fyrir forgöngu Ný-
byggingarráðs. Þá var í fyrsta
skipti hafinn innflutningur
jeppum, sem síðan hafa orðið ein
vinsælustu tæki, sem sveitirnar
hafa fengið.
Pétur Magnússon reisti
þannig merki hins nýja tíma
í ræktunarmálunum. Hann
tryggffi bændum innflutning á
stórvirkum ræktunarvélum og
búvélum. Þar meff var grund-
völlurinn lagffur aff stórfelld-
um framförum í sveitum
landsins, stækkun búanna og
bættum lífskjörum sveita-
fólksins. Hin mikla ræktun
síffustu ára er gleggsti vott-
urinn um aukna trú þjóffar-
innar á land sitt. Nú viffur-
kenna allir aff því fé sé vel
variff, sem variff er til þess
aff brjóta nýtt land, breyta
holtum, mýrum og móum í
gróiff land, sem ber ávöxt og
gerir þjóffina færari til aff lifa
góffu lífi á sinni eigin fram-
leiffslu.
Kornræktin þarf að
aukast
GRASRÆKTIN hefur fram til
þessa gengið fyrir öllu. Er það
e. t. v. eðlilegt. Bændur hafa
fyrst og fremst þurft að geta
I aukið bústofn sinn, fjölgað kúm
■ og kindum, og skapað sér þannig
aukinn arð af búum sínum.
En þegar túnræktin er að kom-
ast í sæmilegt horf og líkur eru
til að innan skamms tíma verði
allra heyja aflað á ræktuðu
landi, má ekki lengur vanrækja
kornræktina. Dæmi Klemenzar
Kristjánssonar á Sámsstöðum
bendir langt áleiðis um mögu-
leika íslenzkra bænda á því
sviði. Allt bendir til þess að
við getum ræktað allt það fóð-
urkorn, sem við þurfum á að
halda. Myndi það í senn spara
þjóðinni mikinn erlendan gjald-
eyri og bændum veruleg árleg
fjárútlát.
Því er ekki aff neita, aff enn-
þá eru forráffamenn bænda og
landbúnaðarins undarlega
tómlátir um kornræktarmál-
in. Þaff er alls ekkert meira
en svo, aff Klemenz á Sáms-
stöffum og örfáir fleiri braut-
ryffjendur á þessu sviffi hafi
fengiff þá viffurkenningu, sem
þeir verffskulda fyrir framtak
sitt og mikilsverffa forystu.
Viff borff liggur, aff fordæmi
þeirra hafi veriff tekiff njeö
tómlæti af þeim, sem helzt
hefffu átt aff rétta brautryffj-
endunum örfandi hönd.
En látum það heyra fortíðinni
til. Við þurfum að auka korn-
ræktina og fá menn til þess að
skilja það, að hér er hægt að
rækta allt það fóðurkorn, sem
við þurfum á að halda. Búskap-
urinn þarf með aukinni tækni
og framleiðsluafköstum stöðugt
að verða fjölbreyttari.
Við það batnar afkoma fólks-
ins, sem að honum vinnur og
jafnframt verður þessi gamli
forystu atvinnuvegur okkar fær
um að fullnægja nýjum kröfum
og þörfum þjóðarinnar.
Radarstöðvarnar og
rekstur þeirra
EINN þátturinn í landvarnar-
framkvæmdunum hér á landi er
bygging radarstöðva, sem verða
nokkurskonar augu og eyru
þeirra, sem vörnunum stjórna.
Með þeim verður hægt að fylgj-
ast með öllum flugvélaferðum
umhverfis landið. Er hér um að
ræða geysi þýðingarmikil og
merkileg tæki.
Þessar radarstöðvar verða
reistar á fjórum stöðum hér á
landi, ein á hverju landshorni.
Byggingu tveggja þessara stöðva
er nú að mestu lokið. Eru það
stöðvarnar við Sandgerði í Gull-
bringusýslu og á Stokksnesi í
Hornafirði. Hinar tvær verða
reistar á Heiðarfjalli á Langa-
nesi og við Aðalvík í Norður-
ísafjarðarsýslu.
Frá því hefur verið skýrt, að
um 160—200 manns muni annast
rekstur hverrar einstakrar þess-
ara stöðva á friðartímum. Hafa
þegar komið upp raddir um, að
íslendingar annist þennan þátt
landvarna sinna sjálfir, að sem
mestu eða ölllu leyti. Virðist það
og vera eðlilegt. Eln til þess þarf
í tæka tíð að hefjast handa um
þjálfun og menntun íslenzkra
starfsmanna við stöðvarnar. Má
búast við að það taki allangan
tíma. Verður því að leggja á-
herzlu á, að sem fyrst verði haf-
izt handa um það.
íslendingar verffa aff vita
hvaff þeir vilja í þessum efn-
um. Yfirgnæfandi meirihluti
þeirra hefur gert sér þaff
ljóst, aff þátttaka íslands í
varnarsamtökum hinna vest-
rænu lýffræffisþjóffa er lífs-
nauffsynleg til verndar sjálf-
stæffi og öryggi landsins. Flest
ir lýffræffissinnaffir fslending-
ar viffurkenna einnig nauffsyn
þess, aff hér verffi komiff upp
varnarstöffvum af hálfu þess-
ara samtaka.
Atlantshafsbandalagið
verndar heimsfriðinn
SÍÐAN þessi stefna var tekin og
hafizt var handa um gerð slíkra
varnarstöðva, hefur dvalizt hér
bili hefur lengstum ríkt hið
mesta öryggisleysi í alþjóðamál-
um. Uggur og ótti hafa sett svip
á líf þjóðanna. En sú spurning
hefur þó risið nú, þegar nokk-
uð hefur þótt rofa til í friðar-
málunum, fyrst og fremst vegna
einbeittrar framkomu og varnar-
undirbúnings lýðræðisþjóðanna,
hvort íslendingar gætu ekki
sjálfir gætt varnarstöðva At-
lantshafsbandalagsins á friðar-
tímum, a. m. k. að verulegu leyti.
Það er ’ fyllilega eðlilegt, að
slíkar spurningar rísi. Takmark-
ið með stofnun Atlantshafs-
bandalagsins var fyrst og fremst
verndun heimsfriðarins. Reynsl-
an hefur sýnt og sannað, að þess
öflugri, sem þessi samtök hafa
orðið, þeim mun friðvænlegra
varð í heiminum. Ef útlitið í
alþjóðamálum heldur áfram að
batna með bættri varnaraðstöðu
hinna frjálsu vestrænu þjóða
kunna að skapazt ný viðhorf
gagnvart dvöl erlends herliðs
hér á landi.
í þessum efnum má ekki
hrapa aff neinu. Þótt nokkuff
hafi rofaff til í bili má í engu
slaka á varnarundirbúningn-
um. Hinum ráffgerffu varnar-
stöðvum verffur aff ljúka. Aff-
eins þess verffur aff gæta, aff
vinnuafl verffi ekki um of
sogaff frá íslenzkum bjarg,-
ræffisvegum vegna þeirra. En
á því virffist nú vissulega vera
full hætta. En varnarundir-
búningnum verffur aff Ijúka.
Þaff er ekki síffur hagsmuna-
mál íslendinga er annarra aff-
ildarþjóða Atlantshafsbanda-
lagsins. Ef friffarhorfur verffa
góðar aff því verki loknu kem-
ur þaff til athugunar, hvernig
varnarstöffvanna skuli gætt.
Hver er ástæða óein-
ingarinnar innan
vinstri flokkanna?
ÞAÐ ER staðreynd, sem nú er
almennt viðurkennd, að hin
mesta óeining ríkir um þessar
mundir, ekki aðeins milli allra
hinna svokölluðu vinstri flokka,
heldur og innan hvers og eins
þeirra, að Þjóðvarnarflokknum
þó e. t. v. undanskildum. Alþýðu
flokkurinn er a. m. k. þríklofinn
og er „opinn að aftan“. Virðist
hann þó varla vera orðinn til
skiptanna.
Framsóknarflokkurinn skiptist
í tvær andstæðar fylkingar,
hægri og vinstri arm. Eru all-
miklar viðsjár með mönnum í
þessum fylkingum.
í kommúnistaflokknum logar
stöðugt í glóðunum milli Moskó-
hinna,
sem ekki vilja selja Kominform
sál og sannfæringu.
Þetta sundurleita lið heldur
svo uppi stöðugum brýningum I
garð hvers annars um samein-
ingu og samfylkingu gegn hinum
ægilega óvini, „íhaldinu" eða
„Suður-Ameríku-íhaldinu“ eing
og Tíminn orðar það!
En hver er hin raunverulega
ástæða sundrungarinnar milli
þessara flokka og innan þeirra?
Hún er engin önnur en sú,
að þeir eru aff tapa fylgi og
trausti meffal þjóffarinnar. —
Leifftogarnir deila um stefn-
una. Hvsrnig á aff stöðva
hruniff, setja slaghranda £
flóítans dyr? Þaff er hin mikla
spurning, sem brennur á vör-
um allra vinstri leifftoganna.
Um þetta stendur rifrildiff.
Þetta er skýringin á sundr-
ungunni og ástæffa þess aff
klögumálin ganga á víxl milli
flokksleifftoganna.
Sannast á tveimur
formönnum
ÞESSI skoðun sannast greinilega
á fyrrverandi formanni Alþýðu-
flokksins. Undir forystu hans
beið flokkurinn mikið tjón á síð-
ustu kosningum. Sjálfur kolféll
formaðurinn í kjördæmi sínu
vestur á ísafirði. Þá var eins og
hann glataði allri jafnvægis-
skynjun sinni, sem var þó ekki
of þroskuð fyrir.
Síðan hefur maðurinn gengið
um eins og í óráði með þeim
árangri, að kommúnistar hafa
teygt hann og togað eins og tröll-
in í fjöllunum léku Tröllaláfa
íslenzkra þjóðsagna.
Svipað hefur hent formann
Framsóknarflokksins. Fyrir
þremur eða fjórum árum, meðan
hann var ráðherra í samsteypu-
stjórn Steingríms Steinþórsson-
ar skrifaði hann áramótahugleið-
ingar, þar sem undiraldan var
háborgaraleg og allt að þvf
„reaktioner" hægri stefna. Þá
héldu Framsóknarmenn að þeir
væru að vinna fylgi með þjóð-
inni, og þá talaði formaður
flokksins eins og samvizkan bauð
honum, og í samræmi við stöðu
hinnar pólitísku loftvogar, eins
og hún kom honum þá fyrir
sjónir. En svo komu kosningarn-
ar og Framsóknarflokkurinn tap-
aði tveimur þingsætum, einu
sveitakjördæmi til Sjálfstæðis-
flokksins og þingsætinu í Reykja
vík til Þjóðvamar.
Síffan hefur formaffur Fram-
sóknarflokksins kúvent. Nú
eru áramótagreinar hans ekki
háborgaralegar og hægri sinn-
affar heldur litaffar rósrauðri
vinstri stefnu. Og í staffinn
fyrir aff biðja um sterkara
Frh. á bls. 12. ,
erlent varnarlið. Á þessu tima- vítanna í flokknum og
verkefni framtíðarinnar
á