Morgunblaðið - 13.08.1955, Page 10

10
UORGUI* *
«##«#*
Laugardagur 13. ágúst 195?
j Sigurður Mugnússon
! skipstjór!
Minningarorð
ENGIN náð náð, heldur dáð, dáð,
var hans viðlag og ráð; hans verk
var í verkinu að hvetja, hann var
hetja.
Þessi orð vildi ég mega til-
einka frænda mínum og vini, og
út af þeim ætla ég að reyna að
leggja þessi fáu minningarorð
^em hér fara á eftir.
Hann fæddist 27. febr. 1894 og
dó á heimili sínu Bræðraborgar-
stíg 24 A, 2. þ.m. eftir erfiða 3
ára legu, rúmlega 61 árs gamall.
Hann byrjaði snemma sitt dáð-
ríka og dugmikla æfistarf sum-
part af hinu knýjandi innra táp-
eðii og sjálfsagt hefur hann líka
þótt ungur væri, haft hugboð um
hinar ytri þarfir heimilisins, er
samanstóð af fjölmennum syst-
kinahóp. Hann mun eklci hafa
verið meira en 12—13 ára gamall,
þegar hann byrjaði að fást við
hinn sterka karl Ægir, og þótt
hann hafi sjálfsagt þá strax orðið
var við yfirburði hans, mun hon-
um líka hafa skilist að það var
leiðin til þess að verða sterkur og
verða þar með sjálfum sér og
öðrum að liði, eins og hann þráði
að verða og keppti að og varð
líka sem og áframhaldið mun
skýra. En þott glíman væri stund
um erfið við hinn máttuga karl
og á ýmsu gengi, hélst vinátta
þeirra æfina á enda; og síðustu
dagana sem hann lifði, þótt hel-
sjúkur væri, „leiftruðu augu hans
ef minnst var á þá glímu, svo
innlifaður var hann hafinu.
Og ekki var hann meir en
rúmlega fermdur, þegar hann
byrjaði fvrir alvöru fangbrögð
sín við hinn sterka Jarl, er hann
réðst á skútuna Björgvin, sem
hinn góði maður, og mikli skip-
srtjóri Ellert Schram var þá með
og sem enn lifir í hárri elli; með
honum var hann lengi, og með
þeim tókst. sú trvggð. sem varði
allt frá því litli dreneurinn kom
um borð til hans fyrir 50 árum,
þar til vfir lauk, enda dáðu beir
mjög hvorn annan og daeinn
sama og Sigurður lézt kom öld-
uneurinn á t’unda tugnum, með
barnshjartað, til að votta konu
hans sam”ð s;na. Þetta finnst mér
fagurt æfintýr.
Árið J917 eða þegar hann var
21 árs að aldri. útskrifaðist hann
af Sjómannaskólanum, og upp
frá því var hann svo á ýmsum
skinum, stórum og smáum. ýmist
sem skipstióri eða fulltrúi skip-
stióra „stvrimaður" og ég held
að mér sé óhætt að fullvrða að
allir vfirmenn hans hafi dáð hann
meira og minna. enda vann hann
fyllileea til þess sjálfur, með
óvenjuleeum dugnaði skyldu-
rækni oe trúmennsku í starfinu
og átti sér án efa þar fáa líka.
Á s'num vneri árum. eða með-
an frændi var í fullu fjöri, þá á
gömlu skútunum, var hann með
m°stu fiskimönnum og til gam-
ans vil ég minnast á eitt atvik
er sannar að þetta er rétt hermt;
6 einni vetrarvertíð lenti hann
með 13 mönnum sem höfðu ým-
ist verið efsHr eða með þeim
efstu á skipum þeim, sem þeir
voru á vertíðina árið á undan, og
sigraði þá alla. Sýnir þetta dæmi
að einnig í fiskninni hefur hann
verið liðtækur, enda eftirsóttur
af ýmsum miklum og þekktum
skipstjórum og fiskimönnum, svo
sem Guðbjarti Ólatssyni sem var
lengi með skútuna Esther, nú
hafnsögumaður o. fl. í Revkjavík.
Og úr því svo ég minnist á
Esther og Guðbjart Ólafsson, vi’
’g áður en ég skil við hugleið
ngar mínar um sjómennskuferi
vænda sál. minnast annars at
’iks sem var honum hugleikif
g minnisstætt og það var þegai
'>eir á þessu skioi björguðu 38
■nönnum frá Grindavík í ofsa
•eðri i Grindavíkúrsjó, með þvi
’ð þeir komu þeim öllum urr
sorð og heilum í höfn af þeirrs-
•ökkvandi smáflevtum. Þá mur
’-’afa revnt á dugnað hásetanna
em og hæfni skipstiórans, því þá
öekktust ekki þau biörgunartæki
’em nú eru fvrir hendi. Þessa
'ögu kann Guðbjartur bezt sjálf-
•ír og gaman væri að hevra hana
*agða alla á öðrum stað og vel
væti hún orðið öðrum til lærdóm'
og eftirbreytni. því án efa hafa
bar verið drygðar dáðir.
Ef lýsa skal lauslega persónu-
gerfi hins framliðna var hann nð
vallarsýn vel á sig kominn, rúm-
lega meðalmaður á hæð. frekar
gildvaxinn, sviphreinn var hann
og góðmannlegur svo af bar, cg
bar soeelaðist hans innri maður
í ytra útliti, enda átti hann til
CTóðra foreldra að telja. sem voru
Magnús Magnússon og Guðrún
Markúsdóttir, dáin bæði fvrir
mörgum árum. Geðjafnvægi
frænda var viðbrugðið, þó vissu
beir sem voru honum kunnugir
að hann átti stórt skap, hann var
hæggerður og stilltur að jafnaði.
en í kunningjahóp á gleðistund-
um varð hann hrókur alls fagn-
aðar og beitti þá jöfnum höndum
kímnis og frásagnargáfu sem
hann átti í ríkum mæli.
Sieurður frændi minn var láns-
maður í l'finu og hamingjusamur
’ einkalífi sínu. Hann giftist Jó-
hönnu Bjarnadóttur ættaðri úr V.
Skaftafellssýsiu. er reyndist hon-
um einlæg og góð kona sem fórn
■íði honum sínu bezta fram að
hinnstu stundu, svo af bar, því
oft þurfti á því að halda í ríkum
mæli í svona löngu og erfiðu
sjúkdómsstríði, enda þakkaði
hinn látni hina miklu nærgætni
se mhonum var sýnd hátt og í
hljóði. Þau hjónin eignuðust 4
mannvænleg og góð börn, 3 svni:
Guðión, Fafn og Sverrir og 1 dótt
ur Jónfríði, sem hafa dvalið h]á
foreldrunum allan sinn aldur og
helgað þeim krafta og ummönn-
un, og þar með stuðlað að því í
sameimngu óskipt að gera þeim
heimilið helgidóm hér á jörðu. Ég
finn mig ekki megnugan til að
færa í letur þau gagnkvæmu
hakkar- og kveðjuorð, sem ég
vildi láta fara þeirra á
milli, sem og allra svstr-
snna hans. og læt því þögnina
um það En ég hef verið bið-
inn af fjölskvldunni og geri það
hér með. að flytja hiúkrunarkon-
unum Björgu Ólafsdóttur og
Þórhildi Helgason innilegasta
hakklæti, bæði þeirra og hins
látna, fvrir óvenjulega nærgætni
og umönnun. Fyrir hönd fjöl-
skvldu minnar, vil ég þakka all-
ar skemmti- og ánægjustundir or
'Hð nutum saman fvrr og sfðar.
Að svo mælt.u h«ini ég sérstak-
lega að s'ðustu orðum mínum til
h'n frændi minn, ég var svo lán-
nmur að komast i návist þfna, er
*g kom í fóstur til foreldra þinna
••ikugamall, og naut bar ástrfkis
allra á heimilinu og frá samvist-
um með fjölskyldunni þinni allri
• Miðvogi, á ég mínar flestu sól-
Framh. á bls. 12.
ís!enzk tónlist!
eriendis |
HINN 28. apríl voru á hljóm-
leikum í Stokkhólmi flutt
tónverk eftir Hallgrím Helgason.
— Söngkona við konunglegu
sænsku óperuna, Anna-Greta
Söderholm, söng fjögur lög hans
með undirleik Gerhards Opperts,
sem einnig lék rímnadans fyrir
píanó og sónötu nr. 2.
Blandaði borgarkórinn í
Montevideo í Uruguay í Suður-
Ameríku söng í þessum mánuði
mótettm- HaHgríms undir stjórn
próf. dr. Kurt Pahlen. — Hinn
31. júlí talar Hallvrímur f út-
Hallgriinur Helgason.
varpið „Súdwestfunk" í Freiburg
um þjóðlega tónlist íslands. Þessi
þáttur í samtalsformi stendur í
2. dagskrá stöðvarinnar UKW
(ultra-stuttbylgja) og verður
sendur kl. 12.05 miðevróputími.
Undanfarið hefir Hallgrímur
verið á langri fyrirlestraferð um
Þýzkaland. Viðtökur hafa alls
staðar verið hinar ágætustu, og
er auðsætt að áhugi á íslenzkum
efnum og löngun til aukinnar
þekkingar á högum lands og þjóð
ar er vel vakandi.
18. maí bauð háskólinn í
Leipzig Hallgrími að flytja er-
indi við tónvísindadeild stofnun-
arinnar um „Stöðu íslenzka tví-
söngsins í tónlistarsögu Evrópu."
Próf. dr. Walter Serauky skrif-
aði um erindið m.a.: „Ræðumað-
urinn reyndist vera gjörhugull
kunnáttumaður á sviði íslenzkrar
þjóðsöngsmenntar. Einnig kom
hið bezta í ljós framúrskarandi
þekking dr. H. Helgasonar á sviði
tónlistarsögu, stílfræði og kerfis-
fræði“.
8. júní talaði Hallgrímur í boði
tónháskólans i Stuttgart og for-
stjóra hans, próf. dr. Herman
Erpf um „Þjóðlag fslands í þús-
und ár“. „Stuttgarter Zeitung"
bendir á sérstöðu íslands, þar
sem forn arfleifð sé enn í háveg-
um höfð, og tvísöngur og rímur
varpi einkennilegri birtu á lítt
þekkt frumskeið norðurgerm-
anskrar söngvenju.
Próf. dr. Walter Gerstenberg
fól Hallgrími að flvtja fvrirlestur
við tónvísindastofnun háskólans
í Túbingen um „Forna dans og
r’mur á fslandi", 10. júní. Meðal
áheyrenda var hinn alkunni ís-
lenzkufræðingur próf. Feliz Genz
mer, sem gert hefir fjölmargar
snilldarlegar þýðingar á íslenzk-
um bókmcnntum, m.a. snúið á
þýzku Eddukvæðum, skálda-
kvæðum og þjóðvísum. — Mun
hann einna fremstur í hópi er-
lendra vísindamanna, er útbreitt
hafa þekkingu á íslandi og arfi
þess.
15. júní bauð forstöðumaður
tónháskólans í Freihurg, dr. próf.
Gustav Scheck, Hallgrími að
flytja erindi við stofnunina um
„Skáldlist og söngiðkun á fslandi
á miðöldum“. Sama fyrirlestur
flutti hann samkvæmt boði próf.
dr. Heinrichs Husmanns við tón-
vísindastofnun háskólans f Ham-
borg 20. júní, en sama dag talaði
Hallgrímur um foman söng fs-
lendinga í útvarpið „Súdwest-
Framh. á bls. 12.
Kristján Þ. Holfmann
,,, kaupmaður
Minningarorð
HINN 17. júlí s.l. lézt Kristján
Þorgrímsson Hoffmann, kaupmað
ur, hér í bæ og var banamein
hans hjartabilun. Útför Kristjáns
var gerð frá Fossvogskapellu 25.
sama mánaðar. Hafði Kristján
verið heill og hress til hins síð-
asta, en kenndi þó nokkurrar
þreytu hin síðustu dægrin.
I þessum fáu kveðjuorðum
verður ekki rakin löng ævi, —
hún varð aðeins 48 ár; — ég vil
aðeins minnast góðs vinar á þann
veg, er ég hefði fyrr gert, ef ég
hefði verið í bænum undanfarið
en slíkra orða saknaði ég, er heim
kom.
Kristján fæddist í Reykjavík
hinn 29. apríl 1907. Foreldrar
Kristjáns eru Hans Hoffmann, er
var um 25 ára skeið við verzlun
Ouus, en síðan og nú bókari hjá
Rafveitu Reykjavíkur, og Guðrún
Hoffmann. Hans er sonur Bjarna
Sigurðssonar verzlunarmanns hjá
Thomsen og Ingunnar Hoffmann
en Guðrún er dóttir Kristiáns
Þorgrímssonar, sem var kaupmað
ur og særiskur ræðismaður, op
Guðrúnar Nikulásdóttur. — AIH
er þetta fólk látið, — nema þau
Hans og Guðrún, — en engu að
síður mörgum og þó einkum Reyk
víkingum, að góðu kunnugt.
Systir Kristjáns er Ingunn, gift
Indriða Níelssyni húsasmíða-
meistara. —
Kristján heitinn bjó mestan'
hluta ævinnar hjá foreldrum sín
um. Hann eignaðist eina dóttur
barna, Guðrúnu, sem nú er 15
ára og hefur alizt upp þar. —
Hann var útlærður loftskevta-
maður og starfaði -,em slíkur í 18
ár á veðurstofunni, en stofnaði
S’'ðan, eða árið 1951, eivin skó-
verzlun í húsi foreldra sinna, að
Laugavegi 38 og starfrækti hana
til dauðadags.
Oft kom það fyrir. t.d. er Krist
ján var loftskeytamaður, að hann
þurfti á málakunnáttu að halda.
Var hann einkar vel að sér ’
ensku. dönsku og þýzku, talaði
og skildi málin vel og var víð’es-
inn í þeim, þðtt þar væri nær ein-
göneu um sjálfsmenntun að ræða
Kristján var mikill að vallar-
sýn: Hár, þrekinn og karlmann-
legur. Greindur var hann vel og
gamansamur, en hæelátur jafnan.
jafnvel dulur, æðmlaus og hinn
prýðilegasti í öllu hátterni, góð-
gjarn og velviljað’i'- öllum. Hann
átti miklum vinsældum að faena.
enda einkenndi vfirlætisleysi
hann i ríkum mæli
Sú mun nú vera skoðun margra
er revndu, að þessir ei°'inleikar
KHstjáns hjálnuðu honum ekki
h'tið. en hann larðj ”t >' alv°g nútt
starf. Á ég hér við rkóverziun þá,
er hann rak í ein 4 ár. Þrð starf
blessaðist líka vel með Guðs
hiáln og elskulegra foreldra. —
Verzlun hans var orði'’ "“1 bekkt
og vinsæl, enda ’nr Kristján al-
inn unn við ráðdmir!qrs''mi og
heiðarleik. Það vqr b”’ ánævju-
l“gt að sjá hið Wómlega starf
hans. frábæra hæfi1eika og linra
framkomu. Aldrei kom ég svo til
Kristiáns, bar sem hann var við
starf sitt, að ekki v»rj brönCT við-
skÍDtavina inni. Þ°ir fundu að
þar var réttur nv'f'ur á “"ttum
stað: Poðinn oe hú’>n að h:á1pa
og leiðheina. Mitt í önnum dags-
ins leHtraði h'ka gamansemin. og
greiðviknin brást a1dr-»i. Hinn
mikía velvilia sinn í allra garð,
undirstrikaði hann veniu]ega með
þvi að láta verkin tala.
Man ég þær stundir, er við
Kristián vorum einir saman. Tal-
aði hann bá sjaldnest um dæmir-
mál, heldur þau máRn. er dvDst
og varanleffast gfldj hafa, Gæfu
levt var það. hve laus henn var
við að gera sjálfan ri” að dómara
i þerm efnum off síaldan fann ég
það befur en þá hve sqr]ega hon-
um gramdist allt bað. er unnið
var til að sýnast. Hann hafði því
hæfilega mikið „álit“ á því, sem
rekið er í auglýsingaskyni.
Þetta er stuttur æviþáttur efn-
ismanns. Þær eru orðnar margar
og ógleymanlegar kvöldstundirn
ar, er ég var með Kristjáni á
heimili foreldra hans Vist er, að
aldrei naut hann sin eins vel og
þar. Var þá gleðin, hnyttnin og
góðvildin alls ráðandi. Hve eðli-
leg gamansemin og hlýjan vaí
Kristjáni, sést e. t. v. einna bezt
af því, að systurbörn hans fimm
máttu aldrei af honum sjá.
Enn er eit+ olli því.
að menn vnau .ew par, sem
Kristján var. Hann var mjög
músikalskur og því sótzt eftir
honum á manníundum. Frá heim
ili hans á ég minningarnar um
það, er hann lék á píanó hin létt-
ustu og ljúfustu lög til hinna
meiri og dýrlegustu verka. Heim-
ili foreldra Kristjáns og hans var
eitt og hið sama. Þar var hann
vakinn og sofinn vfir velferð
aldraðra foreldra. Þar sást og
heyrðist, hve mjög hann unni
þeim, dóttur sinni og fjölskvldu
systur sinnar, og þó e. t. v. mest
allra, móður sinni, sem í blíðu
og stríðu hefur verið hin milda
og nærgætna móðir Þessum og
öðrum ættingjum og vinum verð-
ur hann hugstæðastur, og harm-
urinn sárastur hjá foreldrunum,
því að þeim var hann vissulega
góður sonur.
Kristján var í raun og veru fá-
gætur maður og til fyrirmvndar
um marga hluti fvrir drengskap-
ar sakir og á-ætn mannkosta,
hagsýnn og góðvii’aður. — Við
látlausa og hlýlega útför hans var
þessi huggun flutt: , Frið læt ég
eftir hjá yður, minn frið gef ég
yður“. — Þessnra nrða skal nú
minnzt, er góðu" vinu- er kvadd-
ur, og um leið hins: Minning hans
er björt, svo að ei?i fellur skuggi
á. —
Páll Pálsson. stud. theol.
Becksti leHnn í sált
ai iopra^'f'eudum
f NÝLEGU Fishing News er frá
því skýrt að hin i>f’ii”u samtök
brezkra togaraeigemla hafi nú
af lítillæti sínu tekið Mr. Ernest
Beekett í sátt. Tn eins og menn
minnast réð Bcekelt sig i þjón-
nstu George Dawsons, er hann
revrvli að komasl inn á brezka
fiskiiuarkaðjnn og var helztí
ráðnnautur hrv-s í fisksölu og
fiskverkanarmá'un>.
Beckett hcfur að haki sér
mikinn feri’, som afhnrða góð-
ur fiskkaupmrcur og kunnáttu
maður á allt sen að fiskmeð-
ferð lýtur. Fn eftir að hann
missti starf s:tt h’á Dawsou
voru lionum s’br dvr lokaðar.
Togaraei."em,i'r"ír nfscttu hann
og hótuðu rð ’ ’••■ hvern þann
fiskkaupmann ■’ varian lista,
sem ætti skinti v’N Beekett.
En nvle-a 'lbynti líoss-
togarafélagið er eitt hiS
stærsta o" ''•'•'•—-sta, að þaS
hefði tek’ð B- ’ i sátt. Mun
hann vc-Sa yr’—' ður fiskverk
unarstöðvar e:--r, sem er í
Ross-samsteypu-ni.