Morgunblaðið - 26.08.1955, Qupperneq 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 26. ágúst 1955

Útg.: HJ. Arvakur, Reykjavlk.
Fraxnkv.stj.: Sigíús Jónsson
Rltstjörl: Valtýr Stefánsson (ábyrgSano.)
Stjórnmálarltstjóri: SigurCur Bjarnason trá Vigm
Lesbók: Arni Óla, sími 3045,
Auglýíingar: Arni Garðar Kristinaso*.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriítargjald kr. 20.00 i mánuSi Innanlawda.
f lausasölu 1 krtaa sintakiS.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Þá verður gaman
að lifa,
99
PRENTFRELSIÐ er ein af
greinum hins almenna skoð-
anafrelsis. í öllum lýðræðisríkj-
um er það talið hyrningarsteinn
lýðræðisskipulagsins.
í einræðislöndum er skoðana-
frelsið hinsvegar ekki í háveg-
um haft. Þar er fólkinu bannað
að skiptast í flokka með og móti
valdhöfunum.
Á síðari áratugum hefur lýð-
ræðið sigrað einræðið í flestum
löndum heims. í nokkrum lönd-
um hefur einræðið þó borið
hærra hlut. Það er í þeim lönd-
um, sem kommúnistar ráða. — I
Rússlandi og leppríkjum þess er
ekkert til sem heitir skoðana-
frelsi. Þar er heldur ekkert
prentfrelsi til. Aðeins kommún-
istaflokkurinn má gefa út blöð,
aðeins ein skoðun má sjást. Ef
menn leyfa sér að gangrýna vald-
hafana, eru þeir fangelsaðir,
hengdir eða skotnir
Þrátt fyrir þetta eru til menn
á íslandi, sem halda því fram, að
hið kommúníska skipulag feli í
sér hið fullkomna frelsi. Þessir
menn eru kommúnistar. — Þeir
hafa alltaf frá því að kommún-
istaflokkur íslands var stofnað-
ur fyrir um það bil aldarfjórð-
ungi barizt fyrir því að þetta
„frelsi“ yrði innleitt meðal ís-
lendinga. Þeir hafa sagt fólkinu,
að hið fullkomna prentfrelsi væri
í því fólgið að aðeins blöð komm-
únista fengju að koma út. Öll
önnur blöð væru ekki aðeins þarf
laus, heldur skaðleg. „Þjóðvilj-
inn‘ væri með öðrum orðum
eina blaðið, sem ætti að koma út
í Reykjavík. Þá fyrst væri „prent
frelsið“ á íslandi fullkomið.
,,Þá verður Morgun-
blaðið ekki lengur til“
Einn af rithöfundum kommún-
ista, Þorbergur Þórðarson, hefur
fyrir nokkrum árum skýrt mjög
greinilega frá áformum þeirra í
þessum efnum. í bók sinni „Bréf
frá Láru“ hefur hann lýst því
sæluástandi, sem ríkja muni í
þessu landi, þegar kommúnistar
hafa brotizt hér til valda. Það er
engin tilviljun, að hann leggur
þar höfuðáherzlu á, að prent-
frelsinu muni þá útrýmt. Um það
ástand kemst hann að orði á
þessa leið á bls. 12—13: j
„Þá verður gaman að lifa,
Lára mín. Þá verður Morgun-
blaðið ekki lengur til, og hinn
andlausi skrili verður að
menntuðum mönnum". I
Hvílík tilhugsun, hvílíkt
sæluástand os hvílík „mennt-
un“, sem hinum „andlausa
skríl“ hlotnast!!
Skyndileg endurfæðing
í samræmi við þessa rúmlega
þrjátíu ára gömlu yfirlýsingu
hafa kommúnistar jafnan lof-
sungið það „prentfrelsi", sem
felst í því, að aðeins kommúnista-
flokkurinn megi gefa út blöð,
bæði á íslandi og í öðrum lönd-
um. En nú hafa þeir skyndilega
endurfæðst og þykjast allt í einu
hinir einu sönnu verndarar skoð-
anafrelsis og prentfrelsis hér á i
landi. !
Hver skyldi nú vera ástæða
þess?
___->• 46
min
Hún er sú, að ritstjóri „Þjóð-
viljans“ hefur undanfarin ár
verið dæmdur í nokkrar meið-
yrðasektir fyrir óþrifalegan
munnsöfnuð, óhróður og mann-
orðsþjófnað. Þessar sektir hefur
hann neitað að greiða. Þessvegna
verður hann nú að afplána þær
í fangahúsi. Dylst engum að til-
gangur hans með því að neita að
greiða sektirnar er fyrst og
fremst sá, að freista þess að skapa
sér píslarvættisaðstöðu. En það
hefur honum mistekist hrapa-
lega. Meiðyrðasektir hafa undan-
farið verið innheimtar hjá öllum
þeim ritstjórum, sem orðið hafa
fyrir barði meiðyrðalöggjafarinn-
ar. Og þeir hafa allir greitt þær,
nema ritstjóri „Þjóðviljans". —
Hann hefur krafizt sérstöðu fyrir
sig gagnvart íslenzkum réttar-
reglum. Og nú þykist hann, sem
stýrir blaði, er í áratugi hefur
heimtað afnám alls prentfrelsis
í landinu, vera hinn eini sanni
málsvari þess. Til þess að kóróna
píslarvættisaðstöðu sína krefst
hann svo þess, að reykvískir
verkamenn borgi fyrir sig meið-
yrðasektirnar!!
Meiðyrðalöggjöfin og
blaðamennirnir
Síðasta úrræði kommúnista til
þess að skapa ritstjóra sínum
píslarvættisaðstöðu er að skjóta
sér bak við þá skoðun, sem fram
hefur komið hjá íslenzkum
blaðamönnum, að núgildandi
meiðyrðaákvæði hegningarlag-
anna séu of hörð og þröngvi ó-
þarflega kosti þeirra. En þetta
úrræði dugir kommúnistum ekki,
sizt af öllu til árása á Bjarna
Benediktsson. Núgildandi hegn-
ingarlög voru ekki sett í ráð-
herratíð hans. Þau voru sett í
dómsmálaráðherratíð Hermanns
Jónassonar.
Ekkert er eðlilegra en að
blaðamenn séu mótfallnir
strangri meiðyrðalöggjöf, ekki til
þess að geta haldið uppi óhróðri
og mannorðsþjófnaði heldur til
þess að geta gegnt skyldu sinni
við lýðræðisskipulagið og haldið
uppi nauðsynlegri gagnrýni á
það, sem aflaga fer hjá stjórnar-
völdunum og í þjóðfélaginu al-
mennt á hverjum tíma.
En það er sitthvað, að gagn-
rýna gildandi meiðyrðalöggjöf
og að neita að hlýða landslögum,
þverskallast við að hlýta þeim
dómum, sem upp eru kveðnir
samkvæmt þeim. En eins og áður
hefur verið bent á hafa allir ís-
lenzkir ritstjórar greitt meiðyrða
sektir sínar undanfarin ár, nema
ritstjórar „Þjóðviljans“.
Allt ber þannig að sama
brunni. Kommúnistar fyrir-
líta hið frjálsa orð og fótum-
troða prentfrelsið, hvar sem
þeir hafa aðstöðu til þess. f
lýðræðisþjóðfélögum vilja
þeir hinsvegar nota það sem
skálkaskjól til þess að ljúga
af mönnum æruna, halda uppi
siðlausum óhróðri og óbverra-
skap um menn og málefni. —
Enginn heiðarlegur blaðamað-
ur krefst bess að slíkt atferli
sé lögverndað. Meðal íslenzks
almennings fer því einnig víðs
fjarrj 3ð það njóti minnstu
samúðar.
i c —s c
HÉR eru birtar myndir af
þremur mönnum, sem allir
komu mjög við sögu fyrir einu
ári. Einn þeirra er nú fallinn í
gleymskunnar dá, annar fórst af
slysförum fyrir nokkrum dögum
og sá þriðji á í persónulegum örð-
ugleikum í heimalandi sínu, þar
sem hann hefir verið kjörinn
forseti.
Sá fyrsti, Arbenz, sat í háum
söðli fyrir rúmlega ári, sem for-
seti Gúatemala, en er nú gleymd-
ur.
enmwur rra
Cjuaterviaíc
a
dollara ávísunar, sem hann
fékk nýlega frá Mario Bolanos
Garcia og lagði inn á bankabók
sína. Mario Bolano er einkavinur
Armasar.
Armas segir, að Garcia hafi
verið að greiða sér gamla skuld.
Eitthvað þykir bogið við þessi
skuldaskil, þar sem Garcia, sem
er kaupsýslumaður í Guateni.ala,
hefir á þessu ári notið nokkurr-
ar sérstöðu sér til ábóta í við-
skiptaheiminum þar í landi.
Framh. á bls. 12.
Grafinn er John E. Peuriioy,
sendiherra Bandaríkjanna í
Gúatemala, um það leyti, sem
Arbenz var steypt af stóli. And-
stæðingar Bandaríkjamanna
héldu því fram, á sínum tíma,
að Peurifoy hefði átt rnikinn þátt
í því að hrinda veldi Arbenz og
kommúnista í Guatemala.
Áður en Peurifoy kom til
Guatemala, hafði hann verið
sendiherra Bandaríkjanna í
Grikklandi, um það leyti, sem
byltingartilraun kommúnista var
hrundið þar í landi, og er hann
fór frá Gúatemala var hann gerð- j
ur sendiherra í Thailands (Síam)
Peurifoy og Arbenz
. . gleymdur og grafinn
VeLL andl ábripar:
en þar var þá ókyrrð nokkur, um
það leyti sem búið var að semja
vopnahié í nágrannaríki Thai-
lands, Indó-Kína.
★
Fyrir nokkrum dögum var
Peurifoy á leiðinni í kappakst-
ursbíl sinum með tveim sonum
sínum frá Bangkok, höfuðborg-
inni í Thailandi, til baðstrandar
í 150 km fjarlægð. Sendiherrann
ók með 110 km hraða og var
skjótt horfinn sjónum lögreglu-
manna í jeppabifreið sem venju-
lega voru í fylgd með honum.
En lögreglumennirnir voru þessu
vanir.
*
I Thailandi eru, eins og hér á
landi, víða brýr yfir framræzlu-
skurði, þar sem bílar geta ekki
mætzt. Peurifoy nálgaðist eina
j þessara brúa og sá þá stóran
, flutningabíl koma á móti sér.
j Sendiherrann átti um tvennt að
j veljá, að auka hraðann og reyna
að vera fyrri til yfir brúna, eða
hemla og treysta á það að flutn-
ingabíllinn myndi einnig hemla.
Peurifoy hemlaði, en um seinan.
Ford Thunderbird kappaksturs-
bíllinn rakst með hraða á flutn-
ingabílinn. Sendiherrann og
yngri sonur hans (9 ára), létu
lífið næstum strax, eldri sonur-
inn (14 ára) særðist hættulega.
Peurifoy þótti vinsæll sendi-
herra og var glæsimenni mikið.
Sagt var að hann hefði átt fleiri
vini á Bandaríkjaþingi heldur
en nokkur annar erindreki Bánda
ríkjanna erlendis.
★
ÞRIÐJI maðurinn, sem hér er
sagt frá, er Armas, sá er tók
við embætti forseta í Guatemala
er Arbenz varð að hrökklast úr
landi. Nú hafa nokkur vandræði
steðjað að Armas, vegna 25 þús.
Á þjóðveginum
0| HEFIR óskað birtingar á
J eftirfarandi:
„Það var einn sunnudag fyrir
nokkru, að við hjónin vorum á
ferðalagi frá Borgarnesi til
Stykkishólms. Á leiðinni urðum
við fyrir því óhappi, að viftureim
in á bílnum fór af og eyðilagðist
gersamlega. Ég átti nýja reim
heima í bílskúr en hafði gleymt
að taka hana með, svo að hún
stoðaði harla lítið. Við vorum
því öldungis kyrrsett þarna á
veginum. En ekki leið á löngu
þar til tvo bíla bar þarna að,
annar var úr Reykjavík en hinn
úr Hafnarfirði. — Piltarnir úr
Hafnarfirði tóku strax til við að
gera við reimina til bráðabirgða
og sögðu mér síðan að aka á
undan sér en þeir skyldu koma
á eftir og sjá hverju fram yndi.
Nokkru seihna mættum við
stöðvarbil úr Reykjavík. Stöðv-
uðum við hana og spurðum bíl-
stjórann, hvort hann byggi svo
1 vel að geta hjálpað mér um
reim. Hann hélt nú það, lét mig
fá spánýja reim, varareimina
sína, er hann hafði litið á mína
gömlu og ónýtu.
Mennirnir eru misjafnir
MER fannst framkoma þessara
bílstjqra allra, hjálpsemi
þeirra og greiðasemi svo ein-
stæð, að mig langar til að þessi
frásögn fái að birtast á prenti. —
En ég mætti líka hinni gagn-
stæðu manntegund í þessari
sömu ferð: Þegar Hafnfirðingarn-
ir voru að festa nýju reimina á
fyrir mig, vildi svo illa til, að
skrúfa ein brotnaði og við höfð-
um enga töng við hendina, til að
ná af skrúfubrotinu. Við biðum
átekta, þar til við sáum einn nýj-
an, glæsilegan bíl koma eftir veg-
inum. Við stöðvuðum hann og
bárum upp vandræði okkar. En
hann hafði engan tíma til að
hlusta á slíkt, kvaðst ekki vera
neinn smiður, hló við og „spítti“
í þann nýja sem skjótast hann
mátti. — Við vorum allir hissa
á þessari framkomu og ég hugs-
aði með mér, að mikið eru menn-
irnir misjafnir. — Ó.J.“
Fallegustu stúlkur
í heimi
ISÆNSKU tímariti, sem mér
barst í hendur, er þess getið,
að maður einn, sem álitinn er
sérfræðingur í helzt öllu sem
lýtur að kvenlegri fegurð, og
hefir ferðazt um gervallt heims-
ins hvel, hafi látið svo um mælt,
að meðal allra kvenna jarðar-
innar séu stúlkurnar í Reykjavík
þær fallegustu, næst á eftir komi
Kaupmannahafnarstúlkurnar og
nr. 3 myndi hann telja konur
Budapest-borgar.
Ekkert óglæsilegur vitnisburð-
ur, að tarna fyrir Reykjavíkur-
stúlkurnar, en það liggur við,
að mann langi til að spyrja, eftir
það, sem á undan er gengið,
hvort hinn fjölfarni fegurðarsér-
fræðingur muni annars hafa
komið til Akureyrar?
Gamall kunningi
í Sjálfstæðishúsinu
KÆRI Velvakandi!
Undanfarin sumur hefur
leikstarfsemi legið í dvala hér í
höfuðborginni fjölmörgum til
leiðinda, en nú í sumar hefur
loks brugðið til batnaðar. Leik-
hús Heimdallar tók til starfa í
byrjun júlí og hefur staðið fyrir
mörgum sýningum síðan.
Um daginn brá ég mér í Leik-
hús Heimdallar til þess að sjá
gamlan kunningja frá æskuár-
um, „Nei“-ið eftir Heiberg. Þetta
bráðskemmtilega leikrit naut sín
frábærilega vel í höndum leik-
aranna og einkum vakti Harald-
ur Björnsson kátínu áhorfenda
með leik sínum og limaburðum.
Aðstandendur Leikhúss Heim-
dallar eiga heiður skilinn fyrir
framtak sitt, og sjálfur sendi ég
þeim þakkir fyrir ágæta kvöld-
skemmtun. — Leikhúsgestur".

Merkið,
sem
klæðir
landið.