Morgunblaðið - 28.08.1955, Blaðsíða 9

Sunnudagur 28. ágúst 1955
MORGVNBLABIB
1
Lítil íbúðarhús, sem verið er að byggja í smáíbúðahverfinu í Reykjavík. Mjög mikill hluti þeirra húsa, sem nú eru í byggingu um land allt eru af svipaðri stærð cg
þessi. Þúsundir einstaklinga leggja hart að sér til þess að eignast þak yfir höti’.ðið. (Ljósm. M. Teits.)
Reykjavlkurbréf:
Laugardagur 27. ágúst
Aðstoð við bændur á óþurrkasvæðinu
— AKmenningur
fVlaðurinn, sem
— Verkföllin valda tjóni og áhyggjum
í öllum landshlutum fordæmir þau — IXiorrænir fundir —
missti af písl uvættinu — Veðlánastarfsemin að hefjast —
'I
Aðstoð við óþurrka-
svæðin
¥ TNDIRBÚNINGUR er nú haf- fyrjr beituskorti
IJ inn að aðstoð við bændur a
óþurrkasvæðunum. Hefur Bún-
aðarfélag íslands hafizt handa
um öflun upplýsinga um fóður-
IVferkilegt spor í rétta átt
á komandi
vetri.
Alvarlegasta afleiðing verk-
fallanna eru þó áhrif þeirra á
efnahagslíf þjóðarinnar í "heild.
bætisþörf þeirra. Ennfremur hef- , __ . /
.... , , , , , , Það er margsogð saga, sem þo
ur oddvitum 1 oðrum landshlut
um, þar sem hey hafa ekki hrak-
izt, verið skrifað og upplýsinga
óskað um, hve mikið hey sé þar
afiögu.
Það svæði, sem fyrst og fremst
hefur orðið fyrir borði óþurrk-
anna eru héruðin frá Dalasýslu
til Vestur-Skaftafellssýslu. Verst
mun þó ástandið vera á svæðinu
frá Borgarfirði að Rangárvalla-
sýslu. Margir bændur í þessum
héruðum hafa sára litlu náð af
þurru heyi í hlöðu. Nokkru hef-
ur hinsvegar verið náð í vothey.
Ástandið í þessum landshlutum
ér þessvegna hið alvarlegasta.
Muna menn naumast eins sam-
fellda ótíð og þar hefur verið á
þessu sumri. Enda þótt birta
kynni upp fljótlega myndi
það naumast bjarga málinu
við. — Taðan er orðin ónýt og
úr henni verður aldrei gert fóð-
ur. Sætir það sannarlega engri
furðu, þótt bændur í þessum
héruðum horfi ekki björtum aug-
um fram á haust og vetur. Þar
hefur í raun og veru skapazt
hreint neyðarástand. Er það
vissulega mál allrar þjóðarinnar,
hvernig fram úr því verður
ráðið.
Verkföllin valda
áhyggjum og tjóni
ÞAÐ VÆRI synd að segja að góð-
ur vinnufriður hefði ríkt í þessu
landi, það sem af er árinu 1955.
Fyrst kom róðrarstöðvunin í
Vestmannaeyjum í janúar og
hluta af febrúar. Olli hún um
20 millj. kr. gjaldeyristjóni og
bakaði sjómönnum, verkafólki og
útgerðarmönnum í Eyjum stór-
kostlegt tap og óhagræði. Þá
kom matsveina- og framreiðslu-
mannaverkfallið á kaupskipaflot-
anum og síðan hið víðtæka verk-
fall fjölda verkalýðsfélaga í
Reykjavík, Hafnarfirði og á Ak-
ureyri. Einnig það hafði í för
með sér tugmilljóna króna tjón
fyrir verkafólk þessara byggðar-
laga. Það hafði hinsvegar til-
tölulega lítil áhrif á útflutnings-
framleiðsluna, enda þótt það
hefði í för með sér nokkra rýrn-
un hennar.
Loks stendur nú yfir verkfall
verkakvenna í Keflavík og á
verður að rifja upp, að s. 1. 3 ár
hefur verðlag í landinu verið
stöðugt. Almenningur haft mikla
og góða atvinnu, stórfelldar fram
kvæmdir hafa staðið yfir, efna-
hagslífið hafði leitað jafnvægis
og afkoma ríkissjóðs verið mjög
góð.
Með verkföllunum og kaup-
hækkunum á s. 1. vetri varð
á þessu breyting. Kapphlaup
hófst milli kaupgjalds og
verðlags. Vöruverð og gjald
fyrir margskonar þjónustu,
sem almenningur verður að
kaupa, liækkaði verulega. Það
var rökrétt afleiðing af kaup-
hækkuninni. Launþegar munu
því síður en svo græða á
henni. Var það í raun og veru
séð og sagt fyrir.
Kommúnistar ráða
stefminni
ENGUM DYLZT, að kommúnist-
ar réðu stefnunni í verkfallsmál-
unum. Með völdum þeirra í Al-
þýðusambandinu, klofningi Al-
þýðuflokksins í verkalýðshreyf-
ingunni og sundrung lýðræðis-
aflanna innan hennar, var
skemmdaröflunum sleppt laus-
um. Kommúnistar ákváðu að
eyðileggja vinnufriðinn og freista
þess að skapa verðbólguástand í
landinu. i þeirri viðleitni hefur
þeim orðið alltof vel ágengt.
íslenzkt efnabagslif er nú í
ræninffia höndum. Kommún-
istar hafa fengið aðstöðu til
þess að setja á stað hvert verk
fallið á fætur öðru. Verðlag-
ið hækkar og ýmsar greinar
atvinnulífsins kalla á ríkis-
stvrki. Almenninrur hefur í
bili næga og mikla atvinnu.
En fyrr er varir getur bog-
inn brostið, binar miklu fram-
kvæmdir og umbætur stöðv-
ast. Þjóðin stendur þá frammi
fyrir þeim veruleika, að hún
hefur alið snák við brjóst sér,
sem hefur aðstöðu til þess að
snúa blómlefru framleiðslu-
starfi osr umbótaviðleitni upp í
kyrrstöðu og vandræði.
Þetta er staðreynd og sann-
leikur, sem íslendingar verða
að gera sér ljósan.
Raunalegast er þó það, að inn-
ar. Og af því ber stjórnmála- (flokksmenn hans njóti sérstöðu
mönnum vissulega að draga gagnvart íslenzkum réttarreglum.
sínar ályktanir, hvort sem Á það má einnig benda, að komm
þeir eru í stjórn eða stjórnar-
andstöðu.
Norrænir fundir
UM ÞESSAR mundir standa yfir
eða eru að hefjast, þrír norræn-
i fundir hér í Reykjavík. Hinn
| áriegi fulltrúafundur Norrænu
félaganna á öllum Norðurlönd-
: um stendur yfir. Á mánudaginn
| hefst fundur' norrænu menning-
armálanefndarinnar og um miðja
næstu viku hefst menntamála-
ráðherrafundur Norðurlanda.
Á öllum þessum fundum verð-
ur rætt um mörg mál, er varða
samstarf hinna norrænu þjóða.
Það er athyglisvert, að á þessu
sumri hafa íslendingar farið til
fjölmargra móta og funda til
Norðurlanda. — íþróttamenn,
menntamenn, stjórnmálamenn,
iðnaðarmenn og margir fleiri
: hafa sótt sameiginlegar norræn-
| ar samkomur hjá þessum þjóð-
um, sem eru skyldari okkur en
nokkrar aðrar.
Hér hafa einnig verið haldnir
únistar hafa engin frumvörp
flutt um að breyta ákvæðum ís-
lenzkra hegningarlaga um refs-
ingar fyrir meiðyrði.
En kommúnistar eru hinir
reiðustu og kenna Bjarna
Benediktssyni dómsmálaráð-
herra fangelsisdvöl ritstjóra
síns. Er það þó hin mesta
firra. Dómsmálaráðherra hef-
u ekkert meiðyrðamál höfðað
gegn ritstjóra „Þjóðviljans."
Harrn hefur meira að segja
ekkert meiðyrðamál höfðað
gegn riokkrum manni. Hafa
kommúnistar þó svívirt hairn
freklegar en nokkurn íslend-
ing fyrr og síðar. Árásir
kommúnistablaðsins á hann
eru þvi gersamlega út í blá-
inn.
Fyrrverandi dómsmálaráðherr-
ar, t. d. þeir Hermann Jónasson
og Einar Arnórsson fyrirskipuðu
á sínum tíma innheimtu meið-
yrðasektá eins og annara sekta.
Þeirri reglu hefur síðan verið
margir slíkir fundir, e. t. v. fleiri! íyíf' ^lhr "tstjorar, sem . meið-
t . en nokkru sinm fyrr. Straumur! yrðasekt.r hafa venð dæmdir
X Í ferðamanna frá íslandi hefur ihafa slðan Sreltt hær> nenla rlt‘
“ ' | einnig fyrst og fremst legið til st?ori kommunistablaðsins, _ sem-
Bjarni Benediktsson dómsmála-' Norðurlanda og margt ferða- ' h° hffur að lokum s°ð að s°r og
ráðherra. — Hefur aldrei farið í
meiðyrðamál. — En kommúnist-
um líkar ekki við hann!
kommúnista í ábyrgðarleysinu.
manna þaðan hefur komið hing- greitt þær.
að. —
Hvað sem segja má um nor-
ræna samvinnu er það víst, að
fólkið á Norðurlöndum er stöð-
Formaður Framsóknarflokksins uSt að skapa nánari tengsl sin
í milli. Þessar náskyldu þjóðir
vilja hittast, kynnast og blanda
geði. Það er einnig vilji íslend-
inga.
Akranesi. Er það enn óleyst er | an lýðræðisflokkanna skuli vera
þetta er ritað. Vofa nú yfir sam-' til öfl, sem veita kommúnistum
úðarverkföl! á báðum þessum beinan og óbeinan stuðning. AL-
stöðum. Síldarsöltunin hefur ver-
ið stöðvuð þar og beituöflun út-
gerðarinnar fyrir næstu vetrar-
vertíð hindruð. Er það vissulega
þýðuflokkurinn er máttlaus
gagnvart kommúnistum í verka-
lýðshreyfingunni, klofinn , og
sundurtættur. Þessvegna þykist
hið mesta alvörumál ef þessar hann ekki eiga annars úrkostar
stóru verstöðvar standa frammien að þreyta kapphlaup við
* býður „hálfum Sósíalistaflokkn-
um“ stjórnarsamstarf og hressir
þar með upp á moldvörpustarf-
semi hans. Eini stjórnmálaflokk-
urinn, sem þorir að segja þjóð-
inni sannleikann er Sjálfstæðis-
flokkurinn. Ólafur Thors for-
sætisráðherra flutti hreinskilnis-
lega aðvörun um síðustu ára-
mót og vakti athygli landsmanna
á afleiðingum nýs kapphlaups
milli kaupgjalds og verðlags. All-
ir hugsandi menn sáu að orð hans
voru tímabær og byggð á skiln-
ingi og þjóðhollustu. En aðvör-
un hans var því miður ekki sinnt.
Þessvegna fór sem fór.
Bergmál almennings-
álitsins
Ég hefi í sumar rætt við
fjölda fólks úr öllum lands-
hlutum um afstöðuna til þess-
ara mála, verkamenn, bænd-
ur, útgerðarmenn og sjómenn.
Hjá þeim hefur sá skoðun
komið fram undantekningar-
laust, að verkföllin og kaup-
hækkanirnar á s. I. vetri hafi
verið hið mesta glapræði. —
Jafnvel jafnaðarmenn og
kommúnistar hafa ekki hikað
við að láta þá skoðun í Ijósi.
Þetta er bergmál almenn-
ingsálitsins í landinu. Af því
má ráða það sem fólkið hugs-
Misheppnuð tilraun til
píslarvættis
í ÞESSARI viku hefur blað
kommúnista á íslandi gert til-
raun til þess að skapa ritstjóra
sínum píslarvættisaðstöðu. S. 1.
5 ár hefur ritstjóri þessa blaðs
verið dæmdur í nokkrar sektir
fyrir óþrifalegt orðbragð, æru-
meiðingar og rógburð um ein-
staka menn. Þessar sektir hefur
ritstjórinn neitað að greiða og
var honum þessvegna boðin vist
í fangahúsi til þess að afplána
þær. En eftir fárra daga dvöl þar
skipti hann um skoðun og lét
flokksbræður sína borga fyrir
sig sektirnar. Þykir þessi för
ritstjórans hin hæðilegasta.
í þessu sambandi má geta þess,
að allir aðrir íslenzkir ritstjórar,
sem orðið hafa fyrir barði meið-
yrðalöggjafarinnar hafa greitt
sektir sínar. Fæstir þeirra hafa
þó iðkað önnur eins sóðaskrif og
ritstjóri kommúnistablaðsins.
En tilraun kommúnista til þess
að skapa ritstjóra blaðs síns písl
arvættisaðstöðu hefur algerlega
misheppnazt. Almenningur sér
enga ástæðu til þess að hann og
Það er sanast að segja hlálegt,
að kommúnistar skuli krefjast
þess, að reykvískir verkamenn
borgi nú brúsann fyrir sóðamunn
söfnuð ritstjóra þeirra, á sama
tíma, sem vitað er, að kommún-
istaflokkurinn kaupir húseignir
fyrir milljónir króna og ver stór-
fé til aukinnar áróðursstarfsemi.
Hinn fjarstýrði flokkur hefur
haft skömm eina af þessu til—
tæki..
Veðlánastarfsemi að
hefjast
HIN NÝJA húsnæðismálastjórn
hefur nú gefið út tilkynningu
um, að útlánastarfsemi sam-
kvæmt lögum frá síðasta Alþingi
sé að hefjast. Mátti það naum-
ast seinna vera. Umsóknarfrest-
ur um lán er til 1. október og
hafa bæjarstjórum og oddvitum
verið send eyðublöð undir um-
sóknir. Hér í Reykjavik eru þau
afgreidd í Veðdeild Landsbank-
ans.
FyLgisskjöl með lánsumsókn
skuLu vera hin sömu og með um-
sókn um ián úr Lánadeiid smá-
íbúða.
Á s. L. ári voru veittar 20 miiij.
kr. til byggingarlána úr Lána-
deild smáíbúða. Samkvæmt hinu
nýja veðlánakerfi verður heildar-
lánsupphæðin á ári allmiklu
hærri, sennilega ekki undir 40
millj. kr. Hámarkslán hjá Lána-
deiidinni var 30 þús. kr. Sam-
kvæmt hinum nýju reglum verð-
ur hávarkslánið 70 þús. kr. fyrst
Framh. á bls. 12.