Morgunblaðið - 07.09.1955, Blaðsíða 9

MiSvikudagur 7. sept. 1955
MORGVNBLAÐIÐ
9 1
*

„Svo /iví/í’sí hver sern
hann heflr um sig búið
TyrÝLEGA hitti ég að máli ung-
an íslending, sem búsettur
er í Stokkhólmi. Jón Karisson,
eettaður frá Veisu í Fnjóskadal,
hefir undanfarin rúm átta ár dval
izt í Svíþjóð við störf og nám.
Síðustu tvö árin hefir Jón gegnt
því umsvifamikla starfi að vera
aðalinnanhússarkitekt við Skandi
naviska Eanken, sem er stærsti
banki Svíþjóðar. Er Jón fyrsti
innanhúss arkitektinn, sem bank
ínn ræður til sín.
Það er oft nokkrum vand-
kvæðum bundið að ná tali af
þessum unga íslendingi, sem er
mjög önnum kafinn, enda er
Skandinaviska Banken viðamik-
ið fyrirtæki — er hefir 31 útibú
í Stokkhólmi auk aðalbankans og
alls 212 útibú í Svíþjóð. Sífellt
er unnið að byggir.gu nýrra úti-
búa á vegum bankans og að lag-
færingu á þeim, sem verið hafa
lengi í notkun.
★ ★ ★
Jón sat við skrifborð sitt, hlað
ið uppdráttum, líkönum af hús-
gögnum og sýnishornum af ýmiss
konar efnum og framleiðsluvör-
um, er ég náði tali af honum. —
„Við, verðum að fylgjast með öll
um nýjungum í hvers konar fram
leiðslu til að geta notfært okkur
þær sem bezt“, segir Jón.
★ SKIPULEGGJA Á HÚS-
NÆÐIÐ FYRST AÐ INNAN
Mesta nýjung, sem heflr kom-
ið fram á sviði húsbygginga á
undanförnum árum, er samt
ekki fólgin í því a® notfæra
sér framfarir í efnaiðnaðinum,
heldur í því að skipuleggja
húsnæðið fyrst a.ð innan í
stað þess að hef jast handa með
því að gera uppdrátt að bygg-
ingunum að utan.
Hér í Stokkhólmi — og vafa-
íaust einnig annars staðar —
skiptast skoðanir manna, er fjalla
um byggingu húsa í tvö horn.
Sumir leggja aðaláherzlu á ytra
útlit húsanna og gera uppdrátt
að því frá því sjónarmiði, en
aðrir — og þá einkum innanhúss
arkitektarnir — gera sér fyrst og
fremst í hugarlund, hvernig
næsta umhverfi íbúanna á að
BpiaBEað við Jón 8. Karlsson,
innanhú'ssarkitekt í StokkhóBmi
Jón Karlsson — húsin eru byggS
fyrir íbúana ekki vegfarendur —
vera og miða uppdráttinn við
það, en láta þá ytra útlit sitja á
hakanum, ef því er að skipta.
Æskilegast er í.uðvitað, að
hvort tveggja fari saman, vönd-
uð innri gerð og fagurt ytra út-
lit. Innanhússskreyting er svo
ung að árum, að þeir, er
lagt hafa stund á hana, eiga nokk
uð undir högg að sækja gagnvart
starfsbræðrum sínum, sem eru
eldri í hettunni.
★IÍÚSIÐ ER RYGGT FYRIR
ÍEÚANA — EKKI
VEGFARENDUR
En aðalrök innanhúss arki-
tektanna eru þau, að húsið sé
reist fyrir íbúa þess en ekki
vegfarendur. Þess vegna eigi
að hugsa verkið innan frá. —
Telja þeir einnig — og með
réttu — að vel heppnuð inn-
rétting hafi frá sálfræðilegu
sjónarmiði séð, góð og bæt-
andi áhrif á íbúana. Húsið er
ætlað til þess að búa í því —
ekki virða það fyrir sér utan
frá.
Segja má, að verulegur skrið-
Hér sést nokkur hluti innréttingar í einu útibúi Skandinaviska
Bankens í Stokkhólmi. Hefir Jón einnig séð um alla innanhúss-
skreytingu hér. Veggskreytingin yfir afgreiðsluborðinu er gerð úr
svokölluðu sarim, sem er ítölsk glermósaík. Ingemar Callenberg
gerði veggskreytinguna.
ur hafi fyrst komizt á þennan
hugsunarhátt síðustu 3—4 árin,
og hafa á þeim stutta tíma orðið
geysimiklar framfarar. Svíar
eru taldir standa fremstir á sviði
innanhúss skreytinga, en Finnar
og Danir eru einnig mjög fram-
arlega.
★ ★ ★
Starf þitt?
Starf mitt er í stuttu máli fólg
ið í því að nota efni, form og liti
til að skapa þægilegt umhverfi
fyrir þá, sem vinna í og eiga
skipti við bankann. Gera alla upp
drætti, ákvarða efnisval og sjá
um alla framkvæmd á frágangi
innanhúss í nýjum útibúum —
auk lagfæringa á gömlu húsnæði
Hér er ekki eingöngu um að
ræða innréttingu afgreiðslusala,
heldur einnig allt fyrirkomulag
í matsölum, setustofum, sérstök
um skólum í sambandi við bank-
ann o. fl.
Jón útskýrir starf sitt af sinni
venjulegu hæversku. — Starf
þetta er samt mjög vandasamt,
og þarf ekki síður til þess hand-
tök listamanns en nákvæms inn-
anhúss arkitekts. Á svo stuttum
starfsferli hefir Jón sýnt, að hann
er ekki aðeins afkastamikill held-
ur einnig hugmyndaríkur — en
á þessu sviði þarf ekki síður hug-
myndaflug en menntun og
reynslu, ef árangurinn á að verða
góður.
★ ★ ★
Og hvernig fellur þér starfið?
Það er fjölbreytt og skemmti-
legt starf — en geysi erfitt. Nauð
synlegt er að þekkja öll efni, sem
notuð eru í byggingariðnaðinum,
og framleiðsluaðferðir á efnun-
um til að geta gert sér grein fyr
ir, hvort þau séu hentug. Stöð-
ugt þarf að hafa á takteinum nýj
ar hugmyndir að innréttingu og
geta áttað sig skjótlega á því efn
isvali, formi og litavali, er hæf-
ir viðfangsefninu í hvert skifti.
★ SAMRÆMING SMÁATRIÐA
— ÞÆGILEG HEILDARÁIIRIF
Fjölmörg smáatriði verður að
samræma, svo að heildaráhrifin
verði þægileg. Koma verður íyrir
á hentugum stöðum margskonar
tækjum, vélum, símum o. fl. Birta
efni, litir, skreyting verða i senn
að þjóna sínum tilgangi og skapa
skemmtilegt og þægílegt um-
hverfi.
Þegar um er að ræða innrétt-
ingu hvers konar vinnustaða,
verður að sjálfsögðu fyrst og
fremst að taka tillit til þess, hvað
er hentugast. Hver hlutur þarf að
þjóna tilgangi sinum, fegurðin er
að vísu ómissandi þáttur, en er
skipað hér í annað sæti. Innrétt-
inguna verður að miða við lögun
húsnæðisins og þau not, sem hafa
á af því, síðan er tekið til við ef?i-
isval, litaval, húsgögn, áklæði og
annað, er prýða á húsnæðið.
★ ★ ★
Raunverulega er ekki hægt að
segja, að eitt sé mikilvægara en
annað, öll þau smáatriði, er
mynda innréttinguna, þurfa að
vera í fullkomnu jafnvægi, og
skreytingin þarf að vera í fullu
samræmi við lögun húsnæðisins.
★ GERA VF.RÐUR RÁÐ FYRIR
ÞANVÍDI) ÞRÓUNARINNAR
Eitt er það höfuðatriði, sem
innanhússarkitektinn verður
að hafa í huga, en er mjög
erfitt að festa hendur á, og er
það þanvidd þróunarinnar.
Sem dæmi upp á það, sem ég
á við, er gert ráð fyrir því að
koma verði fyrir sjónvarps-
tækjum í þeim bönkum, sem
nú eru í byggingu — enda þótt
ekkert sjónvarp sé ennþá til
í Svíþjóð.
Mynd þessi sýnir innréttingu útibús Skandinaviska Banken í
Vállingby, sem er úthverfi í Stokkhólmi. Jón Karlsson gerði upp •
drátt og sá um allan frágang innanhúss. Innréttingin er mjög
falleg og stílhrein. Gólfið er úr svartri og hvítri mósaík. Nokkur
skiki af gólfinu vinstra megin við afgreiðsluborðið er notaður sera
sýningarsvæði fyrir ýmiskonar vörur. Sænski listmálarinn, Inge-
mar Callenberg, gerði „nonfigurativu“ veggmálninguna fyrir of-
an afgreiðsluborðið. Geta má þess, að Vállingby er einskonar „fyr-
irmyndarbær“. Hefir þetta úthverfi verið byggt upp að mestu
á s. 1. ári, og er þar allt með nýtízku sniði.
Mjög mikilvægt er að geta fyr-
irfram gert sér grein fyrir, hvern-
ig húsnæðið verður bezt innrétt-
að, enda eru gerðir ótal uppdrætt
ir, „perspektivteikningar og iita-
skissur", áður en hafizt er handa.
★ ★ ★
Litaval er mjög vandasamt,
bezt er að nota einn aðallit. Ef
um banka eða aðrar slíkar bygg-
ingar er að ræða, er óhætt að
nota dálítið djarfa liti, afgreiðslu
salir og annað slíkt eru alltaf að
nokkru leyti auglýsing fyrir fyr-
irtækin. Öðru máli gegnir um
heimili þar, sem menn vilja hvíla
sig eftir dagsins annir, þá er
sjálfsagt að nota milda iiti, sem
hafa notaleg áhrif, svo að hýbýl-
in verði þægileg og heimilisleg.
Auk síns ábyrgðarmikla starfs
hefir Jón unnið að ýmsu í hjá-
verkum, hefir hann m. a. gert
uppdrætti að innréttingu íbúðar-
húsa. Hann vinnur nú að inn-
réttingu viðbyggingar Útvegs-
bankans á Akureyri, sem gert er
ráð fyrir, að verði fullgerð í
haust. Ef dæma má af þeim verk-
um, sem nú þegar iiggja eftir
Jón, verður allur frágangur þar
hinn vandaðasti og smekklegasti.
★ ★ ★
Jón hefir einnig unnið ýmislegt
fyrir íslenzkan markað. Á sín-
um tíma sá hann um deild SÍS á
Iðnsýningunni árið 1952. Jón fór
utan í júní 1947. Stundaði hann
fyrst nám í Iðnskólanum í Karls-
krona og vann svo um skeið á
teiknistofu húsgagnaverksmiðju t
Bodafors á Smálandi. Nam hann
síðar í fjögur ár við Kunstfak-
skoian, áður en hann tók við
starfi sínu við Skandinaviska
Banken. Skóli þessi er einskonar
samræmdur iðn- og listaskóli'. Er
honum skipt í tvær aðaldeildir —
og nema menn þar fjögur ár til
lokaprófs.
★ SAMVINNA INNANHÚSS
ARKITEKTA OG LISTA-
MANNA
Það færist nú æ meir í vöxt, að
fyrirtæki ráði til sín listamenn
til að vinna með innanhúss arki-
tektum að innanhússskreytingu.
Hefir þetta mæizt misjafnlega
fyrir meðai listamanna, og mörg-
um þótt óviðurkvæmilegt að selja
iist sína fremur þannig en á eigin
spýtur af málverka- eða öðrum
listsýningum.
Kveðst Jón samt álíta, að sam-
vinna iistamanna og innanhúss
arkitekta geti verið mjög góð, ef
þeim tekst að samræma áhuga-
mál sín.
G. St.
Togaraflotinn veiðir nú
mest á heimamiðum
Karfaveiðin vlð Grænlsnd var mmm í sumar
en undanfarin sumur
ísafirði 31. ágúst.
ISIJMAR hefur allur togaraflotinn stundað karfaveiðar við Græn-
land, nema eitt skip, sem hefur verið á saltfiskveiðum hér við
land, togarinn Harðbakur frá Akureyri.
TREG VEEÐI <
VIÐ GRÆNLAND
Karfaveiðin hefur verið miklu
tregari við Grænland í sumar,
heldur en undanfarin sumur og
hafa skipin þurft að fara mikiu
lengra norður með vesturströnd
Grænlands en áður.
TOGARAFLOTINN
KOMINN HEIM
Nú er stór hluti togaraflotans
farinn að stunda veiðar hér á
heimamiðum og aðeins lítill hluti
flotans, sem nú stundar veiðar
við Grænland. í sumar
hafa skipin aðallega lagt upp aíla
sinn í Reykjavík og á ísafirði,'
en nú er karfavinnsla einnig haf-
in á Siglufirði og í Vestmanna-
eyjum.
Englandsdrottning til Svíþjóðar
ELÍZABET Englandsdrottning og
hertoginn af Edinborg fara í op-
inbera heimsókn til Svíþjóðar í
júní á næsta ári.
Úr daaiega lífiiiu
Framh. af bls. 8
Fyrir nokkrum dögum birti
Elsa Maxwell, sem talin er mesta
kjaftakerlingin í Hollywood og
skrifar í blöð, rosafregn sem
hljóðaði á þessa leið: „Grace
Kelly og Jean Pierre Aumont
gengu leynilega í heilagt hjóna-
band fyrir mörgum mánuðum í
litlu þorpi á Rivieraströnd-
inni....“.
Grace Keily hefir hvorki vilj-
að staðfesta þessa frétt, né bera
hana til baka. Leikkonan þykir
nokkuð dularfull.
BELGRAD, 6. sept. — Grískn
konungshjónin komu í dag f
opinbera heimsókn til Belgrad.
Munu þau dveljast þar í átta
daga. — Mikill mannfjöldi hafði
safnazt saman á götunum til að
bjóða þau velkomin.