Morgunblaðið - 24.09.1955, Blaðsíða 2

MORGVNBLADIB
Laugardagur 24. sept. 1953 "]
Sigurjóti lénssöii íyrr\.
ö
HANN var Húnvetningur, fædd
ur 22. des. 1872 að Hæli á
Ásum. Foreldrar hans voru: Jón
Eiríksson (d. 1886), síðar bóndi
að Gauksmýri og síðari kona
hans Elín Jónsdóttir (d. 1899)
bónda að Gafli í Víðidal. Árið
1886 fór Sigurjón að Klömbrum
til Júlíusar læknis Halldórsson-
ar, er reyndist honum prýðilega
«11 námsárin.
Við Sigurjón settumst báðir í
fyrsta bekk latínuskólans haust- j
ið 1891 og sátum undantekning-
arlítið á sama bekk til stúdents-
prófs vorið 1897. Hann var næst-
alztur vor nýsveinanna, BöSvar
Bjarnason, síðar prófastur á
Rafnseyri, var eldri, f. 18. apríl
1872. — Aldursforseti bekkjar-
ins, Ásgeir Torfason frá Ólafs-
dal, síðar efnafræðingur, f. 8.
maí 1871, kom ekki í vorn hóp
fyrr en í 2. bekk skólans.
Sigurjón tók þegar i stað for-
ustu bekkjarins, og þótt Jón
Þorláksson frá Vesturhópshólum,
f. 3. marz 1877, síðar ráðherra,
tæki forustuna seinna, var þaðj
í augum vor bekkjarbræðra |
þeirra ekki önnur breyting en'
að nú áttum vér 2 „dúxa“, þótt
flestir aðrir bekkir ættu ekki
nema einn. Þeir sveitungarnir
Jón og Sigurjón fylgdust svo
vel að með stöðugar ágætisein-
kunnir að ekki tókst oss hinum
að skilja þá að við „efsta borðið“
nema einn eða 2 mánuði öll
skólaárin, og voru þó margir
góðir námsmenn í hópnum. Á
þeim árum var fullnaðarpróf í
stærðfræði tekið eftir 4 skóla-
vetur. Stærðfræðin var „fer-
föld“ við prófið, 2 einkunnir í
skriflegri og 2 í munnlegri stærð-
fræði. Þótti mörgum það erfið-
asta próf skólans. En þegar vor
bekkur tók það próf, urðu 2 aðr-
ir jafnir „dúxunum" og fengu
fjögur 6 eða hreina ágætisein-
kunn í allri stærðfræðinni, og
auk þess fengu 4 aðrir eitthvað
af „sexum“, ef ég man rétt. Þótti
það nýmæli í sögu skólans.
Vér sem bezt þekktum Sigur-
jón á skólaárunum, vorum sam-
mála um að hann ætti að verða
vísindamaður eða rithöfundur,
honmu var svo létt um að skrifa
í skólablöðin. Því skildum vér
vel er það fréttist að einn kenn-
ara hans á læknaskólanum teldi
það mjög miður farið, ef hann
gæti ekki haldið áfram vísinda-
iiámi erlendis og orðið síðar há-
skólakennari hérlendis.
Sigurjón Jónsson var eini
maðurinn, sem hlaut ágætisein-
kunn við burtfararpróf frá lækna
skólanum í Rvík öll þau ár,
1878—1911, sem skólinn starfaði.
Vafalaust hefði hann skarað
fram úr flestum alla æfi, ef
hann hefði haft efni á að halda
námi áfram erlendis. — í stað
þess lá leiðin til sjúkrahúslausra
sveitahéraða. — í Mýrahéraði
var hann héraðslæknir 1902—
1904. Þá 4 ár í Höfðahverfishér-
aði, og lokum 30 ár í Svarfdæla-
héraði. Um störf hans þar skrif-
ar nákunnugur Svarfdælingur
hér samhliða, svo að um þau þarf
ég ekki að tala.
Árið 1938 fékk Sigurjón lausn
frá læknisstörfum og bjó í Rvík
upp frá því, fékk hann þá loks
tíma til ritstarfa. Af bókum hans
má nefna: Heilsufræði, námsbók
fyrir barnaskóla. — Um sóttar-
far og sjúkdóma á íslandi 1400 j
•—1800, Alþingi og heilbrigðis-
málin, sá um útgáfu á bók Guð-
mundar Hannessonar: íslenzk
læknisfræðiheiti, og auk þess
skrifaði hann fjölmargar grein-
ar í ýms tímarit.
Hann kvongaðist haustið 1902 j
Sigriði Ólafsdóttur söðlasmiðs í
Rvík, ágætri konu, eins og allir!
kunnugir vita. Hún andaðist far-:
in að heilsu 4. jan. 1952. — Þau
áttu 4 börn og eina fósturdóttur. ‘
Börnin eru: Elín, kona Þórarins
Sveinssonar læknis, Oddný, kenn
ari við Miðbæjarbarnaskólann í
Rvík, Júlíus læknir og háskóla-1
liu... _______
Við gefum eignasf óperu
sem íslendingar!
— seoja Portúgalar
IÁGÚST birtist grein um íslenzkt óperulíf í einu útbreiddasta
vikutímaritinu í Portúgal. Fiama. Er hún rituð af ungri blaða-
konu, Maria Simas að nafni og mjög prýdd myndum. Greinin
sem tekur yfir heila síðu í tímaritinu, nefnist: — Hvers vegna
er engin ópera í Portúgal?
75 ára \ dag
kennari, giftur Bergljótu, dóttur
Jóhannesar Patursons og Ingi-
björg, kona Sverris Magnússonar
lyfsala í Hafnarfirði. Fósturdótt-
ir þeirra er Lovísa, kona Gunn-
ars Björnssonar efnaverkfræð-
ins í Rvík.
Sigurjón var að eðlisfari dul-
ur og seintekinn og nokkuð þótti
hann aðfinningasamur við alla
grunnfærni þegar á skólaárun-
um. Hinsvegar var hann trúfast-
ur vinur og átti hjartahlýindi,
sem ég sá bezt er raunjadagar
komu. —
SKORTIR HLJOMSVEIT
Rekur höfundur nokkuð á-
standið í tónlistarmálum lands
síns, nefnir hið ágæta leikhús,
sem starfar í Lissabon og gott
leiklistarlíf landsins. Því hörmu-
legra sé, að ekki skuli enn hafa
tekizt að koma óperu á stofn.
Skorti þar einkum hæfa hljóm-
sveit fremur en söngvarana. Hví
skyldum við Portúgalar, sem
teljum sjö milljónir manna, ekki
geta komið upp óperu hjá okkur,
þegar hið fjarlæga ísland með
aðeins 160 þús. íbúa, sýnir
hverja öndvegis óperuna á fæt-
ur annarri með innlendum
söngvurum og hljómsveit?
Vér vorum 20 stúdentarnir
vorið 1897. Fyrsti kvenstúdent
latínuskólans var í þeim hóp,
Elinborg Jakobsen hét hún, og
voru foreldrar hennar frá Fær-
eyjum en búsett í Rvík. Hún
fékk „náðarsamlegast" að sitja í
6. bekk, þótt sumum kennaranna
væri það óljúft.
Nú eru ekki eftir nema 4 af
þessum hóp, við dr. Ólafur
Daníelsson í Rvík, og vestan hafs
Jóhannes Jóhannesson og Sig.
Júl. Jóhannesson.
Það er þegar farið að fenna
í spor þeirra, er fyrstir fóru. En
ég er að vona að hugsað verði
hlýlega til vor — minnsta kosti
meðan barnabörn vor eru ofar
foldu.
Sigurbjörn Á. Gíslason.
® — ® — ®
FJÖLMENNUR mundi sá hópur,
er fylgt hefði Sigurjóni Jónssyni,
lækni, iná hinztu för hans,
þriðjudaginn þ. 5. þ. m., ef Svarf-
dælingar, sem hann dvaldi með
og starfaði fyrir um 30 ára skeið,
hefðu verið í hæfilegri nálægð.
Svo margt höfðu þeir honum að
þakka, að fylgd síðasta spölinn
hefði verið sjálfsögð, en hér með
skal því þakklæti tjáð.
Ég var barn og man ekki þann
dag er Sigurjón læknir kom í
Svarfdælahérað, en áður hafði
hann verið læknir um 6 ára
skeið í Mýrasýslu og í Greni-
vík. Svarfdæla læknishérað var
í þá daga vítt og torvelt, því að
sækja þurfti sjóveg til Hríseyjar,
um mjög erfiðan fjallveg eða sjó-
leiðis til Ólafsfjarðar, til Ár-
skógsstrandar og innstu draga
Svarfaðardals á skíðum, í ófærð
og stórhríðum þegar svo bar við.
Veður né færð hamlaði "annars
ekki för héraðslæknisins ef fylgd
armenn treystu sér að ná áfanga-
stað, en djarft var stundum farið
þegar um mannslíf var að tefla.
Ekki veit ég — og líklega eng-
inn annar — tölu þeirra, er hrifs-
aðir voru úr hendi dauðans með
aðstoð læknisins okkar, þann
fjölda mannslífa, sem lengdust
mjög með hans tilstyrk, né fjölda
þeirra meina er hann bætti.
Sigurjón læknir vanrækti ekki
skyldur þó að við tvísýni væri að
teíla og virtist sem þrek hans
efldist með vaxandi andbyri og
erfiði. Líkamsþrek hans sýndist
lítt til stórræða en þeir komusf
að raun um annað, er voru í hans
fylgd á ferðalögum. Einbeittni
og viljafesta voru mjög sterkir
Framh. á bls. 7
ISLENZKUR
ÓPERUFLUTNINGUR
Rekur höfundur síðan sögu
óperuflutnings á íslandi. Nefnir
hann allar óperurnar, sem flutt-
ar hafa verið og birtast myndir
með greininni úr La Bohéme og
Cavaleria Rusticana.
Er þeirra Guðrúnar Símonar,
Þuríðar Pálsdóttur, Guðmundar
Jónssonar, Kristins Hallssonar,
Jóns Sigurbjörnssonar og Magn-
úsar Jónssonar sérstaklega get-
ið og birtar myndir af þeim í
hlutverkum.
Er greinin hin vinsamlegasta,
og Portúgalar mjög hvattir til
þess að feta menningarlega í fót-
spor íslendinga.
íslendingi boðið á al-
þjóðlegt kynningarmót
œskufólks í New York
Að undangenginni ritgerðarsamkeppni
75 ÁRA er í dag Fr. de Fontenay
fyrrum sendiherra Dana hér S
Reykjavík. Hann var hér vinsæU ,
maður og fór víða um landið og
var mjög vel að sér í íslenzkuni
bókmenntum og sögu og skrifaðl
merkar ritgerðir svo sem uns
Jónas Hallgrímsson og um ís«
lendinga og Araba. Ennfremuj
skrifaði hann bók um Múhameðs-<
trú.
Þegar hann fór héðan var3
hann sendiherra í Ankara, eni
hefur nú seinustu árin eftir a3
hann lét af embæti búið í Kaup-
mannahöfn á Hjalmar Brantings
Plads 4 og fæst hann enn viðl
fræðistörf sín. i
15 myndir seidar í t
Lisiamannaskál-
anum
GÓÐ aðsókn hefur verið að mál«
verkasýningu Nínu Tryggvadótt-
ur í Listamannaskálanum. Alla
höfðu um 200 manns skoðað sýn-
inguna í gærdag. Hafa selzt 18
málverk. Sýningin verður aðeins
opin til þriðjudagskvölds. Hún.
er opin daglega frá kl. 1—11 e.h,
DAGBLAÐIÐ New York Her-<
ald Tribune hefur ritað
menntamálaráðuneytinu og tjáð
því, að á vegum þess verði efnt
til alþjóðlegs kynningarmóts
skólafólks í New York frá 26.
des. n.k. til 1. apríl 1956. Gert er
ráð fyrir, að þátttakendur verði
frá 34 löndum. Tilgangur með
móti þessu er sá að gefa ung-
mennum frá mörgum löndum
tækifæri til þess að kynnast. —
Ennfremur að kynna erlendu
námsfólki skólakerfi einstakra
skólahverfa í Ameríku, efla þekk
ingu þess á amerísku menningar-
lífi og síðast en ekki sízt að gefa
þátttakendum tækifæri til þess
að kynna lönd sín í Bandaríkj-
unum.
Er svo ráð fyrir gert, að þátt-
takendur verði valdir með rit-
gerðarsamkeppni. Ritgerðarefnið
er: „Veröldin eins og við viljum
að hún sé“. Lengd ritgerðarinnar
á að vera um 1500 orð.
Frá Islandi verður valinn einn
nemandi úr hópi þátttakenda í rit
gerðarsamkeppninni. Er það sér-
stök nefnd, sem dæmir um rit-
gerðirnar.
Höfundur þeirrar ritgerðar,
sem dæmd verður bezt fær síðan
ókeypis ferð til Bandaríkjanna
og þriggja mánaða dvöl þar, sér
að kostnaðarlausu.
Öllum framhaldsskólanem-
endum, sem fæddir eru hér á
landi, eru íslenzkir ríkisborgarar,
hafa sæmilega þekkingu á enskri
tungu og orðnir eru fullra 16 ára
fyrir 1. janúar 1956 og eigi eldri
en 19 ára þann 30. júní 1956, er
frjálst að taka þátt í ritgerðar-
samkeppninni.
Ritgerðirnar, sem eiga, eins og
fyrr segir, að vera á ensku, skulu
hafa borizt menntamálaráðuneyt-
inu fyrir 20. október n.k.
(Frá menntamálaráðuneytinu)
Treg síldveiði
í Sandgerði
SANDGERÐI, 23. sept. — Síld-
veiðin hefir verið treg undan-
farna daga. Þó hefir verið sæmi-
leg veiði síðustu tvo dagana. í
dag komu hingað inn il bátar
með 1000 tunnur samtals.
Hæstan afla hafði Sæmundur
150 tunnur, næstur var Ófeigur
III. með 127, og þriðji var Mummi
með 124 tunnur. —Fréttaritari.
Kennaror teljn gogníræSoskóIa-
menntun af skornum skammti
f ÁLYKTUN sinni gegn hálfs
mánaðar frestun gagnfræðaskól-
anna í Reykjavík sem kennarar
tveggja þeirra hafa gert kveða
þeir upp harðan dóm um þá
fræðslu sem í skólunum er veitt
og telja hana harla litla.
i ályktuninni segir orðrétt:
„Alþýðufræðslan er undirstaða
bættra lífskjara. Aðsókn að fram
haldsskólum sýnir að þorri
manna skilur þörf menntunar.
Menntun sú sem unglingarnir fá
í unglinga- og gagnfræðaskólum
okkar er mjög af skornum
skammti, og væri fremur þörf á
að lengja námstimann en stytta
hann“.
★ ★ ★
Hér tala þeir sem gerzt þekkja.
Er nú von, að almenningur
spyrji, hverjum sé um að kenna,
þeim sem unglingana uppfræða,
eða hvort námsefnið sjálft er o|
lítið. (
Er tillagan um lengingu skóla-
tímans einnig mjög athyglisverð,
íslandsenófið I róðri
háð f dag i
ÍSLANDSMÓTIÐ í róðri feS
fram á Skerjafirði í dag og hefsl
kl. 3 e. h. Fer þar fram meistara-
keppni í 2000 m. róðri og keppnf
í 1000 m. róðri á landsmóti unglt
inga.
Tvær sveitir taka þátt í 2000
m. meistarakeppninni og eru þæS
báðar frá Ármanni. Einnig verða
tvær sveitir í unglingakeppninni,
Er önnur frá Ármanni, en hiní
frá Róðrarfélagi Reykjavíkur. f
Verzlunarskólinn 50 ára!
Mikil háiíðahðld fyrirhuguð 1
17'IMMTÍU ára afmælis Verzlunarskóla íslands verður minnzí
með sérstökum hátíðahöldum laugardaginn 15. október n. k,
Hátíðahöldin hefjast með skólasetningu kl. 10 að morgni í Þjóð-
leikhúsinu. — Formenn félagasamtaka verzlunarstéttarinnar og
nemenda flytja þar ávörp og skólastjóri Verzlunarskólans, dr.
Jón Gíslason, setur skólann. — Á milli ávarpa verður hljóðfæra*
leikur, einsöngur og tvísöngur. j
kirkjugarðinn við Suðurgötu og
lagðir blómsveigar á leiði látinna
skólastjóra, þeirra Ólafs G.
Eyjólfssonar og Jóns Sívertsens.
Hópgöngunni lýkur svo upp við
skólahúsið á Grundarstíg.
Um kvöldið verða hátíðasam*
komur að Hótel Borg og Sjálf-
stæðishúsinu. Hefjast þær með
borðhaldi kl. 18,30.
Dagskrá Ríkisútvarpsins að
kvöldi laugardagsins 15. okt.
verður að nokkru helguð 50 ára
afmæli Verzlunarskólans.
Þess er vænzt, að eldri og yngri
nemendur Verzlunarskólans sýni
honum þá ræktarsemi, að takai
virkan þátt í hátíðahöldununa. J
Ef veður leyfir, verður farin
hópganga eldri og yngri nem-
enda skólans. Verður lagt upp
frá Verzlunarskólanum kl. 14,00
með skólafánann i farabroddi. —
Staðnæmst verður í Hafnarstræti,
gegnt húsi Helga Magnússonar
& Co., en á þeim stað var skól-
inn fyrst til húsa. Verður þar
flutt stutt ávarp og hylling stað-
arins. Þaðan verður svo gengið
að húsinu nr. 10 við Vesturgötu,
en þar var skólinn til húsa í
mörg ár og staðurinn hylttur. —
Eiga margir eldri nemenda góð-
ar endurminningar frá skólaár-
unum við Vesturgötu. — Frá
Vesturgötunni verður haldið í
i I 9 i í '