Morgunblaðið - 14.12.1955, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 14. des. 1955
MORGUNBLAÐIÐ
9
ÍL
„SJO \R I ÞJOI^USTU
FRIÐARIMS46
bók Tryggve Lie komin út hér
■-.$)

ÓKIN, sem Trygve Lie ritaði
eftir að hann lét af störfum
| sem aðalritari Sameinuðu þjóð-
anna, og út kom síðastl. haust,
er nú komin út í íslenzkri þýð-
ingu „Sjö ár í þjónustu friðar-
Þverskurður af sorpeyðingarstöðinni, eins og hún er fyrirhuguð. Tölurnar merkja: 1) Móttökugryfja,
2) færiband, 3) færiband með segli, 4) tæki til að vökva sorpið, 5) sívalningur, 6) færiband,
•)) hristisía. — Orðið: Kompost merkir efni það, sem úr sorpinu vinnst og orðið Affald þýðir úr-
gangur. — Sjá nánar greinina.
Sorpeyðingarstöðin á að vera komin
upp í lok nœsta árs
Framleiðir etni, sem hefur
mikið áburðargildi
FYRIR fáum dögiun var þess getið í blaðinu, að eitt af
fyrirtækjum bæjarins, Gasstöðin, sem á sínum tíma
var eitt bið mesta framfaraspor, yrði nú lögð niður, vegna
þess að hennar er ekki lengur þörf.
En nú, nokkrum dögum seinna, gefst tækifæri til að
kynna fyrir bæjarbúum nýtt fvrirtæki Reykjavíkurbæjar,
sem verið er að stofnsetja. Það er sorpeyðingarstöðin.
Borgarstjóri er nú að ganga frá samningum við vélsmiðjuna
Héðinn um smíði nauðsynlegra tækja. Smíði þeirra verður
Væntanlega lokið á hausti komanda og er fyrirhugað að
Stöðin taki til starfa í Iok næsta árs.
Þannig er þróunin, þegar um er að ræða borg í v^xti,
sem er stjórnað af framfarahug. Hið gamla fellur burt,
fyrir rás atburðanna, en nýtt kemur í staðinn.
Mbl. hefir átt tal við dr. med.
Jón Sigurðsson borgarlæknir,
sem haft hefir með höndum und-
írbúning að stofnun Sorpeyðing-
arstöðvarinnar og er það, sem
hér verður rakið, samkvæmt upp
lýsingum hans.
SORPHAUGARNIR
Um nokkurt árabil hefir sorp-
inu, eins og kunnugt er verið
ekið vestur á Eiðisgranda. Þar
eru sorphaugarnir eða öskuhaug-
arnir , sem svo eru nefndir. Sú
ráðstöfun að aka sorpi á þennan
stað hefir bjargað verðmætu
landi undan ágangi sjávar og er
það að vísu góðra gjalda vert. En
mikill og margvíslegur óþrifnað-
ur er að haugunum. Oft kviknar
í þeim og þegar blæs af norðan
leggur reyk og óþef frá haugun-
um til nálægra íbúðarhverfa. Þar
hafa rottur líka átt sér ákjósan-
legar klakstöðvar, þótt nú sé bú-
íð að eyða þeim að mestu.
Það er þess vegna nauðsyn
að leita annarra ráða um með-
ferð sorps og hefir þess vegna
verið ákveðið að reisa stöð til
meðferðar á sorpi. Þar er sorp-
inu breytt í hagnýtt efni eftir
að Iosaðir hafa verið úr því,
að mestu á sjálfvirkan hátt,
þeir hlutir úr málmi, gleri og
öðrum efnum, sem ekki geta
samlagast því efni, sem vinnst
úr sorpinu.
HVERNIG STOÐIN VINNUR
Stöðin verður byggð eftir gerð
þeirri, sem kennd er við dönsku
vélsmiðjuna DANO. Þaðan verða
fengnar teikningar og þeir véla-
hlutar, sem ekki er unnt að smíða
hér. í höfuðdráttum verður með-
ferð sorpsins þannig:
Sorpbílnum er ekið inn í mót-
tökuskýli en þar er steypt af bíln-
um í trektmyndaðan móttakara.
Taka þá við færibönd, sem flytja
sorpið hægt inn í tvo stóra
sívalninga. Við færiböndin er
uhnt að taka pappír og flöskur úr
sorpinu. Pappírinn sogast burt við
loftsúg, sem dregur hann til sín,
en flöskur verður maður að tína
úr, sem staðsettur er við færi-
bandið. Sívalningarnir tveir, sem
við sorpinu taka, eru holir að
innan og eru 21,4 m á lengd en
3,5 metra í þvermál. Taka þeir
báðir um 50 smál. af sorpi.
Sívalningarnir snúast í sifellu.
Inn í þá er dælt lofti og nokkru
af vatni, til að halda sorpinu
hæfilega röku. Blandast sorpið
þá mjög vel saman. Við blönd-
unina og gerjunina breytist sorp-
ið smám saman í kornót.t, dálítið
rakt, gljúpt, svo að segja lyktar-
laust efni, sem er svipað mold.
Lífrænum og óiífrænum efnum er
þar svo vel blandað saman að
rottur geta á engan hátt étið það
og sækja ekki í það. Við gerjun.
ina hitnar mikið í sorpinu og
Myndin hér að ofan er frá sorpeyðingarstöð í Edinborg í Skot-
landi, sem er lík þeirri, sem hér verður reist.
Dr. Jón Sigurðsson.
getur hitinn komizt upp i 60—70
gráður.
Þannig veltist sorpið í sívaln-
ingunum i 4—5 daga. Unnt er að
stytta þann tíma og auka afköst
stöðvarinnar en til þess þarf efn-
ið að liggja í nokkra daga úti,
eftir að það kemur úr sívalning-
unum, áður en gerjuninni er lok-
ið og sorpið getur talizt fullunnið.
ÚRGANGUR |
Við enda sivalninganna eru
seglar, sem draga út úr efninu
málmhluti alla. Gler hefir þá
malast niður eða slípast svo, að
af því eru allir kantar.
Efnið fer nú úr sívalningnum
og yfir á færiband og þaðan yfir
í hristisíu, sem heldur eftir hlut-
um, sem eru stærri en 25 mm í
þvermál og sem fjarlægja þarf
úr efni því, sem myndaðist úr
sorpinu. Úrgangur þessi verður,
á sama hátt og annar úrgangur,
sem ekki er unnt að mala eða
brenna, settur í haug og byrgður
með hinu moldarblauta efni, sem
sorpið breytist í.
EFNI MED MIKLU
ÁBFRÐARGILDI |
Sorpið héðan úr bænum er tal-
ið mjög vel til þess fallið að
vinna úr því hagnýtt efni, vegna
þess hve lítið er í því af ösku en
mikið af lífrænum úrgangsefn- ;
um, matarleyfum og þ.u.l. j
Efnið, sem stöðin vinnur úr
sorpinu, er talið mjög gott til
ræktunar, sem gróðurmold
eða áburður. Áburðargildi
þess er meira en venjulegs
hrossastaðs og er talið að það
verði mjög eftirsótt til garð-
ræktar og lóðaræktar, en sú
hefir reynslan orðið annars
staðar. Mun efnið verða selt
frá stöðinni til slíkra nota.
Gert er ráð fyrir að selja megi
málmefni og pappírsúrganga úr
sorpinu.
Það er talið að nú sé 18 bús.
smál. af sorpi ekið árlega á haug-
ana. Talið cr uð sorpið rýrni um
þriðjung við meðferðina í stöð- ■
inni og mundu þá fást um 12 þús.
Trygve Lie.
ins“. Blaðinu hefur borizt bókin
sem er hið veglegasta rit, mynd-
skreytt.
Þessi bók Trygve Lie er nú
komin út í fjölmörgum löndum
og hefur hlotið góðar viðtökur
og dóma.
Höfundur skrifar sjálfur for-
mála að bókinni, þar sem hann
m. a. kemst svo að orði, að þessi.
bók sé hvorki „endanleg saga i
bandalags Sameinuðu þjóðanna j
fyrstu sjö árin, né eins konar j
kennslubók, en engu að síður
geri ég mér vonir um að þeir,
sem einkum leggja stund á heims
stjórnarmálin sem fræðigrein
verði nokkru fróðari að lestri
hennar loknum. Hún er fyrst og
fremst samin fyrir alþýðu manna
í öllum löndum — og fyrir þann
heim, sem við lifum í.“
í bókinni segir Lie frá ýms-
um örlagarikustu atburðunum að
stríðslokum. Þessi mál komu nær
öll njeira og minna til kasta S.Þ.
smálestir af moldarefni úr 18
þús. smál. sorps.
REKSTUR STÖÐVARINNAR
Talið er að kosta muni um 4—5
millj. króna að koma stöðinni upp
en henni er ætlaður staður í Ár-
túnshöfða.
Ekki þarf nema 3 menn til
daglegra starfa í stöðinni en sala
á moldarefninu ætti að miklu
leyti að geta borið uppi reksturs-
kostnað hennar. Þess skal getið
að sorphaugarnir kosta bæjarfé-
lagið talsvert á ári hverju, vegna
vinnu við móttöku sorpsins,
slökkvunar elds o. fl. og nemur
sá kostnaður um 200 þús. kr. ár-
lega.
TIL EFLINGAR
RÆKTIIN í BÆNÚM
Þannig er þá í stuttu máli fyr-
irhugað að hafa meðferð sorps-
ins og er hér um mikla framför
að ræða.
Úr sorpinu, sem hingað til
hefir verið talið Iítils nýtt,
verður nú unnt að vinna efni,
sem ætla má að geti orðið lyfti
stöng fyrir alla ræktun í bæn-
um. Á það jafnt við, hvort það
yrði notað til að þekja mel-
kolia, sem nóg er af. og sá í þá
eða til að fylla með ófrjóar
lóðir og leggja þannig grund-
völl að nýjum og vel ræktuð-
um görðum. Loks er svo hér
um áburð til almennra nota
að ræða í garða og á tún.
Þannig getur þá sorpið, sem
nú er einungis talið til óþrifn-
af.ar og óhoilustu, breytt um
mynd og orðið til að hjálpa við
að prýða þaslnn og gera um-
hverfi hans grænna og gróður-
sælla, en það er nú.
og fékk Lie því sem aðalritari
njög staðgóða þekkingu á mál-
unum, gangi þeirra, og persónu-
.eg kynni af leiðandi mönnum
i heimsmálunum, gegnum þessi
itórmál þjóðanna.
„Sjö ár i þágu friðarins“ er
úmlega 300 blaðsíðna bók gefin
it af bókaforlaginu Hrímfelli.
joftur Guðmundsson íslenzkaði
)g káputeikningú gerði Matth.
\stþórsson.
/cglsof samsætl til
'ielSurs Gísla
Sveínssyni
jirjrt.oxj-.jj-—«N laugardag vai
haldið afmælishóf í Tjarnarkaffi
tilefni af 75 ára afmæli Gísla
3veinssonar fyrrum sendiherra.
\ annað hundrað manns sóttu
hófið. Jón Kjartansson alþm
setti samkvæmið og stjórnaði þvi.
Hann flutti og kveðju til heiðurs-
gestsins frá Bjarna Benediktssyni
dómsmálaráðherra, sem ekki gat
nætt sakir lasleika.
Minni heiðursgestsins, Gísla
Sveinssonar, flutti Gustav Sveins-
son hrl. og minni frú Guðrúnar
Einarsdóttur flutti séra Jón Þor-
varðsson.
Aðrir ræðumenn voru: Sigurð-
ur Arngrímsson skáld, sem flutti
kvæði, herra biskupinn Ásmund
ur Guðmundsson, sem þakkaði
G. Sv. hið mikla starf hans fyrir
kirkjuna. Enn töluðu Magnús
Jónsson trésmíðameistari (flutti
kvaíði), Jón Pálmason alþm., Jón
Pálsson umsjónarmaður (kvæði)
og Gunnar Thoroddsen borgar
stjóri.
Loks talaði heiðursgesturinn,
Gísli Sveinsson, þakkaði þann
sóma sem þeim hjónum væri
sýndur og minntist að lokum
fóstur j arðarinnar.
Mikið var sungið yfir borðum
og stjórnaði Páll ísólfsson söngn
um.
Hóf þetta fór hið bezta fram og
sátu menn fram á nótt í góðum
fagnaði.
Hlauf frábærar vlð-
lökur í Firðinum
HAFNARFIRÐI. — Fvrir nokkru
hélt hinn ungi og efnilegi píanó
leikari, Ásgeir Beinteinsson,
hljómleika hér í Bæjarbíói við
mikla hrifningu áheyrenda. Varð
hann að leika aukalög og var
hvað eftir annað kallaður fram,
og barst honum fjöldi blóma.
Það var Tónlistarfélag Hafnar
fjarðar, sem stóð að hljómleik
unum, og voru þeir fyrir styrkt
arfélaga. — Ásgeir lék verk eftir
Bach-Busoni, Beethoven, Debus-
sy og Chopin.
Að hljómleikunum loknum,
ávarpaði séra Garðar Þorsteins-
son prófastur listamanninn, þakk
aði fyrir hljómleikana og óskaði
honum velfarnaðar í framtíðinni:
Tóku áheyrendur undir orð pró-
fastsins og hylltu hinn unga pía-
nóleikara með ferföldu húrra ■
hrópi.
Ásgeir stundaði fvrst nám t
nokkur ár hjá Ingibjörgu Bene-
diktsdóttur píanóleikara, Vestur-
braut 6 hér í Hafnarfirði. Hún
hefur sem kunnugt er kennt
píanóleik um áraraðir og er frá-
bær kennari. Þá stundaði Ásgeir
nám í tónlistarskólanum í Reykja
vík undir handleiðslu Árna Krist
jánssonar, en var síðan eitt ár
við nám í Þýzkalandi og 3 ár i
Italíu. Auk þessa hefur Ásge
lokið prófi frá Menntaskólanui
á Akureyri. e
Voru þetta fyrstu tónleikfev
hans hér, en áður hafði hann
haldið tónleika í Reykjavík »ic
mjög góðar undirtektir. — G. E,
)