Morgunblaðið - 09.03.1956, Blaðsíða 9

Morgunblaðið - 09.03.1956, Blaðsíða 9
Föstud&gur 9. marz 1956 MORGUNBLAÐIÐ 9 tCJerfan J. Jóhannsson: Bréí: Sfóriðja NÚ ER mikið rætt um kjarnorku, 1 og sem betur fer að mestu rólega og æsingalaust, um notkun ork- unnar til farsældar og framfara. Hér er nýlokið fróðlegri sýn- ingu, sem gaf góða hugmynd um margar þær nýjungar sem kjarn- orkuvísindi nútímans hafa leitt í Ijós. Sýningunni var vel fyrir komið, hæfilega einföld, ljós og skýr. Þegar við sjáum að farið er að framieiða rafmagn í gufuvélum sem fá hitann frá kjarnorKuofni, er eðlilegt að okkur langi til að vita um horfurnar í næstu fram- tíð um notkun annarra orku- linda. Ég átti í ágúst sl. tal við einn af kjarnorkufræðingum Breta er var á Genfarráðstefnunni, um friðsamlega hagnýtingu kjarn- orku, og í nóv. sl. við einn af nefndarmönnum í kjarnorku- nefnd Bandaríkjanna. TÍMI KOLANNA AÐ LÍÐA Þeim bar nokkurn veginn sam- an um það, að ekki væri líklegt, að verulegur hluti rafmagnsnotk- unar heimsins næstu 10—15 árin yrði fenginn frá kjarnorkustöðv- um. Þó sagði brezki vísindamað- urinn að þeir myndu gera allt sem unnt væri til að vinna að því að leysa orkuþörf sína þannig, þeim væri nauðugur einn kostur, því tími kolanna væri að líða hjá a.m.k. í Bretlandi, olíu ættu þeir ekki heima fyrir og ónotað vatnsafl ekki heldur, svo að þeir yrðu bókstaflega að duga eða drepast í þessu efnL Orkuþörf mannkynsins er sí- vaxandi. Vonir um bjartari lífs- kjör, eru verulega háðar því að orkulindir séu til, sem hægt er að beizla og nota orkuna til þess að létta störfin, auka þægindi og bæta afkomuna. GNÆGÐ ORKULINDA Á ÍSLANDI Við íslendingar erum svo heppnir að eiga gnægð orkulinda, fossa og hveri til virkjunar. Eitt af þeim míkilsverðu mál- um, sem samið var um, við mynd_ un núverandi ríkisstjórnar, var líka að gera stórkostlegt, átak til rafvæðingar landsins. Þegar þeim virkjunarframkvæmdum, sem nú eru á döfinni lýkur á næstu árum, verður betur séð fyrir raf- orku til heimilisnota, og smærri iðnaðar hér á landi, en víðast hvar annars staðar í heiminum. Þess vegna er nú kominn tími til að taka næsta skrefið og hefja virkjanir til þarfa stóriðju í landinu. Þótt ekki sé líklegt að kjarnorkan geti keppt við ódýrt vatnsafl alveg á næstunni, er eng inn vafi á, að kominn er tími til stórvirkjana hér á landi. Ég á þar við miklu stærri virkjanir en hingað til hefur verið ráðist í hér. Virkjanir, sem beint eru reistar til þess að nota megin hluta orkunnar til stóriðju. Og framleiðslan ætluð að mestu til útflutnings, en ekki fyrst og fremst til notkunar hér heima. AFLA ÞARF FJÁRMAGNS TIL STÓRFRAMKVÆMDA Það er ljóst að við höfum hvorki fjármagn til að reisa slík orkuver, eða til þeirra stóriðju- vera, sem nýta orkuna. Ég er þó viss um að ekki er torveldara, að ná hagstæðum samningum um það, heldur en Við nú þurfum stöðugt að gera um sölu á afurðum okkar. Tíminn er einmitt heppilegur nú, því í svipinn er mikill skort- ur á orku, og við ættum að geta boðið kjör sem bæði væru hag- stæð fyrir okkur og þá er við semdum við. Talið er að sumum framkvæmd um varnárliðsins sé senn lokið, og er þá tilvalið að beina því vinnuafli ér þar losnar, til þess- ara framkvæmda. Auk þess fjölg- ar landsmönnum nú ört og þarf og rafvirkjanir Kðminn fil að koma á fóf úfflufningsiðnaði © ©© Kjartan Jóhannsson. einnig af þeim sökum að sjá fyrir aukinni atvinnu. Nútíma stóriðja þarf mikla ódýra orku og velmenntað starfs- fólk. Þar er lítið um erfiðisvinnu, en rnikið þarf af fólki með góða undirstöðumenntun til eftirlits, vörslu og prófana. efni þótt auðvitað verði að taka tillit til annarra staðhátta hér. Aðalatriðið er að hagsmunir þeirra og okkar fara nú saman. Okkur og þeim hentar bezt að nú þegar sé hafizt handa. Við eigum orkulindirnar og eigum að halda áfram að eiga þær. Við eig- um að semja um afnotaréttinn þannig að við eignumst aflstöðv- arnar skuldlausar á eðlilegum tíma. Við þurfum einnig að tryggja okkur að fá smám saman þá raforku sem nauðsynleg er til eðlilegrar aukningar orkuveitna okkar. Þá þarf einnig að ganga vel frá samningum um eign og stjórn þeirra verksmiðja sem reistar verða. Við megum ekki gleyma því, að ef okkur á að takast að halda áfram að bæta lífskjör og tryggja afkomu þjóðarinnar, verðum við að auka framleiðsluna og gera hana fjölþættari. Við megum ekki sýna það tómlæti að láta auðæfin sem landið ber í skauti sér renna áfram ónotuð í sjóinn. FLATEYRI, 6. marz. — Nýlega hefur farið hér fram viðgerð á samkomuhúsi Flateyrar. Hefur húsið verið málað að innan og skreytt mjög smekklega, og einn- ig lagfært á ýmsan hátt. - Baldur. „kjarnorka og kvtnhylli., 40. sýreing NOKKRAR umræður hafa ver- io uppi um að smjörframleið- endur (Mjólkursamlögin) héldu eftir nokkru af smjörbirgðum sínum í þeim tilgangi að njóta hækkana, sem ef til vill yrðu á smjörverðinu. Ég hef iátið hafa eftir mér í blöðum tölur, sem ég hélt að afsönnuðu þessar tilgát- ur. Svo virðist þó ekki vera, sbr. forsíðugrein i Alþýðublaðinu í dag. Til þess að taka af allan vafa> í þessum efnum og forða frekari getgátum, fer hér á eftir yfirlit um framleitt smjör, smjörliki og smjörsölu frá 1. mai 1955 til síð* astliðinna mánaðarmóta. Yfiriitið þarfnast naumast nokkurra skýr- inga við. Það sýnir glöggt sam- hengið milli framleiðslu, neyzlUi og minnkandi birgða. Er hér vit- anlega átt við smjör mjólkur- samlaganna. Mán. Smjörbirgðir 1. dag mánaðar Framl. í mán. Rirgðir í mánaðarlok Selt kg. í mánuði Maí 1955 70.021 84.172 95.504 58.689 Júní — 95.504 89.519 134.885 50.138 Júlí — 134.885 111.761 185.069 61.577 Ágúst — 185.069 89.600 213.591 61.078 Sept. — 213.591 57.261 204.078 66.774 Okt. — 204.078 20.834 173.200 51.712 Nóv. — 173.200 17.606 126.629 64.177 Des. — 126.629 22.053 95.064 53.618 Jan. 1956 95.064 28.378 37.760 85.682 Febr. — 37.760 28.222 5.386 60.596 TÍMABILIÐ ALLS: Kg. Birgðir 1.5. 1955 ..... 70.021 Framleitt 1.5,—29.2.... 549.406 Birgðir 29.2............. 5.386 Selt 1.5,—29.2........ 614.041 Af þessu sést að þann 1. marz s.l. voru til hjá mjólkursamlög- unum öllum aðeins rúmlega 5 smálestir, að birgðirnar hafa far- ið minnkandi, að staðaldri, síðan í lok ágúst-mánaðar og að selt smjör er 614 tonn, en framleitt' aðeins 549 á þessu tímabili. Þó að salan sé dálítið misjöfn frá' mánuði til mánaðar, sem mun> eiga rót sína að rekja til flutn- inga á smjöri um mánaðamót frá samlögunum, er salan þó aS jafnaði nokkuð jöfn, eða um 61> tonn. Reykjavík 8. marz 1956. Sveinn Tryggvason. Æ MEIRI ÞORF TÆKNIMENNTUNAR Vélarnar verða æ sjálfvirkari og bein vinna við sjálfa fram- leiðsluna minni. Þá þarf að vera hægt að vera hægt að kenna starfsfólkinu að skilja og fylgjast með hinu flókna starfi vélanna, svo það geti stilt þær rétt og lagfært ef aflaga fer. Á mörgum sviðum er nú tækni lega fært að gera verksmiðjur að mestu sjálfvirkar. Það sem vant- ar víðast hvar, til þess að það sé framkvæmanlegt nú þegar er menntun nægilegst starfsfólks, sem fært er til þess að annast vélarnar. Talið er að víðast hvar í heiminum muni standa á því á næstu árum. Hér stöndum við íslendingar sérstaklega vel að vígi. Menntun alls almennings mun óvíða eða hvergi vera betri en hér. Að þessu levti hetir gengið mjög vel með þann vísi til stóriðju, sem þegar er kóminn á fót hér (áburðar- verksmiðjuna). Annað sem tefur fyrir þessari nýju tækniþróun hjá eldri stóriðjuþjóðum, er það, að þar eru til stórar og dýrar verk smiðjur, sem eigendur eru tregir til að henda á öskuhauginn þótt nú sé kostur betri og fullkomnari véla til þess að létta erfiði af star-fsfóikinu. og auka afköstin. Af bví að þessi þróun er nú á næstu grösum, má vera að það sé okkur happ, að vera fyrst nú að komast á stóriðjustigið i at- vjnnumáhun okkar. Stundum hefir verið talið að við stæðum verr að vígi, vegna þess að hér væri ekki til starfsfólk er vant væri díi’n venVgmiðjuvinnu. Nú 'er jafnvel talið betra að kenna n'’riu fóiki meðferð hinna nýju véla heldur en beim er vanist hafa eldri gerð véla. GANGA ÞARF VEL FRÁ samNingum jt Um það hvernig á. að semja um vfrkjanir ðg stóriðjuver við þá útlendu aðila. sem áhugy hafa á því nú, fer eftir átvikvö|a. Yið ættum að geta lært nokk- uð af reynslu annarra þjóða í því SesseSea handkssssiS- leiksliö til Ðanmerkur Hafnarfirði. TÆPLEGA 200 manns æfa nú handknattleik hjá Fimleikafélagi Hafnarfjarðar, — og á íslandsmótið í handknattleik innanhúss, sem hefst í dag að Hálogalandi, sendir F.H. 7 flokka eða um 70 manns, sem verða viðriðnir mótið á einn eða annan hátt. Aldrei fyrr hafa eins margir æft handknattleik í félaginu og einmitt nu Þannig komst Hallsteinn Hinriksson þjálfari F. H. að orði, er tíð- indamaður blaðsins hitti hann sem snöggvast í gær. LEIKFÉLAG REYKJAVÍKUR tók til sýningar í haust gaman- leikinn Kjarnorku og kvenhylli eftir Agnar Þórðarson og hefur síðan sýnt leikinn tvisvar í viku hverri. Verður 40. sýning leiks- ins á morgun, laugardag kl. 5. Heíur f ðsóKn að gamanleiknum verið ákaflega mikil og varla teljandi nokkurt lát á henni. — Lauslega er áætlað að um 11 þús- und manns hafi séð leikinn til þ'-f.si. Er óhætt að fullyrða, að með þessum sýningafjölda hef- ur gamanieikurinn Kjarnorka og kvenhylli komizt í röð allra vin- sælustu verkefna, sem Leikfélag- ið hefur haft með þöndum ur»d- anfarin ár. Má í því sambandi minna á, að aðeins 5 leikrit hafa náð 40 sýningum eða fleiri þessi árin: Frænka Charleys með flest- ar eða 85 sýningar, Elsku Rut með 72, Ævintýri á gönguför með 50, Góðir eiginmenn sofa heima með 41 og Pi-pa-ki með 40 sýringar. — Er nú eftir að vita, hvar gamanleikurinn ís- lenzki, Kjarnorka og kvenhylli, tékuriisér/: sæti ;á meðal; þessajra vinsælu útlend.u leikrita,hvað jif iöid.E snertiú's Að.dæma eftir .aðeókninni eins og hún hefr ur \eriO. veröur það ofarlega, en þegar, er óhætt. að óska. hinum unga höfundf til hamingju. KEPPA I DANMORKU Nú um alllanga hríð hefur ver- ið í undirbúningi utanför meist- araflokksmanna í handknattleik úr félaginu, og er ráðgert, að þeir fari til Danmerkur í júlí í sum- ar. íþróttafélagið Frem í Odense á Fjóni mun annast móttökur F.H.-inganna, og er í ráði að þeir keppi 5 eða 6 leiki í Danmörku, þar af einn í Kaupmannahöfn. — Eins og kunnugt er, eru Danir þjóða sterkastir í handknattleik, og ætti því þessi utanför pilt- anna að geta orðið þeim mjög lærdómsrík. Að sjálfsögðu verður keppt á íþróttavöllum, en einmitt í útihandknattleik hafa F. H,- ingar náð mjög langt og eiga nú einn sterkasta meistaraflokk landsins í þeirri grein. MARKAR TÍMAMÓT Að vissu leyti markar þessi utanför handknattleiksmanna úr F. H. tímamót í sögu félagsins og reyndar þeirrar íþróttar hér á landi, því að aldrei fyrr hefur verið sendur héðan handknatt- leiksflokkur frá einu félagi til að keppa á erlendri grund. NÝTT ÍÞRÖTTAHÚS Mikill áhugi er nú ríkjandi í Fimleikafélagi Hafnarfjarðar, og eins og áður segir, æfa þar nú um 200 manns handknattleik, en það mun vera hærri tala en nokkru sinni fyrr. Það, sem háix' íþróttamönnunum þó mjög, sér- staklega handknattleiksmönnun- um, er hversu litið leikfimishús- ið er. Kvað Hallsteinn því aðal- áhugamál hafnfirzkra íþrótta- manna í dag, að fjárfestingarleyfi fáist sem allra fyrst fyrir hinu nýja iþróttahúsi, sem nú hefur verið alllengi á döfinni, en því Frh. á bls. 12 Vegfaréiidur hafa undaiifarna daga veitt athygli smekklegri vöru- sýningu. í glúgga Málárans í Bank&træð. Þar sýnir Sameinaða Verksmiðjuafgreiðslan ýmsar hinna vönduðu barnash jólflíkna, er Verksmiðjan Hérkúles framleiðir. Þarna er nýjasta tízkan af kven- úlpum, kuldaúlpur barna og vorfrakkar drengja og unglinga auk flauelsbuxnanna, sem svo mörg börn sjást í um þessar mundir.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.