Morgunblaðið - 09.06.1956, Blaðsíða 8

*
MORCVNBLAÐIÐ
Laugardagur 9. júnf 195<5
pitrgaiínMalíil*
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík
Frarnkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson
Ritstjórn: Austurstræti 8.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 1600
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands
í lausasölu 1 króna eintakið
Sjálfslæðisflokkurinn er kosningasamfök
um vernd mannréttinda og
persónufrelsis.
TVEIR hagfræðingar, þeir dr. I
Jóhannes Nordal og próf. Ólafur
Björnsson, hafa báðir í athyglis-
verðum greinum bent á þær
hættur, sem almennu réttar-
öryggi og persónufrelsi stafi af
hinni margháttuðu löggjöf um
efnahagsmál sem jafnan er fylgi-
fiskur aukinnar opinberrar íhlut-
unar um atvinnumál og fram-
kvæmd slíkrar löggjafar. En
framkvæmd þessi er venjulega
í höndum pólitískra aðilja, sem
sízt verður treyst til þess að gæta
þess hlutleysis og réttsýnis, sem
nauðsynleg væri, ef almennum
mannréttindum á ekki að vera
stefnt í voða með slikri löggjöf.
Réttarfar kommúnista-
ríkjanne
Með falli Stalins var að íullu
staðfest sú trú manna á Vest-
urlöndum, annarra en kpmmún-
ista,' að réttarfar kommúnista-
ríkjanna brjóti mjög í bág við
vestrænar réttarhugsjóiiir. Menn
hafa þar þúsundum saman ver-
ið dæmdir frá lífi og eignum af
hinum pólitísku alþýðudómstól-
um, án þess að hafa nokkuð ann-
að unnið til saka en það að hafa
skoðanir, sem ekki féllu stjórnar-
völdunum í geð.
Jafnvel Þjóðviljinn hefur nú
fordæmt réttarmorð alþýðu-
dómstólanna með hinum hörð-
ustu orðum, en gleymir því,
að allt þar tíl núverandi vald-
hafar Rússlands opinberuðu
hið sanna í þessu efni, vörðu
þeir réttarfar kommúnista-
ríkjanna „upp á líf og blóð“.
M. a. beitti Nóbelskáldið Kilj-
an allri sinni orðkyngi á sín-
um tíma til þess að verja dóm-
ana yfir Bukharin og félög-
um hans og áfellast sakborn-
ingana, en nú hefur það verið
staðfest af rússneskum vald-
höfum, að dómar þessir voru
einhver svívirðilegustu réttar-
morð, sem sagan getur um.
Hinir íslenzku „alþýðu-
dómstólar“
Eftir það að hið sanna hefur
óannig komið í ljós um réttar-
.'arið í kommúnistaríkjunum,
3ru allir íslendingar sammála
m fordæmingu slíks réttarfars,
En sannleikurinn er nú sá,
að alþýðudómstólarnir eru
ekki óþekkt fyrirbrigði utan
járntjaldsins. Hinar pólitísku
nefndir, sem með höndum
hafa framkvæmd löggjafar
um cfnahagsmál og eftirlit
með henni, fylgja í rauninni
sömu starfsreglum og alþýðu-
dómstúlarnir austan járn-
tjalds. Menn eru skipaðir í
þessar nefndir sem fulltrúar
pólitískra flokka og til þess
að gæta liagsmuna þeirra. Það
er hinn mesti misskilningur
að til sé einhver mælikvarði
á almcnnigs heill eða „hags-
muni alþýðu“ sem nefndir
þessar geti lagt til grundvall-
ar ákvörðunum sínum.
Starfsreglur slíkra nefnda
,erða því að jafnaði nákvæmlega
>ær sömu og alþýðudómstólanna.
_,eyf isúthlutanir (gj aldeyrisleyfa,
byggingarleyfa o. s. frv.) fara
fram eftir pólitízkum reglum, þar
sem skjólstæðingum er í vilnað
en andstæðingum synjað. Við eft-
irlit með framkvæmd löggjafar-
innar er þeirri reglu eðlilega fylgt
að sjá í gegnum fingur við „um-
bótamenn" sem brotlegir kunna
að verða, en taka þeim mun harð-
ar á afbrotum „braskara".
Eftir því sem þessi löggjöf
verður víðtækari og menn
verða henni meira liáðir í dag-
legum athöfnum sínum, eiga
þeir stöðugt erfiðar uppdráttar
sem óhýru auga eru litnir af
stjórnarvöldunum sakir skoð-
ana sinna. Þessi löggjöf opnar
því beina braut til efnahags-
legs og
ræðis.
stjórnmálalegs ein-
UTAN UR HEIMI
3 SbJi Innci blindu
Baráttan gegn ncfnda-
valdinu er líka kjara-
barátta.
Stefna vinstri flokkanna í efna-
hagsmálum stofnar ekki eingöngu
réttaröryggi og frelsi borgaranna er
í hættu. Hún hefur líka í för með
sér stórfelda kjararýrnun almenn
ings.
Tíminn hefur gert veður mikið
út af því, að nokkrir örðugleikar
hafa verið undanfarnar vikur á
útvegun örfárra vörutegunda. Að
vísu hefur verið sýnt fram á það,
að þetta orsakast fyrst og fremst
af glundroða þeim og óvissu, sem
alltaf fylgir kosningabaráttu, auk
þess sem ráðstafanir munu þeg-
ar hafa verið gerðar til úrbóta,
hvað flestar þessarra vörutegunda
snertir. En ef ástæða er til þess
að gera veður út af þessu, væri
þá úr vegi að minna á hinn al-
menna vöruskort, biðraðir og
svarta markað, sem ávalt hefur
siglt í kjölfar haftanna og nefnda
valdsins? Húsmæðurnar muna
líklega veturinn 1948-—49, þegar
mest af starfsdegi þeirra fór að
jafnaði í það að standa í biðröð-
um til útvegunar heimilisnauð-
synja. Og vöruskortur var sízt
minni þegar Hræðslubandalags-
flokkarnir fóru einir með völd
1934—39, þótt biðraða gætti þá
ekki eins mikið og síðar, vegna
lítillar kaupgetu almennings. Það
verður því að telja með ólíkind-
um að Hræðslubandalagið veiði
mörg atkvæði út á loforð sín um
það að bæta úr vöruskortinum.

Simulium Neavei, sem ber meff
sníkjuormana, er valda fljóta-
blindunni.
Lífil, svört fluga — Simulium
Neavei —- veldur því, að
fjöldi manna á stórum svæð-
um í Afríku, og Suður-Ameríku
verða árlega blindir. Fluga þessi
ber með sér snikjuorma, og er
hún bítur menn, skríða ormarnir
undir húðina. Fyrstu einkenni
sjúkdómsins eru sár hrúður, en
að lokum eyðileggja ormarnir
himnurnar í augunum, og afleið-
ingin verður algjör blinda. Sjúk-
dómur þessi gengur undir nafn-
inu fljótblinda, þar sem hann
mest áberandi í grennd viðJ
fljót, en fræðilega sjúkdóms
heitið er onchocerciasis.
Ihéraði nokkru í Kenya í Aust-
ur-Afriku hefir tekizt að losa
íbúana við þessa plágu, og er það
að þakka þolgæði og frábærum
dugnaði írlendings nokkurs,
James Patrick McMahons, sem
er fimmtugur skordýrafræðing-
ur og kom fyrst til Kenya árið
1929. Skordýr hafa löngum ver-
ið höfuðáhugaefni McMahons, og
á svæðinu umhverfis Viktoría-
vatnið fann hann nóg af þcim —
jafnvel meira en hann hafði gert
sér vonir um — og þar fann hann
líka Simulium Neavei.
Það var ekki svo miklum vand-
kvæðum bundið að íinna flug-
una, sem ber sníkjuormana, ei
valda fljótablindunni, aragrúi
þessara skordýra fyrirfinnst í
hverju skógarrjóflri á þessum
svæðum, en til þess að hafa von
um að geta útrýmt þeim, varð
að uppgötva, hvar lirfan óx og
dafnaði.
I
Kenya er fljótablindan tak-
mörkuð við hæðótt svæði
Nyanzahéraðsins, sem er sundur
skorið af ótal smáám. Mest er af
flugunum við rennandi vatn, og
þar ber einnig mest á fljótablind
unni. Fyrstu tilraunir sínar gerð;
McMahon í „Dal hinna blindu' ,
þar var sjötti hver innfæddur
blindur af völdum fljótablindu,
og um 90 af hundraði af íbúunum
voru sýktir. Skömmu eftir heims
styrjöldina lét McMahon gera til-
Rýr rertíS hjá
Dalyíknrbálum
Dalvík, 23. maí. — Allir Dal
víkurbátarnir er veiðar stund-
uðu fyrir Suð-Vesturlandi, eru
nú komnir heim eftir fremur rýra
vertíð. Meðal aflahlutur varð
talsvert minni en í fyrra. Veiði
heimabáta hefur einnig gengið
mjög illa. Hefur farið saman
stirð veðrátta og beitutregða og
fiskleysi. Hefur aldrei komið
neitt • fiskhlaup, heldur aðeins
reytingsafli þegar bezt hefur
gegnt.
hafði ekki enn tekizt að upp-
götva, hvar lirfan lifði. Hann fór
um norður-hluta Nyanza héraðs-
ins þveran og endilangan, og
næstu 18 múnuði bauð hann, á-
samt fylgdarliði sinu, hættum
frumskógarins byrginn til að
geta haldið áfram rannsóknum
sínum — gengu þeir á næstu 18
mánuðum um 3 þús. mílur gegn-
um einhver torfærustu héruð
Afríku.
Hann náði enn nokkrum ár-
angri með því að setja DDT-
upplausnir í árnar, og rannsak-
aði jafnframt allar fisk-, krabba-
og linSýrstegundir, sem hann
fann í fljótunum.
Síðan sneri hann aftur til suður-
hluta Nyanzahéraðsins og
.-lt áfram leit sinni. Hann
skeytti því engu, þó að hann ætti
á hættu að sýkjast af þessum ó-
læknandi sjúkdómi — hann og
aðstoðarmenn hans eyddu vikum
samun við fljótsbakkana og í
íljótunum í mittisdjúpu vatnir
Að síðustu bar leitin árangur, en
þ'eir fundu krabbategund, sem
ekki hafði orðið á vegi þeirra áð-
ur. í þessum kröbbum lifðu lirf-
ur Simulium Neavei-flugunn-
ar. Loks hafði McMahon tekizt
að ná fyrsta áfanganum í að ráða
niðurlögum fljótablindunnar.
Heilbrigðisyfirvöldin i Nyanza-
héraðinu hófu brátt mikla sókn
ú hendur litlu, svörtu flu„.-.nnL

Atvinna í landi hefur af þess-
um sökum verið mjög lítil og
tekjur manna rýrar. Þó hefur
nokkuð bætt úr skák, að Snæ-
fellið hefur lagt upp öðru hverju,
hér. í dag er það með 80—90
lestir af fiski sem fer hér í land
til frystingar og söltunar.
Stærri bátarnir hafa nú einnig
byrjað línuveiðar en afli er treg-
ur svo útliti er ekki gott þótt
enn kunni að rætast úr. — Sipjo.
Þetta er algeng sjón á þeim svæðum, þar sem fljótablindan hrjátr
íbúana — „Blindir leiffa hiira blindu“.
raun með að setja DDT-upplausn
í smáárnar, og eftir nokkurn
tíma hafði tekizt að uppræta flug
una úr „Dal hinna blindu".
McMahon var ekki ánægður
með árangurinn, þar sem honum
Áfengisverðlækkuin í Danmörku
vegna miniitkundi drykkjuskctpar!
DANIR eru léttir á brúnina
þessa dagana. Og þaff er engin
furða. Á laugardaginn til-
kynnti Kampmann fjármála-
ráðherra þjóðinni, að verðiff
á brennivíni myndi lækka, en
þaff hefur ekki gerzt síðan eft-
ir fyrra striðið, 1922. Verffiff
á heilflösku Álaborgarákavítis
(„Alborg Taffel“) lækkar úr
26.50 dönskum krónum í 24.85
kr. eða um 1.65 kr Dönsku
blöðin segja frá þessu meff
stórum fyrirsögnum á forsíff-
unum og þetta var greinilega
frétt dagsins þar í landi. Á
veitingahúsum lækkar flösku-
verffið um 4 krónur. Um leið
lækkar verðiff nokkuff á dýrari
tegundum léttra vína, en hækk
ar eilítið á ódýrustu vínteg-
undum.
Súkkulaði og aðrar sælgætis
vörur lækka og í verffi, en ilm-
vatn og önnur fegrunarlyf
hækka aftur á móti nokkuð.
Ástæðan fyrir þessu nýja
verðlækkunarfrv. Kampmanns
fjármálaráðherra er, að hent-
ugra þykir að breyta skatta-
lögunum þannig, aff skattur-
inn reiknist ekki af veltu vín-
kaupmanna heldur af hverj-
um líter víns, og horfir þessi
breyting til samræmis í skatta
kerfi landsins. Og líka það að
þegar verff á sterkum drykkj-
um var síðast hækkað í Dan-
mörku minnkaði áfengissalan
mjög i landinu t. d. féll áka-
vítissalan um 12%, svo ríkið
fékk minna í aðra hönd eftir
hækkunina en fyrir liana.
Danskir vínsalar eru nú
kampakátir, segja blöffin og
hyggja gott til aukinnar sölu.
Borðvín kosta hiff sama og áð-
ur, 5.35 kr. flaskan, en góðvín
á veitingahúsum lækkar um
5 kr. flaskan.
I fyrra neyddust Norðmenn
til þess aff lækka áfengisverð
sitt sökum minnkandi eftir-
spurnar og stóraukins heima-
bruggs og hafa nú Danir fetað
í fótspor þeirra. En líkast til
líða ár og dagar þar til áfengi
lækkar i verði á fslandi vegna
minnkandi drykkju.
Alls var 114 lc af hreinu DDT
notað í þessari herferð, og var
upplausnin sett í öll fljót á þessu
svæði með jöfnu millibili í þrjá
mánuði. Áður hafði McMahon ög
lið hans — fjórir Evrópumenn og
40 innfæddir — Unnið að undir-
búningi herferðarinnar í fjögur
ár. Á s.l. ári lauk herferðinni, og
þóttust sérfræðingar þá vissir
um, að tekizt hefði noksurn veg-
inn að útrýma fljótabkndunni í
Nyanzahéraðinu, þessum frjó-
san,„ skika í Kenya. Fyrir tæp-
lega áratug síðan voru sex af
hunc. i af sex ára börnum á
þessu svæði sýkt af fljótablindu,
órið 1953 kom í ljós við rann-
sókn, að ekkert barn í sama ald-
ursflokki hafði sýkzt.
McMahon hefir nú snúið sér að
öðru... /ióú. igsefnum, en hann
getur verið ánægður með árang-
urin.., og újórn Kenya mat að
verðleikum það þrekvirki, sem
hann hafði unnið, og á : ári
var hann sæmdui orðu brezka
hei.-.-.c . -lcú-ins „fyrir mjög .nik-
ilvæ0.. uppgötvun í þágu vísinda
og læknisfræðinnar" — fyrir
„brautryðjendastaíf, sem haim
hefði hætt lífi sínu við að vinna
til fullnustu".