Morgunblaðið - 06.09.1956, Blaðsíða 2

2
MORGVNBLAÐIÐ
Fímmtudagur 5 sept 1956
Halldóre Helgadóttir
á Bakka, 90 ára í dag
Bakkatúni,
skilningur
í DAG á níræðisafmæli gagn-
merk heiðurskona, Halldóra
Helgadóttir á Bakka á Akranesi.
Er hún ekkja eftir sægarpinn
mikla Einar Ingjaldsson á Bakka,
en hann lézt fyrir rúmum hálf-
um öðrum áratug, 75 ára gamall.
Var Einar afburðasnjall sjómað-
ur og aflasæll. Entist honum svo
vel þrek og kjarkur að hann var
jafnan í fremstu röð formanna á
vélskipum fram á gamals aldur
Hafði Einar öðrum fremur glöggt
auga fyrir þeirri þróun, sem ó-
hjákvæmileg var í útgerðarhátt-
um á hans dögum miðað við
breyttar aðstæður.
Gerðist Einar á fyrsta tugi ald-
arinnar brautryðjandi í vélbáta-
útgerðinni á Akranesi og var
hann formaður á fyrsta vélbátn-
um, sem tekinn var í notkun í
byggðarlaginu.
Heppnaðist Einari þetta, sem
annað er að sjómennsku laut,
ágæta vel. Þá var brautin rudd.
Þau Halldóra og Einar liíðu
man í farsælu hjónabandi
kkuð á fjórða áratug.
Áður var Einar kvæntur Mar-
gréti, systur Halldóru. Varð sam-
búð þeirra stutt. Lézt Margrét
1902 af afleiðingum barnsburðar.
Lét hún eftir sig tvibura, pilt og
stúlku. Gerði Margrét, er sýnt
var til hvers mundi draga fyrir
henni, Halldóru, systur sinni orð
g fól henni börn sín tíl varð-
eizlu og heimilið. Varð hún vel
/ið þessari beiðni systur sinnar.
Urðu þetta tildrög þess að
Halldóra fluttist að Bakka og að
ný hamingjusól rann upp á heim-
ilinu.
Gengu þau Halldóra og Einar
í hjónaband fimm árum síðar,
árið 1907.
Bakki er ain af hinum fornu
grasbýlisjörðum á Skipaskaga.
Var hún alllandstór eftir því sem
þar var um að ræða. Tók hún
yfir svæðið mil!i Lambhúsasunds
og Krókalóns. Á yzta hluta lands-
ins, Grenjum, er nú mikið at-
haínasvæði. Þar hefur verið reist
stór bátabyggingastöð vélsnr.iðj-
ur og fleira, sem að iðnrekstri
lýtur. Nú er hið stóra Bakkatún
alsett reisulegum íbúðarhúsum,
sem byggð eru þar í skipulegum
röðum að nútímahætti.
Nokkur af börnum þeirra
bjóna hafa byggt hús sín hjá
gamia heimilinu, reisu’ :. ju stein-
húsi, sem Einar lét byggja endur
fyrir löngu.
Þeim hjónum var það engan
veginn sársaulcalaust að missa þá
búskaparaðstöðu, sem þau höfðu
haft við nytjar af hinu stóra 1 stóll.
en víðsýni þeirra og
á breyttum háttum
sættu þau við hinar nýju aðstæð-
ur. Þó var Einari það mjög að
skapi að upp risi á landi hans
myndarleg bátabyggingastöð. —
Þar sá hann draum sinn rætast
um vöxt og þróun útgerðarinnar,
sem hugur hans hafði jafnan
stefnt að og þráð á langri sjó-
mannsævi. Og margar fleiri stoð-
ir runnu undir það að hann sæi
vonir sínar um hamingju og far-
seld rætast í sambúðinni við sína
ágætu konu.
Halldóra er fríð kona og
gjörfuleg, góðum gáfum gædd og
mannkostum. Hefur hún jafnan
veitt heimili sínu forstöðu með
frábærum dugnaði, skörungsskap
og ráðdeild. Manni sínum og
börnum bjó hún ástríkt heimili.
Eigi orkar það tvímælis að sú
ástúð og umhyggja, sem Halldóra
veitti manni sínum og það hve
góðu hann átti jafnan að að
hverfa á heimilinu, hafi átt ríku-
legan þátt í því hve vel honum
entist þol og kraftar fram á
gamals aldur við erfiða sjósókn
og athafnir í hvívetna.
Það er rík skáldaæð í ætt Hall-
dóru. — Nóbelsverðlaunaskáldið
Halldór Kiljan Laxness er bróð-
ursonur hennar. Þá er og mjög
náinn skyldleiki milli Halldóru
og Guðmundar skálds Böðvars-
sonar á Kirkjubóli.
Þeim Halldóru og Einari varð
sex barna auðið, sem öll eru á
Ufi:
Margrét, hjúkrunarkona í
Heilsuverndarstöðinni í Reykja-
'ík, ógift.
Guðrún, gift Þorkeli Halldórs-
;yni, skipstjóra, Akranesi.
Þorbjörg, ógift.
Helgi, búsettur á Sauðárkróki,
’.cvséntur Sigríði Ögmundsdóttur.
Sigríður, gift Hjalta Björns-
;yni, vélvirkja, Akranesi.
Halldór, ljósmyndari í Reykja-
'ík, kvæntur Steinþóru Þórisdótt
ir frá Reykholti.
Annar tvíburanna, sem Hall-
dóra tók í fóstur, við lát Mar-
grétar, systur sinnar, Júlíus,
skipstjóri, er á lífi, búsettur á
Akranesi kvæntur Ragnheiði
Bjömsdóttur, en hinn tvíburinn,
Margrét að nafni, lézt á þriðja
ári.
Þá hefur Halldóra og alið upp
dótturdóttur sína, Elínu Iris að
nafni.
Halldóra er hin ernasta og ber
aldurinn vel. Fylgist hún með á-
huga vel með öllum hugðarefnum
sínum. Hefur hún mikið yndi af
ljóðum og kann utanbókar mik-
inn fjölda þeirra. Er það ættar-
íylgja, sem fyrr greinir.
Það er ekki að efa að það verð-
ur gestkvæmt á Bakka í dag,
heimili hinnar vinsælu ágætis
konu.
Börn hennar, vinir og kunn-
ingjar, færa henni þakkir og
árna afmælisbarninu allra heilla
og blessunar.
Pétur Ottesen.
Þolir bæjarmálastjórn
vinstri flokkanna á Akra-
nesi ekki blaðaskrif?
I
MORGUNBLAÐINU, 29. ágúst s.l. birtist ýtarleg grein um bæj-
armálefni Akraneskaupstaðar. Er í grein þessari rakin þróun
framfara og málefna kaupstaðarins, jafnframt því, sem lýst er störf-
um núverandi bæjarstjórnarmeirihluta. Er þar með skýrum rökum
sýnt fram á, hversu óhönduglega núverandi bæjarstjórnarmeirihluta
með bæjarstjóra í broddi fylkingar hefur farnazt öll stjórn bæjarins.
Þar sem hér er um all skarpa | Þvert
ádeilu að ræða á hendur núver-
andi bæjarstjórnarmeirihluta, þá
hefur það vakið athygli Akur-
nesinga, að ekki skuli hafa birzt
málefnalegt svar við grein þess-
ari. Virðist það ekki gefa til
kynna góðan málstað bæjarstjórn
armeirihlutans.
Að vísu hefur bæjarstjórinn
Daníel Ágústínusson.birt örstutta
afsökunargrein í Tímanum, þar
sem hann hristir úr klaufum sín-
um af sinni alkunnu háttprýði.
En það hefur ekki farið fram
hjá Akurnesingum, að bæjar-
stjórnin forðast algjörlega að
ræða málefnalega eitt einasta
atriði umræddrar greinar.
Ekki svo mikið sem eina línu
af því litla rúmi, sem Tíminn
lánar Daníel Ágústínussyni notar
hann til málefnalegra andsvara.
— Forsetaheimsókn
Framh. af bls 1
Brynjólfsson prédikaði, en sókn-
arpresturinn séra Jónas Gíslason
þjónaði fyrir altari. Kirkjukór
Víkursóknar söng undir stjóm
Óskars Jónssonar, bókara. Kl.
4 hófst hin opinbera móttaka í
Vík. Veður var hið fegursta, hæg-
ur vestan andvari og sókskin, en
þokuslæðingur á hæstu fjalls-
tindum. Þorpið var allt fánum
skreytt og þorpsbúar allir í há-
tíðaskapi. Á grasflöt fyrir fram-
an skólahúsið var settur ræðu-
cJ~eihjlolLu.' jjjó&leihli úóóinó
m
Leikflokkur frá Þjóðleikhúsinu hefur undanfarið ferðazt um
nágrenni Rcykjavíkur og haft sýningar á sjónleiknum „Manni
og konu“. Fyrir helgina var leikurinn sýndur tvisvar í Vestmanna
eyjum við ákaflega mikla aðsókn, þar sem um 1000 manns sáu
hann. Tvær sýningar hafa einnig verið á Akranesi og er Hvera-
gerði næsti áfangastaður, en þar verður leikurinn sýndur í kvöld.
Síðan er fyrirhuguð sýning á Hellu á laugardag og á Selfossi
sunnudag. Myndin var tekin af Ieikflokknum á Rcykjavíkurfiug-
veiii við brottförina til Vestmannaeyja.
VIB SKÓLAHÚSIÐ
Þegar forsetahjónin komu
þangað færði lítil stúlka forseta-
frúnni blómvönd. Athöfnin hófst
með því að sýslumaður ávarpaði
forsetann. Kirkjukórinn söng
nokkur ættjarðarlög. Síðan flutt.i
forsetinn ræðu, en að henni lok-
inni söng kirkjukórinn aftur. Þá
var gengið í skólahúsið og setzt
að kaffidrykkju. Ekki komst all-
ur mannfjöldinn fyrir þar, en
ræðum og ávörpum, sem þar voru
flutt var útvarpað um þorpið, svo
að allir þorpsbúar gætu fylgzt
með því sem fram fór. Ennfrem-
ur voru veitingar fram bornar í
gistihúsinu.
í hófi þessu talaði Jón Gísla-
son fyrrv. alþingismaður, fyrir
minni forseta, en frú Ástríður
Stefánsdóttir, Litla Hvammi,
mælti fyrir minni forsetafrúarinn
ar. Ennfremur töluðu Stefán
Hannesson kennari, Einar Er-
lendsson bókari, Óskar Jónsson
sýslunefndarmaður og Björn
Jónsson skólastjóri. Ennfremur
var mikið sungið. Að lokum tal-
aði forseti og minntist m. a.
fornra kynna sinna af Víkurbú-
um, en í Vík dvaldi hann í tvö
sumur, á unglingsárum, hjá
frændfólki sínu.
Með þessu var lokið hinni op-
inberu heimsókn forsetahjónanna
í Vestur-Skaftafellssýslu. Tókst
hún ágætlega og var sýslubúum
til mikillar ánægju. Veður var
ágætt, alltaf bjartviðri, nema lít-
ilsháttar rigning í Mýrdal fyrri
daginn.
□----------------------□
Á MIÐNÆTTI 1. september var
heildarsöltun sunnanlands og
vestan 33.321 tunna, síldarfryst-
ing 50.511 tunnur, og til bræðslu
höfðu verið tekin 8120 mál.
Um sama leyti í fyrra var sölt-
un 14.457 tunnur, frysting 38,880
tunnur, en bræðsla var þá ekki
hafin.
D----------------------□
85 ára í dag — Anna
Benedikfsdóttir
í DAG, fimmtudaginn 6. septem-
ber, er frú Anna Benediktsdóttir,
Skúlagötu 56, 85 ára. Fædd er
Anna að Völlum í Svarfaðardal
árið 1871. Árið 1892 giftist hún
Þorsteini JónSsyni, dugnaðar-
manni miklum, en hann var af
hinni alkunnu Krossaætt á Ár-
skógsströnd. Bjuggu þau hjón að
Upsum í Svarfaðardal unz þau
fluttust til Akureyrar, árið 1924.
Mann sinn missti Anna árið 1939,
en ári síðar fluttist hún til Reykja
víkur, til dóttur sinnar Þórunn-
ar og manns hennar, Einar heit-
ins Benediktssonar, loftskeyta-
manns (dáinn 1953). Þeim önnu
og Þorsteini varð níu barna auð-
ið, en auk þess tóku þau fóstur-
dóttur,, sem þau misstu, barn að
aldri. Mikið skarð hefir verið
höggvið í þennan barnahóp, eink-
um hin síðari ár, því nú eru að-
eins fjögur þeirra eftir á lífi, en
þau eru: Helgi, vélstjóri, giftur
og búsettur í Vestmannaeyjum.
Hólmfríður, búsett að Möðrufelli
í Eyjafirði, og Benedikt og Þór-
unn, sem bæði búa í Reykjavík.
Látin eru: Magnús, dáinn fyrir
fúmum 20 árum. Átti hann lengi
við mikla vanheilsu að stríða,
sem hann bar með stakri karl-
mennsku, unz yfir lauk. Jóna og
Sigvaldi, sem bæði létust árið
1952, með stuttu millibili, og Rósa
og Filippía. En þær létust báðar
á þessu ári.
Eins og sjá má af þessu hefir
Anna orðið fyrir miklum ástvina-
missi. Þrátt fyrir það ber hún
aldurinn með prýði, enda notið
ástúðar og umhyggju dóttur sinn-
ar, Þórunnar, sem hún aldrei hef-
ir skilizt við.
Anna, með þessum fáu línum
sendi ég þér mínar ynnilegustu
afmæliskveðjur, og um leið vil ég
þakka þér þær mörgu ánægju-
stundir, sem ég hef átt á heinu’i
ykkar, fyrr og síðar. Lifðu heil,
Anna. — M. P.
Barnaskólarnir
í dag hefst regluleg kennsla í
barnaskólum bæjarins fyrir þrjá
yngstu árganga skólaskyldra! sem
barna, en það eru börn á aldrin-
um 7, 8 og 9 ára. Eldri árgangar
barnaskólanemenda eða börn á
aldrinum 10, 11 og 12 ára hefja
skólagöngu 1. október.
Skólaskyld börn í Reykjavík
eru nú samtals 7920 og hefur þeim
fjölgað síðan í fyrra um rúmlega
400.
á móti ræðir hann ein-
göngu um einhvern ímyndaðan
Heimdelling, sem alltaf sé að of-
sækja sig með óþægilegum blaða-
skrifum. Segist bæjarstjórinn
aldrei mega um frjálst höfuð
strjúka fyrir þessum unga manni,
sem sífellt sé tilbúinn að þjóta
með öll hin mörgu embættisaf-
glöp bæjarstjórans í blöðin. Virð-
ist kvíði sá fyrir framtíðinni, er
bæjarstjóri ræðir um í Tímagrein
sinni, þegar af þessum sökum
hafa gripið hann heljartökum.
En það er vissulega verra til
afspurnar, að bæjarstjórinn skuli
ekki treysta sér til þess að ræða
málefnalega umrædda blaða-
grein, né svara þar einu einasta
atriði. En honum er að vísu
vorkunn.
Það er ekki von að Daníel
Ágústínusson vilji ræða um þá
staðreynd, að útsvör hafa hækk-
að úr 3,6 milljónum króna í 8,4
milljónir króna eða um rösklega
130 prósent á Akranesi, þau ár
sem hann hefur verið þar bæj-
arstjóri. Og það er einnig ósköp
skiljanlegt, að Daníel Ágústínus-
son óski ekki að ræða mikið um
það framkvæmdaleysi, sem ríkt
hefur hjá Akranesbæ undanfar-
in tvö ár. Akurnesingar vita líka
vel, að Daníel Ágústínusson á
erfitt með að svara þeirri spurn-
ingu, hvenær reikningar bæjar-
útgerðarinnar frá árinu 1954, því
ári sem Daníel Ágústínusson hóf
bæjarstjórnarferil sinn, verða til-
búnir. Bæjarstjórinn á líka sjálf-
sagt örðugt með að gefa nokkr-
ar nánari upplýsingar um þá
reikninga, svo sem um það,
hversu há upphæð er þar enn á
biðreikningi. Eins er ekki að
undra þó bæjarstjóri vilji helzt
komast hjá að gefa upplýsingar
um skuldir bæjarins, þar sem
hann sjálfur skrifaði á sínum
tíma heila bók um þá hluti! Hins
vegar þætti Akurnesingum fróð-
legt að fá til dæmis að vita,
hversu margar milljónir bæjar-
útgerðin skuldar, og sömuleiðis
þá hvað margar milljónir bæjar-
sjóður skuldar Sementsverk-
smiðju ríkisins. Eins þætti Akur-
nesingum gaman að vita, hvers
vegna innheimtumanni bæjarins
og byggingarfulltrúa var vikið
frá störfum. Var pólitískur litar-
háttur þeirra ef til vill ekki að
skapi bæjarstjóra?
Fróðlegt væri einnig að vita,
hvenær kosningaloforð vinstri-
manna um nýtt frystihús, nýjan
gagnfræðaskóla, eða nýjar steypt
ar götur verða framkvæmd. Var
hér ef til vill aðeins um kosn-
ingaloforð að ræða, loforð til að
.græða á atkvæði, loforð sem
aldrei á að efna?
Gott væri líka, ef bæjarstjór-
inn vildi upplýsa, hvers vegna nú
þarf átta menn á skrifstofur bæj-
arins til þess að vinna þau verk,
er þrír menn unnu áður. Fróðlegt
væri og fyrir Akurnesinga að
kynnast öllum þeim kostnaði,
sem bæjarsjóður hefur haft af
endurskoðanda, lögfræðingi og
öðrum hjálparmönnum, sem bæj-
arstjóri hefur ekki komizt af án.
Svar við þessum og ótal mörgum
öðrum líkum spurningum vilja
Akurnesingar fá. Bæjarstjóranum
Daníel Ágústínussyni hefði því
verið nær að nota það litla rúm
Tíminn lánaði honum að
þessu sinni, til þess að svara ein-
hverju af ofanskráðum spurning-
um. En til þess gaf áðurnefnd
grein fullt tilefni.
En bæjarstjórinn kaus þánn
kostinn að þegja. Þeir sem bjugg-
ust við málefnalegu svari bæjar-
stjórans hafa því orðið fyrir al-
gjörum vonbrigðum.