Morgunblaðið - 16.09.1956, Qupperneq 10

10
MORCTJSHLAÐIÐ
Sunnudagur 18. sept. 1956
junfrfafrifr
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík
íramkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsso»>
Ritstjórn: Aðalstrseti 6.
Auglýsingax og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 1600
Askriftargjald kr. 25,00 á mánuði ínnanlands.
I lausasölu kr. 1,50 eintakið
UTAN UR HEIMI
l
Mesta g læfrafyrirtæki ís-
lenzkrar stjórnmalasögu
Öðru hverju verður vart and-
legra timburmanna og sárrar
iðrunar í forystugreinum Tím-
»ns. Undirtónn þeirra er þá sá,
að Framsóknarmenn séu einlæg-
ustu og beztu vinir vestræns lýð-
#æðis og þá ekki sízt amerísks
lýðræðis. Hins vegar geti þeir ó-
mögulega fellt sig við það í bili,
að ísland haldi samninga sína við
vestrænar þjóðir og gæti skyldu
sinnar gagnvart eigin öryggi.
Hermann Jónasson þurfi á
forsætisráðherrastól að halda,
og þessvegna verði hann að hafa
jcommúnista góða. Af því leiði
aftur að svipta verði ísland öll-
um vörnum til þess að unnt sé að
itjórna landinu með kommún-
istum.
Afsökun sem hrekkur
skammt
En þessi afsökun Tímans
hlýtur að hrökkva skammt,
bæði gagnvart íslenzku þjóð-
inni og vestrænium banda-
lagsþjóðum hennar. Þeirri
staðreynd verður ekki hagg-
að, að formaður Framsóknar-
flokksins hefur lagt út í mesta
glæfrafyrirtæki, sem um get-
ur í íslenzkri stjórnmálasögu.
Ástæða er til þess að ræða
þetta nokkru nánar.
Á undanförnum árum hafa lýð-
ræðisflokkarnir á íslandi mótað
og byggt upp íslenzka utanrík-
isstefnu. Hún hefur fyrst og
fremst miðað að því að tryggja
öryggi og sjálfstæði lartdsins. Og
leiðin, sem lýðræðis'flokkarnir
töldu skynsamlegasta til þess,
var að ísland hæfi þátttöku í víð-
tækum alþj óðlegum samtökum.
ísland vildi eiga gott eitt við
allar þjóðir, í austri og vestri.
En það byggði vonir sínar um
frið og öryggi á sem nánustu
samstarfi við hinar vestrænu
lýðræðisþjóðir. Þess vegna bæri
íslenzku þjóðinni að taka þátt í
uppbyggingu varna þeirra með
þeim hætti, sem samræmdist
sérstöðu hennar og þörfum.
Hin sameiginlega utanríkis-
stefna lýðræðisflokkanna
hafði skapað íslandi velvild
og traust. Hin fámenna ís-
lenzka þjóð hafði öðlazt marg
vislega aðstöðu til þess að
kynna hagsmiunamál sín og
byggja nýjan og traustari
grundvöll afkomu sinnar og
öryggis.
Þetta var hinu unga ís-
lenska lýðveldi ómetanlega
mikils virðL
Glæfraleg niöur-
rifsiðia
Því miður verður sú staðreynd
ekki sniðgengin, að undir for-
ystu núverandi forsætisráðherra
hefur á skömmum tíma tekizt að
rífa sorglega mikið niður af
þeirri góðvild og trausti, sem fs-
land hafði skapað sér í hinum
stóra heimi. Það er atnyglisvert,
að engir hafa fagnað þeim at-
burðum er geyðust á Alþingi 28.
marz sl., er ákveðið var að gera
ísland varnarlaust og sniðganga
álit bandalagsþjóða þess, aðrir
en leiðtogar hinna austrænu
kommúnistaríkja. Meðal allra
vestrænna lýðræðisþjóða hafa
þessir atburðir hins vegar verið
harmaðir — og mest meðal
þeirra, sem okkur eru skyldastar
og bezt þekkja þarfir okkar og
aðstöðu.
S«
E,
Það sætir vissulega engri
furðu þótt þessi staðreynd
skapi Tímanum andlega timb-
urmenn öðru hverju. í stað-
inn fyrir traust hinna vest-
rænu lýðræðisþjóða hefur
formaður Framsóbnarflokks-
ins fengið fögnuð Rússa og
leppa þeirra yfir utanríkis-
stcfipi Íslands.
Versta tilræðið við
íslenzka bíóð
Verra tilræði við íslenzka þjóð,
heiður hennar og hagsmuni, hef-
ur enginn íslenzkur stjórnmála-
leiðtogi gerzt sekur um.
Yfirgnæfandi meirihluti ís-
lendinga eru einlægir lýðræðis-
sinnar, sem vilja sem nánasta
samvinnu við þær þjóðir, er okk-
ur eru skyldastar að menningu,
uppruna og stjórnmálaskoðunum.
Þessi mikli meirihluti þjólar-
innar hatar einræði og ofbeldi
kommúnismans, fantatök hans á
andlegu frelsi og sjálfstæðri
menningarstarfsemi.
En hvað er að gerast á ís-
landi í dag, þrátt fyrir þessa af-
stöðu meginhluta þjóðarinnar?
Ekkert annað en það, að
utanríkisstefna Hermanns
Jónassonar og kommúnista er
að draga ísland inn i skugga
járntjaldsins burt frá vest-
rænu frelsi og lýðræði.
fslendingar verða að gera
sér það ljóst, að hér er ekk-
ert smámál á ferðinni. Það er
í dag verið að leika slíkt
glæfraspil með íslenzka þjóðar
hagsmuni og þjóðarheiður, að
hver mánuður, sem líður fær-
ir land og þjóð nær hyldýpi
niðurlægingar og frelsisskerð-
ingar.
Örlagaríkir tímar
Okkur íslendinga getur greint
á um margt, og hlýtur að greina
á um margt, eins og tíökast
meðal lýðræðisþjóða. En við höf-
um ekki efni á að lýðræðisöfl
þjóðarinnar komi fram af öðru
eins ábyrgðarleysi og kom í ljós á
Alþingi 28. marz s. 1., þegar tveir
lýðræðisflokkar gengu í banda-
lag við kommúnista um að-
gerðir, sem gengu í berhögg við
allt starf ábyrgra manna að efl-
ingu íslenzks sjálstæðis og
öryggis á undanförnúm árum.
Traust og álit fslands meðal
frjálsra þjóða hefur orðið fyr-
ir miklu áfalli. Vonandi tekst
að vinna það upp þegar tímar
líða. En hætt er við því, að
meðan kommúnistar og núver-1 ingar verði
andi forsætisráöherra móta Samanlagður
dag fara fram þing-
kosningar í Svíþjóð. Kosninga-
baráttan hefur verið mjög hörð,
og hefur aðaldeilumálið verið
verðbólgan og afleiðingar henn-
ar. Stjórnmálamennirnir hafa
s. 1. mánuð verið á sífelldum þön-
um fram og aftur um landið —
dag og nótt, fljúgandi eða akandi
í bifreiðum og járnbrautarlest-
um. En nú er þessi erfiði tími
senn liðinn og örlagaríkustu
stundirnar renna upp. Margir Sví-
ar halda því fram, að þessar
kosningar séu þær afdrifaríkustu
fyrir hag þjóðarinnar, sem fram
hafa farið.
íðan árið 1933 hafa
Sócialdemokratar setið í ríkis-
stjórn, og frá þeim tíma — fram
til ársins 1948 höfðu þéir hrein-
an meirihluta á þingi. Það ár
misstu þeir meirihlutann og
mynduðu þá stjórn með Bænda-
flokknum. Síðan hefur samstjórn
þessara tveggja flokka setið, en
nú segjast Socialdemokratar vera
ákveðnir í því að vinna aftur
meirihluta. Þingmannatala flokk-
anna er nú þessi:
Socialdemokratar 110
Fólksflokkurinn 31
Hægri flokkurinn 31
Bændaflokkurinn 26
Kommúnistar 5
nda þótt Socialdemo-
kratar leggi nú mikið kapp á að
ná aftur hreinum meirihluta, er
talið mjög vafasamt að þeim tak-
ist það. Margir yngri kjósenda
eru sagðir fráhverfir Socialdemo-
krötum: „Þeir eru búnir að vera
Hægri flokkurinn lætur ekki sitt eftir liggja, því að hann vonast
nú eftir atkvæðaaukningu.
Þ
/
incfrtoónLncjar
{ , /
.—Jwisjoioo l cia
9
JUh fUL
zcirnir
/ o
lo Cl
L

n ó
Löt tum
ar í för með sér. Fullvíst er tal-
ið, að Bændaflokkurinn tapi
nokkru — og veldur því fólks-
straumurinn úr sveitum til bæja
og borga. Það, sem einkum styð-
ur þá skoðun manna, að ríkis-
stjórnin sitji áfram, er, að sam-
vinna milli Bændaflokksins,
Fólks- og Hægri flokksins er lítt
hugsanleg — og auk þess hafa
forystumenn Fólksflokksins lýst
því yfir, að ekki komi til mála
of lengi við stjórn og þarfnast j stjórnarmyndun með Hægri
hvíldar. Við skulum reyna ein- ' flokknum. Loku er skotið fyrir
hverja nýja“, segir margt af að mynduð verði minnihluta:
unga fólkinu, og almennt er búizt \ stjórn —• og er því ekki um að
við því, að Fólksflokkurinn og1 ræða nema samstjórn Social-
Hægri flokkurinn hljóti eitthvaðdemokrata og Bændaflokksins.
Allir flokkar tylla hér og hvar upp margvíslegum áróðursspjöldum.
Þetta eiga Socialdemókratar.
af fylgi Socialdemokrata. En því Um kommúnista talar enginn. Af
nálægð sinni við Rússa þekkja
Svíar nægilega mikið til komm-
únista. Flokkur þeirra er dauða-
dæmdur.
er háttað eins í Svíþjóð og í
öðrum lýðræðisríkjum, að ein-
dregnir flokksmenn trúa alltaf á
sinn sigur. Socialdemokratar eru
því harðskeyttari en nokkru sinni
áður.
Mr ótt Socialdemokratar
biðu ósigur í kosningunum, er
talið ólíklegt, að nokkrar breyt-
á ríkisstjórninni.
meirihluti Social-
utanríkisstefnu íslands geti demokrata og Bændaflokksins er
það orðið, miklum og örlaga-1 það mikill, að útilokað er, að tap
ríkum erfiðleikum bundið. þeirra geti haft miklar breyting-
í
Svíþjóð fer mjög í
vöxt að setja upp ýmis áróðurs-
spjöld og skilti á almannafæri
við kosningar. Svo má heita, að
s. 1. hálfan mánuð hafi menn ekki
getað þverfótað í bæjum og borg-
um Svíþjóðar fyrir geysistórum
áróðursspjöldum — og ber einna
mest á þessu í Stokkhólmi. Hafa
flokkarnir sett þar upp spjöld
Eru 83 ára og bútn að vera gift í 70 ár
ÞAÐ má segja að nú séu sett
met í öllum sköpuðum hlut-
um, íslandsmet, Evrópumet og
heimsmet fyrir utan persónu-
leg met, bæði upp á við og
niöur á við, og svo er líka
hægt að metast á um það
hvort met hafi verið sett
Annars mun hafa verið sett
dálítið sérstætt met í Sví-
þjóð nýlega. Bóndi nokkur á
Skáni, Sveinn Hákonsson, og
hans ektakvinna, eru bæði ná-
kvæmlega jafngömul, eða 93
ára að aldri og hafa verið gift
í 70 ár. Þetta, að bæði hjónin
skuli vera á lífi 93 ára gömul
og skuli vera búin að vera í
því heilaga í 70 ár, er talið, að
minnsta kosti þar til annað
kemur í ljós, vera Evrópu-
met.
Sveinn Hákonsson hitti sína
elskulegu Hönnu á torgsölu
fyrir 80 árum síðan. Þau giftu
sig árið 1886 og síðan tók
Sveinn við föðurleilfð sinni.
Settist Hanna þar í bú með
honum og þar búa þau enn.
Þau hafa cignazt 4 börn, 14
barnabörn og 16 barnabarna-
börn. Geri aðrir betur.
sín meðfram vegum og götum,
á girðingar og húsveggi. Á mörg-
um stöðum eiga flokkarnir allir
spjöld, hvert við annars hlið —
og finnst sumum nokkuð hjákát-
legt á að líta. Stjórnmálaflokk-
arnir hafa herskara af málurum,
sem fara um og mála daglega ný
slagorð á áróðursspjöldin. Eru
slagorð þessi oftast svör við þvi,
sem stendur á spjaldi andstæð-
ingsins — við hliðina.
il róður þessi er að
mestu leyti viðvíkjandi efnahags-
málum, eins og fyrr segir, og
eru skattarnir þar efst á blaði.
Þótt einkennilegt megi virðast,
lofa allir flokkarnir nú lægri
sköttum — og ganga hægrimenn
þar lengst, því að þeir vilja af-
nema allan ríkisrekstur og mest-
an hluta af styrkjum hins opin-
bera til ýmissa atvinnufram-
kvæmda. Segjast þeir á þann hátt
geta lækkað skattana um rúmar
800 milljónir króna. Aðrir taka
ekki eins djúpt í árinni — og
stjórnarflokkarnir fara þar var-
legast í sakirnar. Hver flokkanna
hlýtur mesta fylgisaukningu, er
ekki gott áð segja. Ánægjulegt
er það þó við stjórnmálalegar
kosningar, að allir þykjast hafa
unnið, er úrslitin eru kunngerð
— og enginn virðist óánægður
með úrslitin — hversu illa, sem
honum, fljótt á litið, hefur geng-
ið.
Ólympíuteikar
eða sirkus
ÓSLÓ, 10. sept.: — Olympíuleik-
arnir eru að verða eins og „sirkus
sýning", sagði Audun Boysen,
norski hlauparinn sem ásamt öðr
um manni á heimsmet í 1000 m
hlaupi. Ræddi hann við blaða-
menn í dag, eftir að hann hafði
tilkynnt norskum íþróttayfirvöid
um að hann sæi enga ástæðu til
þess að taka þátt í Melbourne-
leikunum — og hann gæfi ekki
kost á sér til slíkrar ferðar.
Við blaðamenn sagði hann að
ástæðan væri sú, að hann færi
ekki að eyða dýrmætum tíma
sínum til að ferðast umhverfis
hálfan hnöttinn til þess að keppa
við menn sem kallaðir væru á-
hugamenn, en allir vissu að marg
ir þeirra gerðu ekkert annað en
að æfa sig undir keppni, ferð-
ast á milli heimshluta og keppa.
, — Reuter.