Morgunblaðið - 10.10.1956, Qupperneq 3

Miðvikudagur 10. okt. 1956
MOnCTJTSBLAÐIT)
3
Aukin friðun fiskimiða og fjölgun
bankaútibúa rædd á fulltrúafundi
kaupstaðanna fyrir norðan og vestan
Dr. Hallgrímur Helgason
tónskáld
26.—28. september sl. var full-
trúafundur kaupstaðanna á Vest-
ur-, Norður- og Austurlandi hald-
inn á ísafirði. Sóttu hann allir
kjörnir fulltrúar og Jónas Guð-
mundsson, framkvstjóri.
Á fundinum voru rædd mörg
mál. Skal hér getið helztu sam-
þykkta fundarins.
Dr. Hallgrímur Helgason komiiui
heim eftir 8 ára dvöl erlendis
FRÉTTAMENN áttu í gær viðtal við dr. Hallgrím Helgason tón-
skáld, en hann er nýkominn heim eftir 8 ára dvöl erlendis.
Hefur hann lengst af þeim tíma dvalizt í Sviss og Þýzkalandi við
nám og tónlistarvísindi. Þá hefur hann ferðazt víða og haldið fyrir
lestra um tónfræðileg efni við ýmsa háskóla, aðallega um kveð-
skap og söngflutning rímna á íslandi, allt frá Eddukvæðum fram
til nýrri þjóðlaga. Hefur hann samtals á þessum tíma flutt 120
fyrirlestra í 100 evrópskum borgum á vegum Konuhglega hollenzka
tónlistarmannasambandsins.
DOKTORSGRÁÐA
Hallgrímur dvaldist í Sviss i
fimm ár, lengst af í Zúrich. Lauk
hann þar prófi í fiðluleik og tók
ríkispróf í tónfræðilegum fögum
við háskóla þar. Síðar tók hann
þar doktorsgráðu, með ritgerð
um „Hið yngra hetjuljóð á ís-
landi, forsaga þess, bygging og
flutningsháttur“. Var það árið
1954. Hafa tvö bókaforlög, annað
í, Austur-Þýzkalandi en hitt í
Vestur-Þýzkalandi, gert honum
til'ooð, að gefa doktorsritgerðina
út, og mun það verða í náinni
framtíð .
TVÍSÖNGSLÖGIN VÖKTU
ATHYGLI
Eftir að Hallgrímur hafði var-
Píanótónleikar Guð-
mundar Jónssonar
GUÐMUNDUR Jónsson píanóleik
ari hélt tónleika í Austurbæjar-
bíói fyrir styrktarfélaga Tón-
listarfélagsins. Guðmundur hélt
fyrstu tónleika sína fyrir tveim
árum og vöktu þeir mikla athygli
hlustenda. Komu þá í Ijós ótví-
ræðir hæfileikar og mikil kunn-
átta. Síðan hefur hann stundað
kennslustörf við Tónlistarskól-
ann, en lítið haft sig í frammi
sem einleikari.
Efnisskrá þessara tónleika var
hin prýðilegasta. og hófust tón-
leikarnir á „32 tilbrigðum“ Bet-
hovens, en það verk er í eðli sínu
„Chaconna“ og mikið meistara-
verk. Margt var hér fallega leikið
og af góðum skilningi, en óstyrks
gætti þó víða, en hann er eðli-
legur, þegar svo langt líður á
milli tónleika að menn eru í raun
og veru alltaf að „debutera*, og
verða að púla þess á milli við
lýjandi kennslustörf. Chopih-
sónatan í b-moil er* ægifagurt
verk. Hún naut sín að vísu ekki
fyllilega, en sorgargöngulagið —
sem er þó veikasti þáttur sónöt-
unnar — var bezt leikinn.
Eftir hléið lék Guðmundur
verk eftir Ravel (Sónatínuna) og
Debussy (3 lög) og tvær etýdur
eftir Liszt-Paganini, glæsileg og
litskrúðug píanóverk. Auk þessa
voru aukalög, og var Etýda
Chopins í As-dúr bezt leikin af
öllu á þessum tónleikum. Guð-
mundur býr yfir miklum hæfi-
leikum sem píanóleikari. Hann
hefur fagran áslátt og snertir
áheyrendur með innlifuðum leik
sínum. Hann er alvörugefinn
listamaður, sem ætti að koma oft-
ar fram á sviðið, því að æfingin
skapar meistarann. P. t.
ið doktorsritgerð sína, var hon-
um boðið að halda fyrirlestra
um þessi efni við ýmsa háskóla.
Vöktu erindi hans • hvarvetna
mikla eftirtekt. M.a. var hann
boðinn til Vestur-Þýzkalands, á
vegum vestur-þýzku ríkisstjórn-
arinnar í sama tilefni. Vöktu
gömlu tvísöngslögin íslenzku þar
mjög mikla athygli, en hann tók
mikið af slíkum lögum upp á upp-
tökutæki hér heima og flutti þau
sem skýringar með fyrirlestrun-
um. Einnig hélt hann fyrirlestra
í Hollandi, Austurríki, Austur-
Þýzkalandi og Sviss.
MERKILEG ARFLEIFÐ
Sagði dr. Hallgrímur, að hann
teldi hin fornu þjóðlög og rímur
íslendinga merkilega arfleifð,
sem hægt væri að reisa á hljóm-
list, til að ná alþjóðlegum hljóm-
grunni. ísland væri að þessu leyti
ljóssins lind, sem breitt hefði á
þessu sviði bjarma yfir önnur
germönsk lönd. Hefði fólk yfir-
leitt undrazt og dáðst að hve ís-
lendingar héldu mikilli rækt við
þessi fornu þjóðareinkenni, þar
Framh. á bls. 15
AUKNING
atvinnubótafjár
Fundurinn beindi þeim tilmæl-
um til ríkisstjórnarinnar og Al-
þingis, að á fjárlögum næsta árs
verði veitt eigi lægri upphæð en
10 milljónir króna til að bæta úr
atvinnuörðugleikum í landinu.
Verði fé þessu eingöngu varið til
þeirra landshluta, sem frekast
þurfa aðstoðar með sakir atvinnu
skorts og skal leitazt við að verja
fénu fyrst og fremst til öfl-
unar nýrra framleiðslutækja, sem
skapa mesta atvinnuaukningu og
treysta um leið starfsgrundvöll
útgerðarinnar.
ALLAR SÍLDARTUNNUR
SMÍÐAÐAR INNANLANDS
Fundurinn skoraði á ríkis-
stjórnina að hún hlutaðist til um
að allar þær- síldartunnur, sem
nota þarf verði smíðaðar innan-
lands.
Einnig skoraði fundurinn á síld
arútvegsnefnd að selja síldar-
tunnur á sama verði alls staðar
á landinu.
HÆKKUN FJARFRAMLAGA
ÚR RÍKISSJÓÐI
TIL GATNAGERÐAR
í KAUPSTÖÐUM
Fundurinn skoraði á ríkisstjórn
og Alþingi að hækka verulega
framlag á fjárlögum næsta árs
til malbikunar og steypu gatna
í kaupstöðum og kauptúnum. —
Nemi hækkunin minnst hlutfalls-
legri hækkun, sem orðið hefur
á benzínskattinum.
FJÖLGUN BANKAÚTIBÚA
Fundurinn skorar á Alþingi og
ríkisstjórn að hlutast til um að
einhver aðalbankanna stofni úti-
bú í þeim kaupstöðum norðan
og austan lands, þar sem engin
bankaútibú eru nú.
VARAÐ VIÐ AUKNUM BYRÐ-
UM Á KAUPSTAÐINA
Fundurinn áréttar fyrri sam-
þykktir um að ríkisvaldið leggi
ekki auknar byrðar á bæjarfélög-
in án þess að sjá þeim jafnfoamt
fyrir tekjustofnum.
AUKIN FRIÐUN FISKIMIÐA
OG STÆKKUN
FISKVEIÐILANDHELGI
Fundurinn áréttaði fyrri vilja
sinn um að Alþingi haldi fast á
rétti landsmanna um aukna frið-
un fiskimiðanna og stækkun fisk-
veiðilandhelginnar.
BREYTING Á LÖGUM
UM ÚTSVÖR
Fundurinn skoraði á ríkis-
stjórnina að hlutast til um að
breytt verði lögum um útsvör og
í nýju lögin sett m.a. eftirfarandi:
Heimilt verði að .eggja á ýmsar
stofnanir, sem ekki eru bundnar
við ákveðin sveitafélög svo sem
ríkiseinkasöiur, samvinnusam-
bönd, tryggingarfélög, sölusam-
bönd, banka o. s. frv. Útsvör
slíkra stofnana renni í sérstakan
sjóð, sem gangi til sveita- og
bæjafélaga eftir þeim reglum,
sem um verða settar.
Sett verði ákvæði um útsvars-
greiðslur fyrirtækja, sem við-
skipti reka víða um land, með
því markmiði, að dreifbýlið
njóti að nokkru útsvara slíkra
fyrirtækja.
Bæja- og sveitafélögum heim-
ilist að leggja veltuútsvör á
rekstur samvinnufélaga á sama
hátt og rekstur einstaklinga og
hlutafélaga. Hámark rekstursút-
svara verði ákveðið með lögum
og reglugerðum, er samin verði
í samráði við Samband íslenzkra
sveitafélaga. Álögð rekstursút-
svör verði frádráttarbær frá
skatt- og útsvarsskyldum árs-
tekjum fyrirtækis.
RÍKIÐ GREIÐI
LÖGGÆZLUKOSTNAÐ
EÐA KAUPSTAÐIR FÁI
AUKNA ÍHLUTUN UM
STÖRF LÖGREGLU
Fundurinn taldi eðlilegt, þar
sem bæjarstjórnir hafa engin
umráð um störf regluþjóna, að
þeir séu að öllu leyti launaðir af
ríkinu, og skoraði á Alþingi og
ríkisstjórn að gera lagabreyting-
ar í þá átt. Ella fái bæjarstjórnir
óskoraðan rétt til að ákveða
fjölda lögregluþjóna, hver á sín-
um stað, og geti lagt þeim fleiri
störf á hendur í þágu bæjarfé-
lagsins.
Verðlœkkun
Dömuúlpur
Verð áður 734,00
nú 498,00
Verzlunin Garbastræti 6
íbúðir í Vesfurbœnum
Höfum til sölu glæsilega íbúðarhæð í húsi við Hjarð-
arhaga. íbúðin er 140 ferm., 5—6 herbergi, eldhús, bað,
hall og forstofa. í kjallara fylgir sérstök geymsla og eign-
arhluti í þvottahúsi og göngum. íbúðin selst fokheld. Sér-
stök miðstöð verður fyrir íbúðina.
Nánari uppýsingar gefur
Fasteigna & Verðbréfasalan
(Lárus Jóhannesson, hrl.)
Suðurgötu 4, símar 3294 og 4314
L,\
KVENSOECKAR
IMÝ SEMDIMG AF HJMIJM VIMSÆLt ÍSABELLA
KVEMSOKKUM KOMIM ÉllL LAIVDSINS,
Kaupmenn og Kaupfélög,
Vinsamlegast sendid okkur pantanir yðar sem fyrst.
Heildsölubirgðir:
ÞÓRÐUR SVEINSSON & CO. HF.