Morgunblaðið - 02.12.1956, Síða 13

Sunnudagur 2. des. 195«
MORCUNBLAÐIÐ
13
^eyk|avíkurbréf: Laugardagur 1. desember
Afrek Vilhjálms - Orðabók Alexanders - Aðalfundur fulltrúaráðsms-Vilnisburður sjónarvotta
"Mjóu munaði - Setið meðan sætt er - Hagur af stjórnaraðstöðu -Undangröftur innanfi á - Ói ofa
k>nd - Eðlið óbreytt - Ciapræði og lífsh ætta - Nú heimtar Tíminn þögn - Landssala
VilhÍálms
Ungi ^MUR Einarsson, hinn
Qlym„;í\en2;kl afreksmaður á
lega v„.u ^unum, er auðsjáan-
hefUr . . 8uði gerður, en hann
bað, mtllS kunnað að fara með
Vilíábrpu h°num var gefið. Án
híer en S °S °Þreytandi æfingar
fordse,,,?111/1 sllkum árangri. Til
til hvat1S- nans mun lengi vitnað
ttín. ningar ungum íslending-
*inn fgi siii' hefur Vilhjálmur
tttn vifiGrí, nga unrlið, og þó telj-
ið ekki °Í’ .a® me® Því hafi vax-
Lelciur ,a, ins hans eigin hróðut
Verðast ° ■arinnar 1 heild- Mikil-
hjálrng Vlð frammistöðu Vil-
stolj , að hún er ekki ein-
hiargra Ur a®eins eitt dæmi
atburga -annarra ánægjulegra
sýnir, j. I Þjóðlífi okkar. Svart-
* sér Ul" aldrei síður átt rétt
fyrr hafeifia- 1,andi en nu- Aldrei
lsiand n ■ - iri ruskir menn byggt
e att hér betri kosta völ.
HÉR<{,'ðabók Alexanders
dögUm blaðinu var fyrir fáum
*kki er agt lra öðru afreki, sem
•tökk iriu S. Umi;alað nú og þrí-
'ettnije 1 hlaims> en verður þó
«í hinea..leneur munað. Það
*fs lkla orðabók Alexand-
*r öli ,annessonar, sem nýlega
SUír>um v,°min ut- E- L v- Þykir
*U, etl uepið að líkja þessu sam-
? údret,aSSj-iesa kala báðir þurft
hai<ia, andi eiíu og dugnaði að
íerk sitt .lsindamaðurinn vinnur
"5 þarf1 einrumi °g kyrrþey, en
lli ln-„mik,a eini>eitni hugans
‘ugi. j>, , ? verki, sem tekur ára-
*rU skrif l*SÍzt’ ÞeSar samtímis
jlsiUdi v,- merk rit um mál-
fr®tti’r„f?holi byggður, happ-
Ur>nig r, 10 og að ýmsu öðru
^exand®1*1 betur fer hefur dr.
°h aukavl ,,Ckki Þurft að vinna
tenu he^*kin einn- Ýmsir góðir
t furg,, 3 me® honum starfað.
®afa lob *Se®nir' a® hann skuli
^abóki,1 • sliku stórvirki sem
V6rkunumnum°feigÓ SÍnnt aUka'
f^Wundur
fLLLwrúayá«sins
N^na^'^,RÁÐ Sjálfstæðisfé-
íu«4 si 1 feykjavík hélt aðal-
,,aö er k;., a timmtudaginn var.
!rðisma«rnmn 1 félagsskap Sjálf
1 e>'kustu na hér í þæ og eflaust
aUdi, s s lornmálasamtök á ís-
°Uli
að
Sy
6taUlept margir menn vinna
t Skarf í fulltrúaráðinu,
,1 QrU\jr _ Vseri að nefna þar einn,
hr',tfnnön' ^ engan er þó
xJarans . f°rmannsins, Birgis
í>> se’mSl sérstaklega getið.
lri?rnmál„g ra ser „business” úr
er°SeUdur nurn °g verzla með
k 0skiliamems og stóð á fjalli,
] fg>r Rj., egt' a® maður eins og
Í8gia Wn skuli af óeigingirni
ÖS góðumkrfta.sína til stuðn-
ig í,Ur hann ,lalefni- hess vegna
'4íðÍr sérstökumft'Ír anna® orð'
4 -• ^anna ^Um arasurn stjorn
»ta«n Veg as u11Írúaráðið sýndi
«ih 1 hans hað kunni að meta
hleg111 rómi 0g endurkaus hann
ulltruarnir vita. að
SCf styi'k
ÍOrystu Samtök
■ruarnir vita, að
ja þeir betur sín
en með öruggri
sem var
hökh11 hinni ^Íílum mun ge
5 bvj írásögn j 3ausu en áhrif
a *> Sem > J°hanns Hafsten
íólk>nUm ann sá í Austurrí'
6b>l!!hS' Umk!!0rmungar flótt
«an>,U(li kjart muleysi þess <
> ur hvíiíkt Uf- hratt fyrir al
XÍrekur belJOrnarfar Það c
lktld sitf gnana tiJ að fly
1 skjóli náttmyrl
Eðlið óbreytt
BÁÐIR MUNU þessir möguleikar
hafa verið til umræðu á flokkj-
fundi kommúnista og raunar ein-
hverjir fleiri. Þegar þetta er rit-
að, er ekki með vissu vitað, hvaS
ofan á varð. En helzt mun hafa
verið ráðgert að leggja „Sam-
einingarflokk Alþýðu, Sosialista-
flokkinn“ niður og ganga í ein-
um hóp í Alþýðubandalagið, sem
þeir raunar voru allir í áður!
Fáir munu láta blekkjast af
þessu aðrir en þeir, sem vilja
láta blekkjast, og mun skjótlega
koma í ljós hverjir það verða, ef
úr ráðagerðinni verður í þessu
formi eða öðru.
Glapræði og lífshætta
HVERT SVO sem nafnið verður
á flokki kommúnista þangað til
þeir þurfa að fela sig næst, er
greinilegt, að þeir hafa ákveðið
Hinn nýi iþróttavöllur Reykvíkinga í Laugardalnum og íbúðarhverfin þar í nágrenninu. — Á þess- a® slíta ekki stjórnarsamvinn-
im leikvangi vinna vonancli margir æskumenn aírek, sem lengi verður minnzt. unni, þó að „hernámið" haldi
afram. Þjóðviljinn segir raunar.
ursins, slíta sig frá umhverfi og
oft ástvinum til að hverfa alls-
lausir til ókunnra landa.
Með svipuðum hætti hafa fyrir-
lestrar tékkneska vísinda- og
stjórnmálamannsins dr. Soukups
orðið til þess að færa mörgum,
sem áður höfðu ekki til fulls átt-
að sig, heim sanninn um hætt-
una, er yfir öllum vofir. Erindi
hins tékkneska föðurlandsvinar
hafa vakið athygli allra, sem hlýtt
hafa. Morgunblaðið hefur skýrt
frá sumum þeirra og birti nú
hinn 1. desember, lýsingu hans á
valdatöku-aðferðum kommúnista.
Ýmsu af því, sem þar er sagt
höfum við kynnzt af eigin raun,
þótt of margir hafi eigi skilið,
að hættan kann að vera hér ekki
síður en þar. Um það er hollt að
hugsa þegar fullveldisins er
minnzt.
Vitnisburður þeirra manna, sem
sjálfir hafa tekið þátt í atburð-
unum eða séð þá gerast, hefur
meiri áhrif en flest annað. Fleiri
heimsóknir manna á borð við dr.
Soukup eru þjóðarnauðsyn.
Mjóu munaði
ALÞV ÐUS AMB ANDSÞINGINU
lauk s.l. mánudag. Allt fór þar
mjög að áætlun. Fram kom þó,
að mjórra munaði á milli komm-
únista og lýðræðismanna en í
fyrstu hafði verið ætlað. Fram-
sóknarmenn hlupu að vísu öðru
hverju undir baggann með
Hannibal. Samt verður ekki um
það villzt, að ef Hermann Jónas-
son hefði ekki persónulega hlut-
azt til um að splundra samvinnu
verkamanna úr lýðræðisflokkun-
um við kosningarnar til þingsins,
þá hefðu þeir haft þar rífan meiri
hluta.
Uggur kommúnista við nýjar
kosningar til þingsins lýsti sér
berlega í því, að þeir reyndu að
fá kjörtímabilið lengt úr tveim
árum í fjögur. Sú nýstárlega að-
ferð, að þingmenn tvöfaldi þann-
ig umboðslaust kjörtímabil sitt,
náði þó ekki fram að ganga. Hinn
aukni meirihluti, sem til slíks
hefði þurft, var ekki fáanlegur.
öðru vísi hefði sennilega farið,
ef þeim Hannibal og Hermanni
hefði tekizt að fella alla Sjálf-
stæðismenn frá þingsetu. Hinn á-
litlegi hópur Sjálfstæðisverka-
manna, sem sat þingið, lét ekki
hrekja sig af réttri braut og
myndaði kjarnann I andstöðunni
við kommúnista.
Setið meðan sætt er
ALÞÝÐUBLAÐIÐ barmar sér
mjög yfir þvl, að flokksmönnum
þess hafi ekki tekizt að koma
á samvinnu við kommúnista um
stjórn Alþýðusambandsins. Blað-
ið segir af þeim sökum hinn 28.
nóv. s.l.:
„fslendingar eru þeirri reynslu
ríkari eftir Alþýðusambandsþing-
ið, að kommúnistum og hand-
bendum þeirra er ekki treystandi
til samvinnu“.
Mikill meirihluti þjóðarinnar
vissi það raunar löngu fyrir þetta
Alþýðusambandsþing, að með
komúnistum er ekki vinnandi. En
svo virðist, að jafnvel eftir þing-
ið séu Alþýðuflokksforingjarnir
alls ekki búnir að átta sig á þess-
um lærdómi blaðs síns.
Flokksþing Alþýðuflokksins
mun síður en svo hafa verið á
því að gera nokkuð til þess að
rjúfa samvinnuna við kommún-
ista í ríkisstjórn. Þar hafði verið
talað um stjórnarsamvinnuna
sem „tilraun“. Tilraun, er raun-
ar hefði þegar mistekizt að
nokkru og mundi sjálfsagt mis-
takast með öllu. En Alþýðuflokk-
urinn ætlar ekki af sjálfsdáðum
að gera neitt, sem geti leitt til
þess, að stjórn Hermanns Jónas-
sonar veltist frá vÖldum.
Orðmörg áform höfðu aftur
á móti verið uppi um það að
hefja harða baráttu gegn komm-
únistum. En hver trúir öðru en,
að sú barátta verði í samræmi
við annað hjá Alþýðuflokknum?
Orð. Innantóm orð. Öllu er fórn-
að, ef það eitt fæst, að sitja í
stjórn.
Hagur af stjómar-
aðstöðu
HINN NÝI formaður Alþýðu-
flokksins, Emil Jónsson, ber sig
að vísu borginmannlega, og hef-
ur Alþýðublaðið þetta eftir hon-
um: „Kvaðst hann álíta vígstöðu
flokksins mjög góða nú og flokk-
urinn hafa góða aðstöðu til vaxt-
ar. Upplausn væri í liði kommún-
ista og ihaldið í sárum yfir því
að hafa nú ekki lengur hag af
stjórnaraðstöðu".
Þessi orð Emils lýsa þeim stað-
reyndum,
1. að Haraldur Guðmundsson
varð að láta af formennsk-
unni vegna loforðasvikanna
í sumar
2. að Alþýðublaðið er hætt að
hlakka yfir endurheimt á
Hannibal en svívirðir hann
nú meira en nokkru sinni
fyrr enda vinnur Hannibal
að því eftir megni að gera
veg Alþýðuflokksins sem
minnstan og
3. að Alþýðuflokkurinn ætlar
sér auðsjáanlega upp á sinn
gamla máta að „hafa hag af
stjórnaraðstöðunni". Almenn
ingur þekkir af fyrri reynslu
við hvað er átt með því.
Alþýðublaðið viðurkennir raun
ar ekki, að Haraldur láti af for-
mennskunni vegna þeirrar
ástæðu, sem hér var sögð, heldur
segir hann gera það „þar eð hans
bíða ný verkefni“. í samræmi
við þetta á e.t.v. að skilja yfir-
lýsingu blaðsins skömmu síðar
um það, að Sjálfstæðisflokkurinn
sé ósamstarfshæfur, sem tilboð til
Sjálfstæðismanna um stjórnar-
samstarf! Því að Alþýðuflokkur-
inn tók í sumar upp samstarf við
kommúnista einmitt eftir að
Haraldur hafði gefið alveg sams
konar yfirlýsingu um ósamstarfs-
hæfni kommúnista.
Undangröítur innan frá
EÐLI stjórnarsamvinnunnar og
sá hollustuandi, sem þar ríkir,
sést einkar vel af þessum orð-
um Þjóðviljans hinn 28. nóv.:
„En það eru aðrir menn sem
kunna að geta valdið samtökum
vinstri manna óbætanlegu tjóni.
Það er sú tegund útsendara sem
vinnur af slægð og undirhyggju
og reynir að grafa undan sam-
tökunum innan frá, með því að
reyna að koma i veg fyrir að
staðið verði við fyrirheit stjórnar-
sáttmálans, með því að reyna að
gera ríkisstjórninni ókleift að
vinna þau stórvirki, sem hún hef-
ur einsett sér og heitið alþýðu
manna. Það er nú greinilegt að
slíkir menn eru heldur betur að
verki og hafa þá aðstöðu sem sízt
skyldi.“
Það er óvenjuleg hlédrægni, að
Þjóðviljinn skuli ekki berum orð-
um segja við hvað er átt. En ékki
er von, að vel fari, þegar and-
inn inni fyrir er þessi.
Órofa bönd
ÁREIÐANLEGA er það þó ekki
Hermann Jónasson, sem „slægð
og undirhyggja“ er héf bórin á.
Hann er of einfaldur í þjónustu
sinni við kommúnista til þess að
eiga slíkt skilið. Þar getur hvor-
ugur verið án hins. Án komm-
únista væri Hermann stóllaus, og
án Hermanns yrði kommúnistar
að flytja höfuðstöðvar sínar hér
á landi úr Stjórnarráðinu.
Tíminn gerir sér það raunar
öðru hverju ljóst, a<5 illvinnandi
sé með kommúnistum vegna fyr-
irlitningarinnar, sem allir ærleg-
ir menn hafa á þeim. En ekki
stendur á ráðunum til þess að
bæta úr því.
Annan daginn er sagt, að þeir
eigi bara að taka upp enn nýtt
nafn. Hinn daginn er talið hent-
ara, að þeir klofni, Moskvamenn-
irnir eiga að verða sér og hinir
„samvinnuhæfu“ að vera sér.
Allt er í lagi, aðeins ef Her-
mann heldur meirihlutanum á Al-
þingi. - .
að það sé „glapræði og lífshætta
að efla hernaðarbandalög“.
Hitt er þó enn þá meira glap-
ræði og beint lífshættulegt fyrir
kommúnista að einangra sig á ný.
Stöðvunum í Stjórnarráðinu verð
ur að halda á hverju sem dynur.
Þetta er skoðunin, sem ofan á
hefur orðið^ og eftir henni verður
farið, nema algert bann komi að
austan. En hví skyldu Kremlbú-
ar krefjast þess, að kommúnistar
fari úr stjórn á íslandi, úr því að
á annað borð er búið að tapa tafl-
inu um varnir íslands í bili? Þi
er betra að hafa erindrekana í
stjórninni og láta þá grafa undan
velferð íslands, innan frá úr
sjálfu Stjórnarráðinu.
Hitt er svo annað mál, hvernif
kommúnistar ætla að verja það
fyrir íslenzkum kjósendum að
taka stjórnskipulega ábyrgð á
athöfnum, sem þeir segja að séu
„glapræði“ og hafi í för með sér
„lífshættu“ fyrir íslenzku þjóð-
ina. Einhvern tima hefur verið
efnt til kosninga af minna tilefni
en þessu. En snöru má ekki nefna
í hengds manns húsi og stjórn-
arflokkarnir allir vita of vel
hverja útreið þeir mundu fá við
kosningar nú, til þess að á kosn-
ingar megi minnast í húsi þeirra.
Nú heimtar Tíminn
þögn
HÉR AÐ framan er gert ráð
fyrir því sem sjálfsögðu, að varn-
arliðið verði áfram á íslandi. Al-
menningsálitið, sem Sjálfstæðis-
menn hafa fyrst og fremst skapað,
er orðið svo sterkt, að engir
hvorki í Framsókn né AlþýðufL
þora lengur að halda fast við
ákvörðunina um að gera ísland
varnarlaust. Hitt er þessum mömt
um auka-atriði, þótt þeir hafi lát-
ið kjósa sig og myndað ríkisstjórn
með þeim marg-yfirlýsta ásetn-
ingi að knýja varnarleysið fram.
Segja má, að óorðheldni um að
illt sé þeim til lofs, en sæmra
væri þeim öllum að segja nú af
sér og láta kjósendurna kveða á
um örlög sín.
Um samningsgerð þeirra við
Bandaríkin er mönnum enn ó-
kunnugt í einstökum atriðum. Frá
samningunum er alls ekki sagt
hér á landi af hálfu stjórnarblað-
anna, þó að ýtarlegar fregnir séu
birtar í erlendum blöðum! Morg-
unblaðið hefur* að sjálfsögðu
gegnt þeirri skyldu sinni að skýra
rétt og satt frá þessum fregn-
um. Þarf naumast að geta þess,
að fyrir þetta ræðst Tíminn á
blaðið með sérstakri heift. Hinu
þýðingarmesta máli íslendinga á
sem sé að halda leyndu fyrir
sjálfri íslenzku þjóðinni, þótt um
það sé talað, hvarvetna erlendis,
Framh. á bls. 23