Morgunblaðið - 18.01.1957, Side 2

£
MORCTJNBLAÐ1Ð
Föstudagur 18. jan. 1956
Bæjarstjórn skorar á ríkis-
stjórn og Alþingi að tryggja
aukið fjármagn til íbúðar-

Á BÆJARSTJÓRNARFUNDl í
J\ gærkvöldi bar Jóhann Haf-
stein bæjarfulltrui fram svo-
hljóðandi tillögu varðandi hús-
næðismál af hálfu bæjarfulltrúa
Sj álfstæðisflokksins:
„Þar sem horfur eni á, að
áætlun Reykjavíkurbæjar um
íbúðabyggingar til útrýming-
ar herskálum og öðrum heilsu
spillandi íbúðum tefjist veru-
lega, ef ekki er tryggt aukið
fjármagn til þessara bygginga
framkvæmda frá hinu al-
menna veðlánakerfi, svo sem
i upphafi var ráðgert, skorar
bæjarstjórn á Alþingi og rik-
isstjórn að gera þegar nauð-
synlegar ráðstafanir i þessu
skyni.
Sérstaklega telur bæjar-
stjórnin óhjákvæmilegt að
auka stórlega framlög ríkis-
sjóðs til útrýmingar heilsu-
spillandi ibúða, samkv. II.
kafla 1. nr. 55/1955, jafnframt
því sem lánveitingar húsnæð-
ismálastjórnar, samkv. I. kafla
sömu laga séu framkvæmdar
þannig, að þeir, sem fengið
hafa lán vegna útrýmingar
heilsuspillandi íbúða, fái
engu að síður nægjanleg A,-
og B.-lán til þcss að fuligera
íbúðir sinar.
Skorar bæjarstjórnin sér-
staklega á þingmenn Reykja-
víkur að beita sér fyrir iram-
gangi þessara mála og átelur
harðlega aðgerðarleysi rikis-
stjórnarinnar i þeim að und-
anfömu.“
Jóhann Hafstein fylgdi tillög-
unni úr hlaði með alllangri ræðu.
Tilefni þess að húsnæðismálin
voru sérstaklega rædd á fundin-
um var það að framkvæmda-
stjóm húsnæðismálastjérnar
hafði boðið 70 þúsund krónur
lánveitingu út á hvert hinna 45
raðhúsa, sem nú er búið að út-
hluta í Réttarholtshverfi, en bæj-
arráð samþykkti fyrir sitt leyti
að lán bæjarsjóðs út á hvert hús
verði hækkað um samsvarandi
upphæð eða í 70 þúsund krónur,
skv. öðrum kafla laganna nr. 55/-
1955. En hér er um að ræða eins
konar styrktarlán, með sérstök-
um kjörum til 50 ára með 4%
vöxtum. í bókun bæjarráðs um
þetta efni segir, að samþykkt
þessi byggist á því fyrirheiti hús-
næðismálastjórnar, að hún veit!
til viðbótar þessum lánum nægi-
leg A- og B-lán til íbúðakaup-
enda, þannig að þeir geti haldið
áfram byggingarframkvæmdum.
Bæjarráð tekur ennfremur fram,
að það telur að það sé óhjá-
kvæmilegt, að húsnæðismála-
stjórn veiti nú þegar jafnhá
framlög út á þær 18 íbúðir í
raðhúsum í Réttarholtshverfi,
sem húsnæðismálastjóm hefur
þegar veitt 50 þúsund krónur út
á (hverja íbúð). Loks telur bæjar
ráð óhjákvæmilegt, ef lánveit-
húsabygginga
tfverjar eru fyrirætlanir hús>
næðismálast jornar ?
Úr ræðu Jóhanns Hafstein
Þrír ráðherrar
við vígslu
NESKAUPSTAÐ, 17. jan. — f
kvöld verður vígt hér hið nýja
sjúkrahús Norðfirðinga, sem
byrjað var að smíða fyrir 8 ár
um.
Hingað eru komnir þrír ráð-
herrar úr ríkisstjórninni, sem
verða við athöfnina: Eysteinn
Jónsson, Hannibal Valdiinarsson
og Lúðvík Jósefsson. Var togar-
inn Gerpir sendur eftir ráðherr-
unum til Eskifjarðar í gær
éjúkrahúsið hefur rúm fyrir 24
sjúklinga og elli- og hjúkrunar-
heimili er íyrir 12. Sjúkrahús-
læknir er Elías Eyvindsson, sem
er sérfræðingui í skurðlækning-
um. —
ingar skv. 2. kafla laga nr. 55/-
1955 yrðu síðar lækkaðar, að þá
sé tryggt að veitt verði hámarks-
lán af A- og B-lánum, svo að
unnt verði að framfylgja áætlun
bæjarstjórnar um útrýnúngu
heilsuspillandi íbúða.
GANGUR MÁLANNA
Á UNDANFÖRNUM ÁRUM
Jóhann Hafstein kvað þessi
mál vera þannig vaxin að það
væri rétt að rifja nokkuð upp
gang þeirra á undanförnum árum.
Minnti hann á, að íbúðabygging-
ar í Reykjavík hefðu verið mjög
takmarkaðar á árunurn eftir
1947, þegar fjárfestingarhöml-
urnar voru í algleymingi og
munu árið 1951 ekki hafa verið
byggðar nema 180 íbúðir í bæn-
um. Þetta hafði alvarleg áhrif á
húsnæðismálin og stafaði af
þessu vaxandi húsnæðisekla,
sem átti með öðru sök á, að her-
skálarnir voru meira og minna
teknir til íbúðar. Eftir að slakað
var á fjárfestingarhömlunum og
byggingafrelsi gefið til bygging-
ar smáíbúða, komu lánsfjár-
málin til úrlausnar, en þau höfðu
verið í miklum ólestri. Engin al-
menn lánastofnun til íbúðabygg-
inga var í landinu. Veðdeild
Landsbankans hafði að vísu
þetta hlutverk, en hún varð
smátt og smátt óvirkari og um
þetta leyti mátti hún heita full-
komlega óvirk í lánveitingum.
Byggingarstarfsemi í Reykja-
vík hvíldi að langmestu leyti eða
næstum eingöngu á stríðsgróð-
anum á meðan hann entist,
byggðist á fjárráðum meðal al-
mennings og í peningastofnun-
um, en eftir að þessu fé, sem
safnazt hafði saman, hafði verið
eytt, var ekki.um aðrar fjárveit-
ingar að ræða nema einstöku
óskipulagðar fjárveitingar hins
opinbera, sem ekki komu að
fullu gagni. J. H. minnti á, að
bæjarstjómin hefði oft fjallað
um þessi mál, t. d. hefði hann
árið 1950 borið fram tillögu um
að rannsaka lánsfjármöguleika
og á Alþingi Tcomið fram með
tillögu í sama skyni. En þegar
Sjálfstæðismenn hefðu myndað
stjóm 1953, hefðu þeir gengið í
að hafa forystu um að leysa láns-
fjármálin. Sjálfstæðismenn héldu
áfram jafnt óg þétt að vinna að
þessrun málum og loks kom þar,
að lögin um húsnæðismálasíjóm
og veðlánakerfi til húslánabygg-
inga var samþykkt 1955, en í
bæjarstjóm hafði verið hafizt
handa í apríl 1954 um undirbún-
ing og þegar lögin voru sett í
maí 1955 þá stóðu vonir til að
nýr fjárhagslegur grundvöllur
væri skapaður imdir víðtækari
aðgerðir í húsbyggingamálum. í
lok árs 1955 var svo samþykkt í
bæjarstjórn tillaga Sjálfstæðjs-
manna um byggingu 600 íbúða
til þess að útrýma herskálum og
heilsuspillandi íbúðarhúsnæði.
HVAÐ GERIR
HÚSNÆÐISMÁLASTJÓRN?
Nú er svo komið að áætlunin
er allvel á veg komin þótt hún
hafi dregizt nokkuð aftur úr frá
því sem ráð var gert fyrir í upp
hEifi, bæði vegna skorts á vinnu
afli, vegna óhagstæðs tíðarfars
að vetrinum og annarra slíkra
ástæðna. J. H. benti á að bæjar-
sjóður hefði sjálfur lagt hlut-
fallslega meira fé fram en ráð
hefði verið gert fyrir í upphafi,
og í hlutfalli við það, sem feng-
izt hefði frá hinu almenna veð-
lánakerfi. Tilboð húsnæðismála-
stjómar um hækkun á láni út á
hinar 45 raðhúsaíbúðir skv. 2.
kafla laganna um húsnæðismála-
stjóm og veðlánakerfi, þýddi, að
álagið yrði meira á bæjarsjóði en
óður hefði verið ráðgert. Ekki
væri ástæða til að hafa á móti
þvi, ef um væri aS ræða til-
svarandi framlög frá him. al-
menna veðlánakerfi, sem þá
fengjust jafnframt. Nú stæffi svo
á að bráðlega yrðu niiklu fleiri
íbúðir fokheldar heidur en þess-
ar 45 sem lánin hefðu nú verið
hækkuð út á, væri ráð fyrir því
gert að á þessu ári yrðu fokheld-
ar um 300 íbúðir. Það, sem þyrfti
nú að fá vitneskju um, væri það,
hvort húsnæðismálastjórn hefði
í huga að veita einnig 70 þúsund
króna lán út á þær íbúðir, hvort
þarna er um að ræða einhverja
heildarstefnu hjá húsnæðismála-
stjórn gagnvart þeim íbúðum,
sem siðar verða fokheldar, eða
ekki. J. H. sagði að margir af
þeim sem nú biðu eftir íbúðum,
væru engu betur staddir en þeir
sem nú þegar hefðu fcngið íbúð-
ir, og hefðu því fulla þörf fyrir
lán. Það væri því mjög þýðing-
armikið, bæði fyrir þá og fyrir
Reykjavíkurbæ, sem stæði að
miklum byggingaframkvæmdum,
að vita hver væri hin raunveru-
lega stefna í þessum málum. Ef
það væri akkur húsnæðismála-
stjóraar að láta þessar 45 íbúðir
vera í einhverjum sérflokki með
hærra láni, þá væri þar verið að
valda misrétti, því þeir sem hér
hefðu fengið lán væru þá betur
settir en aðrir. bæði vegna þess
að þeir fengju íbúðiraar fyrr og
líka ódýrara en þeir sem á eftir
kæmu. Búast mætti við að bygg-
ingakoscnaður færi verulega
hækkandi, þó ekki væri séð fyrir
endann á því hvernig það yrði
að lokum. J. H. gat þess sér-
staklega að húsnæðismálastjóm
hefði engin svör viljað gefa um
framhald á lánveitingum til
íbúðabygginganna og það hefði
komið fram í samtölum bæjar-
yfirvaldanna við formann fram-
kvæmdastjórnar húsnæðismála-
stjórnar, að hann hefði lítinn
-KADAR
Jáhann Hafstein
áhuga á framhaldi á lánveiting-
um frá vefflánakerfinu og að
hann mundi ekki harma það þó
að byggingar stöðvuðust alveg.
Jóhann Hafstein kvað sér-
staka ástæðu til að benda á þetta
sem komíð hefði fram um af-
stöðu húsnæðismálastjórnar
vegna þess, að það hefði verið í
einu af stjómarblöðunum talin
mikil greiðasemi af húsnæðis-
málastjóm að veita 70 þúsund
króna lán út á þessar 45 íbúðir
í raðhúsunum, en ef það lægi á
bak við að þarna ætti að nema
staðar, þá færi að verða lítið úr
þessari greiðasemi, sem svo væri
kölluð.
EKKERT AÐHAFZT
UM LÁNSFJÁRÚTVEGUN
Pá átaldi J. H. mjög að ríkis-
stjómin hefði verið aðgerðalaus
um að afla lánsf jár innanlauds og
utan til veðlánakerfisins. I Iögun-
um um húsnæðismálastjóm væri
gert ráð fyrir heimild til að taka
erlend lán en ekki væri vitað að
neitt hefði verið aðhafzt í því
skyni af hálfu ríkisstjórnarinnar.
Þeir samningar, sem gerðir hefðu
verið af hálfu fyrrverandi ríkis-
stjómar við lánastofnanir í land-
inu um fjárframlög til veðlóna-
kerfisins hefði verið útrunninn
um áramót, en félagsmálaráð-
herra, sem fyrir þessum málum
stæði, hefði hingað til ekki haft
neinar framkvæmdir um aff tala
við bankastofnanirnar og væri
það þó það minnsta sem hægt
væri að ætlast til af honum.
Hefði hann í desember átt viðtal
við Landsbanka íslands, en síðan
hefði ekkert gerzt og væru þessi
mál í lausu lofti að þvi er virtist
af hálfu ríkisstjórnarinnar. Það
væri ástæða til þess að spyrja,
hvort rikisstjórnin hefði gleymt
nauðsyn þessa máls eða hvort
hún hefffi eitthvert „leynivopn"
bak við tjöldin. Það mætti t. d.
spyrja hvort hún ætlaði sér að
nota 2. eða 3. afborgunina fyrir
kollsteypu sína í landvarnarmál-
unum til þess að tryggja fé til
húsbygginganna. J. H. minnti á
að þegar greiðsluafgangi ríkis-
sjóðs hefði verið ráðstafað í tíð
fyrrverandi ríkisstjórnar, þá
hefðu Sjálfstæðismenn séð fyrir
því, að nokkur hluti hans rynni
til íbúðalána, eða 13 millj. króna.
Nú hefði þegar verið tekið eitt
lán erlendis, eins og öllum væri
kunnugt, og gengi það fé til ým-
issa framkvæmda, en ekki væri
vitað að neitt af því ætti að renna
til vefflánakerfisins.
J. H. gaf síðan yfirlit yfir
Framh. af bls. 1
ungverskra sósialdemókrata, hélt
nýlega. Marosan er nú í stjórn
Kadars. Hann sagði m. a.: „t
framtíðinni verða engir sósíal-
demókratar í Ungverjalandi, þar
eð hinir raunverulegu sósiaiistar
(með því á hann við konunún-
istaflokkinn) þola ekki, að verka
lýðurinn sé sundraður“. Ma,osan,
sem fór með Kadar til Moskvu
nýlega, sagði, að Sjú En-lai og
kínverska sendinefndin, sem
hann hitti þar, hefffu lofað Ung-
verjum ríflegri efnahagsaðstoð. í
lok ræðu sinnar sagði hann, að
jafnskjótt og „friður og regla eru
komin á, en það mun gerast með
vopnavaldi og harðri vinnu“,
mundi ungverska stjórnin fá
breiðari pólitískan grundvöll.
byggingarframkvæmdir Reykja-
víkurbæjar.
Af þeim 600 íbúðum, sem
bæjarstjórn Reykjavíkur hefur
ákveðið. að byggja til útrýming-
ar á íbúðum í herskálum og öðru
óhæfu húsnæði til íbúðar, er
þegar búið að afhenda 44 íbúðir
en 19 í viðbót voru gerðar fok-
heldar í nóvember 1956.
Samtals eru því nú 63 íbúðir
fokheldar.
Á þessu ári verða eftirtaldar
íbúðir fokheldar:
f raðhúsum við Ásgarð 81 íbúð.
í fjölbýlishúsum við Gnoðavog
120 íbúðir.
í raðhúsum við Skipasund 100
íbúðir.
Á árinu 1958 er ráðgert að
eftirtaldar íbúðir verði fokh.:
í raðhúsum við Skipasund 40
íbúðir.
f fjölbýlishúsum við Skipasund
100 íbúðir.
f fjölbýlishúsum við Gnoðarvog
96 íbúðir.
Samtals 537 íbúðir.
Ofangreindar íbúðir, sem þegar
eru fokheldar 63.
Alls 600 ibúðir.
Samkvæmt áætlun er ráðgert
að allar þessar íbúðir verði full-
gerðar eigi síðar en í árslok 1959.
J.H. sagði að nú væri knýjandi
nauðsyn að haldið yrði áfram
með þær aðgerðir til þess að
tryggja lánsfé, sem fyrri ríkis-
stjórn hefði hafið, bæði innan-
lands og utan og stefndi tillaga
Sjálfstæðismanna sú sem hér
væri borin fram til þess að ýta
á eftir framkvæmdum í því máli.
MARGIR UGGANDI UM
FRAMHALDIÐ
Gísli Halldórsson, bæjarfull-
trúi, (S.) tók til máls og sagði
að nú væru margir uggandi út
af viljaleysi framkvæmdastjórn-
ar húsnæðismálastjórnar. Það
væri vel fyrir byggingunum séð,
ef væri hægt að halda áfram
að veita samsvarandi lán við
það sem nú hefði verið boðið
fram, en um það fengjust aðeins
neikvæð svör. Hann kvað raðhús-
in hafa kosta 139 þús. kr. þegar
þau voru afhent og mundu ekki
fara fram úr 210 þúsund krónum,
ef miðað væri við að öll vinna
væri aðkeypt. Hins vegar væri
ekki vitað hvað byggingarkostn-
aður hækkaði við hinar nýju á-
lögur.
Urðu nokkrar umræður um
þessi mál og tóku nokkrir bæjar-
fulltrúar til máls, en fram kom
í ræðu Guðmundar Vigfússonar
að hann teldi að ríkisstjórnin
mundi sjá vel fyrir þessum mál-
um, þó að ekkert hefði komið
fram í því efni enn, og í því sam-
bandi bauð Jóhann Hafstein
fram að láta bera sérstaklega upp
síðasta lið tillögunnar, þannig að
þeir stjórnarliðar gætu samþykkt
allt meginefni tillögunnar en
sleppt vítunum til ríkisstjórnar-
innar. Hins vegar sæu Sjálfstæð-
ismenn ekki ástæðu til þess að
fella þær vítur niður meðan þeir
vissu ekki betur en að ríkisstjórn
in hefði enn ekkert aðhafzt.
Að loknum umræðum var til-
laga Sjálfstæðismanna samþykkt.
Hún var borin upp sérstaklega
út að síðasta málsliðnum og var
sá hluti samþykktur með öllunt
atkvæðum, en niðurlagið, sem fól
í sér ávítur til ríkisstjórnarinnar
var samþykkt með 8 atkvæðum
ggn 6. Bárður Daníelsson sat hjá.
Fréttir í stuttu máli
17. janúar:
öryggisráðið tók Kasmír-deiluna á dagskrá i gær í fyrsta slnn
síðan 1952, og lagði fulltrúi Pakistans þá til, að S.Þ. sendu herlið
til svæðisins, þar til kosningar fari fram og framtíð þess verði ákveð-
in. Kasmir hefur verið þrætuepli Indlands og Pakistans undanfarin
ár, en í gær bauð fulltrúi Pakistans Indverjum öryggis- og vináttu-
samning. Fulltrúi Indlands bað um frest til að ráðgast við stjórn sína.
Meðlimaríki S.Þ. frá Afríku og Asíu hafa lagt fram ályktun á
allsherjarþinginu, þar sem Hammarskjöld framkvæmdastjóra er
falið að halda áfram viðleitni sinni til að fá fsraelsmenn til að
kalla heri sína inn fyrir landamæri Israels. Jafnframt er deilt á
ísraelsstjórn fyrir að virða að vettugi fyrri ályktanir S.Þ. Ilammar-
skjöld er beðinn að leggja fram skýrslu um málið innan 5 daga.