Morgunblaðið - 06.04.1957, Blaðsíða 1

20 síður
44. árgangur
81. tbl. — Laugardagur 6. apríl 1957
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Er Hussein konungur fallinn og
ríki hans að hrynja?
London, 5. apríl.
UM það gengur nú þrálátur orðrómur, að Hussein konungur í
Jórdaníu hafi annað hvort sagt af sér eða verið settur af.
Þetta hefur ekki verið borið til baka opinberlega, og má því
segja, að líkurnar séu sterkar. Það er almennt vitað, að konung-
inum hefur mistekizt sú viðleitni að koma í veg fyrir æ nánari
tengsli Jórdaníu og kommúnistaríkjanna, en slík tengsli þykja
orðin sterk í Sýrlandi og Egyptalandi.
HUSSEIN
er hann oltinn?
Fyrir nokkru fékk Hussein
stjórnina til að samþykkja bann
gegn fréttum Tass-fréttastofunn-
ar og annarra miðstöðva komm-
únista-áróðurs, sem dreift er um
löndin fyrir botni Miðjarðarhafs
frá Sýrlandi. En þótt þessu
banni hafi ekki verið aflýst opin-
berlega, er það sýnilega í engu
gildi, því stjórnin leyfir eftir sem
áður dreifingu
áróðurs.
kommúnista-
Rakosi rekinn af þingi
og kosningum frestað!
Búdapset, 5. apríl.
Frá Reuter.
SAMKVÆMT áreiðanlegum heim
ildum i Búdapest verður kosn-
ingunum, sem áttu að fara fram
í næsta mánuði, frestað um a.m.k.
tvö ár. Það verður þingið sjálft,
sem ákveður þessa frestun.
4 ára kjörtímabili yfirstand-
andi þings áttl að ljúka 17. maí,
en nú mun það koma saman og
setja bráðabirgðalög tii að fram-
lengja setu sína. Þingið hefur
ekki komið saman síðan fyrir
byltinguna í október sl., en nú
mun það samþykkja brottrekstur
allra þingmanna, sem hafa „van-
helgað virðingu þingsins". Meðal
hinna óhelgu verður Mathias
Rakosi, fyrrverandi leiðtogi ung-
• Abba Eban sendiherra
ísraels í Bandaríkjunum hefur
látið svo ummælt við Herter að-
stoðarutanríkisráðherra Banda-
rikjanna, að enginn samningur
um Súez-skurðinn, sem ekki veit-
ir öllum þjóðum sama rétt til
siglinga um hann, geti haft laga-
legt eða siðferðilegt gildi. Þessi
sjónarmið ísraels eru i samhljóð-
an við ályktun Öryggisráðsins frá
september 1951, sagði Eban, og
það er óþarft að leita ráða Al-
þjóðadómstólsins um málið.
verska komnrúnistaflokksins.
sem nú ku vera staddur í Moskvu
og ýmsir af stuðningsmönnum
hans, sem flúðu land í bylting-
unni.
BREF TIL NASSERS
Viðsjárnar milli hins unga
konungs og ríkisstjórnarinnar
urðu enn alvarlegri, þegar hann
sendi Nasser persónlegt bréf, án
þess að ráðgast við stjórnina, þar
sem hann biður egypzka einræðis
herrann að koma í veg fyrir þá
undirróðursstarfsemi, sem rekin
sé gegn sér bæði frá Egyptalandi
og Sýrlandi. Sagt er, að afrit
af þessu bréfi hafi verið sent til
Sauds konungs í Saudi-Arabíu.
ÚRSLITAKOSTIR
Afleiðingin varð sú, að
Nabulsi forsætisráðherra reit
konungi lausnarbeiðni fyrir
stjórn sína, sem var í rauninni
úrslitakostir til hans. — Á
Bretar lina tökin á Kýpurbúum
þriðjudaginn átti Nabulsi hálf-
tíma viðræður við Hussein, en
eftir það sat stjórnin á fundi
í tvo tíma. Eftir fundinn sagði
Nabulsi hlæjandi, að nú væri
allt í bezta lagi. Þetta þótti
gefa til kynna, að stjórnin
hefði dregið lausnarbeiðnina
til baka, og að Hussein hefði
látið undan kröfum hennar,
en ritskoðunin hefur komið í
veg fyrir, að fréttaritarar gætu
skýrt frá því, hvort konung-
urinn hefði jafnframt sagt af
sér.
HUSSEIN IÐRAST
Það virðist hins vegar augljóst
mál, að hann hefur algerlega
misst áhrif sín. Ein sönnun þess
er sú, að stjórn Jórdaníu hefur
ákveðið að taka upp stjórnmála-
samband við Sovétríkin og opna
sendiráð í Moskvu. Með tilliti til
afstöðu konungsins til samskipta
við kommúnistarikin, er þessi
Framh. á bls. 2.
y
S
$
s
i ÞAU fáheyrðu tíðindi hafa j
$ gerzt i Moskvu, að valdhaf- s
| arnir hafa farið þess á leit við !
S almenning, að hann komi með j
S tillögur og taki þátt í umræð- s
| um um hina nýju áætlun S
S Krúsjeffs, en samkvæmt henni *
s á að gera víðtækar breytingar s
■ á efnahagskerfi Sovétríkjanna i
s með því að mynda sérstakar |
s efnahagsheildir, þ.e.a.s. stór \
• svæði, sem verði að mestu S
Nú þykir oss lýra I
fa>
f-1
ið>
eð|
NICOSIA, 4. apríl: — Harding,
landsstjóri Breta á Kýpur, til-
kynnti í dag, að ýmis lög, sem
gilt hafa síðan neyðarástandi var
lýst yfir á eyjunni yrðu nú af-
numin. Kvað hann það gert til
þess að ryðja veginn að friðsam-
legri lausn Kýpurdeilunnar. Dauða
refsing mun nú ekki liggja
við öðru en morði eða morð-
tilraun. Sagði landsstjórinn, að
mál þeirra, sem dæmdir hefðu ver-
ið til dauða samkvæmt fyrri lög-
um og biðu þess, að dómnum yrði
fullnægt, yrði tekið upp að nýju.
Þá hefur landsstjórinn heimil-
að útgáfu blaða þeirra, er áður
höfðu verið bönnuð vegna þess, að
þau þóttu espa hefndarverka-
menn. Þá munu leigubifreiðir
verða teknar í notkun á ný —
og Kýpurbúum verður einnig
heimilt að nota vélknúin farar-
tæki, en notkun þeirra hefur ver-
ið bönnuð í nokkurn tíma.
Þá hafa tveir af biskupum
19. afómsprenging Rússa
London, 5. apríl. — Frá Reuter.
KAÐ var tilkynnt opinberlega í London og Washington í
dag, að síðastliðinn miðvikudag hafi Rússar gert enn
eina tilraun með kjarnorkusprengjur, og er það liður í víð-
tækum tilraunum þeirra með kjarnorku- og vetnisvopn, sem
nú standa yfir. Sprengingin á miðvikudaginn var 19. kjarn-
orkusprengingin, sem gerð hefur verið í Sovétríkjunum, svo
vitnazt hafi erlendis. Sú 18. var gerð snemma í marz.
Þessi síðasta sprenging kemur samtímis því sem Rússar
krefjast þess í afvopnunarnefndinni, að lagt verði blátt bann
við öllum kjarnorku- og vetnis-sprengingum. í afvopnunar-
nefndinni, sem situr á rökstólum í London þessa dagana,
hafa Rússar hins vegar harðneitað að ræða þá tillögu Noregs,
Kanada og Japans, að sendar verði út tilkynningar um
sprengingarnar áður en þær eiga sér stað, og að haft verði
strangt eftirlit með þeim. Bretar og Bandaríkjamenn eru
fylgjandi þessum tillögum, hafa enda hagað sínum tilraun-
um í samræmi við þær.
grísk-kaþólsku kirkjunnar, sem
undanfarið hafa setið í stofufang-
lesi, verið leystir úr haldi — og
kvað landsstjórinn alla verða
leysta úr haldi, sem ekki væru á-
litnir stofna friðinum á eyjunni
í hættu.
Leiðtogi tyrkneska minnihlutans
á eyjunni hafa tekið tíðindum
þessum illa —^og sagt Breta leika
sér að eldinum með háttalagi
þessu.
ISRAEL BYGGIR
OLÍULEIÐSLUR
París, 5. apríl.
Frá Reuter.
ÍSRAELSMENN hafa beðið
Frakka um 15 milljón dollara lán
til að leggja olíuleiðslu frá Elath
fyrir botni Akabaflóans til Haifa
á Miðjarðarhafsströnd ísraels. —
Ráðgert er, að rörin verði 16
tommur í þvermál, og munu þau
flytja um 5 milljón tonn af olíu
á ári. Helmingurinn af því magni
stendur Frökkum til boða, ef
samningar takast, en ísraelsmenn
vilja fá að borga lánið á 15 árum.
S þess vegna
■ ákveðnar
séu lagðar fram (
spurningar,
ý .*... vw..h. .....,,..., sem s
; verði ræddar opinberlega. Má i
s segja, að þá fari skörin að j
• færast upp á bekkinn, þegar S
j einvaldar ráðgast við fólkið ■
s um fyrirætlanir sínar. i
! *
• „Pravda“, málgagn Sovét-
stjórnarinnar, birti í dag grein,
þar sem bornar eru til baka frétt-
ir blaða víða um heim þess efnis,
að spænska gullið sé enn í
Moskvu. Segir blaðið, að lýðveld-
isstjórnin hafi eytt öllu gullinu,
sem flutt var frá Spáni tR
Moskvu fyrir 20 árum, í greiðslur
á skuldum og kaup á vopnum. —
Kunnugir þykjast hins vegar
vita, að mikið af spænska gull-
inu hafi horfið með öðru móti
en eyðslu lýðveldisstjórnarinnar.
• Hinn 18. apríl mun lenda á
flugvellinum í Moskvu stærsta
farþegaflugvél, sem þar hefur
komið, ef til þess fæst leyfi rúss-
neskra stjórnarvalda. Flugvélin
á að flytja Charles Bohlen sendi-
herra Bandaríkjanna í Moskvu,
til hins nýja starfs hans í Man-
illa á Filippseyjum, en þar hefur
hann nú verið skipaður sendi-
herra.
Stórkostlegar breytingar á Spáni
Falangistar afneita fasisma
og taka upp frjálslynda stefnu
Franco greinir frá þessu í blaðaviSfali
rRANCO einræðisherra Spánar hefur tilkynnt að nú verði
* skyndilega gerðar hinar ótrúlegustu og byltingakennd-
ustu breytingar á falangistahreyfingunni, sem hefur verið
hinn ríkjandi stjórnarflokkur landsins.
Falangista-hreyfingin hefur frá upphafi verið mótuð eftir
kenningum fasismans og nasismans. En nú tilkynnir Franco,
að falangistahreyfingin ætli að taka upp frjálslynda og jafn-
vel vinstri sinnaða stefnu, líkast Jafnaðarmannaflokknum
eða frjálslyndum borgaraflokkum í Vestur-Evrópu.
Héðan í frá verður falangistahreyfingin ekki hægri flokk-
ur og mun afneita fasismanum.
ÞRÓUN TÍMANS
Franco skýrði frá þessu í löngu
og ýtarlegu samtali við spænska
blaðið A-B-C. Segir hann að
þessi róttæka brevting byggist á
því að allar stjórnmálastefnur
verði að þróast og breytast með
breyttum tímum. Hann bendir á
þær miklu breytingar, sem orðið
hafa á skömmum tíma á brezka
íhaldsflokknum og republikana-
flokknum bandaríska. Þessir
tveir flokkar hafa beitt sér fyrir
víðtækum tryggingar- og örygg-
ismálum almennings og hlotið af
því miklar vinsældir.
FRJÁLSLYNDUR
UMBÓTAFLOKKUR
Nú hefur falangistahreyf-
ingin ákveðið að taka til at-
hugunar hina oreyttu tíma.
Hún mun strika út úr stefnu
fasisma, en gerast frjálslynd-
FRANCO — verður honum velt?
ur umbótaflokkur, jafnvel
fremur vinstri sinnaður. Að
vísu verður ekki í skyndi
slakað á þeim taumum eftir-
lits og valda sem stjómin
Framh. á bls. 2