Morgunblaðið - 11.05.1957, Blaðsíða 2

s
MORCIJNBL 491Ð
Laugardagur 11. maí 1957
— Sogsvirkjuri
Frh. af bls. 1.
írritaðir samningar um kaup á
vélum og rafbúnaði til nýju
stöðvarinnar við lægstbjóðend-
ur:
Almanna Svenska Elektriska
AB (ASEA), Vásteras í Svíþjóð,
um tvo rafala, spenna og rafbún-
að fyrir 12.5 mill. króna.
B. Meier K-G, Brackwede-
Bielefeld, Vestur-Þýzkalandi, um
tvær Kaplan-túrbinur fyrir kr.
5.360.000.00.
Afgreiðslutími er að sjálfsögðu
einnig við það miðaður, að raf-
magnsframleiðsla geti hafizt í
nóvember 1959.“
LÁN FVRIR 80% KOSTNAÐAR
Mbl. átti í gær tal við Stein-
grím Jónsson rafmagnsstjóra og
fékk hjá honum upplýsingar til
viðbótar við þá tilkynningu, sem
birt er hér að ofan:
í gær barst staðfesting á því
að Vilhjálmur Þór bankastjóri
mundi undirskrifa í Washington
samning um lántöku í Bandaríkj-
unum, sem rynni til greiðslu á
erlendum gjaldeyri, sem þyrfti
tU erlendra efniskaupa og
greiðslu erlendrar þjónustu
vegna Sogsvirkjunarinnar. Eru
þá fengin lán í Bandaríkjunum
bæði til greiðslu á því, sem að
ofan getur, og eins til greiðslu
á innlendri vinnu og efni. Þetta
nemur um 80% af heildarkostn-
aði við nýju virkjunina.
Ríkissjóður og Reykjavíkur-
bær hafa ábyrgzt greiðslu á eft-
irstöðvum kostnaðarins, sem að
sjálfsögðu verður aflað með lán-
töku.
27 ÞÚS. KW. AUKNING
Rafmagnsstjóri gat þess að
þegar Irafossstöðin tók til starfa
1953, þá bættust 31 þús. kw. við
þau 26 þús. kw., sem fyrir voru.
Þá var áætlað að írafosstöðin
yrði fullnotuð á haustinu 1959 og
er útlit fyrir, að sú áætlun geti
staðizt, eftir því sem séð verður
á rekstrinum á undanförnum ár-
um. Nú framleiðir nýja stöðin
27 þús. kw. og verður þá heild-
arorkan frá Soginu komin í 74
þús. kw., auk 10 þús. kw., sem
fást frá varastöðinni við Elliða-
árnar.
Arleg aukning á notkun raf-
magns hefur á undanförnum all-
mörgum árum verið um nær
3000 kw. á ári og ekki útlit fyrir
að sá vöxtur fari minnkandi í
bráð. Með sama vexti ætti nýja
virkjunin að verða fullnotnð 9
árum eftir að hún tekur til starfa
og er þá reiknað með að vara-
stöðvarnar verði notaðar eins og
áður.
EKKI TIL SETUNNAR
BOÐIÐ
Það er augljóst að þó nýja
virkjunin fullnægi orkuþörfinni
um allmörg ár, þá tekur undir-
búningur að nýjum virkjunum
svo mörg ár, að ekki er til set-
unnar boðið I þvl efni, sagði raf-
magnsstjóri ennfremur. Meðan á
virkjun Irafoss stóð voru gerðar
rannsóknir á virkjun í Efra-Sogi
og frumáætlanir gerðar í árslok
1954. Frá því útboð var haft fyrri
hluta árs 1955 og til þessa dags,
að lánin eru fengin, hafa liðið
rúmlega 2 ár. Til haustsins 1959
eru 2% ár, sem er skemmri tími
en virkjunartími bæði Ljósafoss
og trafoss var, en vonir standa
til að hafa megi virkjunartím-
ann styttri nú vegna meiri tækni,
sem nú er fyrir hendi. Ef sami
háttur væri hafður og áður um
undirbúning nýrra virkjana, ætti
útboðslýsing þeirrar stöðvar, sem
næst yrði byggð, að liggja fyrir
árið 1960 eða jafnvel fyrr, því
virkjunartíminn í stóránum er
mun lengri en í minni vatnsföll-
um. Þau vatnsföll, sem næst
koma til greina eru einkum Jök-
ulárnar, Þjórsá, Hvítá og Jökulsá
á Fjöllum.
AFGANGSORKA TIL
KEFLAVÍKURFLUGVALLAR
Þess má geta að Vilhjálmur
Þór hefur nú fengið lán vestra,
að auki við lánið til Sogsvirkj-
unarinnar, handa Rafmagnsveit-
um ríkisins til að leggja raf-
leiðslu frá virkjuninni við Elliða-
ár til Keflavikurflugvallar og á
hún að flytja orku til Suðurnesja
og Keflavíkurflugvallar. Sala á
orku til vallarins hefst þó ekki
fyrr en hinni nýju virkjun er
lokið. Er út frá þvi gengið að
Keflavíkurflugvöllur fái afgangs
orku meðan endist, en völlurinn
noti þær aflstöðvar, sem þar eru,
áfram til að ná þeirri orku, sem
á kann að vanta á hverjum
tíma.
Tilkynning
frá ríkisstjórninni
VILHJÁLMUR ÞÓR, banka-
stjóri, undirritaði í dag fyrir hönd
Framkvæmdabanka íslands
vegna íslenzku rikisstjórnarinn-
ar samning um lán hjá Export-
Import Bank, sem bankinn veit-
ir f. h. Efnahagssamvinnustofn-
tmarinnar (ICA) í Washington.
Lánið er jafnvirði allt að $5.000.
000 — fimm milljónum dollara
— og greiði í dollurum og Ev-
rópugjaldeyri. Lánstími er 20 ár,
án afborgana 3 fyrstu árin. Doll-
arahluti lánsins á að endurgreið-
ast í dollurum og vextir verða
3%. Sá hluti lánsins, sem verð-
ur í Evrópugjaldeyri á að end-
urgreiðast í dollurum eða ís-
lenzkum krónum eftir vali ís-
lenzkra stjórnvalda, verða vext-
Dregið í Háskóla-
happdrættinu
SÍÐDEGIS í gær var dregið í
5. fl. Happdrættis Háskóla ís-
lands. í þessum flokki eru alls
687 vinningar, samtals að upp-
hæð 895,000 kr.
Hæsti vinningurinn í flokkn-
um eru 100 þús. kr. og skiptust
þær á lú-miðann nr. 18071. Er
einn miðinn hjá Frímanni Frí-
mannssyni, annnar vestur á Borð
eyri, þriðji í Vestmannaeyjum og
hinn fjórði vestur í Stykkishólini.
Næsthæsti vinningurinn 50 þús.
kr. kom á V2-miða nr. 35662, sem
eru í umboði Helga Sívertsen
hér í bæ. — 10 þús. kr. vinning-
arnir komu á þessa miða: 4956
— 10102 — 10367 — 18221.. —
5000 kr. vinningar á miða nr.
13681 — 16058 — 31406 — 36649.
(Birt án ábyrðar).
- Richards
Framh. af bls. 1.
efnahagsstuðning, bæði til at-
vinnumála og til eflingar land-
vömum sínum og var því viðast
fagnað, að skilningur Bandaríkja
manna hefur vaxið fyrir þessum
þörfum. Töldu Austurlandabúar
það eitt mjög mikilvægt að
Bandaríkjamenn væru nú reiðu-
búnir að hefja slíkt samstarf.
SKYNDIAÐSTOB
Richards skýrðl frá því að
Bandaríkjastjórn hefði nú
heitið nokkrum ríkjum ná-
lægra Austurlanda skyndiað-
stoð að upphæð 120 millónir
dollara. Hann kvaðst þó ekki
geta skýrt frá því hvernig
þessi upphæð skiptist milli
einstakra ríkja fyrr en hann
hefði gefið Bandaríkjaþingi
skýrslu um för sina.
Asókn rússa
Ræðumaður kvaðst í för sinni
hafa sannfærzt um það, að Rúss-
ar kappkostuðu mjög að auka
áhrif sín í heimshluta Araba og
Múhameðstrúarmanna. — Einna
skýrast væri þetta í smáríkinu
Jemen, þar sem rússneskir liðs-
foringjar þjálfuðu herlið Araba
og stjórnuðu í skærum. Margt
benti þó til þess að Eisenhower-
áætlunin myndi stöðva aukningu
rússneskra áhrifa í nálægum
Austurlöndurr
Steingrímur Jónsson.
ir þá 3%, ef greitt er í dollurum
en 4% ef greitt er í íslenzkum
krónum.
Láni þessu verður varið til
þess að greiða með erlendan
kostnað við virkjun Efra-Sogs
svo og erlendan kostnað við lagn-
ingu háspennulínu suður • á
Reykjaness til Keflavíkur.
Ennfremur undirritaði Vil-
hjálmur Þór hinn 30. apríl sl.
f. h. Framkvæmdabanka fslands
samning við stjórnarvöld Banda-
ríkjanna um lán að fjárhæð allt
að jafnvirði 2.000.000 dollara af
fé því sem stjórn Bandaríkjanna
eignaðist hér á landi samkvæmt
samningi undirrituðum 11. apríl
sl. um sölu á tilteknum landbún-
aðarafurðum í íslenzkum krón-
um til íslands. Lán þetta er til
20 ára, afborgunarlaust í fyrstu
4 árin og vaxtalaust fyrstu 3 ár-
in og má endurgreiðast eftir vaii
íslenzkra stjórnvalda í dollur-
um en 4% ef greitt er í íslenzk-
um krónum.
Fé þetta verður nær eingöngu
notað til að greiða með innlend-
an kostnað við virkjun Efra-Sogs
og lagningu háspennulínu suður
á Réykjanes til Keflavíkur.
10. maí 1957.
- Besf
Framh. af bls. 1.
Hitler. Sannaðist þetta enn
gleggra, þegar Röhm kvaddi fjöl-
mennar SA-sveitir út, undir því
yfirskini að þær ætluðu til æf-
inga.
ANNABHVORT RÖHM
EÐA HITLER
Þegar þær fréttir bárust fékk
Best fyrirmæli um að flytja
„Berlínarvarðsveit" SS-liðsins til
Munchen, en foringi hennar var
Sepp Dietrich, sem nú er fyrir
rétti ákærður um morð á Röhm.
Hvaða fyrirskipanir Dietrich
hafði að framkvæma í Munchen
kvaðst Best ekki hafa vitað, en
bætti við: — Byltingaráform
Röhms gegn Hitler voru fullgild
ástæða til að hefja aðgerðir gegn
honum. Ella hefði Röhm reynt
að útrýma Hitler.
Það hefur verið upplýst í rétt-
arhöldum þessum að helzti
ágreiningur Hitlers og Röhms,
þessara tveggja aðalleiðtoga nas-
ista hafi verið viðhorfið til Gyð-
inga. Röhm var algerlega á móti
Gyðingaofsóknum og hafði gagn-
rýnt Hitler fyrir þær.
KARL KVARAN listmálari opn-
ar þriðju sjálfstæðu málverka-
sýningu sína i dag. Að þessu
sinni er hún haldin í Sýningar-
salnum í Alþýðuhúsinu, en hann
sýndi í Listvinasalnum árið 1951
og Listamannaskálanum 1954. —
Karl hefur jafnframt tekið þátt
í allmörgum samsýningum bæði
hér heima og erlendis. Listasafn
ríkisins á nokkur verk eftir
hann.
Frú Sigríður Davíðsdóttir for-
stöðukona Sýningarsalarins í Al~
þýðuhúsinu skýrði fréttamönnum
frá því í gær, að á þessari sýn-
AKRANESI, 10. maí. — í dag
var ágætur síldarafli hjá bátun-
um héðan. Átta bátar lönduðu í
dag, alls um 800 tunnum síld-
ar. Var Guðmundur Þorlákur
með mestan afla þeirra, 165 tunn-
ur. en Ver næstur með 122.
O.
REYÐARFIRÐI, 9. maf: — í vor
var gerð tilraun hér í fyrsta
skipti með að veiða í þorskanet
innanfjarðar. Hefur þessi til-
raun gefizt ágætlega. Hafa tveir
menn stundað þessa veiði á opn-
um mótorbát í vor og eru það
þeir Björn Gíslason, alkunur sjó-
Jóiðonlr ókæra
Egyptn
AMMAN, 10. maí. — í dag
sakaði útvarpið í Amman,
höfuðborg Jórdaníu, Egypta í
fyrsta skipti um að hafa stað-
ið að baki samsæri og niður-
rifsstarfsemi í Jórdaniu. Sagði
útvarpið að það hefði komið
í ljós við yfirheyrslur, að mik-
ið magn af áróðursseðlum
hefði verið prentað og gefið
út af fulltrúum egypzku
stjórnarinnar í Jórdaníu og
sáu þeir einnig um dreifingu
slíkra dreifimiða. Þá höfðu
Egyptar einnig skipulagt hópa
jórdanskra áróðursmanna,
greitt þeim laun og stjórnað
mörgum þáttum áróðursher-
ferðar gegn Hussein konungi.
Reuter-NTB.
Forseti KolumbíB
BOGOTA, 10. maí. — Herinn
hefur tekið völdin í Kolumbíu í
sínar hendur. í dag skýrði út-
varpið í Bogota að forseti lands-
ins Rojas-Pinills hefði sagt af
sér og útnefnt nefnd hershöfð-
ingja til að stjóma landinu. Orð-
rómur hermir að Rojas forseti
hafi í dag farið úr landi, flug-
leiðis til Panama. — Reuter.
Krafizt refsinga yfir
Sepp og Lippert
MÚNCHEN, 10. maí. — Sak-
sóknarinn í málinu út af
„langhnífanótt“ krafðist þess
í kvöld, að Sepp Bietrich og
Michael Lippert væru dæmd-
ir í 2 ára og 6 mánaða fang-
elsi fyrir morðið á Emst
Röhm. Þeir eru sakaðir um
að hafa gefið fyrirskipanir um
morð hans, en ekki að hafa
framkvæmt verknaðinn sjálf-
ir. — Renter.
Brunaverðir
f DAG fara héðan flugleiðis til
Stokkhólms tveir fulltrúar Bruna
varðafélags íslands, til þess að
sitja norræna ráðstefnu í Hels-
ingfors. Eru þetta þeir Hermann
Björgvinsson og Brynjólfur
Karlsson. Fara þeir með flugvél
Loftleiða árd. í dag til Stokk-
hólms.
ingu Karls væru 19 myndir, bæði
vatnslita-, gouache- og klipp-
myndir. Þær væru allar gerðar
á árunum 1956—57 og eru falar
til kaups.
Sýningin verður opnuð boðs-
gestum kl. 2 til 7 í dag, en al-
menningi er heimill aðgangur
frá kl. 7 til 10. Framvegis verð-
ur sýningin opin kl. 10—12 og
2—10 fram til 22. maí. Þetta er
önnur sýningin ,sem Sýningar-
salurinn í Alþýðuhúsinu efnir til.
í fyrrakvöld lauk samsýningu
7 myndlistarmanna, sem sýndu
verk sín þar.
garpur hér eystra og með honura
ungur maður Gunnar Þorsteins-
son. Afli hefur verið að jafnaði
um tvö skippund eftir hvern róð-
ur. Þess má til gamans geta að
síðastliðna viku öfluðu þeir fé-
lagar fyrir 20 þúsund krónur og
þykir það vel að verið af tveim-
ur mönnum. Aflann hafa þeir
látið í salt. — Fréttaritari.
Ólafsfirði, 10. maí.
TVEIR togbátanna komu að 1
morgun. Gunnólfur með 60 lestir
og Sigurður með 50 lestir. Er
þetta með bezta afla sem bátarn-
ir hafa verið með undanfarið. —
Aflinn er hertur og saltaður.
Þeir bátar sem voru á Suður-
landsvertíð eru komnir heim og
byrjaðir róðra héðan með línu.
Afli hefur verið um 10 skippund
í róðri. Það hamlar mjög veið-
unum að mikill skortur er á beitu,
Von er þó á beitu frá Skaga-
strönd bráðlega. Hafa þeir beitt
síld og fá einnig nú síld til við-
bótar. — Fréttaritari.
- Sfefnubreyting
Framh. af bls 1
styrktu Egypta betur en Banda-
ríkjamenn, þegar árásin var gerð
á Súez.
Það er skoðun Bandaríkjanna,
að ekki sé réttlætanlegt, að hefja
íhlutun í Egyptalandi. Egyptum
sé í sjálfsvald sett, hvort þeir
vilja samstarf við þær þjóðir sem
þurfa að nota skurðinn og ekki
sé hægt að þvinga Egypta til að
breyta um skoðun.
SÚEZ-SKURÐUR GERÐUR
ÞÝÐINGARLAUS
En hitt er annað mál, að
eins og málum er nú háttað,
verður ekki hægt fyrir vest-
rænar þjóðir að treysta á
Súez-skurðinn. — Bandaríkin
munu því styðja Evrópu-
þjóðir í að verða óháðar skurð
inum, bæði með því að flýta
smíði risastórra olíuflutninga-
skipa og með því að taka þeg-
ar í stað til vinnslu hið mikla
olíumagn, sem talið er að
finnist í Sahara-eyðimörkinni.
Þannig muni Evrópu-þjóðir
smám saman hætta að nota
Súez-skurð.
Viðhorf Bandaríkjanna
gagnvart Nasser hljóta að
breytast, segir Le Monde,
þegar það er komið fram, að
Nasser ætlar að þverbrjóta
fyrirmæli SÞ um siglingar um
Súez-skurðinn. — Bandarikin
beittu á sínum tíma óbeinum
áhrifum sínum til að Bretar,
Frakkar og Israelsmenn hlíttu
fyrirmælum SÞ. Alveg eins
eru nú niður fallin rök fyrir
stuðningi Bandaríkjanna við
Nasser. Þau munu forðast allt
samneyti og stuðning við
hann, unz hann hlítir fyrir-
mælum SÞ um þessi mál, seg-
ir Le Monde.
SJÁLFSTÆÐIS-
FLOKKSINS
Vinsamlegast munið að gera
skil fyrir heimsenda happdrætt-
ismíða.
Áríðandi er að skilagrein ber-
ist afgreiðslu happdrættisins sem
allra fyrst.
Greiðsla verður sótt til þeirra
sem þess óska.
Afgreiðsla happdrættisins í
Sjálfstæðishúsinu er opin tU kL
6. — Sírni 7100.
Karl Kvaran opnar sýningu