Morgunblaðið - 09.08.1957, Blaðsíða 9

Fostudagur 9. ágúst 1957
MORCUNBLAÐIÐ
9
Útsvörin á Akranesi þre-
faidast á fjórum árum
Þar eru samt sfóru vinsfri
flokkarnir við völd
NÝLEGA er lokið niðurjöfn-
un útsvara á Akranesi fyrir
yfirstandandi f járhagsár. Sam
kvæmt fjárhagsáætlun bæjar-
ins stóð til að jafna niður 8,5
millj. króna, að þessu sinni,
en við niðurjöfnun útsvar-
anna hefur bæjarstjórnar-
meirihlutinn hækkað þá upp-
hæð um eina milljón. Heild-
arupphæð álagðra útsvara á
Akranesi er því rösklega hálf
tíunda milljón króna.
Vinstriflokkárnir á Akra-
nesi, sem farið hafa þar með
völd þetta kjörtímabil, hafa
hækkað útsvarsbyrðar al-
mennings úr 3,6 millj. króna
í 9,5 millj. króna eða um nærri
6 milljónir á aðeins fjórum
árum. Hafa því vinstriflokk-
arnir á Akranesi nærri þre-
faldað útsvarsálögur sínar á
Það er athyglisvert, að bæjar-
stjórnarmeirihluti vinstrimanna
á Akranesi leggur mun hærra
útsvar en Reykjavíkurbær á lág-
ar tekjur og miðlungstekjur. Á
hærri tekjur —. 80.000.00 krónur
og þar yfir — leggur Reykjavík-
urbær hins vegar hærra útsvar
en bæjaryfirvöldin á Akranesi.
Á Akranesi er gjaldendum gert
að greiða 20% í útsvar af tekj-
um frá kr. 80.000,00 til kr.
100.000.00 og 22% af tekjum yfir
kr. 100.000.00. En í Reykjavík
25% af tekjum frá kr. 60.000.00
til kr. 100.000.00 og 30% af tekj-
um yfir krónur 100.000.00. Má
glögglega af þessu sjá hvernig
vinstrimenn snúast gegn hags-
munum hinna láglaunuðu þegar
á reynir.
Hvað þýðingarmest fyrir all-
an almenning við niðurjöfnun
útsvara eru þær reglur sem fylgt
er við álagningu á tekjur fjöl-
skyldumanna. Eins og eftirfar-
andi yfirlit sýnir, þá er útsvar á
meðalfjölskyldu stórum hærra á
Akranesi heldur en í Reykjavík
og ef til vill sýnir það betur en
allt annað hið sanna eðli vinstri
broddanna, sem aldrei þreytast
á að auglýsa umhyggju sína fyr-
ir almúganum.
sú valdaníðsla, sem fylgt hefur
núverandi bæjarstjórnarmeiri-
hluta undir forystu Daníels
Agústínussonar bæjarstjóra. En
alvarlegasta hlið málsins er þó
sú staðreynd, að enda þótt nú-
verandi bæjarstjórnarmeirihluti
hafi haft yfir að ráða um 30
milljónum króna, sem teknar
hafa verið af bæjarbúum I út-
svörum á s.l. fjórum árum, og
auk þess geysimiklu fé, er aflað
hefur verið með vafasömum lán-
tökum innan lands og utan, þá
hafa skuldir bæjarins farið vax-
andi ár frá ári og aldrei verið
hærri en nú. Er ekki annað sýnna
en þessi gífurlega skuldasöfnun
og öll sú óreiða, sem verið hefur
á fjármálastjórn bæjarins og
einstaka fyrirtækjum hans, sé í
þann veginn að setja fjárh^gslegt
öryggi Akranesbæjar á vonarvöl.
Útsvörin, jafngeigvænleg og
sligandi og þau hafa verið þetta
kjörtímabil, virðast hrökkva
skammt til að fylla hina botn-
lausu skuldahít, sem núverandi
bæjarstjórnarmeirihluti hefur
steypt bænum í. Hefur þetta átt
sér stað án þess að um verulega
uppbyggingu bæjarins hafi verið
að ræða og gefst ef til vill síðar
tækifæri til þess að ræða nánar
einstaka þætti þessara mála og
gera þeim fyllri skil.
Fjalar.
þessu stutta tímabili.
Að undanförnu hafa blöð
stjórnarflokkanna fárazt mjög
yfir útsvörum Reykvíkinga og
naumast átt nógu sterk orð til
að lýsa samúð sinm með höfuð-
staðarbúum vegna útsvaránna,
sem þeim er gert að greiða. Ak-
urnesingar hafa að vonum fylgzt
af áhuga með þessum skrifum
vinstriflokkanna, einkum og sér
í lagi sökum þess, að hér á Akra-
nesi hafa vinstriflokkarnir öll
skilyrði til þess að haga álagn-
ingu útsvara í samræmi við
stefnu sína og án tillits til vilja
Sjálfstæðismanna í þeim efnum,
enda efast enginn um að svo hef-
ur verið gert.
Samanburður útsvara, annars
vegár í Reykjavík, þar sem Sjálf-
stæðismenn ráða einir og hins
vegar á Akranesi, þar sem komm
únistar, Framsóknarmenn og Al-
þýðuflokksmenn ráða saman, ætti
því að vera fróðlegur og öruggur
mælikvarði á störf og stefnu
þessara flokka. Skal því hér
gerður nokkur samanburður á
útsvörum í Reykjavík og á Akra-
nesi.
Lægstu útsvarsskyldu tekjur
á Akranesi eru 15 púsund krón-
ur og á þær lagðar 480,00 krónur.
í Reykjavík er hins vegar ekki
lagt á lægri tekjur en 17 þúsund
krónur og á þær lagðar kr. 600,00,
en á Akranesi er útsvar af sömu
tekjum tvö hundruð krónum
hærra eða kr. 800,00.
Eftirfarandi yfirlit sýnir að
öðru leyti þau útsvör, sem ein-
staklingum með sömu tekjur er
gert að greiða á 'nvorum staðn-
um fyrir sig.
ÚTSVAR Á HJÓNUM MEÐ ÞRJÚ BÖRN
Tekjur Akranes Reykjavík Mismunur
Kr. 30.500,00 40,00 40,00
— 35.000,00 900,00 900,00
— 40.000,00 1.850,00 1.850,00
— 40.800,00 2.010,00 400,00 1.610,00
— 50.000,00 3.850,00 2.240,00 1.610,00
— 60.000,00 5.970,00 4.240,00 1.730,00
— 70.000,00 8.090,00 6.740,00 1.350,00
— 80.000,00 10.200,00 9.240,00 960,00
— 100.000,00 14.200,00 14.240,00 -i- 40,00
— 125.000,00 19.700,00 21.740,00 -^2.040,00
Hér ber allt að sama brunni.'®>
Bæjarstjórnarmeirihluti vinstri-
manná á Akranesi leggur miklu
þyngri útsvarsbyrðar á þá heim-
ilisfeður, sem hafa lágar tekjur
og miðlungstekjur, heldur en
bæjaryfirvöldin í Reykjavík gera.
Hins vegar virðist augljóst, að
vinstrimenn á Akranesi hafi til-
hneigingu til að hlífa „breiðu
bökunum“. Má vera að eitthvert
samband sé milli þess og hins
stóraukna kostnaðar við stjórn
kaupstaðarins og þeirrar miklu
yfirvinnu, sem sögff er unnin á
skrifstofum bæjarins.
Bæjarstjórnarmeirihluti Sjálf-
stæðismanna í Reykjavík tekur
tillit til bæði stofnunar heimilis
og greiddrar húsaleigu við nið-
urjöfnun útsvara, en bæjarstjórn
armeirihlutinn á Akranesi lætur
allt slíkt sem vind um eyru þjóta.
Er sú staðreynd ærið umhugsun-
arefni fyrir ungt fólk.
Öllum Akurnesingum ofbýður
ihin taumlausa útsvarskúgun og
ÚTSVAR Á EINSTAKLINGErM
Jón Sveinsson, fyrrv.
bæjarstjóri, minning
Hvöss er feigðar hjörvedrífa,
— hvergi sköpum renna má. —
Bresta stofnar, blómstur hníga,
bregður fölva um lönd og sjá.
Vaskir jafnt og veikir falla,
voldugum fyrir dauðans ljá. —
Þú varst, Jón, í horskra hópi,
höndin styrk og lundin djörf,
hörðu búinn hildarstáli,
hvar sem krafði landsins þörf.
Heillum þjóðar, mennt og máli,
manndóms-vígðir öll þín störf.
Afrenndur til afls og leika,
íþróttanna garpur knár.
Hraustum unnir hetjudáðum,
hræddist aldrei stríð né sár.
Vaskur þuldi ei víkingshugur
vílmögsfjas né raunafár.
Da nsku r "G ey sir'
Danskur bóndi, Clement Jensen að nafni, vann að því að grafa
eftir vatni á landareign sinni, Asmindrup í Odshéraði. Eina
nóttina heyrði hann og fjölskylda hans mikinn gauragang frá
borholunni. Þegar að var komið stóð 15—20 metra vatns- eða
gufusúla upp úr rörinu, sem í borholunni var. „Geysir“ kölluðu
Danir það. — Leitað var til jarðfræðinga til þess að rannsaka
gos þetta, en megna brennisteinslykt Iagði af því. Á meðan á
rannsókninni stóð urðu nokkrar sprengingar, og Clement Jen-
sen, sem var of nærri borholunni, brenndist það mikið að flytja
varð hann í sjúkrahús. Myndin sýnir þetta náttúruundur —
hinn danska „Geysi“.
ár œvinnar"
Kvikmyndirz
"Beztu
ÞESSI ameríska stórmynd var
sýnd hér í Gamla Bíói fyrir
nokkrum árum og vakti þá ó-
skipta hrifningu áhorfenda. Ég
gat ekki séð myndina þá, en beið
nú ekki boðanna að sjá hana og
varð ég sannarlega ekki fyrir
vonbrigðum. Er hér um óvenju-
nálgast vonleysi, er koma heim
örkumlaðir úr hinum mikla heild
arleik. — öll þessi vandamál eru
tekin ti) meðferðar í mynd þess-
ari á mjög raunsæan hátt. Með-
al annars leikur þar maður sem
raunverulega er handalaus. —
En samt sem áður er myndin
Kr. Tekjur 15.000,00 Akranes 480,00 Reykjavík Mismunur 480,00 Mætisdrengur, mildiríkur,
___ 17.000,00 800,00 600,00 200,00 mannvinur í hverri raun.
— 20.000,00 1.270,00 990,00 280,00 Vildir, heims á vegum hálum, veita yl og græða kaun.
— 25.000,00 2.070,00 1.840,00 230,00 Einlæg tryggð og ástúð vina,
— 30.000,00 40 000,00 3.130,00 5.050,00 2.690,00 4.390,00 440,00 660,00 urðu starfs þíns sigurlaun.
— 50.000,00 7.050,00 6.390,00 660,00 Dökkir skuggar Dyrfjöll sveipa,
— 60.000,00 9.170,00 8.390,00 780,00 drúpir fögur álfaborg. Hljóðir strengir hjai'tans titra,
— 70.000,00 11.290,00 10.890,00 400,00 höfgri slegnir tregasorg.
— 80.000,00 13.400,00 13.390,00 10,00 Ljóssins Guð þig leiði, frændi,
— 90.000,00 15.400,00 15.890,00 -=- 490,00 lífs um æðri dýrðartorg. —
— 100.000,00 17.400,00 18.390,00 -f- 990,00 Knútur Þorsteinsson
— 125.000,00 22.900,00 25.890,00 -í-2.990,00 frá Úlfsstöðum.
lega efnismikla mynd að ræða,
afbragðsvel gerða og frábærlega
vel leikna. — Fjallar myndin um
hermenn er koma heim úr síð-
ustu styrjold að henni lokinni,
og þau vandamál er bíða þeirra
við heimkomuna, en þau eru
vissulega mörg og erfið. Margir
þessara manna eiga erfitt með
fyrst í stað, að samlagast um-
hverfinu og hinu reglubundna
borgaralega lífi, aðrir hugsa til
þess rrteð ugg og kvíða, hversu
eiginkonan eða unnustan taki á
móti þeim, því að margt getur
breytzt á mörgum árum. En eink
um eiga þeir um sárt að binda
og bera þungar áhyggjur, sem
full af gáska og góðri kímni,
einkum fyrri hluti hennar, svo
að hlátrasköll áhorfenda dynja
við. Viðburðarásin er hröð og
þar hvergi ládeyða og eins og
áður er sagt leikurinn afbragðs
góður, enda fara úrvalsleikarar
með öll veigamestu hlutverkin,
svo sem Frederic March, Myrna
Loy, Dana Andrews og Teresa
Wright. Handalausi maðurinn,
sem hefur allmikið hlutverk,
heitir Harold Russel. Hann hef-
ur ekki leikið fyrr og gætir þess
eðlilega. — Þetta er tvímæla-
laust með beztu myndum, sem
hér hafa sézt um langt skeið.
— Ego.