Morgunblaðið - 18.10.1957, Blaðsíða 3

Föstudagur 18. október 1957
MOnCUNBTAÐIÐ
3
Blekkingar Hannibais um ÚifiulningssjðS og sjávarúiveginn hraklar:
Nærri 80 mlllj. kr.
ÚtllutBnngssjóður geti
skuEdblndllngar sxnar
VIÐ 1. umræðu fjárlaga, 16. þ.m.,
hafði Hannibal Valdimarsson
uppi hinar furðulegustu stað-
hæfingar, m. a. um greiðslu úr
Útflutningssjóði og „óreiðuvíxla"
Ólafs Thors, eins og hann orð-
aði það. Það var ekki eingöngu,
að ummæli ráðherrans væru að
mestu leyti út í bláinn, heldur
voru þau einnig í hreinni mót-
sögn við ummæli fjármálaráð-
herrans sjálfs rétt á undan. Er
það hm mesta óvirðing fyrir eina
ríkisstjórn að hafa innan sinna
vébanda ráðherra, sem jafnber
verður að ósannindum frammi
fyrix alþjóð. Fjármálaráðherran-
um hefði verið 'nær að verja síð-
ari ræðutíma sínum til þess að
leiðrétta falsanir samráðherra
síns, heldur en að láta það henda
sig að missa algjörlega stjórn á
skapsmunum sínum frammi fyr-
ir hlustendum út af hinni hörðu
og óskeikulu ga^nrýni Magnúsar
Jónssonar.
Varðandi Útflutningssjóð full-
yrti Hannibal að sögn ÍÞjóðvilj-
ans:
„Útflutningssjóður hefur stað-
ið vio allar sínar skuldbindingar
gagnvart útgerðinni, það sem af
er þessu ári. Auk þess hefði sjóð-
urinn greitt útgerðarmönnum
um 80 millj. kr. af þeim 100
millj. kr. óreiðu- og vanskila-
halla, sem íhaldið skildi eftir
sig“.
Því fer víðsfjarri, að Útflutn-
ingssjóður hafi staðið við skuld-
bindingar sínar við útveginn.
Fyrrihluta þessa mánaðar námu
vanskilin rúml. 25 millj. kr. Auk
þess munu nú nýlega vera fallnar
á sjóðinn og ógreiddar rúml. 4
millj. kr. vegna saltsíldarfram-
leiðslu Norðanlands. Þess má svo
geta, að vegna landbúnaðarins
voru á sama tíma vanskil að
upphæð um 10 millj. kr. Alls
voru því vanskil Útflutnings-
sjóðs vegna þessa árs um 39 millj.
kr. Þetta kailar Hannibal að
standa að fullu við skuldbinding-
ar sínar. Er það honum líkt.
Um fyrra ár má geta þessa:
Þegar lög um Útflutningssjóð
voru sett og þar ákveðið að sjóð-
urinn tækist á hendur skuldbind-
ingar gagnvart bátaútveginum
samkv. bátagjaldeyriskerfinu, var
áætlað, að þær skuldbindingar
mundu nema 71.5 millj. kr. Að
vísu mun reyndin hafa orðið sú,
að þessi upphæð var áætluð of
lág, og það svo, að allmiklu nam.
En nú standa sakir þannig, að
vegna þessara skuldbindinga á
sjóðurinn ógreiddar um 37 millj.
kr. Að vísu skal þess getið, að
af formsástæðum mun ekki enn
vera kræfar nema um 24.6 millj.
kr., en að því líður skjótt að féð
verði kræft, og skiptir þetta enda
litlu máli. Hér má og geta þess,
að sjóðurinn hefir þegar fengið
15 millj. kr. lán í Landsbankan-
um og Útvegsbankanum til þess
að greiða skuldbindingar vegna
ársins 1956, og ef það er ekki
talin greiðsla frá sjóðnum, eru
vanskilin raunverulega 52 millj.
kr.
Því fer þess vegna fjarri, að
Útflutningssjóður hafi þegar
greitt 80 af 100 millj., er á hon-
um hvíla frá fyrri árum. En það
er og algert rangnefni að kalla
þessar skuldir „óreiðu- og van-
skilahalla“ frá hinu fyrra tíma-
bili. Með Útflutningssjóði var
tekin upp alveg ný skipan, hin
fyrri tekjuöflun afnumin, og
leiddi að sjálfsögðu af því að afla
varð teknanna þaðan í frá eftir
hinni nýju aðferð. Jólagjafar-
skattarnir í vetur voru einmitt
hafðir hærri en ella af því, að
þannig þurfti að bæta það, sem
misstist við afnám hinnar fyrri
tekjuöflunar.
Hitt ber og á að líta, að þær
skuldbindingar, sem á Útflutn-
ingssjóð voru lagðar vegna ársins
1956 eru svo til allar tilkomnar
vegna útflutnings, sem áttu sér
stað, eftir að núverandi ríkis-
stjórn settist að völdum: _
Þá má geta þess, að Útflutn-
ingssjóður átti að greiða vegna
skuldbindinga Framleiðslusjóðs
1956 rúmar 20 millj. kr. Þá upp-
hæð mun sjóðurinn nú hafa
greitt að mestu eða öllu. Þess má
geta hér, að þessi greiðsluþrot
Framleiðslusjóðs stafa nær ein-
göngu af skuldbindingum, sem
lagðar voru á sjóðinn, eftir að
tll að
staðið við
núverandi stjórn tók við völdum,
þ. á. m. 12.1 millj. kr. vegna síld-
arframleiðslu s. 1. haust fyrir
utan það fé, sem greitt var sem
stuðningur við beitusíldaröflun í
Húnaflóa.
Að öðru leyti hefir sjóðurinn
greitt upp í bátagjaldeyri 1956
um 25.5 millj. kr. auk þeirra
15 millj. kr., sem áður getur að
sjóðurinn hafi fengið að láni.
Samkvæmt þessu líta stað-
reyndirnar þannig út:
Útflutningssjóður er nú í van-
skilum með 39 millj. kr. vegna
ársins 1957 þar af 10 millj. kr.
til landbúnaðarins.
Skuldbindingar Útflutnings-
sjóðs vegna ársins 1956 og áranna
þar á undan munu hafa verið:
a) vegna bátagjaldeyris líklega
fram undir um 80 millj. kr. b)
vegna Framleiðslusjóðs um 20
millj. kr. Af þessu hefir sjóður-
inn greitt: a) vegna bátagjald-
eyris um 40 millj. kr. Þar af lán
frá Landsbankanum 15 millj. kr.
b) vegna Framleiðslusjóðs um
20 millj. kr.
Að lokum má svo geta þess,
að þegar verið var að setja lög
um Útflutningssjóð o. fl. um s. 1.
áramót talaði Lúðvík Jósepsson,
sjávarútvegsmálaráðherra, digur-
barklega um það, að nú með þessu
nýja fyrirkomulagi myndi skap-
ast annað ástand og betra fyrir
útvegsmenn en þegar Ólafur
Thors fór með völd: Nú myndu
útvegsmenn ekki þurfa að bíða
langtímum saman eftir uppbótar-
greiðslum. Sannleikurinn er þó
sá, að aldrei hefir þurft að bíða
jafn lengí eftir þessum greiðsl-
um eins og nú vegna ársins 1956
CTAKSTEINAR
Séð heim að Mödruvöllum í HörgárdaL
Möðruvallakirkja 90 ára
NÆSTKOMANDI sunnudag, 20.
þ. m., verður 90 ára byggingar-
afmælis kirkjunnar á Möðruvöll-
um i Hörgárdal minnzt með
hátíöarguðsþjónustu þar á staðn-
um. Möðruvallakirkja var reist
seint á amtmannatímabilinu í tíð
Péturs Havsteins og fullgerð
1867.
Fyrir smíði kirkjunnar stóð
hinn kunni hagleiks- og athafna-
maður Þorsteinn Daníelsson á
Skipalóni. Er Möðruvallakirkja
síðasta kirkjan, er hann býggði,
og þeirra miklu stærst og veg-
Fyrsti skemmtifandnr Ferða-
lélagsins ó houstinu
I KVÖLD heldur Ferðafélag ís-
lands fyrsta skemmtifund sinn á
þessu hausti og nefst með h. ,..um
raunveruleg vetrarstarfsemi fé-
lagsins, hinar vinsælu „kvöld-
vökur“, sem mjög vel eru sóttar.
Samkoman verður í Sjálfstæðis-
húsinu og hefst kl. 9, svo sem
venja er til.
Dr. Sigurður Þórarinsson mun
á fundinum segja frá ferðalagi,
sem hann fór í sumar um Vestur-
Þýzkaland og Austurríki. Mun
hann meðal annars ræða um
Effel-svæðið, sem er eldfjalla-
svæði í Þýzkalandi, eitt af þeim
fáu í Evrópu, að undanteknum
eldfjallasvæðum á Islandi og
Ítalíu, og einnig það yngsta fyrir
utan ísland. Dr. Sigurður mun
sýna litmyndir frá þessu um-
hverfi og skýra þær, en þar eru
miklar vikurnámur og vikuriðn-
aður.
Þá fer fram myndagetraun,
PARÍS, 15. okt. — Franska inn-
anríkisráðuneytið hefur bannað
alla fjöldafundi, sem kommúnist-
ar hafa hvatt til — til þess að
krefjast þess að Frakkar leggi
niður vopn í Alsír. Frönsku
stjórnarvöldin tilkynntu jafn-
framt, að síðustu sólarhringana
hefðu franskar hersveitir fellt
200 uppreisnarmenn í Alsír og
handtekið um 100. Einnig hafi
mikill fjöldi uppreisnarmanna
gefizt upp af frjálsum vilja síð-
ustu dagana.
sem er orðin fastur liður á sam-
komum félagsins, og verðlauna-
veitlng. Að lokum verður dansað
til kl. 1 e. m.
(Ljósm.: Vignir).
legust. Hefur hún löngum verið
talin með allra fegurstu og glæsi-
legustu sveitakirkjum landsins.
í sumar hefur farið fram nokkur
viðgerð á kirkjunni og hún m. a.
smekklega máluð að innan. Telja
ýmsir, að hún hafi aldrei sómt
sér betur en einmitt nú á þess-
um tímamótum.
Hátíðamessan á sunnudaginn
hefst kl. 2 eftir hádegi og flytur
þá sóknarprestur, séra Sigurður
Stefánsson prófastur, afm'ælis-
ræðu, en séra Benjamín Kristjáns
son prédikar. Að líkindum munu
4 prestar aðrir þjóna við athöfn-
ina. Má gera ráð fyrir, að sóknar-
börn fjölmenni að Möðru-
völlum þennan dag, svo og gaml-
ir vinir og velunnarar kirkjunn-
ar. —vig.
Atvinnuleysi hrekur
menn frá heimilum
þeirra
Þjóðviljinn á laugardaginn h*4-
ur það eftir Mjölni á Siglufirð^
að hann hafi sagt:
„Atvinna hefur verið eins mik-
il og undanfarin ár, og þó raun-
ar meiri-------“
Ekki kemur þessi frásögn heim
við það, sem annað stjómarblaS,
Alþýðublaðið, sagði daginn eftir,
með þriggja dálka fyrirsögn »fst
á fremstu síðu, sem hljóðar sv*:
„Atvinnuleysi í Vestmanna-
eyjum“.
I greininni segir m.a.:
„Flytzt fólk á brott?
Nokkur brögð munu að því aS
fólk hyggist flytja brott vegn*
ástandsins í atvinnumálum stað-
arins. Er augljóst að gera verð-
ur einhverjar ráðstafanir til þess
að bæta atvinnuástand staðarins".
Ástandið er vissulega orðið
alvarlegt, ef atvinnuleysi sverfur
svo að í jafnblómlegu byggðar-
lagi og Vestmannaeyjum, að
fjöldi manna verður að hverfa
á braut.
Skýring Alþýðublaðsins
á gjaldeyrisskortinum
Þá hefur Þjóðviljinn einnig
þetta eftir Mjölni:
„— — — — í tíð íhaldsins
voru þúsundir manna látnar
vinna hjá Ameríkumönnum. Sú
tala hefur lækkað ofan í eitt til
tvö hundruð manns í tíð núver-
andi stjórnar“.
Einmitt sama daginn segir Al-
þýðuolaðið:
„Megin orsök hinna minnk-
andi gjaldeyristekna á þessu ári
er minni gjaldeyristekjur af
varnarliðsframkvæmdum á Kefla
víkurflugvelli. Hafa þær tekjur
minnkað um 68 millj. kr. á þessu
ári. Til júlíloka ársins 1956 námu
tekjur af varnarliðsframkvæmd-
um 138 millj. kr. en til júlíloka
þessa árs námu gjaldeyristekjur
af varnarliðsframkvæmdum 70
millj. kr.“.
Auðsætt er, að ekki getur þetta
hvorttveggja staðist. Því að ef
„eitt til fcvö hundruð“ manna
væru nú í stað „þúsunda" áður,
hlyti munurinn á gjaldeyris-
tekjunum að vera miklu meiri en
hann þó er.
Kannsmár4 Guð-
rsr'
Flug á Norður-
lóðum"
Balchens olursta
EINS OG SKÝRT hefur verið
frá mun hinn frægi norsk-
ameríski flugmaður og heim-
skautsfari, Bernt Balchyjn, of-
ursti, koma til landsins og flytja
hér fyrirlestra á vegum íslenzk-
Arperíska félagsins. Kemur hann
á morgun, laugardag.
Svo sem kunnugt er, hefir ís-
lenzk-Ameríska félagið haft sam
vinnu við „The American Scandi
navian Founda_tion“, New York,
um útvegun kunnra amerískra
fyrirlesara til fyrirlestrahalds
hér á landi, og er Balchen ofursti
annar í röðinni, en á sl. vori kom
hingað hinn kunni kjarnorkuvís-
indamaður, Dr. John Dunning, og
hélt hér tvo fyrirlestra um kjarn
orkuvígindi á vegum félagsins.
Balchen ofursti hefir verið
sæmdur mörgum heiðursmerkj-
um og gerður heiðursfélagi I
fjölda félaga.
Balchen ofursti hefir verið
alfyrirlestur sinn í Hátíðasal Há-
skólans n.k. sunnudag kl. 4 e.h.
og fjallar hann um „Flug á Norð-
urslóðum“. Fyrirlesturinn er fyr-
ir almenning og er aðgangur ó-
keypis.
Einnig mun Balchen flytja fyr
irlestur á vegum Flugmálafélags
fslands um svipað efni. Verður sá
fyrirlestur í Tjarnarkaffi kl. 4
e.h. á laugardag.
Vegna anna mun Balchen að-
eins dveljast hér í tvo daga og
verða fyrirlestrarnir því ekki
endurteknir.
mundar í.
Hinu gleymir svo Þjóðviljinn,
að síðustu árin var það alls ekki
„íhaldið“, sem réði því, hve
margir íslendingar unnu á Kefla-
víkurflugvelli. Það var Framsókn
arflokkurinn, sem hafði um það
öll völd. Án samþykkis utanrík-
isráðherra hans mátti ekki ráða
þangað einn einasta mann.
Á laugardaginn þegir Þjóð-
viljinn og um það, að fyrir þrá-
beiðni núverandi stjórnar hefur
nú nýlega verið ákveðið að ráða
menn svo hundruðum skiptir á
völlinn. Þögn Þjóðviljans um
þetta kemur ekki af þvi, að hon-
um sé það ókunnugt. Þvert á
móti, því að í forustugrein hans
hinn 5. okt. sagði ura Guðmund
í. Guðmundsson:
„Og sagt er fátt sé konum
meira kappsmál en að hernáms-
framkvæmdir hefjist af kappi á
nýjan leik“.
Allir kunnugir vita, að ríkis-
stjórnin hefur mánuðum saman
mænt til þessara framkvæmda.
Þær eru ekki einungis „kapps-
mál“ utanrikisráðherrans heldur
allrar ríkisstjórnarinnar, sem hef
ur vonað, að á þann veg yrði
nokkuð greitt úr öngþveitinu,
sem í er komið.