Morgunblaðið - 29.11.1957, Blaðsíða 6

MORCUISBT 4Ð1Ð
Föstudagur 29. nðv. 1957
HEIÐARLEIKINN HEFUR EKKI
BORGAÐ SIG
FYRIR nokkru kom land-
búnaðarráðherra Banda-
ríkjanna Ezra Taft
Benson heim til Washington eft-
ir för sína á ráðstefnu FAO í
Rómaborg. Það var mál flestra,
sem þá ráðstefnu sóttu, að þessi
bandariski ráðherra hefði flutt
einhverja athyglisverðustu ræð-
una, sem fram kom á ráðstefn-
unni.
Ræðan fjallaði um offram-
leiðslu Bandaríkjanna á land-
búnaðarafurðum og hvernig
bandaríska stjórnin seldi afgangs-
birgðirnar til annarra landa. Sú
sala hefur valdið gremju í ýms-
um öðrum landbúnaðarríkjum.
Þar hafa menn óttazt að þetta
væri aðeins upphafið að því, að
Bandaríkjamenn sendu gífurlegt
magn landbúnaðarafurða á
heimsmarkaðinn, sem gæti vald-
ið hruni í landbúnaði annarra
ríkja.
Ræða Bensons á þinginu
skýrði sérstaklega gagnort
stefnu Bandaríkjamanna í
þessu. Þeir vilja gæt tveggja
sjónarmiða, í fyrsta lagi að
láta þessa framleiðslu koma
að gagni hjá þeim fjölmennu
þjóðum, sem skortir matvæli
og líða beinlinis af næringar-
efnaskorti. Hins vegar skilja
Bandaríkjamenn vel afstöð-
una í öðrum landbúnaðarríkj-
um og munu fyllilega taka til-
lit til þeirra.
Eftir þetta er það almenn skoð-
un manna, að ræða Bensons og
för hans í heild til ráðstefnunnar
í Róm hafi heppnazt sérstaklega
vel. Það verði til að samræma
sjónarmið margra þjóða, sem
þurfi að viðhalda vináttu sín á
milli.
Mönnum þykir bað því heldur
skjóta skökku við, að rétt eftir
að Benson landbúnaðarráðherra
er nýkominn heim til Washing
ton, er lítið minnzt þar í landi
á árangurinn af för hans. Þvert
á móti hófust upp í heimalandi
hans háværari raddir en nokkru
sinni fyrr um það, að nú verði
hann að segja af sér ráðherra-
embætti. Er það næstum hálfur
republikanaflokkurinn, sem
krefst þess, að Benson verði hið
bráðasta vikið úr stöðu sinni, eða
að Eisenhower losi sig við þenn-
an mann með einhverjum
kaenskubrögðum.
Ezra Taft Benson
Ekki er þetta af því að
Ezra Benson sé ekki talinn
hæfur maður í sinni stöðu. —
Þvert á móti er það álit hinna
kunnugustu manna, að hann
einn hafi haft þor til að leysa
úr hinum erfiðustu vandamál-
um bandarísks landbúnaðar.
Hann hefur þorað að skera nið
ur landbúnaðarstyrkina, sem
kunnugir menn telja að hafi
verið komnir út í algera ó-
færu.
En við þennan niðurskurð á
landbúnaðarstyrkj um hefur Ben-
son landbúnaðarráðherra orðið
óvinsæll meðal bænda í Miðríkj-
unum. Þetta hefur komið í Ijós
í kosningum hin síðustu ár. Áður
fyrr var fylgi repúblikana mest
í landbúnaðarhéruðunum í Mið-
ríkjunum. En nú er svo að sjá,
að kjörfylgi flokksins á því svæði
hafi mjög minnkað. Fylgi repu-
blikana virðist miklu frekar vera
t. d. í Kaliforniu og í gömlu ríkj-
unum á austurströndinni.
Þótt Eisenhower forseti ynni
glæsilegan sigur í forsetakosn-
ingunum síðustu, beið flokkur
hans, republikanar, ósigur i þing-
kosningum þeim, sem fram fóru
samtímis. Menn eru ekki í mikl-
um vafa um hver var helzta or-
sök þessa ósigurs flokksins. —
Helzta orsökin er að bændur í
Miðríkjunum brugðust flokknum,
þeir snerust ótrúlega margir á
sveif með demókrötum. Því olli
tvennt: vandræði þeirra vegna
óskaplegra þurrka, sem gengið
hafa yfir landið í mörg ár og í
öðru lagi skerðing landbúnaðar-
styrkjanna, sem Benson fram-
kvæmdi.
Ennþá skýrar kom þetta
þó fram í aukakosningum,
sem nýlega fóru fram á öld
ungardeildarþingmanni fyrir
ríkið Wisconsin. Þar sigraði
frambjóðandi demókrata öll-
um að óvörum. Hann sigraði
meira að segja gamlan keppi-
naut sinn, sem hann hafði ætíð
tapað fyrir í kosningum á
ríkisstjóra.
Vist var orsök þeirra kosninga-
úrslita klofningur í republikana-
flokknum, en þátt í því átti einn-
ig, að bændurnir hurfu yfir til
demókratanna.
Kosningar eru í vændum
næsta ár, á þriðja hluta full-
trúa til öldungadeildar Banda
ríkjanna og einnig á þing-
mönnum til fulltrúadeildar-
innar. Nú segja margir æðstu
forystumenn flokksvélar repu
blikana, að ef Benson verði á-
fram látinn sitja í ráðherra-
stól, sé útilokað annað en að
republikanar bíði stórfelldan
ósigur í Miðríkjunum. Það er
því óhjákvæmilegt, segja þeir,
að Benson víki úr embætti.
Þar með er ekki verið að
dæma verk þessa manns. Þvert
á móti er það álit kunnugra, að
ráðstafanir þær sem hann fram-
kvæmdi, hafi verið réttmætar. —
Hvort sem republikanar verða
áfram við stjórn eða demókratar
koma í þeirra stað, dettur nú
engum í hug, að gömlu ótak-
mörkuðu landbúnaðarstyrkirnir
verði innleiddir á ný. Það mun
ekkert breytast.
★
En þar sem það var Benson,
sem vann hið óhjákvæmilega
verk, hafa óvinsældirnar af því
fallið á hann persónulega. Því
er það álit stjórnmálafréttarit-
ara að hann verði brátt að hverfa
af sviði stjórnmálanna. Hann
reyndist of heiðarlegur til að geta
þirfizt þar.
Hann hefur annað embætti að
hverfa í , þar sem heiðarleiki
ætti að vera meira metinn en á
stjórnmálasviðinu. Benson er
nefnilega einn af mörgum biskup
um Mormónakirkjunnar banda-
rísku.
Ungur Dani vill kenna
dönsku hér á landi
Hefur boðizf til að kenna án endurgreiðslu
í 4 vikur til reynslu - en filboðinu hafnað
sbrifar úr
daglega lífinu
Gistihús í Reykjavík
J. H. skrifar:
MIG og fleiri langar til að
spyrja: Hvenær verður ráð-
izt í að byggja hótel í Reykja-
vík?
Hér er orðið um mikið vanda-
mál að ræða. Það er varla hægt
fyrir fólk utan af landi að koma
hingað til dvalar, þó að hún eigi
ekki að vera nema ein nótt, ef
það á ekki ættingja eða vini í
Reykjavík. Hótel fsland brann
fyrir um það bil 13 árum, og
ekkert hótel hefur verið byggt
í þess stað.
Og svo eru það útlendu ferða-
mennirnir. Ég var erlendis í sum
ar og komst þá í samband við fólk
frá Þýzkalandi, sem ætlaði hingað
og héðan til Noregs. En það varð
að hætta við íslandsferðina, því
að ekki var unnt að fá inni í hó-
teli í Reykjavík. Ég var líka einu
sinni að þvx spurður, hvort við
íslendingar ætluðumst til að
ferðamennirnir tjölduðu hér í höf
uðstaðnum!
Hótel og kirkjur
ÞAÐ er mikið byggt af kirkjum
núna, og sjálfsagt er að hafa
nógu margar kirkjur. Ég er ekki
á móti trúnni, en mér finnst, að
kirkjurnar séu nærri tómar við
messur. Fólk kemur þangað helzt
til að vera við jarðarfarir eða á
stórhátíðum og við fermingar.
Mér hefði fundizt skynsamlegra
að ein kirkjubygging hefði fallið
úr og peningunum hefði heldur
verið varið til hótelbyggingar.
Það væri þjóðinni þarfara.
Ef messur yrðu svo sóttar af
meiri áhuga á næstu árum en nú
er gert má taka til við kirkjubygg
ingar eins og þörf er á.
Ég veit að allataf er unnið að
miklum framkvæmdum í landinu
og að ekki er hægt að byggja allt
í einu. En ég vona, að þess verði
ekki langt að bíða, að hafnar
verði framkvæmdir við hótel-
byggingu í Reykjavík".
Leiðbeiningar um jólin
NEYTENDASAMTÖKIN hafa
tilkynnt, að þau muni gefa
út bækling með leiðbeiningum
fyrir almenning um ýmislegt, sem
jólin varðar og gott getur verið
að geta kynnt séi ef á liggur.
Þessi útgáfa virðist hin þarfasta
eins og fleira, sem þessi samtök
hafa tekið sér fyrir hendur. Rit-
lingurinn á að koma út 10. desem
ber, og verður sannnefnd jólabók.
Hljómlistarmenn
með mæðusbip
VELVAKANDI brá sér á tón-
leika Sinfóníuhljómsveitar-
innar í Þjóðleikhúsinu á þriðju-
dagskvöldið. Þar var klappað af
miklum krafti, og af svipbrigðum
áherenda varð ekki annað séð en
þeir væru vel ánægðir. Hljóm-
sveitarstjórinn var iíka brosleitur
og þakklátur fyrir undirtektirnar
að því er virtist. En það var einn
hópur manna, sem ekki sást hríf-
ast að ráði af leik hljómsveitar-
innar. Það voru hljóðfæraleikar
arnir sjálfir. Annar eins mæðu-
svipur og var á andlitum þeirra,
sést varla nema við jarðarfarir.
Að loknu hverju dagskráratriði
sátu þeir og góndu út í salinn
eða í gaupnir sér eins og þeim
leiddist einhver skelfingar ósköp,
og hið sama átti sér stað, þegar
einhverjir úr hljómsveitinni
lögðu frá sér hljóðfærin meðan
á leik stóð. Þeir virtust ekki vera
að hlusta á félaga sína spila, held
ur horfa á stelpur uppi á efri
svölum eða rykið á erminni sinni!
En í alvöru talað: hljóðfæraleik-
ararnir ættu að reyna að vera svo
lítið glaðlegri á svipinn. Ef það
reynist erfitt, verður hljómsveit-
in að ráða til sín leikara og fela
honum kennslu í svipbrigðalist!
ARINE STINUS heitir ungur dansk
ur mað'ur, kennari að menntun, er
dvelst hér um þessar mundir.
Hann hefur mikinn áhuga á því,
að komast að hjá einhverjum
skóla eða skólum við dönsku-
kennslu, en hefur lítiS QrSiS á-
gengt ennþá. Von hans er, aS þessi
ósk hans rætist, þólt síðar verði.
Tilviljun
Er Mbl. hitti hann að máli fyrir
nokkrum dögum sagði hann að
eiginlega hefði það verið hreiii til-
viljun að hann kom til Islands nú.
Hann kvaðst mikið hafa ferðazt
um hin Norðurlöndin, einkum
Noreg og tilgangur þessara ferða-
laga hans er að kynnast því hvern
ig kennsla fer fram hjá frænd-
þjóðunum, en Arne Stinus er
mjög áhugasamur kennari. 1
Noregi hefur hann kennt um 7
mánaða skeið. Er hann var í Nor-
egi í sumar kynntist hann ísl.
ferðafólki og eftir samveru með
því og samræður varð honum ljós
sú staðreynd, að Island og kennslu
hættir þar voru honum enn hulin
ráðgáta og úr þvi vill hann nú
bæta Hann hefur verið hér nú um
5 vikna skeið.
Vill kynnast sem flestum skólum
Arne Stinus er sonur Stinus
Nielsens, formanns kennarasam-
bands Danmerkur. Arne notar for
nafn föður síns sem sitt eftirnafn
og segir sig og bróður sinn hafa
tekið þann hátt upp vegna þess að
Stinusnafnið væri fallegra en
Nielsen-nafnið. Arne Stinus hefur
starfað í 3% ár sem kennari. Hef-
ur hann kennt við 14 danska
skóla, stóra og smáa víðs vegar
um Danmörku, ýmist í borgum,
þorpum eða úti á landsbyggðinni.
Hann kveðst hafa gert sér far
um á þessu tímabili að kynnast
sem flestu í dönskum skóluim til
að komast að því hvar bezt sé að
vera.
— Og hvað er bezt?
— Að kenna úti á landi í ná-
grenni stórborgar, helzt nágrenni
Kaupmannahafnar.
Arne Stinus hefur jafnvel
kynnzt Grænlandi betur en vel-
flestir Danir. Hann sigraði í rit-
gerðasamkeppni kennaraskóla
nema í Danmörku og var ritgerð
arefnið um Grænland.
Verðlaunin voru 3 mán. ferð til
Grænlands og heimsótti hann yfir
20 staði á vesturströndinni. Eftir
það var hann 2% ár sem ritstjóri
við grænlenzka blaðið „Kemikken"
Það var prentað í Godthaab og þar
sat aðalritstjórinn en Arne Stin-
us sat í Danmörku og fjallaði um
allt efni blaðsins utan Grænlands.
Ferðast um Island
— Ég kom hingað fyrir 5 vik-
um, sagði Ai’ne Stinus. Og hér
finnst mér dásamlegt að vera. Ég
ætlaði að kynnast skólum og
kennsluháttum og hef heimsótt
fjölmarga skóla og reynt að kynn
ast öllum tegundum skóla. Fræðslu
málastjóri og fræðslustjóri Reykja
víkur hafa verið mér mjög hjálp-
legir. Mestan hug hef ég haft á
að kynnast dönskukennslunni hér.
— Og hver er skoðun yðar á
henni?
| — Ég held að það sem helzt
skorti séu tækifæri fyrir nemend-
ur til að heyra réttan dönsku-
framburð og æfa sig í því að tala
rétt. »
Ég hef átt þess kost að fylgj-
ast með dönskunámi barna sem
eru nýburjuð á,náminu og eins
hinna sem eru um það bil að ljúka
því. Ég hef átt auðveldara með að
fá þau nýbyrjuðu til að tala við
mig á dönsku en hin. Upp úr þeim
er varla hægt að draga nokkurt
orð.
Kennaranám í Danmörka
— Hvernig er kenuaranami hatt
að í Danmörku?
— Námi í Danm. er líkt hagað
og hér. Barnaskóli er í 5 ár, svo-
kallaður milliskóli í 4 ár og 3 ára
til viðb. í menntaskóla er krafizt
til stúdentsprófs. Fari stúdentar
í kennaranám verða þeir að vera
3 ár á kennaraskóla. Það var fyrst
214 árs nám en það þótti alltof
lítið.
Inn á braut kennaranáms er
einnig hægt að fara frá „milli-
skólanáminu“ og sleppa mennta-
skólanum. Þá hefst námið með 1
árs avöl í undirbúningsdeild og
síðan verður að standast próf til
að komast á sjálfam kennaraskól-
ann.. Þar er svo námið 4 ár fyrir
þá er þessa leiðina koma. Nýskip
an er það nú í Danmörku að kenn
aranámið skiptist f 3 aðaldeildir,
stærðfræðideild, máladeild og bók
menntir.
Vildi kenna hér
—. Og þér hafið áhuga á að
kenna hér á landi?
-— Já, ég hef gert ítrekaðar til-
raunir til þess. En ég kom á ó-
hentugum tíma, kennarar höfðu
alls staðar verið ráðnir svo ég
komst hvergi að, en fanns ráða-
menn hafa áhuga á slíkri kennslu
af minni hendi.
Ég hef boðizt til að gera tilraun
til aðstoðar við dönskukennslu í
skólum hér og verða kauplaus X
4 vikur til reynslu. Það boð hefur
ekki verið þegið.
Annars langar mig að taka það
fram, segir Arne Stinus að ég er
hræddur um að sumum finnist ég
vera fullágengur þegar ég ber
upp erindi mitt að fá að kenna
hér dönsku. Ég vil taka það fram,
að það er af áhuga einum saman
á dönskukennslu, að ég kem
hingað til lands og býð starfs-
I krafta mína. Ég er þess fullviss að
það liefur mikla þýðingu fyrir alla
Norðurlandabúa, að kunna vel að
fara með eitt Norðurlandamálið,
og þella á ekki sízt við um Islend-
inga sem tala eldra mál en frænd-
u þeirra og verða því að tala ann-
að mál er þeir fara utan.
— Hafið þér lagt stund á ís-
lenzku?
— Ég hef sótt tíma Hall-
dórs Halldórssonar í Háskólanum
og haft mikið gagn af. Og mikið
hef ég lært á því að fá að sitja í
kennslutímum 7—10 ára barna í
barnaskólunum.
Handritin eftir 17 ár
Arne Stinus beindi talinu að lok
um að handritamálinu og skoðun
hans þar var skýr, að þau ættu að
fara til íslands. „En það verður
varla í bráð“ sagði hann. „En það
verður, og ég spái, að það gæti
t.d. orðið árið 1974, sem er merki-
legt ár í samskiptum Dana og Is-
'lendinga".
Söngkennari heldur
söngskemmtun
með nemendum
VINCENZO DEMETZ, ítalski ó-
perusöngvarinn, ætlar að efna
til söngskemmtunar með nemend
um sínum eins og í fyrra haust,
en sú skemmtun hlaut þá viður-
kenningu og vakti athygli söng-
unnenda.
Þessi munu syngja: Eygló Vict
orsdóttir og systurnar Ingveldur
og Sigurveig Hjaltested, Bjarni
Guðjónsson, Hjálmar Kjartans-
son, Jón Sigurbjörnsson, Jón Víg-
lundsson, Ólafur Ingimundarson,
Ólafur Jónsson og svo mun kenn-
arinn sjálfur að lokum syngja
með.
Sú nýbreytni verður á nem-
endatónleikunum, að nemendurn-
ir munu syngja eitt íslenzkt lag
hver ásamt ýmsum óperulögum.
Dr. Victor Urbancic annast
undirleik á þessum tónleikum,
en þeir verða í kvöld í Gamla
Bíói.