Morgunblaðið - 28.12.1957, Síða 3

Laugardagur 28. des. 1957
MORCUNBLAÐIÐ
Hermann Jónasson segir í samtali um ráðherrafund NATO:
Jbess gef/ð, að v/ð myndum
ekki krefjast þess, að herinn
færi héöan að svo stöddu
UM miðjan aðfangadag flutti
útvarpið samtal, sem Jón
Magnússon, fréttastjóri, átti
við Hermann Jónasson, for-
sætisráðherra, þá nýkominn
heim af ráðherrafundi NATO.
Samtalið fer hér á eftir í
heild:
★
— HERMANN Jónasson, forsætis
ráðherra, kom heim frá Lundún-
um í gærkvöldi en þangað fór
hann frá París á fimmtudag og
dvaldist í Lundúnum að læknis-
ráði. Hann mun nú segja hlust-
endum frá ráðherrafundinum í
París.
— Þér frestuðuð för yðar frá
Lundúnum vegna lasleika —
hvernig er heilsa yðar nú?
— Já, ég var með kvef eða
inflúenzu og ekki fullbatnað, þeg
ar ég fór utan — versnaði þegar
ég var á leiðinni til London frá
París. Það er nú óðum að lagast.
— Hverjir sátu ráðherrafund-
inn af íslands hálfu auk yðar og
utanríkisráðherra?
— Það voru ambassador Is-
lands í París og ambassador ís-
lands við NATO og aðstoðar-
menn þeirra.
★
— Hvernig var fundinum hag-
að?
— Ja, frá því hefur nú efluast
verið skýrt í fréttum, svona í aðal
atriðum. Það má segja, að aðal-
fundurinn eftir sjálfa fundar-
setninguna væri fundur forsætis-
ráðherranna, sem stóð frá ki.
3,30 til kl. 8 á mánudaginn 16.
desember. Á þeim fundi flutti
Spaak eins konar framsögu og
yfirlitsræðu og gerði grein fyrir
ástandi og horfum. Að því búnu
fluttu allir forsætisráðherrarnir
og utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna ræður. Stóðu þau ræðuhöld,
eins og ég sagði áðan, til kl. 8
um kvöldið. En eftir þennan
fund lá nokkurn veginn ljóst fyr-
ir, hvernig samþykktir fundarins
yrðu. Vinnubrögðum var svo
hagað þannig, að utanríkisráð-
herrarnir störfuðu á fundum alla
daga á morgnana, en síðan var
kl. 4 hvern dag sameiginlegui
fundur forsætis- og utanríkisráð -
herranna og aðstoðarmanna
þeirra.
★
— Hvernig var það þarna á
fyrsta fundinum, sem var lokað-
ur, að því er mér hefur skilizt,
voru ræður, sem forsætisráðherr-
arnir fluttu þá birtar?
— Það hefur verið aðalreglan,
að birta ekki ræður af þessum
fundum. Að ósk sumra ráðherr-
anna var þó frá þeirri venju
vikið nú að því leyti, að það var
lagt í vald hvers forsætisráðherra
um sig, hvort og að hve miklu
leyti þeir birtu sínar eigin ræður.
Sumir ráðherrarnir birtu því
ræður sínar eða kafla úr þeim —
aðrir ekki. T. d. hagaði svo til
um Norðmenn og Dani, að sterk-
ur orðrómur hafði gengið um það
og mikið um það skrifað í Norð-
urlandablöðin, að farið væri
fram á að koma eldflaugastöðv-
um upp í Noregi og Danmörku.
Forsætisráðherrar þessara landa
lýstu því báðir yfir í ræðum sín-
um á fyrsta fundinum, að þeir
myndu ekki leyfa eldflaugastöðv-
ar í löndum sínum. Ég geri ráð
fyrir að birting þessara ummæla
hafi tekið af allan efa heima-
fyrir, ef hann hefur verið til
staðar.
★
— Já, mætti ég spyrja, hvert
var efni yðar ræðu?
— Ja, — ég skýrði að sjálf-
sögðu sérstöðu hins vopnlausa ís-
lands. Þess vegna hefðum við
leyft erlendum her að koma hing-
að og dvelja hér. Ég lét þess get-
ið, að við myndum ekki krefjast
þess, að herinn færi héðan að svo
stöddu, en hins vegar væri það
ekki stefna okkar að hafa hér
her á friðartímum.
Ég studdi að sjálfsögðu að gera
bæri hið ýtrasta til að koma á
samkomulagi milli austurs og
vesturs og tryggja friðinn á þann
hátt, en ég lagði áherzlu á að At-
lantshafsbandalagið gæti naum-
ast staðið til lengdar sem hernað
arlegt varnarbandalag eingöngu.
Bandalagið yrði aldrei sterkara
en þeir sameiginlegu hagsmunir
og hugsjónir, sem það hvíldi á
og þess vegna yrði að treysta þá
undirstöðu, ef bandalagið ætlaði
að vera traust og varanlegt, en
það teldi ég hafa verið vanrækt.
Ýmsir forsætisráðherranna
færðu fram mjög sterk rök fyrir
þessum málstað og um hann voru
gerðar ýtarlegar og einróma sam-
þykktir á fundinum.
— Hvernig var það á fundin-
fsl. gerlaíræðingui iær styrb
til rnnnsdkna ó eggjahvíta-
efnum fiski og fiskúrgangi
um, — komu fram óskir um flug-
skeytastöðvar hér á landi?
— Því er fljótsvarað, — það
kom engin ósk fram um slíkt og
var ekki nefnt á nafn af neinum.
-— Og að lokum, hver teljið þér
vera heildaráhrifin af þessum
fundi?
— Ja, — mér virðist, að þeir
sem komu á þennan fund og fund
inn sátu, komu á fundinn með
þá einlægu ósk, að allt yrði gert,
sem væri á valdi þeirra til þess
að ná samkomulagi við Rússa,
enda kalda stríðið og tryggja frið.
Engum er það auðvitað ljósara
en þeim mönnum, sem þennan
fund sátu, hvílík gjöreyðing
myndi leiða af heimsstyrjöld og
mér virðist, að samþykktir fund-
arins beri með sér mikla og ein-
læga ábyrgðartilfinningu í þá átt
að halda öllum leiðum opnum til
samtala og sámkomulags við
Rússa, þótt bandalagið vilji hins
vegar vera við öllu búið. Fund-
urinn er því að mínu áliti veru-
legt skref í friðarátt. — Var það
eitthvað frekara, sem þér vilduð
spyrja um?
— Nei.
— Þá vildi ég nota tækifærið
og óska öllum hlustendum nær
og fjær gleðilegrar hátíðar.
u
STAKSTEINAR
GUÐLAUGI Hannessyni, tekn-
iskum gerlafræðingi við Iðnaðar-
deild Atvinnudeildar Háskólans,
hefir verið veittur styrkur frá
Matvæla- og landbúnaðardeild
SÞ. Er styrkur þessi ætlaður til
rannsókna á því, hvaða fæðuefni
megi vinna úr úrgangseggjahvítu
efnum. Mun rannsókn Guðlaugs
framar öllu beinast að því, hvern
ig nýta megi úrgangseggjahvítu-
efnin úr fiskinum til manneldis.
48 umsækjendur frá 26 löndum
Mun þetta vera í fyrsta sinn,
sem íslendingur fær slikan styrk
beint frá Matvæla- og landbún-
aðardeild SÞ., og er styrkurinn
veittur úr sjóði, sem stofnaður
var í nafni André Mayers. Veitt-
ir eru 5—6 styrkir úr þessum
sjóði á ári hverju, og í þetta sinn
sóttu um hann 48 manns frá 26
löndum. í hverju landi fjallar
sérstök nefnd á vegum Matvæla-
og landbúnaðardeildarinnar um
veitingu þessara styrkja, og for
maður íslenzku nefndarinnar er
Árni G. Eylands, stjórnarráðsftr.
Styrkurinn nemur 240 dollurum
og ókeypis ferðum fram og til
baka.
Mun Guðlaugur vinna að rann-
sóknum sínum við Massachusetts
Institute of Technology í Boston
undir leiðsögn dr. Proctors, sem
er einhver þekktasti matvæla-
iðnfræðingur í heimi — a. m. k.
vestan járntjalds. Guðlaugur verð
ur við þessar rannsóknir a. m. k.
18 mánuði, en dvalartíminn fer
nokkuð eftir því, hvernig rann-
sóknin gengur. „Hér er raunveru-
lega aðeins um að ræða að skipta
um vinnustað,“ sagði Guðlaugur,
er fréttamaður blaðsins hafði tal
af honum í gær. Guðlaugur fer
væntanlega til Boston í júní nk,
★ ★ ★
Hefur Guðlaugur undanfarin
fjögur ár unnið við Atvinnudeild
Háskólans, m. a. að rannsóknum
á votheyi. Sérgrein hans er nær
ingarfræði og efnaskipti gerla. Að
loknu stúdentsprófi stundaði Guð
laugur nám í sjö ár í gerlafræði
í Bandaríkjunum. Nam hann
fyrst við Wisconsinháskóla og
vanp jafnframt við tilraunastöð
Wisconsinfylkis. Síðan stundaði
hann framhaldsnám við Oregon-
háskóla, kenndi jafnframt gerla-
fræði við háskólann í tvö ár og
vann auk þess við tilraunastöð
Oregonfylkis.
Tugþúsundir sátu og
biðu flugveðurs
í gœr
LONDON, 27. des. — Mjög mikil
þoka var á Bretlandseyjum og í
Vestur- og Mið-Evrópu í dag og
tafði hún mjög alla umferð, bæði
í lofti og á landi. Margir stærstu
flugvellir álfunnar hafa verið lok
aðir allan daginn og mikill fjöldi
manna, sem ætlaði úr jólafríinu
nú strax eftir hátíðisdagana, hef-
ur setið í allan dag í biðsölum á
flestum flugvöllum á þessu
svæði. Kalt hefur verið í veðri
um alla Evrópu og ísing á jörðu
Mikil hálka hefur því verið á veg
um og flugvöllum — og mörg
minni háttar umferðarslys hafa
orðið. Enda þótt þokunni létti af
í nótt verður vart hægt að hefja
umferð á öllum flugvöllum vegna
hálkunnar.
Norska blaðið „Nationen" birti teiknimyndina hér að ofan 19.
des. sl. eftir að Iiermanni Jónassyni barst bréfið frá Bulganin.
Undir myndinni stóð: „Ráðstjórnarríkin vilja ábyrgjast hlut-
leysi íslands, ef herir erlendra ríkja yfirgefa landið“.
72 ára börn neyta
áfengis að staðaldri
STOKKHÓLMI, 27. des.
Áfengisneyzla er nú orðin slíkt
vandamál í Svíþjóð, að félags
málaráðuneytið hefur sett á stofn
margar rannsóknanefndir í bæj
um og borgum. Þess eru fjölmörg
dæmi, að börn á 12 ára aldri og
þar yfir neyti áfengis að stað-
aldri. Er hér um að ræða bæði
stúlkur og drengi. Hinar nýstofn-
uðu nefndir eiga að gefa skýrslu
um ástandið í þessum málum —
hver í sínu umdæmi — og síðar
verður reynt að ráða bót á ó-
fremdarástandinu.
Tóku gleði sína,
er Krúsjeff fór
MOSKVU, 27. des. — Mikil há-
tíðahöld hafa að undanförnu ver-
ið í Ukrainu í tilefni 40 ára bylt-
ingarafmælisins. Krúsjeff, aðal-
ritari kommúnistaflokksins, sótti
hátíðahöldin. Hélt hann i dag frá
Kief til Moskvu — og segir
Moskvuútvarpið, að þúsundir
manna hafi fagnað brottför hans.
Hýr héraðslæknir
í Keflavík
FORSETI fslands hefur hinn 21
þ. m., að tillögu heilbrigðismála-
ráðherra, Hannibals Valdimars-
sonar, veitt Kjartani Ólafssyni
héraðslæknisembættið í Kefla-
víkurhéraði frá 1. janúar 1958.
(Frá ríkisráðsritara).
íslendinffar o« iólagleðin
Jólin eru liðin með úimim
sínum og ánægju. Menn hafa
haldið þau hátíðleg, eins og ger-
ist á hverju ári, misjafnlega í
hverju byggðalagi, hverjum bæ.
Hvert landsliorn hefur sína siði,
ef svo má segja, í því efni, en
þó svo sé, eru jólin alltaf þau
sömu, þau eru hátíð fólksins og
þá sérstaklega þeirra, sem yngri
eru. í sambandi við jólin eru líka
ýmis viðfangsefni og vandamál
og ef til vill ekki sízt í bæjun-
um og finna þá þeir, sem búa í
Reykjavík sérstaklega til vand-
ans í sambandi við umferðina.
Um jólin er umferðin um Reykja-
vík oft þung og erfið, eins og
það er kallað, en svo er fyrir
þakkandi, að þrátt fyrir erfiðar
aðstæður, að mörgu leyti, urðu
lítil slys og jólaumferðin fór vel
fram. Lögreglan hafði góða
stjórn á umferðinni og slys voru
fá. Veður var óhagstætt um allt
land og hefur það vafalaust
spillt jólagleði margra. Jólin eru
svo mikil hátíð í huga fólksins,
að það þarf mikið illviðri og
erfiðar aðstæður til að spilla
jólagleðinni. Hér á landi hafa
oft verið örðugar aðstæður vegna
óblíðu náttúnunnar en þó mun
það sjaldan hafa komið fyrir, að
hin stranga náttúra landsins, sem
svo oft er talað um, hafi spillt
jólagleði landsmanna.
Að skattleggja
jólagleðina
En þegar jólin eru liðin, koma
fáir dagar milli jóla og nýjárs
og þegar nýjárið nálgast, fara
menn að huglciða það, sem liðið
er og hvað taki við. Eitt í því
sambandi eru skattarnir og menn
minnast „jólagjafarmnar“, sem
kölluð var, frá því í fyrra eða
skattanna, sem lagðir voru á um
jólaleytið. Nú hefur ríkisstjórnin
tekið þá afstöðu, að afgreiða ekki
nema hulta af fjárlögunum,
þannig að viðkvæmustu málin,
dýrtíðarmálin, em tekin út úr
lögunum og þeim frestað til
seinni tima. Ástæðan til þessa
er sú, að kosningar til bæja- og
sveitastjórna eiga að fara fram
í janúar. Ríkisstjórnin þorir
ekki að horfa, nú frekar en áður,
framan í vandamálin og gera
þeim skil, heldur tekur aðeins
fyrir liluta af þeim, en slær hinu
á frest til síðari tíma. Það sést
í sumum stjórnarblöðunum, að
von muni vera á því að nýir
neyzluskattar verði lagðir á þjóð-
ina. Það hefur vakið athygli
margra, að Einar Olgeirsson
hafði þau ummæli rétt fyrir jól-
in, að jólaverzliunin væri það,
sem hann kallaða „liðleg“. Þetta
gefur ákveðna bendingu um,
hvað kommúnistarnir og ríkis-
stjórnin ætli sér, sem er, að
Ieggja enn á nýja neyzluskatta
og er það þá einmitt jólaverzl-
unin, sem gefur þeim tilefni til
þess, að „undirbúa“ almenning
undir það sem koma skal.
En það er táknrænt í þessu
sambandi, að það skuli einmitt
vera þeir dagar, sem almenning-
ur er að kaupa gjafir, eða eitt
og annað sér og sínum til ánægju,
sem gefa þessum mönnum
ástæðu til að leggja á nýjar álög-
ur. Það er jólaglcði og jólatil-
hald almennings, sem á að vera
afsökun þess að leggja nýja
neyzluskatta á fólkið.
Þetta er engin tilviljun. Það
vita allir, að í þeim löndum,
sem kommúnistar ráða liefur ali-
ur almenningur lítið fram yfir
það, sem nauðsynlegt er, hann
hefur lítið til tilhalds og jóla-
gleði. Þess vegna finnst vafa-
laust mönnum, eins og Einari
Olgeirssyni, eðlilcgt og rétt að
skattleggja jólagleðina sjálfa eða
það sem almenningur gerir sér
til dagamunar á þessari mestu
hátíð ársins.