Morgunblaðið - 06.02.1958, Page 6

6
MORCUTSfíLAÐIÐ
Fimmtttáagur 6. febrúar 195B
Nýjung í Nausti:
Þorramatur í trogum
ætlazt, að þar komi aðrir en þeir,
sem geta rakið ættir sínai í við-
komandi héruð, svo að ýmsir
hafa ekki átt þess neinn kost að
snæða það góðmeti, sem hér um
ræðir.
Hinn hugkvæmi veitingamaður
í Nausti við Vesturgötu, Halldcr
Gröndal, hefur nú gert ráðstaf-
anir til að hér verði bót á ráðin.
Frá og með deginum í dag geta
menn fengið þar í veitingahúsinu
sérstaklega tilreidda íslenzka mál
tíð, en þar sem allmikið þarf fyr-
ir öllum undirbúningi að hafa
verður ekki unnt að selja mat-
föng þessi nema keypt sé máltið
handa 3 saman hið fæsta.
Þessir þrír menn eru taldir hafa átt einna mestan þátt í að koma „Könnuði“ á Ioft, en þeir
eru, talið frá vinstri: Dr. Wernher v. Braun, dr. William H. Pickering, forstjóri eldflaugatil-
raunastöðvar Kaiiforníuháskóla, og dr. Ernst Stuhlinger, sem vann að smíði þýzkra flugskej .
í heimsstyrjöldinni.
SÁ var siður til forna að fagna
miðjum vetri og hækkandi sól
með blótveizlu mikilli. Þar voru
guðunum færðar fórnir og dýrum
slátrað, en þar sem guðirnir voru
ekki matfrekir, munu þeir, er
blótin sóttu, sjálfir hafa lagt sér
kjötið til munns og mikill fagn-
aður hafa af orðið. Eitthvað hef-
ur sjálfsagt dregið úr þessum
veizlum í kristnum sið, og á síðari
öldum fara litlar sögur af þorra
blótum, nema helzt á Austur-
landi, þar sem þau tíðkuðust all-
lengi.
Nú á síðasta aldarfjórðungi
hafa ýmis átthagafélög tekið upp
þann sið að hafa þorrablót og
láta bera þar á borð íslenzkan
TVÖ GLÖTUÐ ÁR
tími til þess fyrir Bandaríkja-
menn að skjóta eldflaug á loft
og slíkt gæti ef til vill orðið þeim
til tjóns fremur en gagns. Þessir
menn skildu alls ekki þau áhrif,
sem slíkt geimskot hefði á stjórn-
málin í heiminum og þeim var
alls ekki ljós hættan á því, að
Rússar gætu orðið á undan í þess
um efnum. Þegar Spútnik I flaug
út í geiminn, lágu 10 Júpiter-
eldflaugar, sem von Braun og
félagar hans höfðu smíðað, ó-
hreyfðar í vopnabúrinu í Red-
stone í Alabama. En Wilson var
þá enn í embætti og hann vildi
fyrir hvern mun að það væru
Vanguard-eldflaugar, sem notað-
að yrðu til fyrsta geimskotsins,
vegna þess að þær væru „ódýr-
ustu og hraðfleygustu eldflaug-
arnar, sem völ væri á“. En 5 dög-
um eftir að þessir atburðir gerð-
ust, fór Wilson úr embætti, en í
staðinn fyrir hann kom sápu-
framleiðandi einn úr Cincinnati-
fylki og hann tók öðru vísi á mál-
unum. Clarence Randall, sem var
sérstakur ráðunautur Eisenhow-
ers í sambandi við erlend við-
skiptamál, hafði kallað Spútnik
Rússanna „barnalegt himnaleik-
fang“ og bætti því við, að það
væri sér gleðiefni að Bandaríkin
væru ekki á undan í svo kjána-
legum ieik. Ýmsir aðrir tóku í
sama streng en Mac Elroy, sápu-
framleiðandinn, sem nú var orð-
inn landvarnarráðherra, fimm
dögum eftir að Spútnik komst á
loft, sá glöggt hættuna og nú
var sparnaðarráðstöfunum Wil-
Framh. á bls 15
Trogið með þorramatnum útbúið í Nausti. Talið frá vinstri:
Geir Magnússon yfirmatsveinn, Halldór Gröndal veitingamað-
ur, Páll Arnljótsson þjónn og Bragi Ingvarsson 1. matsveinn.
(Ljósm.: P- Thomsen)
mat, verkaðan að fornum hætti:
reyktan, súrsaðan og morkinn.
Matur sá, sem þarna hefur venð
á borðum, hefur verið torfenginn
ella, og hefur það verið sælker-
um bæjarins nokkurt áhyggju-
efni. Má reyndar telja fullvíst, að
átthagafélag Strandamanna og
önnur slík samtök séu góður fé-
lagsskapur, en ekki er til þess
Maturinn verður reiddur fram
í trogum. Hafa þau verið smíðuð
sérstaklega fyrir veitingahúsið
eftir trogi í Þjóðminjasafninu.
í þeim verður margvíslegur mat-
ur og fær hver maður óskammt-
að. Ekki verður þess kostur að
fá aska til að snæða úr, heldur
□----------------------□
Veitingahúsið Naust
shrifar úr
daglega lífinu
skammt frá Grímsey 8. apríl s.l.
blóðgaður reyndist hann 24 V2 kg
á þyngd og hefur stærri lax ekki
verið veginn hér á landi. Sógur
fara af því, að einhvern tíma
fyrir aldamót hafi enn stærri iax
veiðzt uppi í Borgarfirði, en þær
sagnir eru ekki sem ljósastar.
Grímseyjarlaxinn hefur verið
geymdur í ís hér í Reykjavík, síð
an skömmu eftir að hann veidd-
ist, en í Ameríku verður hann
stoppaður upp og síðar væntan-
lega hafður til sýnis fyrir reyk-
vískan almenning.
TOMMY Steel Norðurlanda
og James menn hans“ hafa
haldið hljómleika hér í Reykja-
vík að undanförnu. ,Ung vin-
kona Velvakanda var að vísu
nokkuð hrifin af náunga þessum,
sem reyndar mun heita Rasmus-
sen, en henni fannst hann full
lítill og barnalegur. Samt þótti
henni mjög gaman á tónleikum
hans, einkum að ég held að þvi
að sjá og heyra Hauk Morthens.
Hann var kynnir!
Meðal annarra orða: Er bað
ekki óviðkunnanlegt að auglysa
mann, sem heitir Rasmussen
ekki sem Rasmussen heldur með
nafni annars söngvara?
J'b
ALÞINGISMENN hófu funda-
höld í fyrradag eftir langa
hvíld. Þá var dreift skrá um úr-
slit þingmála í haust. Tala af-
greiddra mála er þessi:
Stjórnarfrumv. samþykkt: 12.
Þingmannafrumv. samþykkt: 2.
Þingsályktunartillaga sam-
pykkt: 1.
Fyrirspurnir bornar upp og
ræddar: 5.
Þingmannafrumv. afgreitt með
rökstuddri dagskrá: 1.
Rökstuddar dagskrár felldar: 2.
Jfi
SIGRÍxiUR Eiríksdóttir hjúkr-
unarkona hefur beðið Vel-
vakanda að koma þeim tilmælum
á framfæri, að birt verði stólræða
sú, er dómprófasturinn séra Jón
Auðuns, flutti á kosningadaginn,
j 26. fyrra mánaðar. Þessum til —
I mælum er hér með komið á fram
Þorramatur
I hverju trogi eru:
Súrsuð svið
súrt slátur
súrsaðir hrútspungar,
hangikjöt
bringukollar
hákarl
flatkökur
rúgbrauð
hveitibrauð
smjör
Óski menn eftir vínföng-
um er mælt með ákavíti eoa
íslenzku brennivíni og Egiis-
pilsner.
Verð fyrir manninn: kr. 60.
UJ-------------------□
-i oorð dúkað með venjulegum
næai og hnnapor viö hvern uisk.
Jafnt'ramt er þó sjálískeiðungur
látinn hjá diskunum, og má því
stýfa matinn úr hnefa, ef fóik
vill. Eru bornar handlaugar —
litlar leirskálar með vaini og
gulaldinskífum — fyrir hvern
mann, ef þeir vilja þvo hendur
sínar að máltíð lokinni.
Er ekki að efa, að þessari ný-
breytni verður vel tekið.
117 VIKUR lagðist skugginn
af Sputnikum Rússa yfir
Vesturlönd. Meðan þessi
austrænu nývirki flugu yfir,
gerðu herfræðingar Vesturlanda
í óða^önn nýjar áætlanir og út-
reikninga, því nú blasti það við
að margt væri úrelt orðið af því,
sem áður hafði verið fyrirhugað
og að „kraftahlutföllin“ milli aust
urs og vesturs væru önnur en
reiknað hafði verið með. Spútn-
ikarnir höfðu líka sín áhrif á
fjárveitingar og fjárlög ýmissa
landa og útgjaldatölurnar hækk-
uðu sums staðar margfaldlega.
Þetta átti ekki sízt við um Ame-
ríkumenn en í Bandaríkjunum
leit almenningur svo á, að nú
hefði þjóðin beðið alvarlegan
hnekki og stæði berskjöl’duð, þar
sem hún taldi sig örugga áður.
Ný viðhorf sköpuðust líka því
geimfarir, sem áður höfðu yerið
tiltölulega fjarlægur möguleiki
í vitund almennings, virtust nú
allt í einu raunveruleiki í nú-
tíðinni og möguleikarnir, sem
blöstu við, virtust vera ótæm-
andi, en óvissan þó mikil. Geim-
skot Rússa höfðu hin mestu á-
hrif á stjórnmál Vestur-Evrópu.
Það varð öllum ljóst, að geim-
skotin báru vott um tæknilega
yfirburði Rússa, sem vestrænar
þjóðir höfðu áður ekki viljað
horfast í augu við. Hér var um
eins konar hólmgönguáskorun að
ræða gagnvart Vesturlöndum og
í 17 vikur var hanzkinn ekki
tekinn upp og það var ekki fyrr
en nú að „Könnuður“ Bandaríkja
manna er kominn á loft, sem það
er augljos staðreynd, að Rússar
eru ekki lengur einir um að geta
skotið eldflaugum út í geiminn.
A
Eins og áður er vikið að, urðu
áhrifin af geimskotum Rússa
mest í Bandaríkjunum. Þar hafði
þessi atburður þau áhrif að alls
konar höft og hömlur, sem skrif-
finnska og skipulag hafði lagt á
geimflaugatilraunir vísinda-
manna þar í landi, hrundu í mola.
Það var alkunnug staðreynd, að
mikii átök höfðu átt sér stað
miili hinna einstöku greina í her
Bandaríkjamanna og var litið
samband a mim þess, sem að-
hafzt var á svioi eldfiaugatæA.m
i lanaher, fiugner og fiota. Þai
virtist hver íara sina ieið og kom
það berlega í ljos, þegar sjo-
her BanaariKjamonna reynui ao
skjota Vanguard-sxeyti á lon
hinn 6. desember iaoi en þaö
skeyti sprakk & joröinm. Þessi
tilraun, sem þanmg brast hafði
kostað 110 miiijomr dollara, en
Bandarikjamenn segja nú að hun
hafi venð vei þess virði, þvi af
öllum þessum mistökum hafi þeir
dregið marga lærdóma og nu sé
ekkí hætta á að slíkt endurtaki
sig oítar.
Það er nú upplýst að Banda-
ríkjamenn hefðu getað komið
„Könnuði" sínum á loft fyrir rösk
um tveim árum síðan. En þessum
árum glötuðu þeir vegna reip-
dráttarins milli hinna ýmsu
greina hersins og vegna skamm-
sýni ýmissa forustumanna og er
Wilson, landvarnarmálaráðherra
sérstaklega kennt um þessi miklu
mistök. Eftir styrjöldina settist
stór hópur þýzkra vísindamanna
að í Bandarikjunum og voru á
meðal þeirra margir, sem unnið
höfðu í hinni frægu stöð í Pene-.
miinde, þar sem flugskeyti Þjóð-
verja voru framleidd. Meðal þess
ara manna voru þeir Wernher v.
Braun og Stuhlinger, sem höfðu
mjög mikla reynslu í smíði flug-
skeyta. Bandaríkjamenn hafa nú
sjálfir upplýst, að um 150 þýzkir
vísindamenn hafi starfað að til-
raunum með flugskeytasending-
ar í Bandaríkjunum. — Þýzku
vísindamennirnir voru langflest-
ir að starfi sínu á vegum land-
hersins en það atvikaðist svo að
flugher og sjóher fengu eins kon-
ar forréttindi í sambandi við
smíði eldflauganna og komst
flokkur landhersins ekki að til að
sýna, hvað hann gæti. Hér var
líka það að verki, að Wilson
og ráðunautar hans töldu, að
ekki væri enn kominn hinn rétti
ÞAÐ tíðkast of mikið. að menn
leggi bílum sínum fyrir fram
an Miðbæjarskólann. Börn, sein
koma úr skólanum, skjótast út
á götuna milli bílanna, og er
mildi, að ekki hefur slys af orð-
ið.
JÖ
GOÐAFOSS sigldi áleiðis til
Ameríku í síðustu viku. í
frystiklefa í skipinu var Gríms-
eyjarlaxinn góði. Hann veiddist
eins og menn muna í þorskanet