Morgunblaðið - 14.03.1958, Blaðsíða 19

Fostudagur 14. marz 195L
MORGVNBLAÐIÐ
29'-
„Ó, g»ð vors
66
FYRIR nokkrum dögum skrifar
nafnleysingi í dálka Velvakanda
og tekur þar til meðferðar Lof-
söng Matthíasar Jochumssonar,
þjóðsöng okkar. Þessi nafnleys-
ingi, sem skrifar undir bókstafn-
um E, rekur strax syfjuð augu
sín í tvær síðustu línurnar í
fyrsta erindinu:
„eitt eilífðar smáblóm með
titrandi tár,
sem tilbiður guð sinn og deyr“.
Þarna þykist hann (eða hún)
hafa uppgötvað hugsanavillu í
þessu mikla kvæði Matthíasar og
spyr síðan eins og fávis kona:
„Hvernig fær það staðizt, að það,
sem eilíft er, deyi?“ Og þetta er
einmitt einkenni-þeirra, sem ekki
komast inn undir þunna skel yfir
borðsins, heldur reka augun í
eitthvað, sem í fljótu bragði virð-
ist skilningi þeirra ofvaxið. Síðan
láta þeir fljótfærni sina teyma
sig á asnaeyrum út um götur og
torg og verða að sjálfsögðu at-
hlægi fyrir frumhlaup sín. Ég
myndi því vilja ráðleggja þessu
E-i að lesa þjóðsönginn og reyna
að kafa eitthvað af þeim hugsana
djúpum, sem eru forsenda kvæð-
isins. Því að frumskilyrði þess að
ætla setja út á einhvern hlut er
að kunna einhver skil á honum.
Við skulum þá til að byrja með
(og ég vona, að E-ið lesi þessa
grein mína) líta á uppbyggingu
ljóðsins og grunntón þess. Kvæð-.
ið er ort í Edinborg veturinn
1873—74 í tilefni af þúsund ára
afmæli íslands byggðar, og það
er ort út úr 90. sálmi Davíðs og
þó einkum sótt í eftirfarandi
hendingar: „Drottinn, þú hefur
verið oss athvarf frá kyni til
kyns.... því að þúsund ár eru
í þínum augum sem dagurinn í
gær“. Síðan er ljóðið þannig upp
byggt, að tvö fyrri erindin skír-
skota til fortíðarinnar, en þriðja
erindið til hins ókomna. Aðalboð-
skapurinn í fyrri erindunum er
því sá, að fyrir Guði sé tíminn
ekki annað en marklaust hjóm.
Þegar svo skáldið setur boðskap
sinn í listrænan búning kemst
hann svo glæsilega að orði, að:
Islands þúsund ár, —
eilt eilífðar smáblóm með
titrandi tár .... o. s. frv.
Ef við reynum nú að hugsa
rökrétt í fáein augnablik, sjáum
við, að skáldið er að reyna að
setja fram þá kenningu, að tim-
inn sé blekking. Og það gerir
hann auðvitað ekki með því að
tala um „eilíft blóm“. Heldur
segir hann, að þúsund ár Islands
séu eins og eitt eilífðar smáblóm
— eins og eitt lítið blóm í allri
eilífðinni. Þessu til enn frekari
áréttingar getum við athugað
síðustu linurnar í öðru erindinu.
Þar segir Matthías Jochumsson:
„Islands þúsund ár
voru morgunsins húmköldu,
hrynjandi tár,
sem hitna við skínandi sól.“
Þarna kemur fram nákvæm-
lega sama hugmyndin í nýjum
búningi. Það, sem hann áður
segir, að sé eins og eitt lítið blóm
borið saman við eilífðina, er nú
orðið eins hverfult og morgun-
döggin, sem hverfur fyrir sólu.
Það er því engum vafa undir-
orpið, að það, sem ónákvæum
lesanda virðist rökleysa, verður
þrauthugsuð hnitmiðuM, sé það
skoðað glöggu auga.
Það er eitt atriði ennþá, sem
margir misskilja í þjóðsöng okk-
ar. I öðru erindi stendur: „og
vér kvökum voit helgasta mál.“
Þarna reka margir augun í sögn-
ina að kvaka og halda, að hún
sé valin einungis með ljóðstaf
fyrúr augum. Nú er það svo, að
megineinkenni skáldskapar eru,
að orð eru notuð í táknrænni
merkingu, og form ljóðskáldsins
er of dýrmæft til að nota það
í útskýringar á alls lconar smá-
atriðum. Sögnin að kvaka er val-
in af þeim orsökum, að skáldið
vill sýna fram á, að gagnvart
Guði séu mennirnir ekki annað
en „kvakandi smáfuglar."
Ég vona, að mér hafi tekizt
að varpa einhverju Ijósi á þetta
ásteytingsatriði, sem er því miður
talsvert algengt. Þetta Ijóð er
svo geysilega djápt og langt
hugsað, að sama er, hversu djúpt
er kafað, þar kennir aldrei botns.
Þótt Matthías Jochumsson hefði
aðeins ort þetta eina ljóð, myndi
nafn hans lifa meðan Norðurlönd
byggjast.
En höfundur fyrrnefnds pistils
lét sér ekki nægja að setja ofan
í við þjóðskáldið, heldur leyfði
sér meira að segja að koma með
breytingaríiUögu við þjóðsöng-
inn! Og hún var, að í stað deyr
(í línunni „.... sem tilbiður guð
sinn og deyr.“) kæmi þreyr af
sögninni að þreyja. Mig langar
að lokum að benda pistilhöfundi
á, að þjóðsöngurinn er ekki að-
eins helgur dómur sem tákn
þjóðarinnar, heldur er hann líka
ein dýrasta perlan í íslenzkri
ljóðlist. Fólk skammra hugsana
á ekki að krafsa utan í verk
stórra mahna.
Njörð'ur P. Njarðvík stud. mag.
íslenzku handknaftleiks-
mennirnir fengu ekki
fisk í KaupmannahÖfn
en áttu von á st&iktri rauBspefiu
og mjélkurgSasi
KAUPMANNAHOFN, 13. marz.
— Danska blaðið BT. birti svo-
hljóðandi grein og viðtöl við ís-
lenzku handknattleiksmennina,
sem komu við í Kaupmannahöfn
og léku þar einn leik, eins og
skýrt hefur verið frá í fréttum:
íslenzku landsliðsmennirnir í
hanknattleik hlökkuðu mikið til
að koma til Kaupmannahafnar,
því að þeir gerðu ráð fyrir að
fá þar þjóðarrétt sinn, fisk, en
það. hafði gengið illa (í Þýzka-
landi). En þvi miður komu þeir
of seint, flugvél þeirra seinkaði í
Hamborg og hótelið sem þeir
Lagamenn í veiilum
FRÁ Osló berast þær fréttir, að
þar verði í dag haldin mikil laga
stúdentahátíð. Eru slíkar hátíðir
haldnar á nokkurra ára fresti og
fara fram með miklu umstangi.
Aðalpersónan á hátíðum þessum
eru likneski af drottningu hinna
norsku laganema: hinni gull-
blökku jneri. Hátíðirnar sækja
auk norskra stúdenta stallbræð-
ur þeirra frá hinum Norðurlönd-
unum svo og fullnuma lögfræð-
ingar á öllum aldri. í ár verður
sérlega mikið um dýrðir, þar sem
merin hefur nú verið á veldis-
stóli í hálfa öld. Hátiðin hefst í
dag kl. 2 í hátíðasal háskólans
í Oslo og í kvöld verður stór-
veizla í veitingahúsinu Regnbog-
anum. Tekur merin þar á móti
400 gestum, eftir að þeir hafa
ekið gegnum blysgöng á Sóltorg-
inu. Fréttir herma, að meðal
gesta við hátíðahöldin sé Bragi
Bjömsson stúdent frá Reykjavík
og hafi hann komið flugleiðis til
Noregs sl. þriðjudag.
engrn
ser:
strandrilíja
GENF, 13. marz. — Fulltrúi Svía
á sjóréttarráðstefnunni í Genf,
sagði í dag, að stjórn sín mundi
ekki viðurkenna, að strandríki
fengju sérréttindi til fiskveiða
á svæðum, sem væru utan land-
helgi þeirra. Hann sagði enn-
fremur að Svíþjóð gæti ekki fall-
izt á verndun fiskimiða nema
um það giltu ákveðnar alþjóð-
legar reglur. — Fulltrúar Breta,
Hollendinga og Japana tóku í
svipaðan streng. Hinn fyrst-
nefndi sagði þó, að stjórn sin
mundi aðstoða þær ríkisstjórnir,
sem þyrftu á verndun fiskimiða
að halda. Fulltrúi Japana sagði,
að ef ríkisstjórnir álitu, að
vernda þyrfti fiskimið landa
þeirra, ættu þau auðveldlega að
geta komizt að samkomulagi um
slikt við önnur viðkomandi ríki.
bjuggu á í Kaupmannahöfn, gat
ekki náð í fisk í tæka tíð.
— En á morgun fáum við
steikta rauðspettu, sagði Ás-
björn Sigurjónsson fararstjóri, og
við hlökkum mikið til þess
Það verður líka gott að fá sér
mjólkurglas með, við fengum
ekki of mikið af henni í Austur-
Þýzkalandi.
En fslendingarnir eru fyrst og
fremst komnir hingað til að leika
handknattleik og standa sig sem
bezt.
— Þó að þeim hefði seinkað
um 6—7 tíma, báðu þeir mig
strax og þeir komu að útvega
sér æfingastað, sagði Kaj Nielsen
frá KHF, en það var jafnerfitt
og að ná í fiskinn.......
Siðan segir blaðið, að íslenzka
liðið liafi staðið sig óvenjuvel á
heimsmeistarakeppninni í Aust-
ur-Þýzkalandi og bendir á. að
meðalaldur liðsins sé 20—21 ár.
Byggðasafsi Ak^aaess
Ferður í GatBahúsi
AKRANESI, 13. marz. — Nú er
lokið breytingu á Garðahúsi, en
þar verður byggðasafn Akraness
til húsa. — Næst liggur fyrir að
ljúka málningu og síðan verður
hægt að flytja þangað hina 300
safnmuni, sem þegar eru fengnir.
Garðahúsið er elzta hlaðna
steinhúsið á landinu, en elzta
Frétiir i stuttu máli
BEIRUT, 12. marz. —Sami Solh
forsætisráðherra sagði af sér í
dag. Chamoun forseti hóf við-
ræður við formenn flokkanna.
Hugsanlegt er að Solh verði á-
fram forsætisráðherra. Mun ætl-
unin að mynda sterka stjórn, sem
mun aðallega beita sér fyrir laga-
setningu um að heimila Chamoun
að vera aftur í framboði í for-
setakosningum.
PARÍS, 12. marz. — Gaillard for-
sætisráðherra hefur gert frum-
varp um breytingar á stjórnar-
skránni að fráfararatriði. Frum-
varpið fjallar um það að styrkja
ríkisstjórnir Frakklands, svo
stjórnarskiptum fækki og festa
komist á í frönskum stjórnmál-
um. I gær samþykkti þingið
breytingatillögu frá Gaullistum,
sem gerir frumvarpið að mein-
ingarleysu. Gaillard krefst þess
nú að atkvæðagreiðsla fari aftur
fram um þetta atriði og fái stjórn
in ekki nægan stuðning fari hún
frá. —
Magnús Thorlacius
hæstaréttarlögmaður.
Málf lutningsskrifstof a.
ACalstræti 9. — Sími 11876.
steinsteypta húsið er að Sveina-
tungu. Það eru einkum tveir
menn, er mest og bezt hafa stuðl-
að að framgangi málsins, þeir Jón
M. Guðjónsson sóknarprestur og
Ólafur B. Björnsson. Tveir menn
hafa ánafnað safninu ýmsa góða
cg merkilega gripi, þeir Ólafur
Ólafsson skósmiður og Sigur-
björn Jónsson á Blómsturvöllum.
Einnig gaf Jón heitinn Gunn-
laugsson sægarpur frá Bræðra-
parti byggðasafninu 80 ára gaml-
an árabát með rá og reiða. Jón
ólst upp á Innri-Másstöðum á
Akranesi og fór kornungur að
stunda sjóinn með föður sínum,
en Kristín móðir hans setti bát-
inn á móti bónda sinum þegar
lent var. — Jón lét gera bátinn
allan upp með rá og reiða áður
en hann gaf hann væntanlegu
byggðasafni.
— Oddur.
I. O. G. T.
Þingstúka Rcykjavíkur
fundur i kvöld, föstudag,, I
Templarahöllinni, kl. 8.30.
Stigveiting.
Unglingareglumál: Framsögu-
maður Kristinn Vilhjálmsson.
Kaffi eftir fund.
pt.
SasGikomur
Æskulýðsvika lauganieskukju:
í kvöld tala Magnús Oddsson,
rafvirki og Hilmar Þórhallsson,
skrifstofustjóri. — Tvísöngur.
Allir velkomnir.
K.l'.U.M. K.
ferkalýissiiii^iEid slfijju
milita Samllslgi
§<sg£®sf vilja vernda frjálsar sSgSingesr
GENF, 13. marz. — Tvö alþjóð-
leg verkalýðssambönd hafa lýst
yfir stuðningi sínum við þriggja
mílna landhelgi. Eru það Alþjóða
samband frjáísra verkalýðsfélaga
(ICFTU) og Alþjóðasamband
flutningaverkamanna (IFT).
Segjast leiðtogar þessara verka-
lýðssambanda vilja stuðla að sem
frjálsustum siglingum á höfunum
og því hafi þeir tekið þessa af-
stöðu.
Þess má geta, að innan vé,-
banda Alþjóðssambands frjálsra
verkalýðsfélaga eru um 50 millj-
ónir manna. — Þess má og geta,
að bæði þessi alþjóðasambönd
tóku svipaða afstöðu til land-
helgismálanna 1955, þegar málið
var rætt á Allsherjarþingi S.Þ.
inna
Hreingerningar
Vanir og liðlegir menn. Pantið
í tíma. — Sími 12173.
Öllum ættingjum og vinum, nær og fjær, þakka ég
hjartanlega heimsóknir, blóm, skeyti og alveg sérstaklega
samstarfsmönnum á sf. Hreyfli.
Sigurjón Jónsson.
Innilegar þakkir sendi ég öllum þeim, sem söfnuðu
gjöfum og peningum mér til handa og sérstaklega þakka
ég Kvenfélagi Garðahrepps, er hafði forgöngu um söfnun
þessa.
3. marz 1958
María Sigurðardóttir,
Steinholti.
Lokað ■ dag
eftir hádegi vegna jarðarfarar
*
Isafoldaíprentsmiðja h£
Lokað í dag
kiukkan 1—3 vegna jarðarfarar,
Bókaverzlun ísafoldar
Ritfangaverzlun ísafoldar
Þökkum innilega sýnda samúð við fráfall og jarðarför
móður okkar, tengdamóður og ömmu
DÓRU JOHNSEN
Lárus Johnsen, Sif Johnsen,
Jóna Johnsen, Atli Helgason,
og barnabörn.
Þökkum innilega auðsýnda samúð við andlát og jarðar-
för
SIGURÐAR JAKOBSSONAR
Varmalæk
Vandamenn.