Morgunblaðið - 22.04.1958, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 22. apríl 1958
MortnrNRT 4ÐW
Forseti Genfar-ráðstefnunnar tekur
pgrsánulega málsfað
Brefa gegn Islandi
Telur að þeir hafi áunninn rétt — Um leið
vill hann vísa landhelgismálinu til 5.Þ.
komulagið um þetta efni er meira
en búizt var við.
GENF, 21. apríl. — Prins
Wan af Thailandi, sem er
forseti Genfarráðstefnunnar,
kom með þá tillögu í dag, að
deilan um stærð landhelginn-
ar yrði tekin út af dagskrá
ráðstefnunnar og vísað til
allsherjarþings Sameinuðu
þjóðanna. Forsetinn lýsti
þessu yfir í ræðu sem hann
hélt í samsæti sem honum
var haldið.
Samtímis lét Wan prins í
Ijós persónulegar skoðamr
sínar á breidd landhelgi. —
Hann sagði að heimaland
hans styddi kanadisku tillög-
urnar um 6 mílna lögsögu-
landhelgi og 6 mílna fiskveiði-
landhelgi til viðbótar. Þetta
gerði það vegna fiskveiða
Japana við strendur Thai-
lands. Sagði Wan prins, að
yfirleitt væru mörg lítil
strandríki fylgjandi tillögum.
sem tryggðu þeim yfirráð yfir
fiskimiðum við strendur
þeirra, en þeim stæði á sama
þótt lögsögulandhelgin væri
mjórri.
Hins vegar kvaðst hann sem
hlutlaus aðili vilja segja, að
í deilu Breta og íslendinga
hefðu Bretar áunnið sér rétt
Samkoma fyrir
w
sænska gesli
I TILEFNI af komu sænska rit-
höfundarins Eyvind Johnson og
þeirra Svía annarra, sem hér eru
staddir vegna sænsku bókasýn-
ingarinnar, efnir íslenzk-sænska
félagið til samkomu í Þjóðleikhús
kjallaranum kl. 20,30 í Kvöld. —
Eyvind Johnson les þar upp úr
verkum sínum, en Herman 'Stolpe
forstjóri og Dr. Sven Rinman
bókavörður, flytja stutt ávörp,
Arni Jónsson, söngvari syngur
sænska söngva. Aðgangur er ó-
keypis og er félagsmönnum heim
ilt að taka með sér gesti.
(Frá íslenzk-sænska félaginu).
til fiskveiða á íslandsmiðum
og alþjóðalög yrðu að viður-
kenna slíkan áunninn rétt.
% meirihluti ólíklegur
í ræðu sinni ræddi Wan prins
mjög um það, að mikið ósam-
komulag væri á ráðstefnunni um
það, hvernig ákvarða bæri stærð
landhelginnar. Virtist sem þar
yrði engu um þokað. —
Jafnvel þótt reynt væri að finna
einhverja sáttatillögu væri ólík-
legt að fyrir henni fengist hinn
tilskildi % meirihluti á allsherj-
arfundi.
Wan sagði, að deilan væri nú
orðin pólitísk og þá væri komið
að því að fela stjórnmálamönn-
um og „diplomötum" meðferð
málsins. Réttast væri að vísa mál-
inu til allsherjarþings S. Þ., sem
þá gæti aftur efnt til nýrrar al-
þjóðaráðstefnu, sem fjallaði ein-
vörðungu um ákvörðun á stærð
landhelginnar.
Tíminn útrunninn
Þessar tillögur mínar þýða
ekki, sagði Wan, að ég telji, að
ráðstefnan hafi farið út um þúf-
ur. En hitt er víst, að umræðurn-
ar um stærð landhelginnar hafa
tekið alltof langan tíma og ósam
Hlynntur Bretum
Wan forseti ráðstefnunnar
benti enn á það í ræðu sinni, að
nauðsynlegt væri að gefa ríkis-
stjórnum tækifæri til að semja
um deilumálið um stærð land-
helginnar og um hvers konar við
bótarsvæði. Dæmi um það væri
deila Breta og íslendinga, sem
hann taldi að ættu að geta kom-
izt að samkomulagi. Sem hlutlaus
maður í þeirri deilu sagðist hann
álíta að Bretar hefðu áunninn
rétt til fiskveiða við Island.
Eyvind Johnson
Eyvind Johnson hélt
erindi í Háskólanum í gœr
SÆNSKA skáldið Eyvind John-
son hélt fyrirlestur í Hátíðasal
Háskólans í gær kl. 6 e.h. að við-
stöddum forseta íslands, sendi-
herra Svía og tæplega hálfum sal
áheyrenda. Var fyrirlesturinn
furðulega illa sóttur, þegar þess
er gætt, að hér er á ferðinni einn
kunnasti og mikilvirkasti rithöf-
undur Norðurlanda. Eflaust er
meginorsökin sú hve illa fyrir-
lesturinn var auglýstur.
Eyvind Johnson talaði um hlut
skipti skáldsagnahöfundarins og
kom víða við í stórmerku erindi.
Rakti hann viðhorf manna til
skáldsögunnar og vandamál henn
ar á þessari öld. Fyrri heimstyrj-
öldin markaði róttæk tímamót í
Stjórnarliðar enn ekki til
viðrœðu um hreytingar á
húsnœðismálalöggjöfinni
RFRUMV. ríkisstjórnarinnar um
breytingar á húsnæðismálalög-
gjöfinni var til 2. umr. í efri
deild Alþingis í gær. Frumv. fel-
ur í sér nokkrar smábreytingar á
löggjöfinni. Það var lagt fram
í neðri deild og urðu þar miklar
umræður um málið. Freistuðu
Sjálfstæðismenn þess að fá sam-
þykktar ýmsar tillögur, sem þeir
höfðu áður borið fram í sérstöku
frumvarpi, en tillögur þeirra
voru felldar. Þó var samþykkt til
laga frá Jóni Sigurðssyni á Reyni
stað um skyldusparnað ungs
fólks í sveitum. Frá meðferð
málsins í neðri deild hefur áður
verið sagt í Mbl.
Heilbrigðis- og félagsmálanefnd
efri deildar skilaði ekki sameigin
legu áliti. Stjórnarliðar í nefnd-
inni vildu láta samþykkja frumv.
eins og það kom frá neðri deild.
Baxidaríska tillagan
mun „ganga aftur“
Genfar-ráðstefnunni
Dean fulltrúi Bandaríkjanna talar um
breytt íyrirmæli írá ríkisstjórnum
GENF, 21. apríl (Reuter). —
Bandaríska sendinefndin segir í
dag, að vonir hennar hafi enn á
ný vaknað um að vinna fylgi
Genfar-ráðstefnunnar við tillögu
um að takmarka breidd land-
helgi við 6 sjómílur.
Arthur H. Dean formaður
bandarísku sendinefndarinnar
sagði að bandaríska tillagan sem
felld var á laugardag með 38
atkv. gegn 36 myndi aftur verða
lögð fyrir ráðstefnuna eftir einn
eða tvo daga.
Dean sagði, að sumar sendi-
nefndir hefðu fengið ný fyrir-
mæli frá rikisstjórnum sinum
um að greiða atkvæði með til
lögunni og að útlitið væri
mjög gott, enn væru fleiri
sendinefndir, sem biðu eftir
nýjum fyrirmælum frá ríkis-
stjórnum sínum.
Auk þess sem tillagan ákveður
að lögsögulandhelgi skuli vera
6 sjómílur, er þar ákvæði um 6
sjómílna viðbótarbelti, þar sem
strandríkið hafi einkafiskveiði-
réttindi, þó með þeim fyrirvara,
að önnur ríki, sem veitt hafa
reglulega á þessu svæði síðastl.
fimm ár geti haldið því fram.
Á ráðstefnunni var í dag byrj-
að að ræða greinar, sem fjalla um
viðbótarbelti við landhelgina.
Var þar felld með 49 atkv. gegn
1 tillaga Kolumbíu, um að þetta
viðbótarsvæði skyldi vera 12 míl
ur frá landhelgismörkum.
Hafði Alfreð Gíslason framsögu
fyrir meirihlutann á þingfundi í
gær.
Sjálfstæðismennirnir í nefnd-
inni, Sigurður Ó. Ólafsson og
Friðjón Þórðarson, lögðu hins
vegar til, að frumvstrpinu yrði
breytt, og voru tillögur þeirra
sama efnis og þær, sem Sjálfstæð
ismenn i neðri deild höfðu borið
fram. Sigurður gerði grein fyrir
tillögunum á fundinum í gær.
Meginefni þeirra var þetta:
— Sett skal á stofn tækniráð
húsnæðismálastjórnar, skipað
fulltrúum ýmissa aðila.
— Afnumið skal ákvæðið, sem
gerir húsnæðismálastjórn kleift
að taka ráðin af bæjarfélögum
og ákveða á sitt eindæmi bygg-
ingu heilla hverfa, sem bæjarfé-
lögin yrðu þó að útvega bygg-
ingarhæfar lóðir fyrir.
— Reglurnar um umsóknir um
lán verði gerðar einfaldari. Um-
sóknirnar verða nú vart gerðar
úr garði nema aðstoð sérfræð-
inga í ýmsum greinum komi til.
— í stað skyldusparnaðar komi
sérstakt form spariinnlána í bönk
um og sparisjóðum, sem nefnist
húsinnlán. Húsinnlán skulu bera
1% hærri vexti en almennir
sparisjóðsvextir eru á hverjum
tíma, og skal fé það, sem sparað
er á þennan hátt, vera undanþeg-
ið tekjuskatti og útsvari. Auk
þess skulu eigendur þess eiga
forgangsrétt til lána hjá hús-
næðismálast j órn.
— Framlag ríkissjóðs til út-
rýmingar heilsuspillandi húsnæð
is verði aukið úr 4 í 12 millj. kr.
á ári.
— Ríkissjóður veiti bygginga-
sjóðum sveitarfélaga framlög
jafnhá frámlögum sveitarfélag-
anna, ef sjóðirnir eru notaðir til
að að útrýma heisluspillandi hús-
næði.
Á þingfundinum í gær var
gengið til atkvæða um tillögur
Sjálfstæðismanna. Voru þær all-
ar felldar af stjórnarliðinu og
frumvarpinu óbreyttu vísað til 3.
skáldsagnagerð og opnaði augu
manna fyrir því regindjúpi þján-
inga og óréttlætis, sem mannkyn-
ið lifir við. En hins vegar er lífið
ekki allt sótsvört vitfirring, sagði
skáldið, og það er ástæðulaust
fyrir rithöfunda nútímans að gefa
sig bölsýninni á vald. Þeir eiga að
segja þann sannleik, sem þeir
hafa upplifað, og ekki draga neitt
undan.
Eyvind Johnson taldi upp ýmsa
höfunda, sem sterkastan svip hafa
sett á þessa öld, og hélt því fram
að James Joyce hefði valdið rót-
tækari byltingu í skáldsagnagerð
en nokkur annar höfundur, enda
gætti áhrifa hans beint eða óbeint
í verkum flestra skáldsagnahöf-
unda sem nokkuð kvæði að nú
á tímum. Hann nefndi einnig
menn eins og Proust, Gide,
Kafka, Thomas Mann, Heming-
way, Faulkner, Virginia Woolf
og D. H. Lawrence. Þessir höf-
undar hefðu hver á sinn hátt túlk
að líf 20. aldarinnar á djúpsæj-
an og heiðarlegan hátt. f þessu
sambandi minnti hann á hin slá-
andi orð Gides, að lélegustu skáld
verkin væru að jafnaði samin
af göfugustum og háleitustum til-
finningum.
Að lokum ræddi Eyvind John-
son afstöðu höfundarins til verka
sinna og sagði, að öll skáldverk
væru í vissum skilningi sjálfs-
lýsingar. Þeir einir sem hefðu
djörfung til að kafa í sína eigin
sál og horfast í augu við sína
eigin reynslu, gætu gert sér von-
ir um að skapa eitthvað verð-
mætt handa öðrum. Fullkomin
hreinskilni og heiðarleiki væru
aðalsmerki góðs rithöfundar. —
Hann kvað þetta vera þungamiðj-
una í því sem hann hefði reynt
að skrifa á undanförnum ára-
tugum.
STAKSTEIIAR
Tímamenn „fara il
útlanda“
Vart má á milli sjá, hvort
meira má sín í þessum ummæl-
um Tímans, sem birtust þar hin»
16. apríl, spjátrungshátturinn eða
óvildin til Reykjavíkur:
„Maður þarf til dæmis helzt al
fara til útlanda og koma heint
aftur tii að sjá, hversu Reykja-
vík er í rauninni ákaflega ósnyrti
leg borg. Augun venjast þessa
svo aftur á fáum vikum".
Það er svo sem ekki verið að
taka aðra staði innanlands til
samanburðar við Reykjavík.
Mætti þó ætla, að hún yrði því
aðeins rétt metin, ef hún væri
skoðtuð með hliðsjón af þvi um-
hverfi, sem hún er vaxin upp úr.
Nei, „maður þarf-----helzt að
fara til útlanda" til að sjá
„hversu Reykjavík er í rauninni
ákaflega ósnyrtileg borg“, segja
Tímamenn!
En Reykvíkingar þurfa ekki
heldur að óttast þann saman-
burð, því að jafnt innlendir menn
og erlendir, sem víða hafa farið,
eru allir sammála um, að Reykja-
vík er óvenjulega snyrtileg borg.
Hún ber þess að vísu merki, að
hún er bær í örum vexti og
breytir því nokkuð um svíp ár
frá ári en ætíð til bóta. Sérstak-
lega er þrifnaðurinn hér meiri
en víðast annars staðar. í því efni
ber hún af flestum öðrum borg-
um, þótt miklu mannfleiri séu,
ef horfið er af helztw skraut-
strætum stórborganna. Er svo að
sjá sem Tímamenn skoði ekki
annað, þegar þeir „fara til út-
landa“. Má hér um segja: Miklir
menn erum við, Hrólfur minn.
Ný „afglapaskrif“
Hermann var býsna rogginn í
Tímanum á sunnudaginn, er hann
sagði „ekki ósennilegt“, að „frum-
varp um ráðstafanir í efnahags-
málum“ yrði lagt fyrir Alþingi
í vikunni! Má þó ekki seinna
vera, því að um er að ræða raun-
verulega afgreiðslu fjárlaga fyr-
ir 1958. '
Einmitt í sömu svifum og þóf-
inu loka er að ljúka, minnir
Þjóðviljinn s. 1. föstudag á for-
ystugrein sína um Alþýðublaðið,
þar sem hann nefndi skrif þess
„Afglapaskrif“, er væru „glóru-
laust fábjánahjal" og segir:
„Annar hliðstæður leiðari birt-
ist í blaðinu í gær; fjallar hann
um efnahagsmál íslendinga af
sömu fávizkunni; þannig kveðst
blaðið ekki hafa hugmynd um
það að leiðtogar Alþýðuflokks-
ins hafi beitt sér fyrir gengis-
lækkun!
Engu að síður er það staðreynd
að leiðtogar Alþýðuflokksins
lýstu yfir stuðningi sínum við
gengislækkun í ríkisstjórninni.
Þegar ekki var léð máls á henni
og þeim sannað með útreikning-
um hvers konar glapræði hún
væri, báru þeir fram aðra tillögu
sem þeir nefndu gengisfækkun.
Munurinn var í rauninni aðeins á
að f kom í staðinn fyrir 1 í nafn-
giftinni“.
Á sunnudaginn heldur Þjóð-
viljinn svo áfram lýsingu sinni á
hafa af berklahælum mjög batn- ] Alþýðuflokknum í forystugrein,
að við tilkomu Reykjalundar. ' sem heitir „Einstæður flokkur“.
Ýmsir eru þó þannig á vegi stadd I Henni lýkur svo:
ir að þeir geta notfært sér vist j „--------hann hikar ekki við
þar, einkum fólk, sem á fyrir fjöl að boða skoðanir, sem eru svo
Skemmtun Berkla-
varnar í Sjálfstæð-
isliúsiiiu
Á MORGUN, síðasta vetrardag,
verður skemmtun Berklavarr.ar
í Reykjávík haldin í Sjálfstæð-
ishúsinu kl. 8,30 e. h.
Félagið heldur þessa skemmtun
með það fyrir augum að efla sióði
S.Í.B.S. til styrktar fátækum
berklasj úklingum.
Eins og menn vita, hafa kjör
berklasjúklinga sem útskrifast
skyldum að sjá. Þeim til styrktar
er þessi skemmtun haldin.
Revían „Tunglið, tunglið, taktu
mig“, hefur verið fengin til
sýningar. Ennfremur verður
dansað til kl. 1. Hljómsveit
Svavars Gests leikur.
Er þess að vænta að fólk fjöl-
menni í Sjálfstæðishúsið síðasta
vetrardag kl. 8,30 og geri tvennt
í enn: Styrki gott málefni og
skemmti sér og öðrum.
fjarlægar hugsunarhætti nútím-
ans að jafnvel íhaldsflokkar. kyn-
oka sér við að flíka þeim í orði“.
Eru það e. t. v. þessar skoð-
anir, sem nú hafa orðið ofan á
og felast í „bjargráðunum“ nýju?
Svo er a. m. k. að heyra á AI-
þýðuflokksmönnum og Fram-
sóknar sem þeir telji tillögur sín-
ar alveg hafa sigrað og kommún-
ista látið undan síga til að búa
I enn betur um sig í ríkiskerfinu.