Morgunblaðið - 05.07.1958, Blaðsíða 13

Laugardagur 5. júlí 1958
MOnCTnsrtl4ÐlÐ
13
Stjórnmálafundirnir
og V. stjórnin
SJÁLFSTÆÐISFLOKKURINN
boðaði, eins og ■ kunnugt er, um
20 almenna stjórnmálafundi, eft-
ir að Alþingi sleit. Voru þeir
haldnir víðs vegar um land og í
öllum landsfjórðungum.
Hefir þess háttar fundaferðalag
eigi átt sér stað svo almennt síð-
an 1935. En mikill munur er á
þeim svip, sem þá gerðist og nú.
Árið 1935 var vinstri stjórn í
landinu eins og nú. En hún og
hennar fyrirmenn mættu á öllum
fundum og rökræddu stjórnmál-
in af fullri einurð og djörfung.
Nú þora þeir ekki að mæta. Tvær
undantekningar urðu þó í þessu
efni. í Borgarnesi og á Seyðis-
firði snerust þingmenn Hræðslu-
bandalagsins til varnar. Var
þeirra vörn eins og efni standa
til harla óþægileg. En mennirnir
sýndu manndóm, sem alltaf er
virðingarvert. Allir aðrir þing-
menn stjórnarflokkanna, og
stjórnin sjálf, komu sér hjá að
mæta og unnið var að því eftir
megni, að fólkið, sem fylgt hefir
stjórnarflokkunum kæmi ekki á
fundina.
Þessi mikla breyting frá 1935
er skiljanleg. Þá var stjómarliðið
í baráttuhug. Það þóttist vera að
berjast fyrir málstað, sem það
taldi réttan. Nú er það sokkið í
þá gryfju, sem alkunn og yfir-
drifin svik við gefin loforð hafa
grafið. Það vill forðast að mæta
rökræðum andstæðinga og vill
koma í veg fyrir það, að fólkið,
sem ekki er vonlaust að hægt sé
að blekkja enn um stund mæti á
opinberum fundum. Að láta
slíkt fólk heyra sagt frá öllu
ástandinu, sem stjórnin hefir
skapað í landinu og vera vitni
að ráðaleysissvörum ráðherra og
þingmanna stjórnarliðsins, það
gat verið hættulegt. Þetta er
skiljanleg hugsun og eftir henni
var yfirleitt farið.
Það er líka kunnugt mál, að
þetta er ekki í fyrsta skipti, sem
pólitisk vinnubrögð núverandi
ríkisstjórnarflokka eru á þessa
leið. Þeir vilja sem minnst af
opinberum rökræðum á fundum,
og hafa unnið að því árum sam-
an, að hafa helzt eingöngu flokks
fundi, þar sem hægt er mótmæla-
laust að segja fólkinu hvað sem
er. Einmitt þess vegna er stjórn-
málalífið í landinu orðið svo rot-
ið, sem reynslan sýnir. Flokks-
fundaaðferðin kemur í veg fyr-
ir það, að fólkið heyri opinberar
umræður, þar sem málin eru
rædd frá öllum hliðum. Sumir
lesa blöðin að vísu. En ekki nærri
allir. Og mjög margir utan
Reykjavíkur lesa aðeins eitt blað.
Auk þessa er það kunnugt, að
hið talaða orð er alltaf áhrifa-
meira en lesmál. Og þegar and-
stæðir menn eigast við á opin-
berum vettvangi frammi fyrir
fólkinu, þá er betri aðstaða, en
ella til að gera sér grein fyrir
því hvað er rétt, heilbrigt og
sanngjarnt.
í þessu sambandi er vert að
geta þess, að það er engin til-
viljun, að í Reykjavík hefur
fylgið rakazt af núverandi stjórn-
arflokkum að undanförnu svo
gem síðustu bæjarstjórnarkom-
ingar vitna bezt um. Þar taer
fólkið alltaf jafnharðan að vita
hvað er að gerast Það fylgist
með því, og lætur ekki í það
endai_u. r blekkjast af röngum
uppl' .ui. Víða úti á lands-
by^ . er þessu á allt annan
ve* .0. Þar er unnið gegn því,
ao rið mæti á opinberum
íui...n. Þar er unnið gegn því,
að j-ö kaupi eða sjáii nema viss
biöj. Þar getur það líka tekizt í
kringum kosningar, að dreifa út
einhverjum rosalegum ýkjusög-
um eins og Tímamenn iðka mest.
Nú í vor hefur t. d. verið á lofti
sú saga, að Bjarni Benediktsson
fyrrv. ráðherra. hafi gefið út
bréflega fyrirskipun til sinna
flokksmanna, um land allt, um
það að nú skyldu allar fulltrúa-
kosningar í sýslunefndir, hrepps-
nefndir, búnaðarsamböndum,
kaupfélögum o. s. frv. vera
ftokkslegar, þ. e. fylgja stjórn-
málaflokkunum skilyrðislaust.
Þessi saga kom fyrst upp, svo
vitað sé, norður í Skagafirði. Síð-
an hefir henni verið dreift út
víðs vegar norðanlands og ef til
vill um land allt. Þessi saga, sem
er tilhæfulaus frá rótum, er sett
á gang til þess að fóðra sams
konar fyrirskipun frá Tímalið-
inu og sem nú er ekki sett fram
í fyrsta sinn. En það er vitað,
að víða um sveitir er það ekki
alls kostar vinsælt, að fara ekkert
eftir hæfni manna til slíkra
starfa, en miða allt við pólitísk-
an lit.
Sagan um fyrirskipun Bjarna
er nú svo klaufaleg, að hún er í
augum allra kunnugra sora-
mörkuð lyginni. Ekkert slíkt hef-
ur komið til mála. Hvorki Bjarni
né aðrir gerðu minnstu tilraun
í þessa átt. Og hitt er víst, að
Bjarni gefur ekki út nein flokks-
bréf. Það gerir framkvæmdastjóri
flokksins, Magnús Jónsson eða
formaður flokksins Ólafur Thors.
Þessi saga er tekin hér til dæmis
af því að hún er ný af nálinni. En
ekki af því, að aðferðin sé ný.
Þvert á móti er það fastur siður
einkum hjá Framsóknarmönnum,
þegay þeir ætla að vinna einhver
óvinsæl verk, að breiða það út
á meðal fólksins úti um landið,
að þetta ætli Sjálfstæðismenn að
gera. Á eftir segja þeir svo: Ef
við hefðum ekki orðið fyrri til,
þá hefðu Sjálfstæðismenn áreið-
anlega gert þetta sama. Það er
aðferð afbrotamannsins, sem
reynir að leiða athygli frá sín-
um eigin brotum með því að
kenna öðrum um.
Engin furða þó slíkir menn
forðist opinberar umræður. ÞÖgn
in og flokksklíkufundaaðferðin
er þeim hentugust.
Jón Pálmason.
— Utan úr heimi
Frh. af bls. 8.
aftur og var þá alklæddur, og
fangavörðurinn spurði: Hvers
vegna farið þér ekki að hátta?
Nú hófust sýningarnar á klám-
myndunum að nýju. Og ekki nóg
með það. Sukkið og ólifnaðurinn
varð nú raunverulegur í herberg-
inu, og dr. Nemeth tók þátt í því,
meðan fanginn lá uppi í rúminu
og mókti. Menn munu ef til vill
minnast þess, að Mindszenty
kardínáli hefir einnig sagt frá á
líka atburðum.
★
Ég fór nú að verða alvarlega
hræddur um hugarástand mitt.
Dr. Nemeth náði sífellt meira
valdi yfir mér. Hann breytti
nú um viðræðutækni, talaði sam
hengislaust af ásettu ráði og
skipti sífellt um umræðuefni. Ég
var sannfærður um, að nú væri
ég orðinn svo langt leiddur, að
yrðx ég dreginn fyrir rétt, myndi
ég játa á mig, hvað sem væri.
Þeim hafði tekizt að fá mig til
að hugsa eins og þeir óskuðu.
Líf mitt snerist um dr. Nemeth.
Nú trúði ég í blindni öllu, sem
hann sagði mér. Hann einn var
vinur minn, ekkert var raunveru
legt } þessum heimi nema dr.
Nemeth og „galdraherbergið". Ef
ég hefði verið leiddur fyrir dóm-
stól, hefðu allar hugsanir mínar
snúizt um að komast aftur til dr.
Nemeths, og ég hefði játað, hvað
sem var til að fá þær óskir upp-
fylltar.
★
Er fanginn hafði verið í
„galdraherberginu“ um sex vik-
ur, kom fyrir atvik, sem raun-
verulega var kraftaverk. Hann
datt af tilviljun og braut nátt-
Úislit hreppsnefndnrkosninga í
Snæfellsness- og Hnnppadolssýsln
STYKKISHÓLMI, 1. júlí. — Við
hreppsnefndarkosningar í Snæ-
fellsness- og Hnappadalssýslu
sem fram fóru hinn 29. f. m. voru
í eftirtöldum hreppum þessir
menn kjörnir í hreppsnefnd og
sýslunefnd. Kosning var óhlut-
bundin.
S kógar str andarhr eppur:
Hreppsnefndarmenn: Vilhjálm-
ur Ögmundsson, oddviti, Narf-
eyri, Þorsteinn Sigurðsson, bóndi,
Vörðufelli, Kristján Sigurðsson,
bóndi, Hálsi, Jakob Jónsson,
bóndi, Litla-Langadat, Guðm.
Ólafsson, bóndi, Dröngum. —
Þórður Þorsfeinssou
M I n n i n g
Fæddur 26. des. 1939.
Dáinn 26. júní 1958.
í DAG verður. til moldar bor-
inn Þórður Þorsteinsson, Suður-
götu 30 í Keflavík.
Hann fæddist í Gerðum í Garði
26. des. 1939. Sonur hjónanna
Þorsteins Þórðarsonar skipstjóra
og önnu Bjarnadóttur. Hann var
elztur fjögurra systkina og eini
sonur þeirra hjóna. Til Keflavík-
ur fluttist hann með foreldruxr.
sínum tveggja ára að aldri og
ólst þar upp. 1 marz síðastliðnum
missti Þórður föður sinn eftir
langt og þungbært sjúkdómsstríð
og var hann því fyrirvinna heim-
ilisins, stoð og athvarf móður og
yngri systra, allt til þeirrar stund
ar, er hann sjálfur varð að lúta
í lægra haldi fyrir hjörvi dauð-
ans í sviplegu og sorglegu slysi,
er hann var við vinnu sína hinn
26. júní sl.
Þórður var mannsefni hið
mesta, góður drengur og hvers
manns hugljúfi. Hann var glað-
lyndur og góður félagi, enda
mikils metinn af vinum sínum.
Hann var prúður og stilltur í
framkomu og fasi, — hreinskil
inn og djarfmáll, ef því var að
skipta, - einbeittur og vilja-
sterkur, þegar stefna skyldi að
borðslampann. Fyrst varð hann
skelfingu lostinn, en síðan ofsa-
reiður, og tók nú að eyðileggja
allt í herberginu. Honum varð
Ijóst, að honum yrði hegnt, ef
fangaverðirnir uppgötvuðu, að
hann hefði gert þetta af ásettu
ráði. Hann varð að látast vera
geðveikur. Hann neitaði að
borða, eyðilagði allt, sem hönd á
íesti, og hegðaði sér eins og hann
væri bandvitlaus. Þetta bjargaði
honum. í fimm daga samfleytt
fylgdust þeir með hegðun hans.
Hendur hans voru bundnar, og
hann var settur í spennitreyju,
en að öðru leyti var hann ekki
beyttur líkamlegu ofbeldi. Dr.
Nemeth komst nú að þeirri nið-
urstöðu að meðhöndlun hans
hefði raunverulega firrt fangann
viti. Og eitt sinn meðan hann
svaf, var hann fluttur úr „galdra
herberginu" í geðveikrafangelsi
leynilögreglunnar. Þar var hann
aðeins skamman tíma, en var þá
úrskurðaður nægilega hress til
að vinna í fangasjúkrahúsinu.
Um þetta leyti var Mindszenty
kardínáli í fangasjúkrahúsinu,
og var m.a. verk Lajos Ruff að
gera klefa hans hreinan. Kardí-
nálinn sagði fátt, en hugsun hans
var skýr. Þeim hafði ekki tekizt
að eyðileggja andlegt þrek hans,
segir sögumaður.
★
Er ég hafði verið þi-já mánuði
i fangasjúkrahúsinu, var ég á ný
fluttur í fangelsi. Allt í einu reið
byltingin yfir, dyr fangelsisins
voru opnaðar, og ég var frjáls
maður. Ég heimsótti mína gömlu
félaga svo fljótt sem unnt var.
Þeir ákváðu nokkru síðar, að ég
skyldi flýja land, og er ég væri
kominn á erlenda grund, skyldi
ég segja frá því, sem fyrir mig
hafði borið í „galdraherberginu".
settu marki. Hann hafði mikinr.
áhuga á íþróttum, einkum knatt-
spyrnu. Og vafalaust hefði hann
átt mikla möguleika á þeirri
braut. En stærsta hugðarefnið
hans var þó heimilið — mamma
— og systurnar þrjár. Hann var
staðráðinn í því, þótt ungur væri.
að fylla hið auða sæti heimilis-
föðurins svo vel, sem í hans valdi
stóð. Fyrir þá hugsjón vildi hann
öllu fórna. Eiginhagsmunir hlutu
vægðarlaust að víkja. Og hanr*
stóð í stöðu sinni með sæmd
Naumast hefði sonur getað reynzt
móður sinni betur en hann.
Þórður var einn í hópi minna
fyrstu fermingarbarna, og þar
lágu leiðir okkar fyrst saman.
Frá þeim dögum verður hann
mér jafnan minnisstæður.
Ég gleymi því ekki hve góður
hann var og sífellt reiðubúinn tii
að rétta fram hjálparhönd, þegar
þess gerðist þörf. Ég minnist þess,
hve einlægur og hjartahlýr hann
var. Og síðast en ekki sízt er
hann mér minnisstæður vegna
þess, hve augljóst var, að ferm-
ingarundirbúningurinn, og sú
stund, sem hann miðaði að, var
honum heilagt alvörumál.
Það er sárt að sjá á bak þess-
um mannvænlega og vammlausa
dreng, sem frá okkar sjónarmiði
hvarf svo alltof fljótt. En um
það skal eigi sakazt. Hann er
genginn Guðs á fund, ungur og
æskuhreinn. Því skal hann fal-
inn eilífri föðurnáð.
Móður, systrum og öðrum ást-
vinum votta ég mína dýpstu og
innilegustu samúð. Og þess bið
ég góðan Guð, að hann blessi
þá björtu mynd, sem minningin
geymir um hugljúfa og hjart-
fólgna drenginn.
„Guð huggi þá, er hryggðin
slær.“
Bj. J.
Sýslunefndarmaður: Jón V.
Hjaltalín.
Eyjarhreppur:
Hreppsnefndarmenn: Kjartan
Halldórsson, hreppstjóri, Rauð-
kollsstöðum, Þorsteinn L. Jóns-
son, sóknarprestur, Söðulsholti,
Guðmundur Sigurðsson, bóndi,
Höfða, Guðmundur Guðmunds-
son, bóndi, Dalsmynni, Helgi
Finnbogason, bóndi, Gerðubergi.
Sýslunefndarmaður: Þorsteinn
L. Jónsson.
Miklahol tshr eppur:
Hreppsnefndarmenn: Eiður Sig
urðsson, oddviti, Lækjarmóti,
Stefán Ásgrímsson, bóndi, Þúfu,
Kristján Þórðarson, bóndi, Mið-
hrauni, Einar Guðbjartsson, úti-
bússtjóri, Vegamótum, Alexander
Guðbjartsson, bóndi, Stakkhamri.
Sýslunefndarmaður: Gunnar
Guðbjartsson, b'óndi, Hjarðar-
felli.
Staðarsveit:
Bjarnason, oddviti, Hlíðarholtí,
Þorgrímur Sigurðsson, sóknar-
prestur, Staðastað, Kristján Guð
bjartsson, hreppstjóri, Hólkoti,
Júlíus Kristjánsson, bóndi, Slit-
vindastöðum, Jón Lúthersson,
bóndi, Brautarholti.
Sýslunefndarmaður: Kristján
Guðbjartsson.
Breiðavíkurhreppur:
Hreppsnefndarmenn: Karl
Magnússon, oddviti, Knerri, Ilar-
aldur Jónsson, hreppstjóri, Gröf,
Kristbjörn Guðlaugsson, bóndi,
Arnarstapa, Kristinn Kristjáns-
son, kaupmaður, Hellnum, Guð-
mundur í. Guðmundsson, Litla-
Kambi.
Sýslunefndarmaður; Karl
Magnússon.
Fróðárhreppur:
Hreppsnefndarmenn: Ágúst
Lárusson, oddviti, Kötluholti,
Ólafur Bjarnason, hreppstjóri,
Brimilsvöllum, Karl Magnússoa,
bóndi, Tröð, Sigurður Brancte-
son, bóndi, Fögruhlíð, Þorgils
Þorgilsson, bóndi, Efri-Hrísum.
Sýslunefndarmaður: Ólafur
Bjarnason.
Helgafellssveit:
Hreppsnefndarmenn: Haukur
Sigurðsson, bóndi, Arnarstöðura,
Jónas Þorsteinsson, bóndi, Kónga
bakka, Bjarni Jónsson, bóndi,
Bjarnarhöfn, Björn Jónsson,
bóndi, Kóngsbakka, Guðm. Guð-
jónsson, kennari, Saurum.
Sýslunefndarmaður: Bjðm
Jónsson.
A. IL
— Grimsárvirkjun
Framh. af bls. 9
fleira við Grímsá, ekki allt sem
sýnist hið ytra.
Frá Grímsárvirkjun er ætlunin
að leiða rafmagn allt norður á
Vopnafjörð og suður á Djúpvog.
Sjálfsagt mun rafmagnsþörf Aust
firðinga verða meiri en stöðin við
Grímsá getur annað og mun því
brátt verða nauðsyn nýrra fram-
kvæmda í þessu efni. Það úrlausn-
arefni bíður síns tíma. Yfir hinu
er glaðzt að með þessu mannvirki
hefir miðað í áttina til fullkominn
ar í’afvæðingar á Austurlandi og
er vonandi að jafnan megi far-
sæld fylgja þessu orkuveri. Enn
sem komið er hefir stöðin staðizt
vel þær prófanir, sem á
henni hafa verið gerðar. Sem fyrr
segir hafa Verklegar framkvæmd-
ir hf. séð um byggingu mann-
vix-kja, en vélar ei’u tékkneskar og
taldar traustar þótt á sumum svið
um séu tæki ekki talin eins þægi-
leg að fyrirkomulagi og fullkomn-
ast þekkist. Stjórntæki stöðvarinn
ar er að rniklu leyti sjálfvii’k og
mun í framtíðinni ekki þui-fa nema
tvo menn til þess að annast umsjá
þeirra. Séi’stakt bjöllukerfi er
heim í stöðvai’stjórahúsin sem ger
ir viðvai’t ef eitthvað er að. Er
því ekki naðsynlegt að sérstakur
maður sé við gæzlu stöðvarinnMT
um nætur.
Línulagningu frá stöðinni hefir
Snæfell hf. á Eskifii’ði séð um gsw
og ýmsar fleiri línulagningar 1 rtf
magnserfi Austurlands.
vl«.
Spaak:
Kommúnisminn
ógnar Afríku
og Asíu
PARÍS, 3. júlí. — Spaak, «<Sal-
ritari NATO, sagði í ræðu i
að kommúnisminn ógnaði nú aS-
allega Afríku og Asíu, og þ«r
gætti meira áhrifa hans á.sviM
efnahags- og félagsmála en h»-
mála.
Þá sagði Spaak einnlg ,að Ev>-
rópuþjóðirnar yrðu að halda
vöku sinni og kvaðst vera and-
snúinn einhliða afvopnun Vestur
veldanna, brottflutningi Banda-
ríkjahers frá Evrópu og hlutleyal
Þýzkalands.
Loks sagði Spaak, að það væri
skoðun sín, að eldflaugastöðvar
víðs vegar um heim ,væru bezta
vörnin gegn kjarnorkuársum.